장음표시 사용
11쪽
miat maxime gloriantur, exinde cum pedem moVerint, apparitarra sit supellex. Inio cogitationes suas in id te auquando colatulisse, initio libri a O. amrmat, ut se quavis Via, eu rati e ab iis noeraret. .atei'im animAdUcsso verum Thucto gum praestare illum vix possic , qui sine literarum saecularium, de historiae coagnitione , linguarumque orientalium Peritia, ψjune dijudicaudis 1cholae qu)estioninus, horas omnes impenderit ; Non solum ab his disciplinis egregia sibi comparavii ad jumentA, & ornamenta, sed re insignzm eloquentia cultum, veluti elegantiu insana vestem pulchro corpori adjunxit. Lause nimis instructus ad scholam rediit , cuin academia Viros illos suini nos timuit Tet, Ilui huic Dinctrinae operam dabant; prudenter existimans honesivi unum se in eo exhibiturum olficium Citristianae reipublicae, si animum in schola suum, ut ipse loquitur libro Io. vel repugnantem: contineret Victoria nempe ad M. DXLVI. diem suum obeunte, Canus noster docendi locum e cathedra principe suscepisse ducitur, qui forte iam vespere militabat . Bartholomaeus Caranga , dc Miranda, qui postea fuit Toletanus Antistes , 1lorebat eo jam tempore in Provincia Castellae, non minus opinione literarum , quam dignitate ; quo Cum nostro male conveniebat , adeo ut iactio sua quemque, ab ejus cognomine appellata, in negotiis domesticis sectaretur Unde nata est mina Miranti e calamitatis, de qua in ejus mentione locuti sumus, aliqua extitisse Canum ex parte authorem. Impatiens enim quisque eorum micte loci secundi in literarum Iaude, aut in s dalium existimatione videri polost. Academico isto conspicuus munere, Italiam ad Concilium venit sub Paulo III. Tridentinam ad urbem convocatum ; ibique tam Perspicaciae mentis , atque judicii maturitatis, quam profundae sapientiae.
singularis iacundiae laudem eximiam communi omnium collegarum sentcntia reportavit . Cuius rei satis idoneum testimonium praestare poterit Sirza Pallavicinus S. R. E. Cardinalis Doctissimus , . ante Paucos annos UiUiS ereptuS, dum in Concilii huius Historia,. vulgaris linguae Italicae', Vix usquam , quin sumul commendet, Cani recordatur. In Ilispaniam reverius , Salinanticae adhuc
docuit, succedentique vice Caroli Philippo filio gratus valde extitit : Cui nem, De Regi autnor futile dicitur , non tamen sine totius Collegii Salmanticentium ineologix, ac Juris Doctorum suffragatione , consilii de justitia bulli, adver sus quumcumque suprema etiam in terris dignitate sublimem, Pro detensione proprix ditionis excusabiliter inferendi. Quod quidem ingratissumin fuisse dicitur Paulo Quarto summo Pontifici vixque ab eo obtineri Potuisse , etiam Pacatis rubuS, ut ad nutum Regis Episcopus ille Canariarum insularum in lincum Francisci de la Cerda ejusdem Ord1nis Dominicarii , Caprae comitis filii,
crearetur . Cum tamen huic honori , ne ab Hispania discederet , renunciasset ;non diu post electus ante annum Provinciae suae Castellae Praesectus. Saeculi su- Perioris texagelinio vitanae cum morte Toleti commutavit, immortali Praei' Tata tibi. fama ,. in Opere illo vix iusti voluminis, quod vcre tot laudatores, oc'dmiratores, quot lectores habet, locorum scilicet Theologicorum lib. I a. in quibuS non modo vera refellendi universos Christianae religionis hostes, confirmandique sacra dogmata, ratio , ac usus exacte Ostenditur verum etiam Oannia iure, quae hodie in controUersia habentur, Iuculentesime examinantur. Id non nisi Post Authoris mortem,. prunum Salinanticae publici iuris factum fuit, apud Matthiam Gastium is63. in fol. editionem Promovente D. Furdinam
do de Ualdes Hispalensi Archiepiscopo , eu Generali Hispaniarum Inquisitore,
cui clanus edendum legato reliquerat , nec tamen Perfectum . Destinaverat enim is decim tertium, ac decunuanquartum libros pro Colophone operis adjungere , ad quos non semel , aut bis nempe in fine capitis 3. lib. Io. caP. 2. lib. d. caP. lib. I 2. dc caP. I. lib. II. eorum, quibus hodie fruimur lechqrem remittit. Venetiis dein prodiit opus ex ossicina Bartholomaei Rubini Is 67. in octavo, Lovanti I, 9. Coloniae Is . iterumque Is8s. apud Bilman in Octavo, tertioque I 3. cum Relectione de Poenitentia, . c
Prtater locos Theologicos, reliquit etiam Relectionem de Poenitentia, habb
12쪽
iam in Academia Salmanticensi anno IS . super decimamquartam distincti nem lib. 4. sententiarum. Compluti apud Petrum ROmbles 136 . in fol. Item Relamonem alteram de Sacramentιs rn oenere : Quae una cum superiore Mediolani edita est 13 . in octavo . Iudicium quoque id , cuius meminimus de secta Iesinitarum tribuit ei is, qui sub nomine Alphonsi de Vargas latere voluit in Relatione ad Reora, ct Principes Christianor CRP. I. atque item Adversus statutum Ecclesiae Toletanae , quo inRcti sanguims nomines a beneficiis hujus Ecclesiae arcentur, aliquid scripsisse, idque in lucem emissum fuisse, alicubi te.
CARDINALIS S FORTIA PALLA VICINUS , ,
In Vindicationitus Societatis Is , capite et 8.
Tacet hoc loco recitare, quid existimaverit hac de re, non acutulus quidam Sophista, qui non tam Theologiam, quam Theologiae fumum, & umbram, per captationes, & scitamenta sectaretur Sed Theologas evoluti sarculi pe eruditus, doctrina pariter, atque ingenio Praestans, fama magnus , re malor . Loquor Melchiorem Canum, qui aureo Plane volumine hanc Ipsam de locis Theologicis tractationem , ante omnes & supra Omnes est executus . Idemque primus fuit, reor, qui docuerit & quod minus est , latinam linguam in lyceo divina effari; quod maximum , Catholicos novatoribus bellum, & cladem inferre. Perinsensum nostrae familiae nominem laud , sed laus judicii munus debet esse , non voluntatis; dc merito, non amori rependitur.
ANTONIUS POSSE UINUS 'SOCIETATIS JESU
In Apparatu Sacro, mod ad libros Iocorum communium spectat, negandum non est, quin eiscundo , erudito , & facundo ingenio Prodierint : eo commemorandi magis; quod ipse nostra aetate primus ea brevitate, copia, dispositione, ac perspicuitate de iis Perutiliter egerit.
FRANCISCUS GARSIA E SOCIETATE IESU
In Protegmenis Evangelici Concionatoris, de Ecclesiae nariensis Praesulibus.
Wrissune possum a mare, unum inlchiorem Canum, suspicienda Μonmchalis Togat authoritate, acumine ingenii in disserendo, constantia, atque felicitate, argumentorum multiplici nexu vinctorum robore, in ipsa Doctorum Instituti Dominicant Academia, potuisse integrae classis vicem Praestare.
Pralectione secunda de locis Theologicis .
MElchior Cano natione Hispanus, prolassione Dominicarius, dignitate Canariensis Episcopus, Fratris Francisci de Victoria viri Doctimmi quom
13쪽
ῶam discipulas , Dominici 'Banneet Mondragoneresis olim praeceptor , & deni ue primariae Cathedrae in Academia Salmaticensi aliquando magni nominis raefectus: quem ego hominem de facie novi Florentiae, in Abdibus Divae ila xiae Novellae transeuntem no stem. Obiit anno Domini is .
BENE.DICTUS PERRERIUS SOCIETATIs JEsU
Lib. II. Comment. in Danielem, cap. 7. EX omnibus Theolosis qui Concilio Tridentino interfuerant. Melchior Canus maximae, clarissimaeque famae fuit . Nemo ab illius aetate mysteria sacrarum Scripturarum melius explicuit.
A UBERTUS MIRAEU SDe Scriptoribus Ecclesiasticis .
MElchior Canus fuit vir politus, & elegans, atque in Historia Sacra versitissimus.
In Bibliotheca Fratrum Praedicatorum. FRater Melchior Canus natione Hispanus, qui suit aliquando Canariensis E clesiae Praesul, & postquam Episcopatui cessit, lachus fuit Provincialis Hispaniae, vir eloquentissimus, Graecae etiam linSuae non ignarus, in Aristotelis. . D. Thomae aochrina plenissime instructus, in Sacris Uero litteris, & in Patribus adeo versatus, ut toto vitae suae tempore in nulla re alia occupatus fuisse videatur . In historicis quoque evolvendas magnifice tritus, Jc undequaque doctus . Unde re in Concilio I ridentino etiam viris eminentibus admirationi fuit, e ab omnibus in multo pretio habitus . Scripsit librum illum eruditis,mum qui hodie Omnium Pallim manibus teritur, ac merito, cui titulus est de locis Theolo icis in quo tam insigniter . dc exRcte , dc tanta eloquentia firmat quae sunt Theologo potissina loca. ad suas tirmandas Conclusiones, e veluti hases, quibus nixa tota debet structura Theologica consurgere, ut nihil possit esse exactius, e ab tutius. Edidit quoque relectionem quandam de Sacramentis in genere, aliam quoque de Sacramento Poenitentiae, dum publice Theolo giam profiteretur in celebri Universitate Salmaticenti. Claruit annoDom. Is o.
Prima parte, prima, Artis. 8.INter Theologos recentiores diligentissane ac cum mirabili eruditione Praeceptor meus Cano, in locis cologicis Pertractandis supereminere videtur.
14쪽
π mile erit Cassandrum evolvere , qui tot lites de Religione aperte quidem componere tentavit ν & inliniorem Canum, qui hoc idem , sed occulte conatus est ingenio maiori, quam Pietate , ac Propemodum admirabili judicio. Vix enim potest imaginatio consequi, quantum authorum huiusmodi lectione Politicorum mentes acuantur, excitenturque ad saluberrime de rebus istis con sulendum , quibus non unius, aut alterius nominis modo, sed universae plerumque Reipublicae salus, re belli, Pacisque momenta continentur.
D Bibliotheca Ord. Pradie. centur. q. ad annum IS . MElchior Canus vir fuit summa eIoquentia ditatus , in Graeca lingua, Hebraica peritus; In Sacris litteris, in Patribus, in Historiis , in Divi Tho. mae, & Aristotelis doctrina versatissimus.
ADRIANUS BA ILLE TIn suo Eraditorum iudicio, Gallice Parisiis edito, Tomo secundo I. partis .
MElchior Canus Dominicanus, Epistopus Canariensis , criticus aevi sui sagacissimus, ac liberrimus; ad miles tabulas, erroresque populares, libris Pra,sertim historicis insertos carpendos perstringendosque a natura factus vudebatur . De eo ubi de Theologis agemus, sermo redibit . Id unum notare in Praesentia satis sit, Criticam eius .artem Vossio maxime Probari; eundemque censerum Magistrum a Combesino vocari solitum fuisse: quamquam ejus in cerusendo libertas nonnihil Cardinali Baronio stomachum moverit.
M Bibliotheca Authorum Ecclesiast. faculo 16. Tom. Ig. Mnchior Canus sublimi ingenio pollens, non modo Philosophiam, dc Theologiam apprime edoctus erat, verum etiam in historia, e politiori littexatura versa mus, cultissimo sermone latino utebatur Tractatus de Io. cis Theologicis opus Plane aureum est , omnibusque numeris absolutum, summaque elegantia concinnatum.
De Scriptoribus non Ecclesiasticis , tom. 1.
CAnus nomine Μelchior, Canariensis Episcopus, Theologus Doctrinae , de eruditionis maximae, cui parem addidit pietatem, atque eloquentiam, Comdictit insigne opus , ac memorabile de locis Theologicis communibus ; in quo
15쪽
graviter, candideque praeci a Theologiae ac religionis argumenta videtve tractasse.
Libro de Aca demiis, ct Acris viris Hispaniae.
Libro 3. Theologiae, disert. praeambula , seu commendatione
. locorum Theologicorum. DE locis Theologicis omnium primus methodice , nec minus eleganter egit
Melchior Canus, vir litteris, S eruditione praecipuus, moribus, & piet, te inlignis , Pontificalibus etiam infulis conspicuus , & in rebus 'I heologicis summa eloquentia dicendis, nulli sui temporis secundus. Insignis ille author integrum , & aureum librum de decem locis edidit, quem vere thesaurum dicam, ex Uariis fodinis extractam , in quo nihil non Pretiosum, non ob sum, non numeris omnibus absolutum invenitur . Nam secum advenit omnes prisc. rum hominum diUitias, quas m nis aliorum voluminibus dissulas . compendi ci utilitate contrahit; non arido stylo, sed locutione selecta , ornato verborum conteXtu, Perquam e Xqui1ito rerum aPParatu proponit . Patrum , de Ecclesiasticae doctrinae gemmas non Parca manu , feci plena diffundit ; Et cuncta, qu e sunt vel dissicilia dictu , vel sensu grandiora, vel digniora lectu , excerpsit, & in uno medullato volumine , I heologorum usibus profutura , trans tulit Hunc quisquis serio , & attente legerit , ultro fatebitur, vix ullum hactenus librum uut copia ditiorem, aut methodo commodiorem, aut varietate feraciorem, aut oratione cultiorem, aut rerum omnium digestu illustriorem
solis exceptis Ecclesiae Patribus) post hominum memoriam Prodii sic : suippe in quo eximius elegantiae nitor . sublimis sapientia, & profunda eruditio de
msoria Ecclesiastica, faeculo t6. In onysi, articulo a. de Theologis saeculi i6.
MLlchior Canus Hispanus, Canariensis Episcopus, ex ordine Fratrum Praedicatorum astumptus, vir non solum in Scholastica, sed in poliva Theologia eruditissimus , magnum sibi nomen in Concilio Tridentino sub Iulio III. Deperit; Ingeniique fui, doctrinae, & industriae perenne ruit luit monumentum, libros Ia. de locis Theologicis, elegantistimo st3lo elaboratos & Rclectiones de Sacramentis in genere , Poenitentia . obiit vir laudatissimus , cujus ingenium Prae caeteris Dominicani ordinis Scriptoribus, post S. Thomae Λngelicam meimium, maxinis suspicio, Toleti anno Ibω.
16쪽
Diluitur prima in Melchiorem Canum accusatio , de tis Gregorio Magno m Dialogis, rest Venerabiti Beda in Anglorum historia.
tamquam tot virorum illustrium praeconiis celebratus sit Canus noster,
nonnullorum lamen censuras expertus est , qui sublime licet ingenium. e omnigenam eruditionem demirati, nonnullas tamen illius Opiniones improbarunt, nimiamque in alienis carpendis licentiam ob ecere. In iis eruditionis fama, de dignitatis amplitudine princeps est Cardinalis Baronius quem doleo in Theologum laudatiminum fuisse aliquando minus aequum ἔ actum maxime , ubi nullus , aut certe minimus reprehensioni locus erat . Hunc durioribus verbis excipit in notationibus ad Martyrologium Romanum ad diem 23. Decembris, quasi nimis acrem in libros Dialogorum Gregorii Magni, necnon in Anglorum Historiam Venerabilis Bedae , centuram exercuisset lib. II. de locis Theologicis cap. 6. Inconstantis, & inconsulti judicii incusat, quod illos Gregorii libros de Bedat siquidem Historia nihil minutatim obiervat quos Am mille fere annis tam occidentalis, quam Orientalis Ecclesia, summa fide, digna Veneratione, immensisique est laudibus prosecuta, ausus sit novus assertor in con-croversiam revocare, ac fide minuere . Hinc in Divi Gregorii laudus effunditur, muItaque Veterum testimonia congerit, quibus ejus Dialogorum libros commendet . Canum etiam adversus Canum adducit, quasi sui immemor de Gre- orii Dialogis hoc ipso in capite mitius pronunciasiet; dum videlicet leges Ir ens, quibus veraces historias a fallacibus distinguere , atque internoruere Ii- Ceat , prima lex, inquit, ex hominum probitate , miVritateque sumetur . Qua ομ-mno res lacum habet, cum qua narrant historicι, ea vel ipsi se vidise te tantur, mel ab iis, μι mderunt, accepisse . Oualia sunt pleraque in Epistolis Ambrosii, Cypriani, Hieronymι, Augustina ; in libris quoque hujus de CivitaIe .Des, in Dra-ιogis Gregorii; breviter, iἡ omnibus fere Dotitorum Ecclesia probatissimorum seriaptis, in quibus mendacium si picari, quod ad memoriam se iternam trinnsterre .us Icribendo voluerint . piaculum est . Magnis quippe praeclarisve virtutibus Viri finiatissimi, atque optimi id consequi meruerunt, ut ιn rebus huiusmodi, quas vel
nestasse se, vel ab aliis fide dignis, qui spectarim , se audisse testati sum , Ades
Baronium imitatur Philippus Labbe, lib. de Scriptoribus Ecclesiasticis , de Ibhris Dialogorum Gregorii Μagni sermonem habens; seque Melchioris Cani ca-viIIo s, ac machinas in examine dissoluturum spondet. Si tum multo acrius in eumdem exercet Theophilus Rainaudus , sub Petrita VHale Clausa nomine delitescens, in Diatribis contra Cyriacos . multa in Vixum celeberrimum pro more suo convicia congerens, e Baronii observationes dum aXat eXscribens . Μale habet, Cani librum , vel ob id solum non fuisse a Romanis censoribus aut prohibitum , aut scopa mundatum . De sociis itaque Gregora φ, ν beda, inquit, talia scriptis committere ausum Melchrorem Canum,mes es prosello dignissima admiratione . Nec minus stupendum est, ratia scripsse Aominem reli iosum, Cr impune tulifer ita ut nullus iudex publicus , de libro adeo petulans de Sanitis Scriptoribus judιcium continente, praescribae, aut suppr/mendum asse, Aut corrigendum . Sic sane Melchioris Cani reprenensores.
Age itaque, & quid tandem in Gresorii Μagni Dialogos , & in Beda: Histo
17쪽
ctos , ct eruditos viros , quorum 2 libros, ct nomina volentem ascribere pudis
me ac religio veta et, ut Orontra vererer, ne mea hae taciturnitas pleris ae ea, esset, in .ut damnarent qua non in euigerent , aur errore vario circum Sancto momnium historiam vagarentur . Atque Theologum etiam admoneri opera pretium
est, ne id statim im perse jum fit, omnia , qua Magni auctores scri erint, undi que ese perfecta. Nam ct labuntur aliquando, ur ille ait, ct oneri cedunt or in
dAlgent ingeniorum suorum voluptati , vulgoque , ut dixi , interdum etiam india gente Nec semper intendunt animum, ct nonnunquam fatigantur : adeo , in Ciso roni Demosthenes dormitare , Horatio vero Homerus quandoque istis videatur . Summi enim sint, homines tamen. Qua ego eadem de Beda , atque Gregorio iure fortasse, ae vere dicere pusum. Quorum ille in Historia Anglorum , hic in Dialo.
is quadam miracula stribunt Uusso jactata, ct credita, qua hujus praesertim lacu.; Aristarchi incerta esse censebunt. Equidem historias ruas probarem magis, si e rum auctores muta Pra initam normam, severitati iudicii curam in eligendo maj rem adjunxisent. Sed quoniam modeste, ct c rcumspecto iudicio de tantis viris pr nuntiandum est, ne in his quidem duobus rejicienda surit plurima . Pauca enim in eis possis arguere, quamvis historram Ecclesiasticam revocare ad severiora iudicia contendas . Ac si necesse est 1n alteram peccare partem, omnia eorum probari legem tibus , quam reprobars malo. Haec ibi. Ita ne vero in Gregorium, & Bedam iniurius Canus , quia & illos in hist ricis narrationibus oneri cessisse aliquando, de ingeniorum suorum voluptati, vulgoque indulsisse dixit Z ita ne in Divos nimis audin , quod quaedam illos miracula vulgo jactata, & credita, quae hujus praesertim 1eculi Aristarchi imcerta esse censeant, scripsisse notet; eorumque historiam se multo magis prob, iurum profiteatur, si juxta praefinitam normam, severitati iudicii curam in eligendo majorem adjunxissent Nemo sane est judicio vel leviter accurato, qui non talia plerumque moneat, de miraculorum ac piarum historiarum scriptoribus, ex aliena praesertim fide, gesta narrantibus . Idque prae caeteris aequiori jure monere debuit inlchior Canus, sui pro sui operis instituto, non Pium lectorem, Pro componendis moribus, fovendaque pietate, ad religiosae historiae lectionem informat, sed Theologum accuratum erudit ad manus contra relugionis hostes conserendas, ex historiae fide penitus inconcussa . Valeant ergo, Ier Canum licet, ad inλrmationem morum Petita undecumque miracula , huoriae narrationes a Viris probis ac piis undevis acce Ptae 3 quales plerumque in eum finem ex aliena fide Gregorius narrat in Dialogis : at expugnandis Haeretucis valere omnia illa, sine criterlo , sine discrimine , sine deIe u nemo dicet, qui severiores illos seculi Aristarchos, & Haereseos ingenium evertus est. it ergo Gregorius in Dialogis pro suo instituto quod debuit, laude, eaque plurima longe dignissimus : interim tamen asceticum Historicum egit, non polemistam . Verum perisnam aliam in locis Theologicis induit Canus noster, monetque eX Officio, quid Theologis congruat , ut certa & indubitata habeant argumenta, refellendis haereticis opportuna. Aliud quippe es, inctuit Hieron mus contra Jovinianum, gymnasticos libros Icribore, aliud domaricos; aliud q-rere, aliud desinire. Ad haec, cum Gregorius ex amicorum fide, pleraque gesta, ac miracula re. ferat , uti loquitur epist. quinquagesima ; quid mirum, si , ut erat & adversa admodum valetudine , dum scriberet, de publicis Ecclesiae negotiis implicitus, atque districtus, satis illi non fuit otii, ut singula ad severioris criticae limam vocaret; quae aliunde quod unum illi studium erat hoc loco Sc Pietati favebant, Je fidelium genio arridebant Caeterum tantum abest, u grandia illa Gregorii, ac Bedae nomina contemps rit Canus noster; ut suam potius in illos venerationem , hoc ipso in loco , quia censoribus reprehenditur, egreste testatus sit. Veteres, inquit, ex se, re μα- etos Er eruditos viros; quorum 2 libros, Ur nomina volentem ascribere , pudor mem religio vetaret, nis contra vererer sed quoniam modepe , oe circumspetis Iudi,
18쪽
judicio de thris In is pronuntiaviam est , ne in iis stardem duobus rejicienda fuste
plurima. Pauca enim In eis θ' sis arduere.
Melchioris Cani de libris Dialogorum iudicium probarunt Viri doctissimi. Petrus Gonetavit us, operum Sancti Gresorii dilige minimus editor, usque
adeo Sanctum Doctorein piae amicorum Ddei Plus iusto, in enarrandis hilto itis, dedisse putat, ut pietatis errorem Ilum fuisse dicat, quam non decet in illiusmodi factis adeo esse lollicitam.
In ejusdem sentein iam venit Natalis Alexander taculo 6. Historis Ecclesi, ficu ubi Sanctissimi Pontificis dialogos a Dalisi cavillationibus vindicans Melchioris Cani, seu viri DoritURm judicium Probat , ac pene transcribit ex
integro, facitque suuIn. Aciliipulatur Verbis etiam multo durioribus , a quibus Canus longe abest, Lilirs Du Pin in Bibliotheca Ecclesiastica, Tomo quarto , sedulo sexto . Tames, inquit, in dubium veris nequeat an qui Saneti Greeor ι nomen Drato a praeserunt, illivi reipsa 't ; quandoqΗidem eos i e suos adnoscit, Cy ab e usa5-J ipulis catcrisque, qui paulo post floruere, scriptoribus aquosiunium minus tamen
Pontificis Savet smi erabitatem, iudiciumque referre vanentur : adeo si ilicet pro-d Uis prorsus in talis narrasioni sique fidem omnem superantibus , pusim abun- .ant . Equidem haec ille aliena stile narrat I verum nec sidem illis ita de fac uadiu ere debuit nec ea usi certus a vend/Iἀre . Opus in quatuor libros affir, tum eli, in Dialori modum, quo Gre oriu1 Vse, ac Pereus Diaconus colloquuntur . Stylus plus aequo humilis serpit e Gesa risdi oe' impolita oratione narrantur; eleeani a nulla, lepore nullo condiuntur. Petri ιnterlocutiones, fatuae semper Ur inconditae, saeξrus et tam a proposito aberrant. Narrata historiae, sola saepe senum ι- peritorum stante side, aut pervagato r more: Prodigia adeo frequentia , supendaque, ac levi interdum de causa perpetrata recitantur , ut fidem universis ad un- fere dis cillimum sit . Historias etiam nonnullas 'N cum eorum , de quibus nan 'rantur, aetate concIItia Deris: ut voluntariam Divi Paulini custodiam sim mandalorum Reee . Visiones , ac somnia frequentius qNam alibι uspiam recitantur . Unde
O Gregorius ipse sub sinem Dialossorum Prositetur, Plura aetate sua , quam retroa-Etis seculis , de altera vιta fuisse reicct.ι. Verum haud satis Mo, an quis facta illa,
cisitaque omnia velit in se recipere.
Quid si ea libertate de Gregorii Magni Dialogis pronuntiasset Canus 3 Quam
dura animadversione excipereturὶ At posuit ille censurae suae modum . ralli Gregorium potuisse in enarrandis ex amicorum fide , ac vulgi fama nonnullis miraculis, observavit; quia tametsi summus, homo tamen erat; multilque negotiis.curisque districtus, animum totiuS orbis saluti intentum , ad minutiarum istiarum examen adducere non poterat. Quid hic Porro mali, cum id de se fateatur Optimus Pontifex, iis ipiis in Dialogis, quos expendimus 3 Μiranti siquidem Petro, qui fieri potuerit, ut de lancto Abbate Equitio quem Apos olici muneris indignum Cregorius a nonnullis aemulis circumventum ii dicaQerat Pontifici tanto 1ubreptilin eiset Z respondet , ad rem quam vers mos admodum appotite: Quid mιraris Petre, quia fallimur qui homines humus p n mente excidit, quod Daυιd , qui tropbeticum spiritum habere consueverat,
contra innocentem jonathae filium sententiam dedit, cum verba puerι mentientis ama, Dat ' Quod tamen, quia per David faetum est, ct occulto Deι udicio m stam cre-Aimus , O tamcn humana ratione, qualiter iustum fuerit, non videmus . Quid emoo -ιrum, se ore mentientium aliquando in aliud ducimur , qui Prophetae non Iu mus Agultum vero est, quod umuscujusque prasutis mentem curarum de stas v nae: cumque anim I dιUiditur ad multa, fit mιnor ad singula ; tantoque es in una- qualibet re subristitur, 'uanto latius mulus occupatur. Lib. I. Dialog. cat'. q. Neque vero iecuin ipse pugnare censendus est Canus, quemadmodum opponit Cardinalis Baronius, dum is paulo supra Gregorii Dialogos iis Patrum Seriptorumque probati:Iimorum libris annumerat , quibus fides omnino cita ibenda, uoltumque in eis mendacium suspicari licet. Hoc etenim ejus eth
19쪽
ηn Gregorium venerationis argumentum; quo eum a mendacio studiose con ficto de ad illudendum simplicibus de industria consarcinato alienum , pro sua sanctitate reputavit . Id siquidem magnis Praeclarisque virtutibus meruit Sancitis inius Pontifex; etsi ut nomo erat, cespitationi, atque obreptioni esset obnoxius. Valde quippe auo illa inter se distant, mendacium, ac cespitatio: Primum perversae voluntatis, alterum humanae conditionis est vitium. Habent viri Sancti, quia Sancti sunt, ut fallere nolint; sed habent, quia homines sunt ut falli ab hominibus possint. Nec quia emunctiorem in Gregorio narem desideravit Canus, fidem illi negavit omnem. Quod enim delusus aliquando mearit casu factum est; quod vera sepius dixerit, Voluntate. Baronium ipsum ea in re judicem volo, ac etiam appello . Is certe Traj ni Imperatoris ex inferis liberationem Divi Gregorii precibus impetratam, tametsii a Sancto Joanne Damasceno in Oratione de Fidelibus Defunctis magna
pompa eXplicatam, narratamque , ad fabulas amandat totum Aessopum olei, tes in AnnalibuS ad annum 6 4. num. 6O. Sed quid tum, ne Damasceni sanctitati, ac doctrinae injurius habeatur, cujus historicam narrationem exsustiat Audi lilitorici eminentissimi promptam liberamque eXcusationem. Prιmum quia dem , inquit, ab omni impoliura fiaspicione virum sanetissimum immunem reddimus . nihilque ab Uso commentIlium eise faZtum vel excogιtatum constanter asser mus : Ied quod ipse vere falsum accepit, ac credidit, hoc ipsium quomodo audivit scriptis βιs bona fide mandaυit. At in iis, qua ad rerum gestarum veritatem osciant, quam frequenter accidat falli erram prudentissimos , non in antiquιs tantum modo, sed 9 in iis suae dicuntur in eodem loco, quo ipsi sunt , ω quo vivunt tem-store , cum usus doceat, pluribus demonstrare sisere acaneum else putamus . Ob rique nihil est ut quanta diis sive san Irtatis, Ime Doctrina cuiuslibet praerogativa V Di, quod non sactum fit unquam , ut fallum aferentis , ipsi veritati strae ualcium posurnferre , cum in his qua sunt facti, non dogmatis, potuerit mHue sunt fissimus, a que doltissimus , fideique orthodoxa professior, atque defensor , aliquando falli . Recte id quidem, prudenterque Annalium parens. At quid aliud sibi voluit C nus no iter , ubi pauculas illas ex Divi Gregorii Dialogis fabulas reiecit, ex alienorum fide, tu narratione recitatas Μicum in Melchiore Cano damnata Maronium, quod is pari fiducia, ac majori etiam libertate usurpavita
Altera Criminatio refellitur, de eodem Gregoris LM
LEgimus apud Gregorium Magnum lib. 6. epist. indictione I s. epist. 3r.
In historia autem boa omenι , de 'uodam Eudoxio , qui Constantinopolitanae Ecclesiae Episcopatum arripus se dicιtur , aliqua narrantur . Sed r8sam quo que historiam Sedes Apostolica silcipere recusat , quoniam multa mentitur, 3 I heodorum Asopimestia nimium laudat , atque usique ad diem obitus μι maσnum
Doctorem Ecclesiae huisse perhibet . Quem Gregorii locum ad trutinam revocans, e Melchior Canus lib. D. de locis cap. 6. nihil tale apud Sozomenum de Theodoro Mopsues eno legi notat, bene vero auud Theodoretum lib. s. Historia cap. 27. ubi Theodorum istum praeclarum Doctorem fuisse scribit, cap. q.o. ubi sic habet: Moritur Theodorus Episcopus AGHvestias, cum omnium Ecclesi
rum Dosior, tum hareticae cohortis prostEator.
Quare nodum ut solvat Vir eruditus , ita pronunciat : Non video, quemadmodum responderi possit, nisi dicamus, aut Gregorium alios libros Sozomeni legi se ,
qui in manus nostras nyn venerunt ι Aut memoria lapsum , pro Theodoreis Sota
20쪽
νenum scrip e . Quid aptius, rectiusque eXcogitari potuit e cum alias certo certius sit, quae de Theodoro Mopinesteno a Gresorio recitantur, non apud Sozomenum . sed apud Theodoretum hodie reperiri Et hoc tamen Cani r spontum sugillat Baronius in Annotationibus ad diem 2 . Novembris. Quodque miranaum magis, priorem responsionis partem dissistulans, quasi de intercisis Sozomeni Codicibus nihil Canus observasset; imo primam illam responsi partem , uti solvendae dissicultati opportunam arripiens, ita de Cani.
iudicio Pronunciat: Greeorius So omeni locum citat de laude Theodori Mop e- flem Episcopi r Quem quidem cum Canus at ud Sozomenum non reperiri contendat, quas Vcitantia Gregorrum redarguens, locum ilium dicit ese Theodoreti lib. .
, cap. sed non animadvenit, nos non habere. Π teoram Hisoriam Socomeni, ac complures eius libros excidisse.
Lectorum fidem appello, an non id quoque, ac primo etiam Ioco animad-Verterit Canus Aut Gregorius , inquit ille, alios libros Sozomeni legit, μι in
man s nostras non venerunt: aut Orc. Illius quippe, ut vidimus, bimembre responsum est: hancque primam, de interci fis Sozomeni Codicibus, solvendi iam di intricatissimi viam aperuit, quam unam. occurrere Baronius existimavit. Quare si quid in ea probabilitatis est, totum id Μelchiori Cano, qui eam primus omni iam aperuit, acceptum referre debuit, non. oscitantiae, quasi minus
Sud dc in hoc multo magis falsus est Baronius, quod ita solutioni huic standuin Velit, ut alteram ab eodem Cano subjunctam despicetur ; Viroque erudito succenseat, quod Gregorium Magnum memoria forte lapsum dixerit, utSOZOmenum pro I heodoruto nominaret. Quandoquidem longe certius est. SOTOmenum pro Theodoreto.ex memoriae lapsu a Gregorio scriptum esse, quam aliquos Sozomeni libros, suod constanter Baronius asserit, excidisse. Et quidem Henricus Valesius in suis ad Socratem , & SOZOmenum, quos latine reddidit, observationibus , hanc Baronii responsionem improbat, ut alteram ex Cano petitam ineat. Haec, inquit , Baronis responsio , luet Asireo, oe' 'Vossis, alii Mue 8lacuerit, mihi tamen haudquaquam satisfacit. Quis enim credat Gregoris Magni aetate integriores fuisse Sorameni Codices , quam nunc sint Z Nans
Cabiodori aetate, qui Greororium Ma num antecessere, nihilo auetiores erant Soet ome-πι Codices, ris quos nunc habemus: Idque ex Hastoria tripartita. ejusdem Cassodori acile est cognoscere.. Decretorium profecto est contra Barcinium Valesii argumentum, quod ex Tripartita Cassiodori Idistoria repetit . Cum enim is e tribus Craecis Auctoribus Theodoreto, Socrate ac Sozomeno per Epiphanium Scholasticum latine redditis , historiam sacram compendio redegerit, non ultra historiam ex SOZOmeno defloratam Producit, quamSubi hodierni Sozomeni Codices demnunt . Adeo verum e1t, Cassiodori aetate, atque adeo multo magis Greg6rii Magrii temporibus, Sozomeni codices nihilo auctiores fuisse iis , quos nuncha,Emus. Falsum itaque libros aliquos posteriores ejus historiae excidisse , e quitius illa de Theodoro Μopsvesteno Iacinia a Gregorio Magno Peti Potuerit . Hac igitur, inquit Cassiodorus in Praefatione , ussoria Ecclesiastica , quam tis Chr fianis valde necessaria comprobatur, a tribus Graecis AuePoribus mιμ-biliter constat esse desicripta; Uno scilicet Theodoreto venerabili Episcopo, duobus disertissimis viris, so meno ct Socrate ; quos nos per Epiphanium Scholasticum
latino Condentes eloquio, necessarium duximus eorum dicta destorata in unιus syli tractum, Domino mνante, perducere , Grde tribus auctoribus unam facere dietionem. .
Iis adde Sozomenum, si pauca e suo penu interiecta excipiaS, nil nisi .SOcratem exscripsisse in historia concinnanda . Res legenti , & utrumque historicum. conferenti perspicua est . At Socrates historiam ad ea dumtaxat tempora Pe cluXit , quo eam hodierni Sozomeni Codices referunt . Non ergo pro arbitrio tingeridum est .posteriores ejusdem histori:e extitisse Iibros, quos vi Gregoritas ilegerit, dc injuria temporum nobis. abstulerit. . b. a. Sed