장음표시 사용
11쪽
HILD ANIInclytae Reip. Bernensis Helvet.
in quo hu)us morbi calissi, signa,pro
gnostica &praeservatio continentur litem, quomodo sumptomata, quae huic morbo superveniresistent,
species, quas vulgus inter se non sine maximo vitis periculo , ut plurimum coniundit, Operae pretium mihi vi iniest , in primis species omnes , antequam ad curationem Dysentesiae accedamus, bre- A viter
12쪽
i Gur L. FABRIcri HILDAuffviter,& quod fieri potest, accurate distin
guere, F ERN E LI u s de partium morbis,& fymptomat. lib. c. cap. IO. Otanes alvi fluores subquatuor speciebus comprehendit, quarum Coeliaca prima Coeliaca vocatur, fitque, cum excre- prima Rivi menta levia, aequalia,& alba excernuntur:
quippe quia chylus iis permixtus est. Causiae hujus fluxus sunt: Primo, quoniam obstr chiones in hepate, splene, dc venis me araicis, quae chyli distributionem impediunt,
adsunt. Secun d b, quia virtus attractiIXim- .
becillior est. Tertio, quia aeger antea multis crapulis,& vino sese ingurgitavit, & obruit, ac praecipue fructus crudos, fugaces, & ventrem laxantes, comedit. Chylus itaque in i intestinis propter viscerum obstructionem I manens, sensim corrumpitur, dc postquam sua tum quantitate, tum quali igie gravis esse coepis, insurgit natura, quae ipsam ejicere conatur. Hoc alvi profluvium,si propter viasteriam hepatis & venarum me saraicarum obstructiones acciderit, diuturnu est,& aliquando per aliquot annos aegrum excruciat, uti ego observavi Coloniae in quadam puella,cujus fit mentio observ. 7 o. centur. I. Sin aliam ob causam , veluti ex immodica crapula advenerit fluxus iste, secundo aut tertio ut plurimum d e, sponte conquiescit. Secunda alvi profluvii species, Lientiri s .. ., sivo intestiuorum laevitas dicitur,in qua alimenta prosuυii
13쪽
enta dc celeriter & indigesta excern ur. Causa est concoctionis prinue &factri GaIaphoritatis retentricis imbecillitas, ob quam ali- lib. . com-
menta, donec a calore innato, & facultate φ .ix concoctrice, probe concocta sint, stoma
cho & intestinis inhaerere non possimi, cru
da itaque , indigesta , & sere uti comesta
Tettia spectet est Diarrhaea, quae licet ge-lnerale nonae sit,ac aeque ad omnes profluvii repti l alvi species aci omodari possit, Medici tame proprie sub hoc vocabulo profluvium syncerioru humoru, sine veheri et i sensu dolo- iis intelligunt. Aut enim: pituita, aut flavabilis, aut atra purior, seorsim evacuatur: id que, ut dictum est, sine vehementi dolore. Contrarium vero in dysenteria accidit; il- DUbhie, iatam enim dolores maximi, & excretiones juarta cruentae atque continuae comitantur. Haec quarta & postrema profl avit alvi species e istit, de qua hic succincte agere instituimus. i Vecum, ut Ordine aliquo ista prosequa- mur, prioeo mo bum ipsum deicTbemus; deinde causia, signa, proguostica, & deni- .
que ta morbi, q' .am acci cientium curationem proponemus. Anteq tam autem ad imstitutum nostium progrediamur, notan- α dum convenit, sub nomine Dysenteriae omne cruentum alvi profluvium ex quacun-
que causa, inrelligi posse, cum Dysenteria tamen proprie dicta nullam assinitatem lis A a bere,
14쪽
Gui L. FABRICII HILD ANIbere,profluvia namque ista cruenta, nulluferme dolorem inscrunt, & intestina ab exulceratione immunia sunt, aeger quin etianulla assidua egerendi cupiditate, sicuti in Dysenteria vera fieri solet) vexatur. Sunt itaque hae profluvii sanguinis species a vera,& proprie dicta Dysenteria diligenter distinguendae, ne in curatione postmodum fiat confusio. Cruenta' Caeterum sanguinolentae excretionis spe-zi,h, cies in universum quatuor existunt. Prima quatuor ii , quibus membrum aliquod abscis- species. sum est,tunc enim sanguis, qui pro nutritio- Galen siis ne partis abscissae constitutua fuerat, ad fontem suum recurrens,beneficio naturae ad in-
2 ιιs n. testina depellitur, fitque ut Hippocrates lo-
de articui. quitur, sanguinea dy senteria. Quod si san- cap. o. guis iste impetuose, copioseque ad sontem P m p iuna, hepar, inquam,refluxerit, a periculo non immunis est aeger. lncenditur enim in ipso hepate, dc vena cava, acrimoniamque contrahit. Quod si humor iste acris a vesicula fellea attracti s ,& ad intestina protrusus fuerit, sequitur dysenteria gravissima, ut ego
ει Vidi in qzod a juvene, cui Vibiae ambae ampurio. tatae, & curatio feliciti liciter absoluta fuerat, qui postea Cptimanis sex a curatione, dysentC- Observ. ria gravissima correptus, intra paucos dies
vitam cum morte commutavit, sicuti Le-
o j ctor in secunda Centuria obsiervationum phae. e. 1 . mearum Chirurgicarum videre poterit
15쪽
Da DusENTERIA LIAE L Lus Nobilis quidam sexagenarius dysenteri- Observare Cus, cum quinta die morbi vitam cum mor- ρ te commutasset, & venter ipsius, a Domino Claudio Chapusio, Cheirurgo celeberrimo, apertus fuisset , intestina undique gan- graenosa reperta fuere. Procul dubio propter ingentem inflammatione. Historiam hancipiemet Dorninus Chapusius ad me scripsit Anno I 6i3.23 F brirarii. Accidunt de hujusmodi sanguinolentae excretion ps iis , qui constretas exercitatio Des intermittunt lautius tam on, liberaliasque vivunt, uti quoque iis,quibus menstrua, hQmorrhoides, aut assueta haemorrhagiana rium suppressa est. Secunda species est, quum ςx hepate,ali quam ob causem debilitato, aquosus san U 'guis, aut veluti lotura carnis excernitur: Jecur enim, inqui Galencis,loco citato, nutrimentum, quod per vasa,quae sunt in me senterio, attraxerat, rursui per eadem semicoctum ablegat. Quemadmodum enim Ventriculus aut venter, si imbecilles fuerint, cibum quidem attrahunt, probe tamen eum concoquere nequeunti, sed semicoctum
rejiciunt , hic per secessum, ille per vomitum, sic quoque fit, si hepar labefactatum
extiterit. 'Tertia species cruentarum excretionum orti P
a Galeno Dysenteria melancholica dicitur sique quum sanguis propter longiorem A s m O.
16쪽
cur L. FABRICII HILD AN 2 morem in hepate adustus, per venas mes riacas ad intestina recurrit, & niger atquα splendens excernitur. Porro quotiescunque sanguis iste atra . bilaris ita libere & absque dolore e S ait, cum aegro res bene sese habent, & ad sanitatem tuendam , aut ami Isam recupeiandam , haec evacuatio conducere potest.
Q , Quod si veto sanguis iste excremerum , dc
cov. m. adastus inans ictibus&replicationibus in-bb. s.cao. testinorum subsederit, retenturque diu fierit,acrior efficitur, maliguitatem GTe acqui rit,&postquam intesti m paulatim abra sit, erosi que,sequitur ulcus malignum, de dysenteria vere atrabitaris, quae juxta Hippoc. in curabilis existit, uti poItei dicemus Atque lis tres species sanguinolentarum e cretionum improprie dysente saevo caritur, Fit & ex venis haemorrhoidalibus sanguinis
per alvum excretio, quae tamen nequaquam
Dysenteria appellari potest , etiamsi nomnunquam maximus dolor & cruciatus adlis; fluxus enim iste non ab intestinis, sed a venis haemorrhoiddibus, a no inscrtis, procedit. Quarta denique & ultima cruentarum dejectio nam species, quae proprie & ver EDysenteria dicitur . ex Galeni sententia lib. finitionum medicar. de symprom. caus lib. 3. item de loc. aif. lib. s. &alibi, est cruentum alvi profluvium cum ventris doloribusitorminibus maximis, tenesmo,dc sebre,
17쪽
D si DYsENTE Rr A LIBELLus. ti Luimum pi opter causiam aliquam ero clei resu, & ulcus in intestinis existens. Spe
ci s autem harum excietionum cruenta
ruria, dilig nter ut inter se distinguantur, necesse eis: hoc enim multum ad curatio-tiem recte instituendam conducit. Priusquam iraque huic capitulo finem imponamus, d. sterentias earum brevibur annecte
Et primo quidem , si cruenta excretio
propter abscissum membrum, veluti tibiam vel brachium,aut propter assaetarum exercitation uintermissionem, vel haemorrhoidum mensium ve suppressionem , aut haemorrhagiam narium, acciderit, ex inspecti one, & relatione aegri, addisci poterit. Quibus sic occurrere convenit. Si ex plenitudine vasorum, ut minuatur sanguis,prohibeaturque ne tam copiose generetur, necesse est. idq te sanguinis missio copiosa,& secundum aegri vires repetita, victus quinetiam ratio tonuis,pa Ica,parum que nutriens,praestabit.
Si ex labefactato hepate Galeni verbis De ci AE Utas) tenuis sanier sive ierosus humor san-
guinis ab hepate dejicitur, deinde aucto malo, crassiis humor Decibus vini haud ab similis. Praeterea in excretionibus hepaticis nihil abrasam expellitur, atque interdum duorum aut trium dierum intervallo stip- primitur evacuatio, deinde rursus malum
18쪽
redit, atque excrementa prioribus multpejora excernuntur. Id vero per intestinorum ulcera haudquaquam apparet: quippe in iis neque et flatim, neque ex longis temporum intervallia,laborantes dejicere consueverunt. Haec porro sipecies dy senteriae spuri superioibus annis luc Paterniaci vulgaris fuit ,& in quibusdam, qui fluxum maturiuτIestinguere tentabant, periculosa. In hoc fluxu sanguinolento potiones ex rhabarbaro, myrobalanis, aut mechoaca, mirum in modum conveniunt. Hepar praeterea speciebus diarrhodonis Abbatis , Tria sandali, trocistis de rha barbaro, & similibus corroborare, im temperiem contrariis corrigere, l&obstructiones reserare convenit. In testina quin etiam , ne ab humore isto excrementitio lςdatur,defendenda sunt. Id quod oleo amygdalarum dulcium , lacte item mygdalato , emulsionibus seminum frigidorum , cremore hordei decorticati, cly teribusque perficere possumus.
Tertia demum cruentarum excretionum species, Melancholica Galeno dicta dysenteria, a vera ita distingat tur, quod initia quoque multum simul, sed raro excer- tenui de natur. Quum enim assiduae excretiones m fiant, vel propter imbecillitatem, vel demorsum, ac in hac specie dysenteriae partes nondum eo usque labefactatae sint, ut facultas retentrix a suo officio deficiat : mate-
19쪽
DA DYsa NTARIA LIBELLus. 'xia quinetiam quae ad intestina defuit,nondum acris reddita, sequitur aegrum contico uis istis egerendi cupiditaribus minime vexari, sed multum simul egerere.N onnun-Muam enim sanetuis usque adeo diu in intestinis moratur,ut in glomos concrescat.Huius rei exemplum Coloniae Anno I 399.ciam clarissimo viro Jora. SLOTAN o Medico celeberrimo in quodam aurin bio invete- rata hemicrania laborante, mihi observare Contigit. Huic tantum sanguinis profluvium per alvum super venit, ut ultra decem libras decem in glomos coagulatas dejecerit diversis tamen temporibus,&absque dolore Usque adeo ater erat sanguis iste, ut medul-Iae cassiae conferri assimilarique potuisset. Ille tandem nihilominus convaluit, ut insecunda centur. Observat. Cheirurgicaru, se
sius declarabitur. In dysenteria vero pro prie dicta contrarium accidit 1 parum enim
frequenter,& maximo cum dolore aeger ex cernit , & quidem propter actimoniam macteriae , qua intestina punguntur, & ad excretionem irritantur. Fluxus praeterea iste illico non sistendus est, sed corpus prius rha-
barbaro, evacuandum, intompeties calida hepatis contemperanda , obstructiones item,& viae urinariae resserandaeveniunt. Atque hae sunt trium istarum excretionum sanguinolentarum disserentia ligna,ac suc- , cincta curatio,
20쪽
GuI L. FABRI cII HILDANI τρηρ'm Est & ex eode, inquit G denus, loco pari -' ς dantὰ eitato, quo jam dicta dysenterjagQ-μ 'f' nere, affectus ille, qui Tenesmus dicitur, in quo ulcus iniecto intest no est factum. Verum de hoc affectu postea in proprio capite, sermonem habebimus. Nunc vero, unde di gressi,redire con venit.
teriae. A NTEnu AM ulterius progrediamur. I xoperae pretiam erit, ad rectam ac me A,hisit emodis m curationem instituendam moi inor. lib. . bum studiose in suos gradus distinguerer sommenti summe enim necessarium est ad morbi pro- gnosin , scire an morbus sit vehemens ata piabis xem;*V3. Statuimus itaque cum Galeno, Mquibusdam recentioribus Medicis tres spe-prom. lib. 6, cies, Vel potius tres gradus Dysenteriae, qui Io.A- secundum excrementorum differentiam, ης' - & doloris vehementiam,recte distinguun-
Primus gradus sub se prIncipium morbi com plectitur, ubi materia peccans, in testsna saltem erodere incipit: hinc quae excernuntur excrementa Pinguia, alba, limosa ac viscosa,