장음표시 사용
21쪽
Dg DYsANTERIA LIBELLus. viscosa, quemadmodum intestinis adhaerere solenti conspiciuntur. Qua in re nonnun
quam falluntur aegri, existimantes se diar- licea & si inplici alvi proflavio laborare, sed pinguedo , quae interiori tunicae intestini
adhaerer, mox simul cum exc ementis sequitur & excernitur ; quae si in aquam projiciatur, supernatat: si vero in carbones arden- tes, pinguedinis astatae prae se fert odorem. Secutidus gradus est hujusmodi: Si aeger Seeund per dies aliquot curationem distulerit, at. Ir δεμ.que humores acres confluere permiserit,aut medicamentorum astringentium usu, humores in intestinis coercuerit, tunc colluvies humorum acrium intestina corrodit, primamque intestinorum tunicam exulce rat : atque ita ejusdem tunicae frustula, ex- crementis permIxta, frequenter apparent,
. quae si in prunas projiciantur, pellicula-
rum 8c membranarum instar contrahuntur , & excrementa in dies magis cruenta fiunt. Hi duo gradus Dysenteriae curatio
Tertius gradus est, cum morbus augetur, Terii: ne aeger, prout necessitas requirit, se sege gra unxit: tunc enim materia magis magi que corrumpitur , & acrior fit : ita quidem ut morbus ad summum malignitatis/gra dum perveniat, ulcera quoque in intestinis serpant, ac maligniora fiant, adto ut substantia ipsa intestinorum, multum quo
22쪽
it Gur L. FABRECII HILDANI. sanguinis simul excernantur: Conspiciutur & quandoque exigua carnis fustu
quae In ardentes carbones projecta g avereddunt odorem,contrahantur, siccant ac in cineres rediguntur, estque in cur. bilia Pronunciandua morbus juxta Hippoc. dissicultate intestinoru habitus, si veluti xunculae exeant, lethalis est. Cum morbin summo est malignitatis gradu , tunc plurimum ratione ulcerum , & inflammtionis, tanta stomachi & intestinorum imbecillitas sequitur, ut lienteria quoque segecorripiatur. Hinc fit ut cibus indigestus excernatur, cibusq; omnino respuatur, quo accidens est periculosissimum. Caeterii etsi gradus iste Dysienteriae merito ab Hippocrate,Galeno, aliisque praestantissimis viris, in curabilis censeatur , vidimus tamen hic Paterniaci quenda,dysenteria graviter adeo laborantem, ut domestici faetorem, qui ex ipso spirabat, sufferre non possent. Non solum enim frustui carnis, verum etiam Vermes quemadmodum in putreficente carne nasci solent, excernebat. Historiam Lector in tertia Centuria Observationum nostrarum,ob
23쪽
UT eo facibus seccedat curatio, operae
pretium est, causas perquirere, eat que diligenter distinguere. Causae autem stant vel Externae vel internae: sed in genere causa DysenteHae nchil aliud est , quam acris &maligna materia,quae in gyris, Se intestirici- , tu rugis reteta,ea rodit, & exulcerat,ac proinde ad continuam excretione irritat. Acris aute&maligna illa materia,ut doctissimus HOLLE RIu Stestatur, ex quol:bet hum o- 'ς Πρ - re generari poteli. San uis enim si aliquan- do in rugis & gyris intellinorum concrelcar, ac putrescat, fit acris mal guusque, S intestina erodit,ex reliquis quoque humoribus, pituita scilicet ,&vtiaque bile dysenteriam fieri, omnibus in confisio est. Can k - , inter externas hujus morbi caΠsas, cor- terna DT- ruptio aeris periculosissima est , propterea quod sine beneficio acria nemo diu vivire potest. Si igitur pars aliqua hominum infecta est, alii alios postea per continuatriste quentationem inficiunt. Caeteriam dubium non est, quia Dysenteria, quae anno I 6 o r. ad finem fere anni I 6 o 3. inter nos
grassata est,cum popularis fuerit in tota hac
24쪽
provincia, causam quoque non habuerit niveis lem. Non potest autem causi esse . t ivei alior tum valetudinis tum morborum , quam aer . Valetudinis quidem, si purus: in arborum, si corruptus. Non immeritis agitur asserimus, hanc nostram Dysen- . teriam ex parte, ratione corrupti accis pro venisse. Et hic notandum est aerem toto sit- petiori anno Is o t. tot vaporibus & ex-:halationabus oneratum Dille, ut sol, prae- sertim clica suum ortu quotidie sere conspectus sit pallidus de caliginosus: Vapores vero dc exhalationes illas in aere putrefa- factas, aciem quoque infecisse. Necesse esti igitur corpora terrestria , quae in spirando iacrem ad se continuo attrahunt, sinistulinta lci, eorumque humores corrumpi. Hic et- ρ iam consiserandi sunt ambo teriae motus superioris anni, quorum alter 8. Martit,al- ter T. Septembr. excitatus est. Hinc eleis vati sunt vaporis multi, qui antea in visceri bus terrae retenti,& corrupti, aeri3 corruptionem auxerunt. Corruptio illa in fucti- hus etiam arborum sese patefecit. Quando', quidem eodem anno fluctus in alboribus, praecipue poma,non i a b inventa sint quae ante maturitatem in ipsis arboribus, nigra& putrida conspiciebantur. Praeterea hye- male&vernale tempus nobis satis pluviosum fuit. Hinc corpora multis humoribus
rhlegmaticia repleta sunt. Postea mensibus Judio
25쪽
Da DYsENTERIA LIBELLus. Is unio & Julio aestus maximus supervenit, sui ad hanc humorum putredinem promovendam & augendam, non parum condu-ῆ xit. Deus pio sua misericordia ac Uement a , tum acris , tum praecipue veteris nostri Adami corruptionem, quae hujus Hagelli, & quam plurimarum aliatum a filiactionum,quibus Deus nos coercet, causa e stpotissima, purificet. Medicamenta praeterea acria & erodentia, ut Colocynthis, Antimonium, Arsenicum, Adamas,vitrum pulveris alum, & similia, crebro sunt causa D senteriae, praecipue si hujusmodi medicamenta in gyro aut ruga aliqua intestinorura retenta fuerint. Neque solummodo mea
dicamenta acria per Osiampta, verum e
ia illinitiones ex hydrargyro, Nicolao Massa lib. de lue venerea,tractatu q. cap. .arte
stante, si intempestive adhibitae fuerint,iadem efficere possunt. Quemadmodum e- nim in lue venerea malignus humor vi hydrargyri ad os propulsus,gingivas exulcerat,
expuuionesque movet,ita etiam, si ad intesina copiole defluxerit, irritatione dia rhoeam , exulceratione veto dysenteriam generat. A qua item, vinum, atquescetum,
uti de edulia,y1 qcipue liquida,& quae Aceto, vino, aut liquore aliquo austero confectiac in vasis plumbeis, cupreis, stagneisque diu coniservata, dysentenam quandoqGe pro creant , uti ex sequentibus exempl:s ficilὰ colligete est, Aniau
26쪽
ic Gui L. FABRICII HILDANI: Anno iss a. sib ipsis diebus canicularibus, cum Amplissimus Senatus Bernensis Argentorati legationem haberet, & hospes propter maximum aestum palato hospitum suorum gratificari vellet , nec non vinum lagenis cupreis in puteum frigidissimum suspenderet , factum est , & paucis elapsis diebus ipsi legati, & omnes fere, quos
secumi comites itineris habuerunt, unus post alterum,uno eodemque morbo, nimi-rram vehementissimo dolore ventris, fe- dysenteria correpti sint. Ita quidem; ut nonnulli ex illis Argentorati, alii in via,&Bernae in patria obierint. Haec mihi Amplissimus Dominus JOHANNEs WILL AD 1 No Patricius Bernensis , nunc vero . pro tempore praefectus Aventice hsis prudentissimus qui & ipse in hac legatione non sine vitae suς periculo hete expertus fuit,
praesente doctusimo viro Domino EMA- ldiu ELE uR s T is I o Medicinae Doctore. Convictore meo, aliquoties retulit. Qui
ab eo tempore quod mirandum) quotieucunque acie exiliente caligissimo,vanum in labio, aqua frigida impleto , refigeratum bibit, dolore & torminibus maximis, nonnunquam & diarrhoea se corripi, alii: imar. . Tam sagax est natura, ut ab eo, ex quo aliquando damnum aliquod accepit, seno per abhorreat. Ego quoque in j a ventute mea, cum ab esu sangorum venenatorum aliquando
27쪽
tDE DYsENTERIA LIBELLVs. Zγquando laesus essem , postmodum usium eois rum, etiamsi boni, ac laudabiles essent,absque nausea , eructationibus & dolore stomachi, amplius sufferre non potui. Ex aceto in vase plumbeo asservato idem
mihi accidit. Anno enim I 6os. Maji a viro. genere & virtute vere nobili Domino JoH. FRANC. DE MARTINES DN. I NBiouRGO U ET P A ILLI vocatus, cum invia supra modum incaluissem , & in pago quodam Pallynominato, in prandio laute satis de lactuca aceto in vase starini plumbeo asservato,& butyro recenti, soleum enim nobis deficiebat irrorata, comedis sem ac inde Morgias defessus, quin etiam
torminibus ventris vexatus valde,perventia sem, in cama, cum denuo acetario usus es
sem,quemadmodum & vino, aqua diluto in sequenti dein nocte torminibus ventris non usque adeo tamen asperis) correp tuasai. Circa solis deinde exortum, excrementa copiosa, oc multis humoribus viscidis, ac loturae carnium similibus, permixta ejicere coepi, iter nihilominus absolvi, de circi meridiem in Perroy ad praedictum Dominum perveni. Post prandium, & sequenti nocte, etsi ultra sexagies alvum exonerare coactus essem, motum tamen, dc beneficium naturae, praecipue quia vires constabant) impedire nolui. Vigesimia vero quin inta, materiam peccantem sequenti potiun cula expurgavi. B A1. rham
28쪽
iliabatb. Opi.&pulveri sati gjs-- myrobalanor. citr. pulveris Itor. 9 j. cinamomi Θj. Cum decocto
agrimoniae, veronicae , &Iadlc. eryngii marini. hae potiuncula. Corpore leviter purgato , inunctoque ventre,oleo rosa c. cydonior.& mastich.tormina multum imminuta fuere. Postea sequenti electuario usus fui. . conservae rosar. 3 ij. Emua- cornu cervi usti & praeparatinum. terrae sigill. sem. plantag. an agi.pulv. genital. cervi 36. Cum syr po de rosis siccis q. s. Fiat electuarium. Per intervalla quoque enema sequens instrumento meo ipsemet mihi infudi. hordei integri. folior. plantag. cum radicibus
laturae, dissolve mellis despumati 3 j.vitellos ovor. Num ij. misce fiat enema.
Tande ad partes nobiles corroborandas sequen-
29쪽
a DYs κNTERIA H i L D A N I. Identes tabellas mihi ordinavi specier. aromatici ros. &diarrhod. Abbatis ana 3j. coniect. aikermes gs. Tabe sacchari dissoluti in aq. rosac.
Misce fiant tabellae . Hisce temediis optimoque vitae regimine, Dei beneficio convalui. Caeterum non solum edulia quae in praedictis vasis conservantur, verum etiam a quam quae per tubos plumbeos de il ait,Dysenteriam procreare posse, tum Avicenna, tum alii celebres Medici testantur. Pluinhum enim propter admixta cerussam,mor dacem habet qualitatem. Itaque aqua ista non sollim aegris noxia est , verum etiam ira sanis nonnunquam dysenteriam pro
Avicennalib. i. sen. . doctrin.2.capit.Iς. Leon hard. Fuch f. de medend. morb. lib. 3. c. Is . Auton. MiZaldus memorabit.lib. cent. Iolixianes Riolanus lib. de diaeta sanor.cap. 9.Victorinus Schonialdi. cons. de dysente
Omnes fructus horarii, fugaces & duuCEs,c ujusmodi siunt pruna,cerasa, mala persi Ca,melones,cucurbitς,mala & pyra dulcia cruda, uvae, mustum, hydromet, cervisia dialcis recens, nec satia cocta, vinum item
Fc iactuarium, hoc est, ex py is & pomis con-B a sectam,
30쪽
Deamp/n- fectum , hoc puraceum , illud pomac diss- Mν- nominat Riolanus, quia facilὸ corrumpid titia tur, & in humorem causamque morbificates. i,. dysenteriae convelluntur, summopere nocent,& saepissit ne mortem accelerant. tia Anno Isio 7. tempore autumni Symori
Ubioria. Beauly civis Paternia ce sis, homo robustus,& vix viginti annorum aetatis suae, Cum dysenteria correptus esset,ex consilio cu juiadam imperiti, primo egregium maximia minque haustum vini generosi ebibit. Persuadebant enim illi. hoc remedio plures fanitati restitutos fuisse.Altera vero die cum su-xum vehementiorem esse videtent, suaserunt adstantes,ut maximum haustum musti
pyracei biberet; hoc enim modo materiam peccantem simul & semel evacuatum iri as serebant. Hinc m ulto vehemetitior facta est dysenteria, quin etiam tormina, dolores totius ventris, & febris valde aucta fuere. Sequenti die cum ex consilio fatui cuiusdam homin3s, maximum haustum frigidae eb Lissee, singultu ad eb vehementi correptias' est, ut vicini ex adversa parte plateae ipsuri singultiente, probe inteli gere possent,nde ut in hoc vitae statu post dies aliquot e vir discesserit. Non video itaque , quom Cct
Pruna recentia uu mustum, poma perscree hujusinodi dy sentericis sint concedend: Experientia enim docet, uti quoque Hi pocr.&alii scriptura reliquerunt, autus