장음표시 사용
41쪽
Dx DYsENTEM A LIBELLus si I p aecise judicare non possum .Est enim, ut qu Hippoc. recte lib.deasseetionibus,annotavit per totum ventrem. Deinde non omnia
crassa intestina uti norunt ii, qui in arte, si Anatomica versati sunt in inferiore ventria, . Parte existunt, neque gracilia omnia in suis periore locum suum habent. Quod eviden- ter apparet in Coli crassi intestini situ: a re- isto enim intestino ascendit Colon ad sini- , strum hypochondrium versus Lienem, ubi alligatur, &angustius redditur, quemadmodum Dominus Doctor CHAsPARus B Au HINu s, Anatomicus & Bolanicus imnis & laboriosius , propria sua industria observavit. Postea pergit, & asteudit ad infimam usque ventriculi partem , quam at tinῖit , mox ad dextrum hypochondrium
descendit ad apicem usque Ilii ossis, ubi intestinum Ileon sinit. Contra vero intestinum Ileon squod unum ex graciliis ini stinis aliquando usque adeo descendit, uti etiam in scrotum eorum, qui hernia laborant,delabatur. Hinc per picuum fit, exco- Natione,apostemate, aut ulcere in intestinis gracilioribus existente, fieri posse,ut dolo. res sint in inferiore ventris parte: cum vero excoriatio & ulcus in aliquo crasso intestino existant, fieri quoque posse, ut dolores in superiore ventris parte, imo ad fundum ventriculi persentiantur. Supere si via altera cognoscendae partis
42쪽
31 Gur L. FABRICII HILD ANI Alis m affectae, nimirum per excrementa, quae
'o' ' k.nter iuspicienda sunt: nqm si sanguis hisnu purulenta materia, & viscositas intestrum excrementis permixta inveniatuenteriai A NT E MIAM ad curatione accessa muri
A necentiu est praecognoscere, quid de morbo futuru sit, an aeger eva siurus, an non: s enim lethalem nut diuturnu morbum e ste
43쪽
si caverit, culpa immunis erit. Est & laudzbitae,&divina illa arte dignum, praeterita, praesentia & futura prς noscere. Ex quo illua pariter innotescit quid agendum sit,naturaene totum negotium committendum, aut tentanda artis praesidia, aut nihil prorsus moliendum in rebus plane desperatis. Optime autem praedicturus Medicus, tria haec diligenter consideret. Primo natu tam & qualitatem morbi, hoc est, gravis ne, . an levis sit, secundo vires aegri, an Vegetae, aut imbecilles : partem denique aegram. Quandoquidem si morbus levis est, & in; Erasiis intestinis, vires vero robustae, facileianabitur. Si omnes hae conditionis aut ea- tu una secus se habeat, in vitae aut salte diu- urnioris morbi periculo versatur. Verum haec fusius & accurativa liunc in modum deis
In primis sciendum est Dysenteriam gra- Lib. 3 iavem & periculosum, ut Hipp. docet, esse maέ iis orbum : Medico tamen initio morbi ac-eersito,&aegro Medici consilio acquiescenis te, recuperandae valetudinis spes datur: si veto Medici consilium negligat, usque dum prostratae fuerint vires, & sanguis, membranae, ipsaque intestinorum substantia exceris natur, tunc in mortis discrimine, quamvis
44쪽
. exeantae thalis est. ἡ,M. PLaeterea Dysenteria contagiosa est, μυσὶ os Cipue quae ex corrupto ace fomi ε suu Mndituri bet: hurnores enim ab attracto aere, ex ite corrupti, postea si circa aegros versari Observa- cesse fuerit, facillime proisus corrupunt prant
Anno iςo .Nobilis ac strenuus vir, D N.JCOLAus A PER ROMAN, Eques Ierosolymitanus, & Reipubl. Frei burgensConsul prudenti stimus, cum dy sentelia per dies quatuordeci in graviter laborasset, tande ai-
sque ea obiisset, post eum omnes fere, qui circa ipsum fuerant, dysenteria corrupti fuere. In primis aute uxor ejus moestissima. D. D. Paulus Lentulus Reip. Mrnensis Medicus celeberrimus, D N. Albertus Lapis lPharmacopoeus Frei burgensis; nec no uni ex iacillis, quae continuo circa aegrum fuerat , dc de excrementis abjiciendis, lectamque sternendi, curam habuerat; Ego divina clementia servatus sui, reliqui quoque con valuerunt. Quare si fieri potest sine laesione proximi Joca infecta vitanda sunt. Pueri, mulieres,& otiosi hoc facilius corripiuntur, quam caeteri: tum quia natura humidiores sunr,tum etiam,quia fructibus crudioribus, esculantis humi iis & facile putrescentibus
A flectus si in tenuioribus est intestinis. praecipue jejuno,majori tu periculo, quam si
45쪽
a DYsENTIRI A LI30xtis. πle teste Aetio in crassis, aeger versatur: habent enim sensunt multo exquisitioie. Hictor I mina, dolores.&inquietudines multo ve- hementiores & acutiorea. Stomachus pIs terea , quia majorem habet sympathiam cum tenuior,bus: ntestinis,ad vomitum incitatur,&c bum respuit. Illaque quoniam
tum inferunt. Praeterea horum intestinorum Apharisit. ulcera plane sunt in curabilia, ut Hipp.& ex. i 4 φ . . perientia fidem factum. Colatra vero crasso rum intestinorum ulcera omnino non sunt obsis, 'deplorata, sed curabilia, ut in prima Centu- .ria observationum mearum Chirurgic rum exemplis demon stratur. Dysenteria ex humore pituitoso & bilio- minus est peri malo se, & facilius, quam ea, quae ex adusto & atrabitata humore procedit, curati potest, quae cancro exulcerato aeque minus curabilis est 3 ut Hippoc.& Galen ut testantur. Si enim addit Galenus can. cer in summa parte consistens cum dissicultate sanabilis est, aut omnino insanabilis , multo magis insanabriis erit cancer, qui in-t testIna occupat, tum quia n; hil sibi ira poni, i quod adhaereat, patitur,tum quoniam semis per ab excrementis tangitur. Recius idem Tetria 3rlamimat.Sed quia judicium difficile ut Hip-μ m D
Pocrate. docet , excrementa inspicienda sunt, diligenter item circumstant ae consi- derandae,antequam lententia seratur. Ali-
46쪽
ις Gu . FABRICII HII DANT quando enim ab initio morbi, aut papost sanguis niger, melancholicus, adust ac splendens excernitur, cum tamen intestia nondum exulcerata sint, neque illan habeat acrimoniam ac malignitatem ,
illa facillime de profundius erodere posui, nisi forsan inter anfractus & gyros intestinorum moram aliquam traxerit, adeoq iemalignitatem actimoniamque aequisiverit 1, Galeno attestante. Hujus rei exemplum in rura. - memetipso observavi. Anno enim I 6o j. μ' corp- mense Augusto diarrhoea correptus, tridu' ' ις' um excrementa biliosa absque dolore ta' men) extrevi quae postea nigia &sanguine adusto permixta erant. Tandem quoque sanguinem purum dejeci. Purg to corpore rhabarbaro, &myrobalanis, clysteribus stem anodynis & corroborantibus usus, brevi, laus Deo, convalui. st velo aeger, post quam morbo extenuatus & debilitatus fuit, excrementa atrabitiria, aut instar sanguinis Lib. A- nigri excreverit, postridie, ut Hippocrates
phor. 13. docet,moratur. Nonnunquam tamen circa
finem morbi alicujus accidere potest, ut a ger excrementa & sanguinem nigrum ex-DU cernat, quibus tamen levatur, & convale scit: fit enim beneficio naturae,quae se morbi victricem ostendit, expillitque, quicquid pravorum humornm in corpore supererat , cujus rei exemplum videre est in a. Centuria observationum mearum de quodam auri-
47쪽
fabro Coloniensi. Si vero hac excretione magis debilitetur aeger, & signa concoctio-riis in urina non appareant, tunc Abhori. simus ille Hippocrates s Quibuscunque ex morbis acutis vel diuturnis,vel ex ulceribus, 'si ve quovis alio modo extenuatis, n igra biis ἶis, sive uti singuis niger, desubter exierit, vostridie moriuntur verissimus erit. Qui
urum habent lienem,eis superveniens dis rib c. a ficultas intestinorum inquit Galenus) sol phum m. vii dispositionem. Idem attestatur Hippo- crates eodem libro, Aphoris 3. his verbis. Venosis dissicultas intestinorum superve niensibonum. Humor enim cristus, melan cholicus & noxius, lieni inclusus, evacua tur. Quae tamen verba Hippocratis cum di stinebone intelligenda sunt, nimirum de moderata evacuatione. Si enim ultra mo
dum fuerit evacuatio illa, laborantibus noxia erit & gravis, cum temperies caloris na tivi viscerum hepatis,lienis,& totius venosi generis, ut G denus in supradicto commentario refert, hoc modo mulium imminuatur atque aboleatur. Recte itaque Hippocrates scriptum reliquit, inquiens.
Quacunque lienosi a dissicultate intesti
norum capiuntur, iis se perveniente longa 'dissicultate intestinorum,aqua inter cutem, aut lavitas intestinorum advenit, & mortis tur. In quo Aphorismo vocabulum, longa, perpendoudamivcnit , cum Hippocrates
48쪽
33 Guret. FABRI cIr Hi L DANDR sub eo immoderatam intestinorum dissi-- cultatem intelligere voluerit. Ex immode
rata enim evacuatione, materiae, ut conco
quatur, ocium non datur, sed ex parte coin1umpitur, sequuntur'; ex uno incommodo multa alia. A furore etiam quandoque liberat dysenteria, teste Hippocrate. quando in quidem noxii humores addit Galenus α capite ad interiora transferuntur. A dejectione stia cera dissicultas intestinorum,mal rm inquit Hippocrates. Synce ra enim dejectio propterea periculosa est, primo quia magnam s besse intemperiem fg ιificat.Deinde quod intestina ab ipsa potius , quam a permista. exulcerantur. Porro
per synceram dejectionem Galmentario utramque bilem scilicet flavam, η vis N at m intelligi. Mulieri uterugeret.ti,si alvus plurimum profluat, periculum est, ne i abortiat. Quandoquidem non solum pra-
Fum etiam ii, qui pro nutritione foetus desti- tuti s erant, pri fluunt. Itaqu foetu L. Ode stituto alimento, erumpit atque prolabitur. μῖν bb-- tabe habito, profluvium alvi superveni Si imi ens, lethai . Verum alvi proi'uvium,inpri' lmis vero Dysentetiam, non solum in iis, qui li ,. xPbe , Verum etiam quavis alia de causas i lex tenuati, periculosam esse. saepius observa- l
Viringuit enim maximam viscerum imbecil- llitatena atq; labefactationem, Attamen ali-
49쪽
g DYsENTERIA LIBELLus. 33 nando in extenuatis, alimentis insigniteta utrientibus, & medicamentis viscera cor-borantibus huiusmodi alvi profluvia retenta atque iestri eta sestse, eumque,quem t. o moriturum putabamus, convaluisse memia e ini. Non igit ex necessitate est lethale, sed A his A. pern ciosum, ut Paulus Osfredus interpre- om. i . tatus est. Haec ideo addo, ne tyrones etiam F in morbis gravissirnis desperent,&ab offi- rcio desistam. Hydropici saepissime alvi suore ut G lenus testatur corripiuntur. In iis e- mmmm-nim venae , per quas iecur ad se trahit ali amentum, quod quum paulatim corruptum Histo κfuerit deorsum expellitur. Hujusmodi fluot si in Dysenteriam transierit, periculosa est, ' dc ut plurimum lethalis. Si statim a principio morbi febris supervenerit, aegrum in maximo versari periculo tignificat: Ea enim maximam humorum malignitate & acrimoniam arguit. Praeteris ea si Dysenteria continuaverit per aliquot dies,& aeger paulatim extenuetur, & debilis fiat,cibum item non appetat, syncopem frequenter patratur, excrementa etiam tetrum
reddant odorem, &excernendo sudoi sti-gidus emanet, id periculosum dc mortale est. Si si1b finem febris supervenetit sive ratione inflammationis viscerum, sive male riae virulentae ac putridae circa intestin otiunulcera, vix aeger evadet. Si veluti carunculas
dejiciantur,let trale quoque est,substantia,
50쪽
Ο GuI L. FABRICII HILDANLαποι. hb nim intestinorum existit,quae regenerari ne 1 - λε 'quit. Dysenteria in pueris periculosa est,& s1 cum febre acuta fuerit, aut in sine alicujua morbi gravis acciderit, ut plurimum lethalis, tum quod vehementia: moibi resistere nequeant, tum quia medicamentis, ut necessitas postulat, uti non possint. In adultis aliam ob causam periculosa est, nimirum quod tem peramenti sint siccioris,& tot hu- Qmores,corruptioni obnoxios,non accum uinient i adde & eos fortiores esse, quo morbis resistant, & exercitia faciant, quibus humores excrementicii consumantur. Si igitur hoc moibo corripiantur, id summam humorum corruptionem ac malignitatem adesse,indicat. Dysenteria infantium, quae est cum vomitu, dc vermibus, ut plurimum lethalis est,pti cipue si fuerit cum febre acutarsignificat enim maximam humorum putredinem , & malum in superiobus intestinia existere. Anno .i6o 7. mense Augusto, filius in i
Domini Petri Suhiuntaicb Reip. Bernensis
Senatoris,& Tribuni prudentiss. compatris mei plurimu honorandi., d senteria Corre plus fuit. Statim ab initio morbi usique ad extremum vitae diem omnia quae assum dibat cum multa putridissima materia, δc verismibus ultra duo de viginti, evomuit. Febris erat vehemens , & pulsus statim ab initio morbi frequens, profundus, obscurus dc intermittens. Quarta die morbi pustulae di- versae