장음표시 사용
171쪽
i 3 4 Anatomes necis proditoriae, *. X.
tam , sicuti si, ruente domo, aut inu, deme tauro , non fugeret. Solus de tegendo scuto. membro I. quaest. 3. a. quarto arguitur. vers nam qui sine. vel videns incendium ad se iam appropinquans, nolit loco moueri, sed flammam expectet. De Lug. loc.cit.vel sine rationabili causa permittat se occidi. Chapeau ille de casib. resimat. posteriori parte cap. I. casu temtio.quaest. 'mittit. 8a'. mibi I 47.
uar. constitui. nuis. 34. I. ab hoste iniquo, aut, latron: bus, a quibus se abscondere tenebatur. Arriaga est. n. 7o. vel a iudice iniuste damnante, e cuius manibus
tunc balui se subducere per fugam, si po
ubi quod hic magna usus est temeritate.
iasivi is, ubi quod peccaret mortaliter
propter temeritatem, & vitae prodigali- ratem ex Couarruvia.Reginaldus tib LI. Uum. - . O praxi. & posito quod fugit, tenetur non re4re , etiamsi iuramento pollicitus fuerit,qiiod iuramentum non
obligat ad violandum praeceptum de' propriae vitae conseruatione , & redeundo grauiter peccat. PlaZa est. numer. c. ausinem
3 3 Est inquam mortaliter mala intimidiatas, de adeo certae maliti ut haereticum sit dicere , quod non sit peccatum ultrὀpati mortem sine itista catisa, ut ex Alphonso de Castro asserit Petrus Nauarr.
Fundatur vero haec malitia in hoc, quod opponitur graui praecepto nobis imposito a lege naturali, SI charitate,Vt
nos, nostramque naturam, B conseru rionem diligamus. S.Thom. 2. z. q. 64. art. . Comitol. lib. aeruast. 1 O. numer.f. dc media dicentia ad mortem, aut eius periculum remoueamus. Ioannes Sanchez
tractae. de potestate inst Vsum. lib. 2. cap. I. num. i. g. Probatur primo, seu quod in idem recidit, vitam absque causa non exponamus. Salas de Mibus tractat. 14. dissutat. 1 1. si Z. r. numer. 6. ubi optimc notat, praeceptum hoc non obligare pro semper, reducitur enim ad illud assima a-tiuum : tuere propria1 vitam. Amestua
Non exponamus inquam , aut con seruare omittam iis; tunc enim censeremur illam ex intentione perdere. Lessius tomo de iust. lib. a. p.9.num. 27. 5cesse nostri ipsorum homicidae, PlaZa cit.num.ς. denos viriualiter occidere. Solus loc. eis. oc moralitenquia qui non tuetur, quem potest, & debet, Occidit. Caramuel. in Traeo sundamentali noussima numeri I I 82. tuu Unota marginali.
Cuius tamen perditionis, & occiso- nis de imitas vel ex hoc fit manifesta, quod eiusdem vitae dominium non habemus. Solus de iust. lib. . ara. MValerus de digerentiis mi usque fori. veis. Vita. disterentia L. Gomed de Amescua citat.
tractat. epotes insti8sum lib.I. cap. I. n. I. ex trito axiomate, & velut in rem iudicatam transacto, cuius veritatem examinat doctissime more suo Eminentissimus. De Lugo. citat. HI M. IO.ρct. I .n.9. seqq. Carasa de duella tram 3.section. I.
Quamuis eiusdem vitae v frui tuarijsimus. Caramuel. in Theol. fundament. m. 16O8. Optime inserens ex hoc do- 'minij vitae desectu, & eiusdem vitae usu- fructu, nos non posse vitam prodigere, posse expendere, quod secetunt martyres, faciunt & milites dec. Zcnum. Io c. Peccasses inqui am peccato intimita uestatis:
At cum delictum non praesumatur. Mascard. civictus 's. Ricc. parte i. decissa. num. 3. Grais consilior. lib. 3. de sepulcemfunico. num. I . immo si concurrant
praesumptiones contrari illa sit amplectenda, quae delictum excludit, b improprientur verba, ut euitetur delictum.
172쪽
Anatomes necis proditoriae, β. X. I 3 S
uumeri quint. qui nimirum audiri non possunt.
, , Et potissimum non praesumatur delictum se timiditatis, quod est tam grande , & non solum non continet ullum illi eium ad sui commissionem, sed maximam habet horribilitatem, quae absterreat ab ipsa commissione, sicuti de
suimet occisione notauit Graffcit. n. l4. inde ducens maius argumentum ad eam non praesumendam ,
Et ad illud consequi potest immediaic mors delinquentis , non relicto spatio poenitentiae agendae, & procurandae salutis, cuius nemo praesumitur immemor, iuxta vulgata iura apud Hortensium Caualcanum tractat. de testibis
pane 2. panis L. numer. 6. folio mihi it 3.& Horatium Persium insemicenturia consiliori criminalium cons. 2. numen IO. &Haesertim in extremis, quando non a se-. metipso , sed ab alio interficitur. Ioan .
ιo Non debet ullo modo praesumi de
te per insidias occiso a me inimico tuo, mortale hoc peccatum intim=ssitatu in temetipsum truculentae quo ad compus, & multo magis quo aὸ animam: Ac proinde censeri debes perpessus esse easdem insidiaet cum omnimoda miali inapprehensione inimicitiae meae contra te , & certi periculi inde contra te imminentis, & potentiae tuae ad pro cauendum, & deSiti grauis de praec
Et propterea non est tibi imputabilis omissio praecautionis contra debitumi Mecauendi, cum id debitum hic, de
si Ad eum proportionabiliter modum, quo omissio eorum fidei articulorum, quos explicite scire tenentur omnes,
non est imputabilis ad culpam quibusdam rusticis Christianis, qui de illis vel nihil audierunt,& de debito eos credendi nihil fuerunt suspicati: AEgidius de
si audierint, nihil, initar brutorum,perceperimi, aut si perceperint, aliis negotiis distenti, sunt prorsus obliti huius obligationis, Thom. Sanchez i umma.
Notabitidi circa tritum illud potuit, cis debuit scire.
Unde optime notauit Adainus Burg- σα haber nostrae societatis insua erudita cen-- ia prima cassum conscientiae caseu 2.quὁd
si tritum illud: potuit, debuit scire: vim habeat, non potest statui, quando consideratio a peccato exciis et, quando non, sed relinquitur, res plane inexplicabilis, & mille obnoxia ccrupulis. Haberet autem vim illud idem : po-υιit, in debuit scire: dc essiceret imputabilem tibi omissionem praeseruationis a nece tua, si profitereris, te scire inimicitiam capitalem contra te meam; & cognoscere hic, & nunc praesentiam certi periculi de incidendo in insidias meas lotales ,& debitum graue, ac facilitatem euadendi easdem insidias, & nihilominus adderes , te non cumre de imminente inde morte , Iam enim apertissime seres reus moriati serae intimidum, quippe qui sciens, ac
volens mactareris,& potens, ac debcns subducere te vicinae morti, & id voluntarie Omittens, ac proinde eadem mors
accideret sne labe proditoria ex parte mea, quippe qui formaliter potentem se
defendere occiderem , Lrmaliter inquana, id est v cognitione quae effertur per illum terminum formaliter, qui condistinguitur a termino materialiser, id est sine accidentali Arma cognitionis,quod aduerto ad instruetionem non versato . rum hi scholis, ut me sine haesitationς circa terminos intelligant. Verum haec plane temeraria, Sc nullo 64
173쪽
is 6 A nato mes necis proditoriae, ρ. X.
iustificabilis titulo prodigalitas vitae,niori istuc contemttio, quae Occisolem insidiolium liberat a nota proditore, vix potest in praxi occurrere, cum ad eam exercendam vix possit se offerre aliquod motivum , nisi forte taedium vitae, ac desperatio , quae tamen de nemine in
hac vita unquam praesiimitur. Borgas. de irregular. parte s. sol. 329- numer. I 3.
cum grauissimum delictimi sit. sue vr propterea mirum sit, tot graues Doctores non solum Legistas, qui aniculos conscientiam concernentes discutere non solent, sed etiam Theologos alioqui exactos, asseruis tam prompte, atque absolute,& sine examine, insidiosam occisionem ab inimico patratam, carere qualitate ρraditionu eo ipso, quod ab inimico peragitur. Haec enim assertio supponit semper in occiso per insidias tum actualem aduertentiam ad odium capitale insidiatoris , & ad periculum certum necis, quod tamen saepissime abest,ob metum, quem habent a Curia seculari isti o res etiam capitalissimi, si occidant, quos oderunt, itemque ad potentiam, atque ad graue debitum vitandi illud idem periculum , tum consensum quasi besti lem in omissionem desensionis, & in secuturam illicὀ mortem, & consequenter mortale peccatum intimiditatis, &voluntariae amissionis corporis, atque
cc Quod tamen cum nullum illicium contineat, sed potius horribilitatem, ut
diximus, non est verosimile, quod admittatur cum ea facilitate, & crebritate, cum qua admittuntur alia peccata de se illectiva humanae voluntatis, ut sunt inter omissiones non auditio pGceptaemis ad ludendum, aut studendum &c. atque inter commissiones luxuria, vim dicta &c.
Ex qua doctrina colligitur responsio ad obiectionem mihi factam a quibusdam eruditissimis amicis, dicta nempe
a me procedere quo ad forum conscientiae, non quo ad externum, in quo ex mera exilientia debiti de praecaliendo
tu praesumeris violasse illud ipsum debitum si non per culpam theologicam, saltem per iuridicam: Sicuti quando non uteris debita dili
gentia circa custodiam alienae rei tibi commodatae, depositae, locatae, oppugneratae &c. quae ideo perit, praesumeris, & iudicaris reus contra debitum existens, licet tunc non cognitum, cui contrauenisti si non cum peccato theologico, certe cum iuridico, & obligaris ad restitutionem totius rei acceptae Dico enim, a me asserta supra procedere etiam quo ad forum externum Neque enim mera existentia debitide praecauendo ab inimico tuo declar to olim , non autem pro tempore aggressionis,sundare potest in tu ce prae-lumptionem, seu credulitatem, de asseh- sum intellectitatem, quod tu, nisi aliud in contrarium constet, grauissimum debitum de saluando vitam tuam, & antimae salutem violaueris siue theologice, sue etiam solum iuridice, quando de facto non precatasti, cum etiam ad imis putabilem solum iuridicam transgresitionis debiti requiraturpastu per quod quis se voluntarie obliget ad quasi se constituendum reum, & quasi luendam
poenam transgressionis etiam mere materialis , & secundum Deum innocuae,
ipsius debiti piaci se existentis, & non cogniti actitaliter, quando contra illud sit, vel omittitur aliquid: old quod apparet in poetacto casu culpae iuridicae circa custodiam alienae i
Hae enim culpa ideo quasi luitur in
foro externo,immo de in foro consciemtiae, quia quis ipsam custodiam suscepit
in se per liberum contractum, ex cuius natura in utroque soro consurgit obligatio ad restitutione in casu periculi rei indiligeter custodita posita ciuilis,ac C nonici iuris dispositione,ut egregie nota
174쪽
Anatomes necis proditoriae, X. ii
Unde, sit velimus proprie loqui, nec tu teneris, quia commiseris culpam,& laeseris debitum circa custodiam, sed quia sic teneri voltiisti per pactum liberum , in casu etiam inculpatae omissionis diligentiae, nec Iudex in his calibus agit ex praesumptione culpae contra te non cultodientem , sed , ut sectat ius comparti habenti interesse, seri sententiam circa praestationem
damni , ad quod piaestandum tu te obligasti per θοntaneam pactionem , si
damnum obuenerit ex diligentiae omis sione etiam theologice inculpabili. At in nostro calu neque adest, neque ades Iepotest parum hoc, quod reddat aliquo modo imputabilem tibi non uso praecautione debita necem, quam ab inimico pateris , & fundet contra re siue praesumptionem , siue mauis sententiam Iudicis , qui immos orius habet motivum essicax non so-um praesumendi , sed euidenter iudicandi nisculam proditoriam contratuum occisorem inimicum, quem videt assectate usum insidiis, id est ex industria , es appostate disposuisse , &executum esse aggressionem contra te inueniendum , & inuentum omnino indissidatum , in aduertentem ad periculum tuimet, atque impotentem pro eo puncto ad te tuendum, iuxta praedicia.
σν Vides itaque, ad hoc vi : potuit, ae debuit scire t habeat vim ad exclusionem labis proditoriae, non sus.ficere in passive aggresso existentiam, potentiae 2 parte rea ad vitandas insidias , & debiti raritata ad eam vitatio
sed semper in eodem aureta requiri existentiam cognitionis hic ι &nunc radis potentiae, in radis debiti: Sicuti ad hoc, ut tu, alioqui pa perrimus , dicaris posse , dc debere mihi seluere debitum aliquod , ita ut omissio solutionis tibi sit ad culpam imputabilis , non susscit existentia thesauri in domo tua , dc debitum radicule de facienda solutione ex illo thesauro , sed praeterea requiritur in te
existentia tumuisnu de thesauro te constituente potentem ad soluendum, deri debito inde resultante ad id faciendum, Per cognitionem enim in his casibus , id , quod erat sol M potentia , 8c debitum obtesttia , materialiter , ac proinde extra genus moris, atque extra imputabilitatem , fit potemtia , cir debitum formatiter , dc pertinet iam ad genus moris, cum reddat imputabilem omissionem eius actionis , quam cognoscis 'se , ic ribere fieri: Quare antequam cognoscas, te posse, ac debere facere , non potes denominari potens , ac debens a quantacunque potentia, dc a quantocunque debito existentibus extra tuam cognitionem ,
Sed dicendum potius est est, quod tu posses, riberes, si cognosceres. Do fit , ut Doctoribus dicenti- 7cibus , insidiosum tui occisorem per qualitatem inimicitia liberari a nota proditoris, quia tu poteras. dc debebas persuasum habete , quod illi , quibus
nocueras, non mutassent propositum
nocendi, reddendique malum pro malo , ut in suo casu dicit nominatim Carolus Maranta parte secunae restons 6. numero i8. itemque debebaι ubi prae
Respondendum sit , absolute negando , te potuisse , ac debuisse , cum ipsi aequivoce accipiant pro formali δε-bito , dc formali potentia id , quod per
defectum tuae cognitionis est radis is debitum , ic obiectiva potentia duntaxat , sicuti est obiem , 8c non se malis illa non securitas , de qua loquitur in suo casu Maicus Salon de
Pace cons. 22. numeri decimo octauo inis
de male inserens, mortem illius iniuriatoris, de quo agebatur, non potuisses tutam
175쪽
11 8 A nato mes necis proditoi hae, X.
tutam mortem nuncupari potuit enim
dici tuta eo ipso, quod idem iniuriator non aduertebat actualiter ad fundamem tum,potetitiam,debitum praecauendi ab
insidiatore iniurias pata ; i Alioqui enim si admitteretur,teposuisse, ac Ataisse, ut dicti Doctores conte dunt , iam si occidereris illicd per insidias, admittendum etiam necessari ὀ ret, quod non esses sepeliendus in sacro, quippe qui in actuali peccato mortali intimiditatis decessisses: Sicuti sepeliri non debet in sacro ille, qui surando , vel depraedando occisus
estaeus. res is furtis. Gress consilior. lib. 3. desipuit. confvn. num. io. Bonifacius libro des m. s. I x. quodium ruralin 87. vel in torneamentis,aut duello. Gomea
de Ames a re L is potestate in se ipsem.
Et tamen alienissimum est ab Ecclesiae praxi, ut huiusmodi occisis per suo bitas insidias a notorio capitali inimico, negetur sepultura in sacro. Unde argumentum euidens desiimitur, quod eadem Ecclesia non praesumat de illis actuale mortiferum peccatum immissi aris, quando ab eodem inimico in ipsemet instanti insidiose Percussionis , per ictum verbi gratia siclopi, occiduntur, ac proinde nec praestamMformadem potentiam, acformati debitum praeeauendi ab inimico, a que adeo neque imputabilitatem impraecautionis,
Si enim hoc praesumeret, iam illis tanquam mani sestis , ac publicis peccatoribus, de quasi sui ipsorum voluntatiis homicidis sine poenitentia defunctis, Ecclesasticam sepulturam neparet , iuxta praescriptum Ritualis Pauli V. merito laudatum a Ioanne Sanchea in me t. dissistat. 36. numero derimo
ν, Quod si dicas ex Vermisi olo conf
sunt fise , de fim debere , & inseras ;ergo qui isset scire, censeturstire t erisgo proditus ab inimico , cum debeat scire cauendum sibi ab illo , censetur scire, ac proinde in culpa esse , nisi
Respondeo , axioma illud Uermi glioli, quod etiam est Nauarti in pra-
DEI. in cap. eam contingat. de rescript. causa decima. V. Hariascit. Carauitae cium ment.super Ritibus magna curiae. ritu ITO.num. T. Duardi in comment. Bullae secensib. S. I. quast. 47. numer. i s. esse V . rum ad probandum non admitti in foro externo ignorantiam statutorum , eQ.
consuetudinis ; de hoc enim ibi loquitur Vermigliolus , itemque esse verum ad probandum non admitti in eodem
foro externo ignorantiam censurae, vel
inaduertentiam ad illam ad excusandum ab eius incursione: Quod probatur 1, quia posita promulgatione staturi, & censurae, di notorietate consuetudinis , censetur contractum debitum sciendi,& acquisita scientia staturi, consuetudinis, te censurae, dc quando quis agit contra statutum, consuetudinem, & censuram, praesumitur transgredi haec omnia formaliter, id est cum aduertentia ad ipsunt, statutum, donsuetudinem, te censuram tanquam iam scita, cum non adsit motivum ad praesumendam inaduertuntiam aliquam Si enim diceretur adesse hoc, quod delirum non rasumitur, de hinc inferretur nec praesumi aduertentiam , quae fundat delictum in genere moris,iam sequeretur grauissimum absurdum, quod nempe nullum delictum posset Duniri,
cum semper posset diei abfuisse deli-
etiam ob operantis actualem inadue tentiam ad obieetiim habitualiter solum cognitum : quae tamen doctrina communi bono requirenti exercitium iustitiae vindicatiuae, foret nimis nociva,& legum omnium per impunitatem destru ua. At nego, praedictum axioma verum esse ad imputandum prodito , quod
176쪽
Anatomes necis proditoriae, *. X. I 39
ex culpa sua non praecauerit ab inimico Culpa enimi laaec inim impraecautione connexa, habet hoc sibi peculiare, ut nulli tenus praesumatur , ted anticipate , & praeuentivo per inaduerten . tiain totali nescientiae aequiparatam impedita, & praerepta centeatur , Obsertissimam praesumptionem , quod ab
inimico suo insidiose occisus non Uoluerit sciens , 5: libens per enormentemeritatem , & suae lalutis contem. pium , proiectionemque peccare peccato finali mortiferae intimiditatis non relinquentis poenitentiae locum , si ad instans percussionis mors subsequatur,& se irreparabiliter deuouere illingehennae incendiis : quae praesumptio multo melius iustificabilis in omissi
ne defensionis vitae quam esset in commissione contra vitam propriam vincit iuxta generale axioma , quod nempe in concursu contrarium praesumptionum debiliores, & pauciores vincuntur a sortioribus, & pluribus. F
vincit inquam omnem aliam praesumptionem & aduertentiae ad debitum praecauendi post intimatam sibi alie nam inimicitiam , & delicti ex aduertentia consurgentis , iuxta aequisIimam Ecclesiae praxim praeindicatam
supra in hoc eo)em patragri numer. 72.
7 Addo praedictis , quae in hac graui Dsima difficultate fissius discutienda sile-
unt, quod, praeciso etiam peccato intimidatis , vel etiam tentationis Dei, quam sicuti tacite interuenire , si sine necessitate exponas' te periculo vitae, asserit doctus F. Ioannes Pedraeta in se summula solis mihi s. a tergo, iuxta illud Christi D. ad Satanam sonantem, ut mitteret se deorsum : non tentabis ae minum Deum tuam: Matthaei 4. Ita dc ego assero interuenire, si abs que necessitate non te subtrahas praesenti certo periculo vitae, ut verbi gratia si incidas in latrones , & possis fuga tibi consulere , sed velis te defen
dere , ut experiaris diuinum auxilium. Petrus Binsfeldius in Enchiridis Thres gia passoralis parte 3. capit. pagis. --hi x 1 L. in edisione rasiensi cuius peccati reus praesumi non debes , ut dixi
Non est verisimile , quὁd tu, si cogitasses actualiter de inimicitia in te mea , & de eius probabilibus contra te consequentiis, omissurus filisses omnes diligentias ad te subtrahendum periculo vitae, ex naturali instinctu , bc amore, 'quem habemus omnes ad vitae nostrae prosequendam indemnitatem. Unde cum tu non te subtraxeris, argumentum est euidens , quὁd non cogitaueris , ac proinde cum omnimoda impraecautione, atque ad te defendendum impotentia, ideoque prodiuite o
cisus sis, Id quod omnino Iudex praesumere
debet, donec doceatur, te in aggressi nis articulo opportune agnouisse periculum tuum certum , & voluisse nihilominus plusquam bestialiter pati iacturam vitae contra omne debitum, de propensionem conseruandi eamdein
Hoc praesumpsisset a seniori qui- sdam Episcopus , qui hominem a seipso suspensum admisit ad Ecclesiasticam sepulturam ex allegata sibi per quosdam Doctores sententia Uillaboli apud Dianam parte quint. truinas. terrirestat. Ioo. ubi agens de reperto suspenso , qualemas credatur , eumdem
sibi mortem intulisse, id quod in hoc
mortis genere praesumitur potius secisi se ipsemet , quam alius. Vermi gliol.
consi criminia. I 8. numer. I S. Gulier. e nonis. N. lib. 2. evit. 3. numeri r . secus
vero de reperto mortuo in puteo , Vel in via,vel in proiecto ex fenestra. Gutiencis. ω', n. i s. ai t : o veriladeramente cry ria ma/ s , que esse auia perdissi a caseo elia se, que no et contrario; Re enim vera amor naturalis erga vi-
177쪽
I4o Anatomes necis proditoriae, β. X.
tam propriam , & horror in mortem, praesertim violemissimam, suadere vita dentur,quod nemo amatae lucis usuram sibi eripere uoluerit cum pleno col silio, & libera voluntate, sed potius id secerit ex surore , ac proinde, non peractum humanum, ob desectum deliborationis persinae:
Quem desectrum habuisse quidam Parochus suimet suspensor ob imaginatum sibi triplex caput, a quo nimis grauaretur, praesumptus fuit , di sa- ' cra sepultura iudicatus dignus a Caramuele tunc D. Cardi sis ab Har-rach Vicario generali, ut ipse narrat. numer. ia D novissima Theoc fum
c Nisi aliunde constet de contrario; sicuti aliquando constare potest , ex circumstantiis, quae qualificant casum, ut accidit in casu Vermiglioli citat. con-IP. I 8. numer. t . ubi qui repertus est mortuus cum laqueo in collo, dixit pridie, quam moreretur, cum audisset, seu ansmittendnm carceratum ad urbem, eo quod stiens se pro furtis condemn, tum in Curia Gubernatoris ad seruandum exilium iniunctum sub poena triremium ad septennium , continuenis
set, dixit inquam, se velle prius laqueo se ipsum suspendere: Et constito de hoc, certissimum est,
quod sui ipsi is homicida debet sepeliri
extra locum sacrum, iuxta praescriptum citati Ritualis Pauli V. in quam rem egregie disserit ultra GuliereZ citato e Fle tent. GomeZ de Ames a dae potest. is fisum EL prim capit. 12. per totum.
Pai capit. 23. numeri s. docet, prasumi
in dubio, quod se occidens, id taedio
vitae secerit, quam praesumptionem Via deo practi ari , omissa praesumptione furoris, aut alterius passionis auferentis vim deliberativam.
Summa mei distu=ses circa hanc de ιnimicitia occisoris insidios rusionem.
Totus itaquae discursus meus in com- 77pendium redactus est hic. Inimicitia occisotis per insidias, etiam capitalis, & cognita ut talis a pastiue aragreta, non facit potentem ad se tuemdum ipsum api essum ab ag ressore, vel quia simi sciter, Ze physiae est impotens , vel quia moraliter, Et humano modo fecit omnes diligentias, & us non obstantibus, adhuc remanet impotens ob maiorem astutiam aggressoris, vel quia, quamuis sciat habitualiter inimi citiam grai.em alterius contra se, de imminere sibi ab illa certissimum capitis periculum, oc se posse praecauere ab illo,& habere graue debitum praecauendi,
ne peccet mortali peccato intimiditatis, aut tentationu Dei, dc habeat naturalem inclitiationem ad se praeseruandum a morte, tamen luc, & nunc non cogitavde hac inimicitia, de hac potentia, dc de hoc debito praecauendi, nec sentit ac ualiter naturalem hanc inclinationem , eo quod vel distrahatur naturali ter ad alia. vel sit naturaliter stolidus, &stante hac incogitantia inimicitiae, ocpericuli, de potentiae, debiti ad praecatiendum, de insensibilitate inclinati nis ad sui tutelam, remanet de facto hic, .& nunc impotens ad se tuendum ab ag gressore, perinde ac si illa inimicitia, illa potentia, illud debitum, illa inclinatio 'non adessent, cum adsint modo plane moriuo, de materiali, ob sui non apprehensionem de praesenti: Ergo eadem inimicitia non tollit te minationem insidiosae aggressionis ad impotentem hie, de nunc ad se tuem
Sed in hac terminatione consHit quidditas , substanta, essentia , ratio malis, de specifica mittoris Ergo inimicitia non tollit prodi ore
178쪽
Anatonaes necis proditoriae, X. i I
cluidditatem, sed omnino est compo-llibilis cum illa , id quod a me erat probandum. 8 Cum igitur occidens per insidias, etiamsi alteri sit praecogi litus capitalis inimicus, sit vere, di proprie proditorius
Hamici eap. 37. Gabriel de Bellis in so
mera 18. Vbi quod plerique includi v lunt sin east scilicet excludente ab immunitate) eum, qui occiderit appensit te, & per insidias inimicum , ut sonant verba textus m criti cap. I. de bomisidio.& in terminis Gregorianae Marius Italia
men num.' L. dicit, quod non sine fundamento existimauit Bariolus , hunc immunitate gaudere, quoniam occisus debuit praecauere , sciens occidentem esse inimicum.
Sed iam ostendi supra huius dicti
nullitatem et praeterquam quod ibi non loquitur Bariolus de immuni
Immὁ nec contrarius est mihi Bam totus , si vera est interpretatio Didaci l
vbi quod Bariolus non loquitur, quando teditiose , ω per insidias occiderit inimicum, sed tantum init dicere,quod non est praesimiendum, quod qui occidit inimicum, aliud actu ostendat,aliud
gerat in mente; natii est eredendum, quod etiamsi mente gerat , dc actu ostendat, se velle occidere inimicum,&hoc debuerat semper prospicrae Occisus, non tamen dicit Bartolus, quod si per insidias occidit, non occidat proditorie. Ita Cansera, cuius doctrina ad GLDandum Bariolum non satisfacit mihi, sicut nec satisfactitram aliis multis existimo, cum Bariolus nimis clare loqua
praedicta. sed obiiciet aliquis. Inanis fuit re-
'irsus ad exclusionem intimiditatis , ut ostendatur, te non cognouisse de praesenti opportunc aggressionem, de potentiam, debitumque vitandi mala aggressonis, & consequenter aggressonem a me inimico tuo capitali factam in caruisse labe proditionis; Potuit enim este,quὁd tu omnia haec cognoueris,dc tamen non imputabiliter intimidus extiteris; Quia, cum habeamus ex Cardinali de Lugo tomo t. de iust Hlput. 1 oazum. 29. quod si scias aliquem te quaerere ad necem, non teneris semper figere, sed potes ex graui causa patienter mortem ab alio illatam, vel inferendam expectare, cui doctrinae consonant tradita per Michaeletri Salon de iust. quaest.cy. artic.4.
miti 147. Balthassarem Gomeet de Amescua de potest. in seipsum lib. 2. cap. . num. 14. apud quem plures alij in hane
Poterit praesumi , quod tu sciueris cpridem periculum ab insidiis meis inimici tui capitalis imminens tibi de praesenti, & cognoueris, te fligere posse, sed
aduerteris,lo habere grauem causam tolerandi mortem patienter, ac proinde te
hic, de nunc excusari a naturali debito, 'tod sine illa causa haberes ad fugiet dum , & non posse peccare peccato intimidistis, &de fiso volueris non suta gere , sed mortem ipsam patienter expectar . in quo certe casu ego inimicus tuus
179쪽
14 2. Anatomes necis prc)ditoriae, X
fugere, & nolentem segere, exemptus fui a labe proditoriae ocςisonis, cum aggressus merim non impotentem adderensam sui, & tu ex causa non fugiens mortem , exemptus fuisti a labe imputabilis , & peccaminosae intimid
o Respondeo, grauem illam causam,
cum aliquid facti sit, non praesumi, sed
probari debere :Et addo, cum regulariter huiusmodi causae non fugiendi pericula mortis non suppetant, praesumendum potius esse non adisisse huiusmodi extrauagantem causam, cum praesumptio cadat in id, quod communiter contingit. Thom. det Bene parte α. de immun. in iurisdict.
dum esse , quod possessio steterit pro praecepto fugiendi pericula mortis. Quo fit,ut si de facto non fugeris periculum mortis ab irruente aggressione
tibi imminens, dicendus sis vel peccasse peccato vel non aduertis leid periculum :Non potest dici primum : ergo debet dici secundum: & consequenter de bet dici, doctrinam Cardinalis de Lugo
non allegari ad rem, ut eximas a labe proditoria aggressonem a me inimico tuo in te fictam.
Corolgarium primum, ex firmatis in
hoc g. o. si Ex dictis in sero primo, esse prodito rium homicidam illum, qui frustra conatus per mille stratagemata occidere inimicum suum, fit demum Voti com-' pos per hoc, quod oppletam archi buse tis onustis pyxidem ligneam , vulgo
Matioti, ita ex arte compositam, ut ad
sigilli altotionem , fatales illae fishulat
explodi, & letiseras glandeS circumquaque dispergere debeant, transmittit vel titulo donationis, Vel alio verisimili ad ipsum inimicRm , adiectis tot coloribus, & cautelis, ut ille de illapsi in manus suas peste nihil admodum si aspice. tur , unde aperiens pyxidem , claudat infelix diem, id quod usuvenisse non semel audiui. Sicut &audiui de quodam Brixiensi, sa. qui ve demum occideret Titium , cui insensissimus erat,& qui cum omnimoda praecautione vivebat, petiit ab Tiiij. amico seruum nullatenus ipsi Titio suspectum, & cumdem seruum pecunia corruptum, & probe instructum impo fuit clitellato equo cum amplissima, ut dicunt, forma casei Placentini ad anteiariorem clitellarum partem, quaeso
fuerat excavata, ic archibuistis introrsum dispositis, & ad laedendos obuios
directis reserta, & suae prioris crustae operculo affabre clausa. Venit seruus ad Titij domum : & dato nomine, introducitur ut amici seruus, & non timendus. Obuium habet in impluvio Titium, & dum simulat depositionem casei dono transmissi ab amico hero, &descensionem ab equo, per arcani sun culi attractionem archisu setos explodit, & Titium, aliquosque ex eius mirmillonibus circumstantibus interimit. Et simili dolosa ratione fuisse occi- 83 sum Κemethum Scotorum R egem a Fenella matre Erathlinthi per eumdem Regem interempti, tradit P. Nicobus Causinus Hieret raphico 3. bb. II. Cum enim ultrix haec mulier fabre
fictam statuam cum aureo in porreω ce dextera pomo, gcmmis distincto, atque ita compacto, ut remouentem ab eadem dextera, pluribus extemplo ei a
latis cuspidibus transverberaret, statuam inquam iussisset deponi in qu dam loco, Si illuc incautum principem artificiose introduxisset, apprehendit ille de manu statuae subdolum munus,at quee Fenellae voto transfixus interiit. Non gaudet autem immunitate, qui has proditorias machinas ad aliquem transmittit, vel ad eas aliquem deduci iubet, si machinatum delator, vel ad Dipiligor i , Coral
180쪽
Anatomes necis proditoriae, X. I 43
ad eas deductor latentem fraudem
Nam, iuxta late dicenda insem is, ipse transmissor, vel iusserest propria,& physica, seu physicoemoralis causa necis proditoriae , ad quam de
lator, & deductor concurrit mere materialiter ob ignorantiam fraudis.s, At si delator, vel deductor sit conscius,sicut fuit ille a Brixiensi osore corruptus, iam transmissor, vel tutar gaudet immunitate , cum illius necis sit eausa solum moralis, non gaudet autem delator,vel deductor, cum ipse sit causa propria, & physica, seu physico-moralis eiusdem necis, quae omnia probe in tellexeris , cum legeris dicenda instas. i'. ubi de discrimine inter causam moralem,& physico- moralem.
alii, qui reflandunt rationem proditorij in hoc, quod quis non praecauerit, quia
praecauendi causa non praecesserat, quas vero non esset suturum proditorium, si causa praecauendi precessisset , minus
Nam etiamsi precesserit ea causa, cum tamen non fuerit per intellectum actualiter apprehensa ab occiso per insidias , perinde est ac si non praecessisset,
Quia per eam inapprehensionem eodem modo causatur praesens imprincautio, & impotentia hic, dc nune ad se tuendum, quae denominat prodisorium homicidium. Unde non congrue statuunt hi Doctores rationem proditoris per ordinem ad defectum rauis praecauendi, cum statuenda sit in aliquo ulteriori termino, nimirum in praesenti impotentia se tuendi, quae impotentia subsistere potest etiam cum causa praecauendi, dummodo tamen eadem causa non apprehendatur,ut modo dixi.
Infero tertio, imitandam non esse s sententiam olim latam per Curiam Neapolitanam , teste Nouario parte t.
summa Bustum tit. de immun. num. 32. in
cause mariti, 'ui uxorem ore proprio consessam adulterium , occi ait ictu selopi incautam sedentem in gradibus domus, quamuis apparuisset, nullam inimicitiam inter eos intercessisse, sed potius amicitiam simulatam,cum in eadem domo simul habitarent, & iudica tus fuit non proditorius occisor Quia dicebatur , inimicitiam inter eos intercessisse, & mulierem debuisse
praecauere casum, & cogitari sibi mortem fraecauendam , quemadmodum solet a maritis inferti, ne di simulantes iniuriam , irride antur. Ita NO-
Non esse inquam imitandam; cum enim maritus occiderit non apprehendentem actualiter sundamentum p cauendi ,3c consequentias huius fundamenti, de se posse, ac debere praecauere,& de facto non praecauentem innocenter, &ideo illa, de nunc impotentem
ad se defendendam , occidit prodi- totiλEodem modo subscribendum non 83 est allegationi factae per eruditum Iuris- cons Ioannem Thomam Pollium apud
ad defensam inquisiti de homicidio commita in hominem odio habitum
ex causa honoris, cooperante interseeti uxore ad dictum thomicidium per aperitionem domus; Erat enim maritus tutissimus, sub fide uxoris; quia cum uxor esset caro i sius viri, de cum eo staret, comederet dormiret, quo modo poterat hic infelix praeconcipere prudenter, quod inimici