Vitarum Italorum doctrina excellentium qui saeculo 18. floruerunt decas 1. 6.. Auctore Angelo Fabronio

331쪽

morem in Philosophiam : cui cum satisfaceret non solum humanissima compleri Volin ptate , sed etiam ali & vivere videbatur. Hinc assiduae inquisitiones oc investigatio nes veri in naturalibus quaestionibus , lihic experimenta ad indagandas occultas natu-.rae vias , hinc suinptus , curae , studiaque in comparandis omnium physicarum a tium instrumentis , hinc doctorum virorum

coetus , qui in ipsis Regiis aedibus habeabantur. Omnino has aedes tum Ferdinandi tum Leopoldi studiis musarum templum , sapientiaeque domicilium faetas esse dixisses 3 cuius rei vestigia etiam nunc multa apparent . Apud hos Principes , 'qui mirifice ingeniis excellentibus , quale erat Borellii, delectabantur , magno is esse in honore ac pretio debebat , eiusdemque exacui industria ad naturae scientiam ma gis magisque illuilrandam . Primum quod coram ipsis habuit experimentum fuit de

duorum corpustulorum natantium mutuo

amplexu & fuga , de quo satis multa ex posuit in eo libro , quem tincripsit de moti nibus

332쪽

nibus naturalibus a gravitate pendentibus i . Risit aliquando rerum physicarum inscitiam in Athanasio Kircherio, quod ei facile per . suaderi potuit, huiusmodi appulsum & r pulsum sympathiae, atque antipathiae unice

tribuendum esse . Verum. ne amplius in re tam nova admirationem faceret caussarum

ignoratio , declaravit Borellius illas quaerendas esse eum in vulgatis aequilibrii legibus , tum in aqueis aggeribus natantia is Corpora circumdantibus , sic ut quando ipsi

aggeres circa utrumque corpus vel attollerentur vel deprimerentur, mutuus appul' sis fieret , contra vero repulsus quando

hie se submitterent , illic assurgerent . Quae sane explicatio quanquam minime ra, tionem reddat unde efficiantur hi aggeres , R quare modo attollantur modo deprimantur , talis tamen est , ut ab ea , quam post. agnitam Neotonianam attractionem ac repulsionem tradant recentiores physici, non admodum ablio ruat . Inter multa quae ex Borellio saepe Ferdinandus quaerebat, men tionem

333쪽

tionem aliquando fecit de observationibu habitis a Blasio Pastalio in aliissimo quodam Arvernae monte , ex quibus concludi posse videbatur, minorem geris altitudinem minorem efficere astensum hydrargiri in tin bo Torricelliano . His vocibus commotus Borellius contulit se illam ipsam rem pluribus experimentia comprobandam ill frandamque 3 quae laudando Ferdinandua animos illi addidit , pt nova instrumenta ad ponderandam aeris gravitatem excrerutaret , inventumque Torricellii mirum in modum amplificaret , Iussit eiusdem Fe dinandi notabat observatiqne quotidiana caeli varietates, primumque omnium caussam se vidisse gloriatus est quam altitudo hydrargiri in barometro diversa sit pro di

versa caeli aut pluvii aut sereni constitutione . At in eo errasse videbitur , quod impendente pluvia aerem gravio m ita vero delapsa levioreis fieri existim vii ci . Obtulit etiam si se occasio B pellio ostendendi Ferdinando quam esset in

334쪽

Chemia atque Anatome excelIens , quibus in disciplinis omnibus ad plures diei horas Principem scientiae cupidissimum non sine coniugis aliorumque indignatione o supatum tenebat . At Furdinandus si cui plus quam Principem decet videbatur in his studiis versari , solitus prat usurpare auream illam Ciceronis sententiam ; cum

animus caelum , erras , maria , omniumquM rerum natu ras respexerit , eaque unde gen rata, recuFrant , quando , quomodo ob

tura , quid in iis mortale σ cad cur, quid divisium aeternumque sit viderit , in hae ille magnificentia rerum atque in hoc conspectu Ocognitione natura , Dii immor alei r quum se ipse noscet, quam despiciet , quam pro rib lo putabit ea qua vulgo dieantur amplissima . Atque haec studia Ferdinandi, & labores , quos , ut iis satisfaceret , suscepit Borebitus , nemo existimet aliquid commune habuisse cum Academia quae dicebatur des ciamento . Haec enim tota Leopoldi Principis propria fuit , ab eoque instituta an. MDCLvII. quo facto ad imiumerabilia Modiceae

335쪽

diceae gentis in litteras merita , quod fieri

Jam non posse homines arbitrabantur , maximus cumulus accessit . Omnes sciunt quam multa & quam magna , quae in perpetua naturae obseuritate antea latuerant , patefecerit illa Academia , quae contemplans verissimum illud comperio , quod ait Sophocleus Aiax : Iongum er immensum tempus multa promere ignota , ac nihil quidquam esse quod sperare non possis . omnino magnum opus , quod Galileus , hujusque discipuli instituerant , illa perfecisse videtur. Physicos enim docuit hypotheses , quaseerebella hominum , potentes nugas merito appellavit Rogerus Baco , a se reiicere , nihil tribuere auctoritati ; Sc Geometria ct experientia facem praeferentibus , ii abditiores naturae reeessus recta & tuta via penetrare. Quoniam vero homines ab ipsa experientia in errorem induci possunt infinita enim propemodum sunt & minima , quae in illa capienda praecaveri atque adhiberi dcbent , quaeque vel ipsos sagacissimos indagatores interdum effugiunt mira dili-

336쪽

diligentia acumine atque prudentia fuisse. -oportet Academicos Florentinos , cum quae

prolata ab ipsis in publicum fuerunt , mnes semper firma rata que habuerint. Ab que liae laudes magnificae illae quidem Scsingulares magna ex parte redundant ad Borellium , qui ex illorum Academicorum numero fuit , primasque inter illos tenuit, non gradu aliquo honoris , sed perspica-eia atque felicitate in vestiganda nat ra . Pridie quam illorum coetus haberentur c habebantur autem noli statis quibusdam temporibus , sed quando commodum erat Leopoldo conveniebant Borellius , Carolus Rinaldinius , & Antonius oliva a

praeparandi caussa res necessarias ad experimenta facienda . Prima Academicorum tentamina magis eo spectarunt ut res ab aliis propositas assirmatasque eXaminarent , quam ut novas ipsi quaererent , nequis umbram veritatis pro veritate sum ret , utque omnes discerent , remota auctoritate , re & ratione ipsam veritatem exquirendam esse. Cumque audivisset B . .

X rellius

337쪽

rellius Galileum in ea fuisse sententia

crederet aquam , dum conglaciat , rar

fieri , voluit id multis experimentis comprobare , quae relata sunt in librum experimentorum Academiae Putavit etiam Bo- rellius posse se plures caussas huius essectus afferre , quas si quis noscere cupiat . illum delegamus ad volumen litterarum a

doctis Pibusdam ad Leopoldum Principem missarum , quod a nobis in vulgus est editum cc . Ex allatis causis ea tunc

Borellio magis arrisisse videtur , quam in aquearum particularum figura se reperisse dicebat. Is nempe ponebat minimas aquae particulas viliqsis quibusdam radiolis angulosque graduum Lx. efficientibus esse prae ditas , argumento praesertim ducto a nive , in qua figuram huiusmodi ante Ros- setium , Sc Bartholinum , ceterosque qui de illa scripserunt, uno excepto Keplero, observa erat . Hos autem radiolos , qui cum ab igne penetrarentur , facile mollitie sua nectebantur comprimebanturque seqci Par. ror. & seq.

338쪽

eo avolante obrigere atque distendit assit-mabat , quod sine aquae innatione quadam fieri non posse perspicuum est. Hanc BO- rellii sententiam , quam ipse postea rejecilla videtur , probabiliorem ab interni a ris explicatione asserens co si conferamus cum illa , quam Meranius defendit in ea quam de glacie conscripsit dissertatione , utramque fortasse in eo congruere judicabimus , quod sit in aqua naturalis propensio ad effciendum angulum LX. graduum, ex qua proficisci vult Heranius praecipuam caussam amplificationis ipsius aquae dum gelu obdurescit . Post experimenta quae ad quorundam corporum congelationem spectant , propotuit illa Borellius , quae convincunt adversus Perip teticos nullam eme in rerum natura levitatem , ut

ipsi nominant , positivam , sed omnia sua gravitate & pondere , nisi vis aliqua maior impediat , in terram ferri . Quae experimenta priusquam in lucem ederentur multos doctos viros per epistolas docuerat X a B

Q fine libri de mot. nat. 3c

339쪽

Borellius , qui fieri possit ut in tubo ab

omni aere vacuo fumus curvis lineis se se deorsum praecipitans conspiciatur . Cum vero diversorum corporum pondera ille investigaret, maiora & minora comparabat sc , ut definire tentaret quantum inter se

illorum genera differrent. Et quidem post

multa experimenta ingeniosissime excogutata se invenita putavit eandem esse in ter aeris & aquae pondera proportionem ac inter numeros I. & MCLYRIX. Nimis

longus essem non enim historiam sed vitam scribimus si ex libro experimentorum Academiae FIorentinae hic exponenda colligere vellem omnia , quae duce Se auctore Borelso inventa fuerunt . Sat erit dicere plura fere ab hoc , quam a ceteris omnibus Academicis collata fuisse ad illum librum conficiendum . Quod Vero ipse B rellius horum multa retulerit suum in opus de motionibus naturalibus a gravitate pende libus merito reprehensus est a Principe Leo-poldo , quod videretur propriam habere velle eam Iaudem , quae cum omnibus Α-

340쪽

B o R A L L I u s . ' gas ademicis , ex ipsius Academiae instituto, communis esse debebat . Sed . erat ille ita natura comparatus sui praetet modum te nax et praeterea dissicilis adeo Sc morosus , ut si contra se diceretur . vehementius exardesceret stomacho & iracundia . Non semel iurgio i contendit cum Academicis collegis suis , ac praesertim cum Vincentio Vivianio quando ope tormentorum bellicorum experimenta instituta fuerunt ad soni propagationem Sc ad proiectorum corporum motum investigandum s nequicquam . Leopoldo conclamante , . iracundias , contentiones , , concertatinesque in disputando, pertinaces indignas sibi Philoso phia . Videri Fuit &. alia caussa quae MaB0rςllip . Vivianium abalienavit . Latebant in thesauris Mediceis VII. libri Conicorum Apollonii Pergaei in Arabicam i linguam a

quodam Abalphato Asphalianensi conversi , quorum priores. quatuor Graece scriptitantummodo lucem adspexerant. Vidit a

liquando Borellius hos libros apud Leo poldum Principem 3 & quamvis . : Arabicae