장음표시 사용
11쪽
tibi, Lector Candide, Celebe rimi monoe Matheseos Elementorum Tomum Quartum,
iras expedita My docuit facilis pinaceiam rium Voluminum mendisio , nec dissimiam istius fore sortem 'eramus , quod eadem aut majori forsan diligentia adornatum exhibemus cuintum quod poscetur Cel Arrinvus Author non citius lucem asticiet, quam hisce Typis exararum habebis. Unum est praeterea quod e monitum veli
--s, sub ejus nomine sis Marci lichaini Boaequet,
Sociorum Munc o, ex mense Martio 736. eum radictus Bousque extra omnem partem sit, tam nostra apographia quam nostra Mercatura, penes nos remansit omnis Libraria
12쪽
Nais Geographiae Elementis ea tantum trais dimus quae Mathematici considerationis existunt , insuper habitis iis quae , ves ad Ge graphiam physicam, vel ad politicam te .
runtur, tanquam a foro nostro alienis Tellurem adeo non alia ratione consideramus, nisi quatenus cum in es, tum quoad asseetio
nes suac relationes ad Universum mensurabilis. In his enim fundatur constrinnio Globorum Artificialium & MapparumGe graphicanam; in his continetur ratio variationum statarum rem. M ue r. -- Tom. IV. A pestatis
13쪽
retatis dblongitudinis dierum atque noctium quae omnia scitu non minus jucunda, quam utilia sunt. Explicata igitur in his Elementis invenies, quae magnitudinem riguram Telluris, lo- corrum situm distantiam climatum Zonarum diversorem
aliaque hujus generis concernunt, una cum Globorum& Mapparum constructionibus. Et quia Hydrograptata, quae artem potistimum navigandi declarat, quatenus principiis Mailien alicis praesertim Astronomicis, suffulcitur, cognata est Geographim; idcirco eandem huic jungere libuit, praesertim cum, Astronomia jam prolixe pertramia, uvamque Scientiam, ex hac alias bene multa mutuantem, arctioribus limitibus circum scribere licuerit. Quotquot ergo ad Geographiae Elementa acicedunt , iis autor simi, ut antequam hoc faciant, primam munimum Astronomiae partem sibi familiarem reddant, ita nimitum nihil dissicultatis in ipsis deprehendent. Caeterum Geographia Mathematica facem praefert studio Geographiae omni
reliquo, ita ut nec Mapparum ratio rusus sine ea intelligi ELEG
14쪽
Luna ab umbra Telluris eclipsitur g. 4F9 A ron.). Sed umbra elimris instar circuli apparet A. 4380, sive versus ortum,sive versus Atistrum sive versis occasum vergat, ejusque Dianaeter pro diversi Lunae in eam ingredientu' Terra distantia maior mi ho v existit, maior nempe in minore, temus observationibus Umbra is tu Telluris in omni situ conica est 5.668 Geom. conseqtienter figura Tebluris propemodum Sphaerica S. 137 Optic. . a. e. d. scuo LIO L
. 1 co , Tellurem propemodum 'bar eam esse e montes enim perfecta sphati uitam ti obstant. Praeterea Huc fruius a NEWTONus b demιnstrarant, Te rem sis quam e altiorem esse quam ad Mur. At tio a motu vertiginis desimitur , ut in Sole Ostodimus S Astron a Rati nem Diametri majoris ad minorem Huc εNius definitur 78 ad 77. una dimensiones graduum a Assivo in Meridian recentuua Astronomis Gallis in parallelis factu, Rara Telluris rorsus diversa prodit, ita ut Diameter major tra ea per Polus, minor vero sit in AEquatore risub vilice adha uis es , decidenda per olscivationes muhi ice'
tria Rui ciuistianissimi prorsis singularisubis AEquatore instituemiac
a Inmisicilis de causa gravit. p. μέ &sem.
15쪽
ELEMENTA GEOGRAPHIAE ET HYDROGRAPHIAE.
COROLLAMIUM . s. istunditas adeo Telluris permisit, ut ipse a mali luoties circuim vigarii
Ο Rior Μ it. . Qitoniam Terra directo ad occidem rem coiistanter itinere cir umnavigari potest, ita iit ab oriente domum redeas Terram ab Occidente versus Orientem me contum traictu circumfluit C o tu FLI A MI U III. Ta L L. Cum Terrae rotunditas obstet . quo a j inuniis radius m ex radice montis aut turris , vel objecti cujuscunque alterius ustra I errae planitiem elevati CD,in locum,pertingat ubi radi in ex vertice C d Euga liarem tangit, adeoqire vertex Cex Uinin advent ntibus primum videri incipiato hinc iter in Terra ficien tuis, ad obiectum altum accedentibus primum .erte , deinde partes in seriores, tandem radix se conspicienda Oue Ire debent. COROLLARIUM IV. '. Eodem modo patet, quod iterri
dentibus primum radix, deinde partes in seriores, tandent vertex se conspinui erupere debeant. COROLLARIUM 1 o. Quoniam disserentia inter Diam trum majorem minorem Telluris valde exigua est S. , in Geographia , citra errorem sensibilem nide metuendum, tis
mi potest, Tessurem esse splimantis carotior III.
i. Harim in superficie Telluris eiroses nobis imaginamur , quos supra in superficie obaera, nido descriptMDi in M. AS-
vertiginis rotatur a. 622 ron. pars nempe Axeos mundani g. 4 A sn. . Poti sunt puncta Axis eratrema Q, quorum alteri, Polo
Polla Telluris quadrantis intervallo rem ventur S. s. Sphaeric. QAEquator Teulurem in hemisphaerium boreale APD a
16쪽
7. Tropisus Cancri S est circum Ius minor Equatori parallelusa per principium Cancri trantiens Troisin vero prior. L est circula, minor AEquatori parallelus , per principii- Capricorni transiens.
nor circa Polum anta cum modum interrasso descriptias. D L pi, iri o VIII. 2 o. Meridianus est circulus A D per Polos Telluris P de lo. cum quemlibet datum Z transiens.
G R. R. III. 13. Cum Meridies sit, quando centrum Solis in Metidiano coelesti haeret ii P Mi h in omnibus Testuris locis sub eodem Meridiano sitis una meridies est consequenter cum horas a meridie numerare leamus, horologia nostra in iis eodem momento rasilem horas indicare debent Coco CA Ra . Tot sunt Meridiani, quot diversata uatore uom concipi possunt. Cois o L LAR rixa, Vox . Quoniam Sol citius appellit ad mridianum orientaliorem, quam occident liorem, in locis orientalioribus citius quoque meridies est, quam in occident lioribus, consequenter si hora utrobique a meridie numerentur , eodem momento
physico index horologii promotior esse debet in locis orientalioribus, quam o cidentalioribus. Eoa IX. 26. Meridanus primus est , a quo reliquialaridiani ab occasu visus O
tra eas ibi terrarum in play ociidentali cognitum erat isto temporet. Saccessa tens 'ris, aliis regionibus detinis, Geuram alii eundem etersus occidentem promoverunt. Midam eundem duxerunt per Insulam s. viri, pro tori Hridi Africa aΦ- centem , moNDius per dilatam S. Iacobi; alti per Insulam de Corvo , qua es e rum recentiores, inprimis Mec ster
17쪽
ELEMENTA EO GRAPHIAE ET HYDROGRAPHIAE.
Maiis Tenerissim, pis est Cinariarum ara, monte altissim Pico notabilis . alii per Insulam Palmana, qua est itidem Canariarui una I alia per Uriam Florum, qua es Flandricarum una iaci denique δεσι Regis Christiani mi Lucio vici IlI. JUriam de Ferro , qua es Galariarum
tente dirimens. Vocatur sensibil/s ut distinguatur a rationali, C centrum Telluris transeuntes de quo di-
etium est in Astronomia S. 6I . Per Hortam, - uis subinde quoque designarii circulus, qui in Telluris si
pernci segmentum determinat quo visus extenditur. Solet is etiam H cu appellari. PROBLEMA Tab. I. 29. lnvemre distantiam duorum L. GP corum magno intervasi a se invicem Usitorum.
I. Assumantur duae stationes C&D.
ex quibus uterque locus A mconspici potest, rustrumento
accurate divisi in estigentur an.
ope vero decempedae accurate exploretur intervallum CD.
a. Datis in triangulo CD duobus angulis A ADC una cum latet CD, inmitatur AD S. 36 Trieon.
a. Similiter datis in tria mulo 3 D
basi DCis angulis ad eandem, Inveniatur DB A. L . 4. Denique datis in triangulo ADBlateribus AD una cum amgulo intercepto ADB , reperiatur anguliis D AB A. o Trigon. dehinc tandem distantia desiderata AB S. 36 Trigon. 1
18쪽
DE FIGURA ET AGNITUDINE TELLURIS
RεsoLUTIO. s. Cum perpendicula montiun α GM in centro Tellui. concurrant A. 38 Ana Is insinit. ;ope instrunienti exactissime divisi observetur in E angulus PEGdi in G angulus EGR2. summa horum angulorum subtra
a. Quoniam cum mons ELex Mconspicuus sit, arcus LM a subtensa sensibiliter non differt -- seratur ut angulus F ad 36o seu peripheriam circuli integram, ita arcus LM in milliaribus seu pedibus datus ad eandem peripheriam in eadem mensura. 4. Data vero circuli maximi Telluris peripheri , inveniatur Selmdiameteriri. 429 ω-. . E. gr. κεν ERυ assiimpto a reuinci miniamini Germanicorum , ponitum ιν' 116E 89', uso in Diti A ut G. M Est ergo F seu in is , eonsequenter
PLERI qua non satis aecurata Ant per ea. qua mox videntius ostend ntari Prodit
enim Diameter Telluri ibin major ominexemplum sphasti finem uendi gratia Moctuin esse videtur. PROBLEMA III 32. Datis Δobus locis Lot sub Tam. I. eodem Meridiano, DFG si iis , in Fig. s. venire quasi arem Semidiametri e
I. Observetur elevatio poli DF in lo
Geom. y erit arcus fg differemtiae lex attonum poli in locis A B aequalis. Quoniam Afra,ra O'. erit
consequenter etiam AB differemtiae elevationum poli DF DG
aequalia. lavethsetur ergo dis i
19쪽
s ELEMENTA GEOGRAPHIAE ET HYDROGRAPHIAE etantia corum A ii g. 290.
3. Hinc inseraturri ut scrupilla graduum arcus dati AB ad 36o seu peripheriam integram ita idem arcus in milliaribus aut pedibus inventiis, ad ambitum Telluris in
. Data peripheria Mih inveniatur diameter hf S. 429 eam. .
SCHOLION. 33. Hae Methodo si sint Arabes ct eum ipsis Im alii 4ed ι culter deteri lowinruar, utrum mica prensita sis, - Meridio sita sint, nee e. COROLLARIUM . 34. Quod si altitudo ejusdem stelli in duobus locis sub eodem Meridiano risobsem eiu , eodem modo quamitatem semidiametri terrestris inde determinari posse patet. COROLLARIUM II.
33. Immo eandem eodem modo reperiri posse, ex distantia Solis a vertice,
eodem dies, in duobus iocis sub eodem Meridiano sitis observata, evidens est.
a. observetur ope Eclipsum Luna-r: um in loc differentia horaria Meridianorum PS. 979-
3. Reliqua fiant ut in Problemate pra cedentes a. 32,
i. In vertice mons observem am ius DAB, quem raditis visu ijs AD Terram in D contingens cum perpendiculo montis Ceilacit, dioptra in stellam in Dorientem direeta. I. Cum angulus in D sit rectus s. 3os Geom.), notus etiam erit angulus DC A g. 24 Geom. . injus adeo secans AC sinu toto BC
mulctetur, ill altillido montis AB
in istiusmodi particulis relinquatur, qualium radius B C estio m. 3. Quoniam jam ratio altitudinis momtis AB ad Semidiametrum Tellu-tisic datur is praeterea ait, ludo montis AB in pedibus,e gr. I liinlai dicis , nota supponitiis'
per regulam trium invenietura midiameter Telluri BC in eadem
mensura. Scito Lio N. 39. Hoc nin mira in ca Amvs
20쪽
. I. DE FIGURA ET MAGNITUDINE TELLURI s.
4 . Invenire distantiam paralleorum Mutinocti,ti circorum , in quibus sita sun duo quaecunque loca NE quantovis inter Ilo a se invιcem remorari, inde ambitum euiuis
ResoLUTI Methodiis haec sisutinis, sitis quidem operosa omnium tamen exatas. sima, exemplo melius quam praeceptis docetur. Placet itaque eandem illustrares emplo vero, quod debetur imclustriae Pic ARo aliorumque Aod me Regia scientiaris siclorum, qui jussit Lum o v I ca Muni, accuratiusquam antea factum si erat , ambitum Telluris dimensi. a. In A itaque AE ope quadrantia, semidiametro 3 pedum obtervati sint anguli A s 4 4 31 a B91 6 s T. unde etiam innotuit tertius Cis et si M. I 48 3o Quare cum etiam dil- tantiaram per sarissas praelongas applicatas inventa esset hexapedarim 663 i reperta fuit A Cilolaim. s. ped. observati sunt reperta in triangulo ADC DAC 77'Is/so