장음표시 사용
251쪽
relli tutionis genus pertinet. Caeterum de in integrum restitutionibus agitur primum generaliter, indicatis etiam causa earum. tit. I. de in intagrum
νε stitutiomibus: qui & ipse titulus generali; in Elusto perpetuo erat. Mox singulae restitutionum causae , & sex quidem speciatim pertractantur, ex quibus vel lapsis, vel circumscriptis subvenitur, ex causis videlicet extrinsecis vel intrinsecis ); i .e. Metus; nam quod metus causa i. e. instantis vel futuri periculi timore , non quocun- que , sed majoris malignitatis, qui merito u in hominem coli tan issimum calat , gei turn est , id ratum non habet Praetor. tit. I 2. Q od mettas causa gestum erit. a. Dolus malus , si inquam. cui alius obfuit
calliditate qualim, seu fallacia & machi- natione , alterum decipiendi , circumveniendi, fallendi causa. Caeterum actio haec quia famosa est , tantum datur si de his rebus alia actio non sit . tit. de dolo malo. 3. AEta is ipsius lapsi lubricum, i.e., si quis infirmitate lapsus sit minor 23. a nis ) . tit. . de Minoribus 23. annis. . Caapitis diminutio; capitis enim seu status sui diminutionem minimam passus si quis es
set, i. e. si quis post coatractum a se habitum
252쪽
NE REsTIT. IN INTEG. 237bitum emancipatus suisset , vel vice versa cum sui juris esset contractus tempore, postea adrogatus fuisset ), stricto olim iure actiones, quae ei & adversus eum competebant , extinguebantur , veluti iam alia
novaque persena constituta': verum e Pra tore ei &in eum actio restituebatur, perinde ac si id factum non fuisset. de
Rui titulus ut in Edicto, ita &hic ea
ratione quam dixi, positus est e quo titulo tamen de capitis diminutione in univer sum agitur. I. Maiores quoque et . annis , quando que ex quibusdam causis restituuntur, Ve- uti propter iustam absentiam: item propter casus adversos. tii. 6. ex quibus causis maiores Σ3. annis in integrum restituuntur. 6. Alienatio tandem itidicii mutandi causa fodia . Nam si quis rem, vel possessio
nem alienando dolo modo molestum ad-Versarium pro se adversario suo obiecerit, alienatio haec iusta in integrum restitutiOms causa est . Sic quidem , ut quamlibet extincta actione, per hanc videlicet alle- nationem ejus respeltu, qui alienavit) idem nihilominus actione in factum adversarioteaeatur, quanti scilicet ejus interest, alium
253쪽
238 DIGEsΥ. PARs I. LIR. IV. adversarium ei non oppositum suisse . Hinc hoc loco, sicut in Edicto, positus est lis.7. de alienatione 1udicii mutandi causa fasta. II. Secunda causa , ob quam Praetoris cognitio, non vero actio, postulatur, est Receptum : ut id scili et praestari iubeat: Ita enim hic titulus superioribus cohaeret,
ut in Edicto perpetuo, ita & hic quoque, non quod alii volunt quasi a judicio ad extra judicium transeatur , seu a Magistratibus ad Judices , & primum quidem
ad compromissarios . Receptum est , cum quis ne privata benevolentia cui Procur tores , negotiorum gestores , . Mandatarii,
Depositarii, id genus alii , verum officii, vel Ministerii alicujus publici genere, fideque publica , quid in se , fidemque
suam recipit . Hoc vero casu Praetor receptam rem praestari reddique iubet .' ciniusmodi recepti generaliter accepti, unde titulus quoque generalis de receptis, duobus postremis hujus libri titulis communis J, duae species hic proponuntu T. Prior est , cum quis ex compromisso partium quod ad sim dat udinem Iudiciorum . redigitur 3 arbitrium in se, cuiusdamptiblici genere, semel recepit: Qua ex re etiam quandoque Judex aditur , nempe ut arbiter suscepto officio perfungi, i. e. sententiam dicere si detrectet, a Praetore coogatur,
254쪽
DE REcg pTIS. 239gatur: pariter ut altero Edicto litigatores arbitri sententiae stare iubentur. tit. 8 de Receptis qui arbitrium receperunt , ut seu tentiam dicant . a. Secunda Recepti , cuius causa Μ gistratus aeditur, species est, eum Nautae, Caupones , Stabularii , publico quodam Ministerii genere iungentes, quad cuiusque salvum fore citra contractum vel stipulationem ullam recipiunt, quod utique fit, etsi res eis adsignatae sive cons gnatae non sint, verum eo ipso quod in navim , cauponam , stabulum admissae sunt : quod singulare admodum est) ; quo casu nisi receptum illi restituant, etsi sine culpa eorum res pereant, in eos peculiare Iudicium datur. tit. tili. Nautae, Caupones , Stabulari, ni recepta restituam. Atq te ita recte hic titulns superiori, ut in Edicto perpetuo, ita & hic quoque cohaerit , non vero a Triboniano quod quidam calumniantur alieno, aut deserto loco in fartus ex sola homonymia , eaque insigni &, rustica ut hoc iam traducunt nonnulli , vocis Recepti, sic ut receptum
arbitrium non nisi ridicule conseratur cum recepto Nautae , Ouponis , Stabularii .
Quorum & hic lapius est, quoa Veterem
255쪽
rgo DiopsT. PARI I. LIR. IV. receptistam aflionem , his duobus Recepti speciebus connumerant , eui actio de pecunia constituta successit, quia receptum istud ex privato tantum officio gratia , Privatoque contractu descendit.
256쪽
constat libris Septem : puta lib. I.
Aglaur m ea . De JUDICIIs ordina ndis. Γλ s. 1. De juniCiIs, seu Altionibus ti controverfils, in quibus agitur de vindicando DOMINio rei alicu1us. 3. OB DAMNUM datum. lib. 9. . De Actionibus Ex REI ipsisus NATUR A descendentibus. Iib. IO. I. Ex nudo F-To aliquo . lib. o. Ex LIB. U.
t. DE IUDICIO ORDINANDO , ,seu
2. ET DE ACTIONIBUS , quibus attitur de vindicando DOMINIO rei uni versalis ..tit. I' Ertia & potissima freqnentissi- I maque causa ob quam cogni-
257쪽
242 DIGEST. PARI II. LIR. U. tio Praetoris ab Actore postulatur , est, ut in verba litis ius componat o id est, ut Iudicium nunc primum ordinet , seu constituat , actionem Judicemque ped neum de negotio cogniturum dando , vel cognitionem sibimet, prout sermm ipsi videbitur, vindicando. Qua parte duo occuserunt . I. Primo quidem Judicium ipsum,& processus iudicimus. Iudicium lata signi catione hic accipitur , etiam pro cognitione Praetoris, non modo pro notione Judicum pedaneorum : Judicium est legi- alma quaecumque controversiae apud Iudiis gem quemcunque tractatio & diiudicatio.
iit. de JAdiciis, . ubi quisque agere vel
inveniri debeat, Et sic quidem hic titulus superioribus apte cohaeret, ut in Edidio perpetuo , ita ah hic quoque, non quasi a Iudicibus compromissariis ad Iudices ordinarios hic transeatur, quod quibusdam videtur. Quo quidem singulari titulo agitur de processu Judicario omni, in quo potissimum trac-xatur de Foro Iudiceque competente. Qui Judices dare dari e possunt: De Legitima persona standi in Judicio : de ordine Iudiciorum: De officio Indicis, &carteris ad
processum pertinentibus . Tractatione personarum sive rerum, sive actionino: Qiae in
258쪽
DE JuDICIO ORDINANDO . . et 'ilinium inter alios Iuris Studiosis comis mendare maxime soleo , ut ita paulatim sero sese immersant: quique in Codice in varios titulos & singulares discerptus est .
2. His ita praemissis , nunc de ipsismet litibns, controversis , & exinde Actionibus, seu Judiciis . Lites igitur resque, seu controversiae, & notiones civiles, ob quas Iudicium constituitur , vel Judex addicitur , ' varii admodum generis sunt , seu
descendunt eae non ex contractu semper,
sed ex actu aliquo , gestove , de quibus
tribus υ. I. I9. de C. S., ex variis causarum figuris , & obligationibus, ex quibus alter alteri ad aliquid tenetur , etsi non
ex contractu, seu crediti semper causa. l. r in m. de obligationibus . i. omnem 2o. de
Judiciis . De his igitur singulis speciatim deinceps agitur , quae scilicet cuiusque natura visque sit , ad librum 44. usque inclusive . Mox generatim seu complexi postea de obligationibus , imo &de Actionibus in genere agetur lib. qq. tit. AIL.& lib. t 43. 6. Et initio quidem tenendum , alias actiones petitorias esse , alias posse rias: deprimis ad librum usque 4 I., de postremis, tribus libris 4 1 62. 43. Depetitoriis primum . I. Primum igitur actionum civilium, L a seu
259쪽
seu controversiarum genus est , in quibus agitur de Dominio rei alic jus , seu quae au id intentantur, ut dominium alicujus yei petatur , Vindiceturque: dominium inquam proprietatis. Dominium porro est , vel rei alicujus universalis, vel singularis. iter iis rei dominium voco, quod in iure aliquo universali consilit, qualis est haereditas: est enim successio in universum jus & dominium quod de iunctus habuit, cujusque nomine haereditatis petitio competit . I. Et oecialis quidem eo nomine actio, seu qualificata , ut Vocant, causam, que petendae haereditatis singularem habens , vel praeparatoria ad haeredi tatis petitionem , ut alii volunt, liberis & parentibus competit, frustra, seu immerito, &non ex officio pietatis exhaeredatis uel praeteritis, quandoque etiam his necessaria) puta querela seu accusatio inocticiosi, seu petitio haereditatis ex causa in ossiciosi. tit. a. de in ciose testamento: qui hoc loco ea qua dixi ratione, ut in Edicto perinpetuo, ita & hic positus est. a. Generaliter alioquin & in universum aliis ex causis ad haereditatem avoca . dam , vindicandamque , quae haeredi , vel
ex testamento, vel ab intestato competit, haereditatis petitio datur . rit. 3. de H in
reditatis petitIGie . Et quidem sub titius
260쪽
Dg D o M I N r O . et sampliationibus . Nempe enim haereditatis petitio datur, & cum hareditatis tantum pars, non etiam assis , id est tota haereditas petitur , de quo Si pers haereae iis petatur. a. Est & haereditatit petitio , quae datur ei, qui etsi non iure civili, verum Praetorio tantam haeres est e neque enim ha redi tantum haereditatis petitio datur, secl& bonorum posse stari , qui similis est haeredi . ris. 3. de possiessoria haeressitatis peti- rioue 3. Poctremum haereditatis petitio datur & et , cui non directo jure haeres est, verum obliquo & indirecto; nam et , cui restituta' est ex fidei commista haereditas ex ScTo Trebelliaho, haec actio , seu haere-ἐitatis petitio competit , quia & hic haeredi comparatur. tit . ult. de Fideicomm0saria haereditatis petitione .
Corporalis .et. Insula Is rei Domini uim eiusque nais mine actio petitoria sequitur , servato Edicti perpetui ordine . Singulare dominium eu singularis sive corpori et , sive iuris aljcujus dominium e quo nominσ