장음표시 사용
421쪽
DE ORDINATIONE IUOICII dicem pedaneum dando . Antequam vero ' Iudicium inchoaretur , nonnulla a partibus facta prius oportuit, quae seaeni instar inducta fuerunt , ad cohibendam litigat rum calumniam ; neve litibus se temere immergerent , quae tria hic memorantur,& quidem partim ad ordinem Edicti perpetui . I. Satisdationes quaedam utrimque interponebantur e Et quidem ab actore, de persequenda lite eiusque expensis , &decima praeterea litis , si succumberet e Rreo vero , iudicio sisti ἐν & si procurator alterius nomine interveniret , tum is derato itemque iudicatum solvi , deque re defendenda prius satisdabat , i. e. fideius fores dabat. tit. 37. de fatisdando , Dei de Formulam actionis a Magistratu impetratam & exhibitam quoque Iudici oportuit . tit. 38. de formulis ρο impetrationibus actionum . Tandem jusjurandum 'opter calumniam ab utraq; parte initio litis interponebatur . titul. ultim. de Iureiurando propter calumniam dando.
422쪽
4o4 CODI cIs LIB. III. E x LIB. III. Agitur lioe libro de duobus. r. De JUDICro ipso, deque PROCEDsu Judiciario . a. Deque qua tuον primis Actionum fontDbus , seu Controversiarum generibus . Respondent huic libro septem libri Dige. Itreum , puta liber I. 6. 7. S. 9. IO,& II. Et sic Pars feeunda integra Digestorum. g. I. De P Roc Essu IUDICIARI ,Τituli 27. Concordat liber 3. Digestorum. I icium ipsum nune sequitur , seu pro cessus Iudiciarius: de quo Titulus est generalis i. de Iudiciis: in quo de vi iudicii caepti , ordine iudiciorum , Iudicis officio in disceptatione seu cognitione litium aliisq; nonnullis ad processum Iudiciarium pertinentibus, generatim quaedam moneatur . Deinceps vero et 3. titui. seqq, speciatim agitur de processu omni iudiciario :
423쪽
rio , pro circumstantis personarum , temporum , locorum , rerumque, seu de iis quae ad litem ordinandam pertinent : unde & praescriptiones & in his quaedam
moratoriae initio litis enascebantur e tum ratione I. Impensarum . Σ. tum respectu per narum . 3. Rerum . q. Temporis.
3. & Loci. I. Impensarum rahione praescriptio . I. Primo scit. loco hic agitur de Impensis iudiciorum , & ut loquebantur , Dortulis, . quas utraque pars in persequendo iure suo erogabat , & speciatim de his quas reus
conventus executoribus litium dabat: eorum enim hoc onus proprium fuit. rvi.
a. de Dortulis fumptibus in diversis iudiciis faciendis de executionibus li
Secundum Praescriptionis moratoriae genus est , ratione Personarum , ex quibus iudicium constat : & primo quidem adversus personas Iudicum datorum qui Pedonei Iudices vocabantur quasi illegiti- murum : Nempe enim, neque omnes Iudices dari poterant , neque ab omnibus.
de Pedaneis judicibus , m qui Judices dari possimi , a quibus . tit. 6. Qui pro Da iurisdictione Iudices dare δε-
rite possunt . Neque ad omnem causam : illud certe inter
424쪽
4o6 CODICIs LIB. III. inter alia generaliter constituendum est, neminem in causa sua, i. e. cuius utilitas aliqua sua vertitur, judicare , jusve dicere posse. tis. I. Ne quis in sua causa rudiret , vel ius sibi dicat. Secunda praescriptio moratoria ratione personarum est adversus Litigatorum ipsorum personas , quasi illegitimas a neque enim omnes , etsi velint , legitimam in Judiciis standi personam habent , veluti pupilli & adulti sine Tutoris aut Curat ris auctoritate : atquin, ut sententia valeat, sicut legitimum Iudicem , ita & legitimum litigatorem esse oportet . titul. 6.
qui legitimam personam sandi in Judia
ciis habeant vel non . Uti contra nemo invitus agere vel accusare cogitur . tit. 7. Ut nemo invitus agere vel. accusare coga
Tertium praescriptionis moratoriae genus est, ratione ordinis. Quoties scit . in uno Judicio plures res seu quaestiones ver santur, seu disceptationi principaliter motae alia quaestio incidit, ita plerumque iudicium ordinatur , ut prius de una disceptandum veniat, ceu praeiudiciali vel potiore , quam de altera . rit. 8. de ordine iudiciorum .
Quarta praescriptio est respectu Re; seu litis ipsius in iudicium deductae, quae ori
425쪽
tvr vel ex Actoris petitione insecutaque i . Rei conventi responsione , unde Πιris coxi' 'resatio seu flatus cm ae enascitur : cum videt. Iudex per narrationem negotii , responsionem seu contradictionem causam .
audire caepit , id enim est Litis conie- . . satio ) de Litis contestatione . Vel' ex quantitate petitionis , si videt. actor ' i ,
plus peteret. tit. Io. de plus petitionibus .
Quinta praescriptio eri , respeelu Lem. poris: quo aperte pertinent tituli dio sequentes , ,est. II. de dilationibus , er iit. . . ;ia. de seriis . . V . e Sexa praescriptio est , ratIone Locι seu i, & Competentiae Judicis , quae praescri . . . quoquae initio litis proponi debebat: .iItaque hoc loco iungitur commost, titu ilis quatuordecim , amplissimus ira I ius do foro competente , id est , Quis qua de re Judex esse possit . Ac primum quidem in genere ea de re agitur , ostenditurq, quae . 0 . cuiusque Iudicis notio sit. 13. i dictione omnium iudicium, oe de fρ Rm 'petendi. Imo quae cognitiones Principi re- .servatae snt: nempe inter miserabiles per- t isonas . lib. I4. Quando Imperator nter pu ' :pillos vel .iduas veι miserabiles persensis i cognoscat o ne exhibeantur . Sequentibus se autem titulis duodecim speciatim gitur d* sngulis causarum personarumque generibus, ubi . i
426쪽
ubi videlicet eas causas tractari, personasve conveniri oporteat o puta , ubi agitari oporteat. I. Criminales causas: nempe promiscue vel ubi crimen admissum est, vel ubi reus reperitur . tit. II. ubi de criminis. Mi
2. Po se serias : nempe ubi vis iacta dicitur, aut momentaria possessio postulatur . titi I 6. tibi de possessione agi oportet.
haereditas relicta est . tit. II. ubi fideicommissum peti oporteat. q. Si certo loco dari quid promissum
fuerit, neque solutioni satisfiat e nempe ubique , aestimatione tantum habita interesse loci . titui. I 8. ubi conveniatur qui certo loco dari promisit. 3. Reales actiones , ubi res sitae sunt. tit. I9. ubi in rem actio exerceri oporteat, 6. Haereditatis petitio e nempe ibi ubi qui eam possidet constitutus est , pariter ut haeres scriptus, ces fit controversia ha reditatis , ibi postulat se mitti in possessionem ubi res haereditariae sunt . tit. ΣΟ. tibi de Lereditate agatur Cel ubi haeredes
fripti in pos estionem mitti po tulare debeant. 7. Super Ratiociniis r ibi scit . ubi ea quisque gessit e ubi , inquam , & instructio suffici eas, & nota testimonia , Ve rissima
427쪽
rissima. documenta possunt praestari . tit. ΣΙ. tibi de ratiociniis tam publicis quam pri sis agi oportet . Et haec de causis in quaestione de suo & Iudice competente. 'Sequuntur in eodem argumento quae sta tum personarum respieiunt: & sc ubi agitari oporteat . 8. Status causae . sit. aa. ubi causa satus agi debeat.
9. Quibus similes sunt causae , in quibus agitur de Curiali vel Cohortali simi-itye qua puNica conditione . rit. χῖ. Ubi is de Curiali vel Cohortali aliave condμ
ione conveniatar. rio: item ubi Senatorer conveniri de- beant. rit. 24. ub; Senatores vel Clarissmi civilito vel criminaliter conveniantur 4 II. . Ubi milites . tit. 23. in quihuc eausis militantes fori prascriptione tiri non possunt.. Iah Denique ubi FUcales causae vel agitati debeant. m. 26. tibi cau-
Et haec de Processu Iudiciario. Quibus labiungitur commode titui. 27. Iingula- ms, quando videlicet processu Iudiciario nil omnino opus sit, neq. necesse sit Iudicem adire seu Judicia invocare , Verum licet uocuique sese vel publicam disciplias nam
428쪽
io CODI cIs LIB. III nam & 'quietem sine Iudice vindicare, in abrupto videt. periculo, & ubi vel impossibile, vel serum est punire iudicio iurati
invocare et veluti adversus latrones & desertores . tit. 27. Quando liceat unicuique
se sine Iudice vindicare , vel publicam do
Postremus iam circa iudicia tractatus est, de ipsismet Actionum seu Controversarum generibus , earumque sontibus . quidem traflatus pertingit ad decimum usque librum . Fontes porro hi promanant vel ex Jare Gentium, vel ex Iure civili. Eorum qui ex' iure 'gentium promanant, . alii respiciunt privatas res actusque extraiudiciales . a. Alii judiciales . a. Alii sunt inxti. . . De Extra iudiculibus rebus seu privatis actibus primum . Primus ergo actionsm sons est , atquε adeo primum actionum, seu controverbλ- Tum genus, in quibus agitur de Dominio privato rei: quod quidem est vel universale et et sinsulare .
429쪽
Ds Acmoinsus DE DOMINIO . At v I. Universis dominium dicitur , veluti haereditatis e quae quidem vindicatur, vel a liberis aut parentibus , imo & fratribus quoque cerris casibus , ab iis quidnstituti sunt haeredes, s uidelicet immerentes praeteriti vel exhaeredati fuerint rquae actio in cisse querela dicitur. tit. 28 de incleios testamento . cui actioni similis est actio de inofficiosa donatione , quae exemplo querelae inofficiosi testamenti comparata est , eaque revocatur donatio inoD, nciosa , i. ec prosusa patris donatio inter vivos in fraudem liberorum facta . rit. 29.
de ininciuis donationibus Idemque dicendum est & de ininciosis dotibus quae& ipsae inter donationes connumerantur: nam si mater secundo marito in dotem dederit , ut liberis prioris matrimonii legitima salva non sit , dos huiusmodi velut inofficiosa. a filiis revocari Dotest . t t.
3o. de inescissis dotibus . Vindicatur
quoque 'haereditas , non tantum adversus haeredem scriptum , verum sc adversus quemvis extraneum posse orem , per actionem quae vocatur haereditatis petitio . rit. 33. de petitione hareditatis. Respondes liber . 6. Dissorum. a. Singulare dominium est , vel rei co poralis vel incorporalis et Corporalis reisngularis , veluti mancipii, flandi pet S a ti u
430쪽
.4i 2 CODICII Lig. III. tio , cuius nomine quae actiό competit, dicitur rei vindicatio . tit. 3 a. de rei vim dicatione. Respondat liber. 7. Disessorum . Incorporalis rei singularis dominium est inter caetera , Usu ructus & habitatio. τιt. 33. de in ructu habitatione. R pondet tiber 8. Digestorum. Item servitutes praediorum . tit. 34. vi feroitutibus aqua. Iir. Actionibus G DAMNvΜ datam
Titulus unicus.. - ' Respondes libre 9. Digesorum . . Secu dus Actionum sons, seu secundum
Controversiarum de re actuque privato extra iudiciali genus, oritur ex damno imiuria dato in corpus d quo, pertinet lex Aquilia.. tit. 33. de l. Aquilia. Ita enim .hic titulus luperioribus cohaeret , non
quasi l. Aquilia de servitute aliquid a tum fuerit eaque plecteretur , qui non m posita servitute , vel contra servitutem constituta in , damno vicinum affecisset; vae Cujacii sententia est.