Sylloge opuscolorum selectorum ad praxim praecipue medicam spectantium ... civis Valerianus Aloysius Brera ... In Ticinensi Archigymnasio therapiae specialis, & clinices professor ... Vol. 1. 4.. Cum tabula aenea

41쪽

star omnium ad illustrandam , de qua agimus , vitam propriam inservire possit .

Nolo equidem recoquere quaestionem to ties nuperis temporibus 8c tam diverit mode ex gitatam , Dum utero textura musculosa sit , nec ne Fatebuntur tamen assertores eius , fibras quas in eo supponunt, si quae sunt , certe ab omnibus aliis in universo humano corpore qualitatibus suis mirum quantum ab

horrere .

Quod v. g. iisdem sub conditionibus. summa nempe dilatatione , demum visibilessant , sub quibus alii musculi v. g. recti ab dominis ipsa sub graviditate ) ita extenuan tur , ut fibrae eorum fere visum fugiant . Quod porro iisdem sub conditionibus vehementissimum robur exerant , sub quibus alii musculi debilitantur, immo quod itidem in rectis abdominalibus subinde , videre eit fere paralytici reddantur . Quod denique non ut alii musculi diuinturnae quietis torpore inhabiles fiant, sed tam paucis saltem vicibus per integrum vitae humanae cursum ad partum e XCitatae, tam Violentos nihilominus tunc motus Cleant .

Verum quot inquam di. quanta alia, praeter enarrata phaenomena plane singularia dc in suo genere unica uteri humani fulichionea exhibent,

42쪽

Unica haec pars e ih in itatu sano Sc se eundum naturam suam haemorrhagiis periodi

cis obnoxia . Una secundum naturam, oelleo nempe V e

nereo percita, inflammationis symptomata prae bet, adeo, ut Sc inflammatorum viscerum movre , plaificam lympham in cavum suum exsu-der , quae caducam s. deciduam crassam formmet. Idque etiam ii foetus non in ipso itho cavo, sed in tuba alterutra conceptus fuerit. Quo etiam conceptu extra uterino non obitante, idem tamen uterus tempore ita tuto, quan do nempe partus initare debebat, etsi vacuus,uihilominus tamen cruciatibus suetis afficitur.

Idem porro ipsius quod modo diximus

memorabilis phaenomeni, oestri nempe Venerei sedes, aut saltem fons primarius a . Et quam mirabilis quaeso, fimbriarum, eodem sub oestro ad ovatiorum 1 a tuta lovea, quibus nempe maturae diruptioni vesiculae GRA A FIANAE inhaerent, applicatio, iam in muliebri aliorumque mammatium utero admi

a) Primum, quantum novi, observante Iac. BE-RENGARIO quem vulgo, a patria, Carpum vocant sin hiitoria quam de muliere refert cui pater elus ut e rum exltirpavit. ει ι hoe -- inquit - semper fuiς Coisima exercendo negotιa famil/aria, cum ea et a m ma ritus coit; - ipsa iumen nullam habet delectasionem in coitu ν

43쪽

Tanda, maxime vero in avibus. quod quidem quisque fatebitur, qui vel semel gallinae ova Ponentis genitalia, praesertim vero infundibuli fimbriati in extremo ovi ductu ostium, eiusque ad vitellos maturos calycibus sui S inhaerentes, habitum & relationem curatius paulo indagavit. Omnibus his rite pensitatis Se invicem Comparatis mOVeor, ut utero miraculo istinaturae ut S AMMERDAMIUS vocabat ,s cui unquam parti corporis animalis, Vitam propriam tribuam, veteresque eundem metaphorice quidem, ait non inepte, animal in animanti appellasse censeam

44쪽

opUSCULUM II.

IRRITABILITATIS NOTIONE, NATURA ET MORBIS

45쪽

rnanime es omne , quod pulsu agitatur externo Oc.

46쪽

IRRITABILITATIS NOTIONE, NATURA ET MORBIS a .

PARS PRIOR Physiologiam Irritabilitatis continens.

. I. Introductio .

Lurimae Sc principales phaenomenorum, quae corpori animali accidunt, rationes, haud ex viribus physicis de mechanicis , sed ex vivitati , Ut numquam per se , sed ex solis ipsius Phaenomenis cognoscenda, intelligi pos- A et

a Dissertationis inauguralis loeo in Aeademia Hallensi eel. REI L praeside anno I ς'. insigne hoc opusculum publici iuris fecit Auctor notier. BRERA

47쪽

4 G A uT E .uat. Plerumque quidi m essicaciam vis vita Iis, ad nervos adit tactam , cum omnibus reliquis corporis humani partibus ope nervorum Commu uicari observamus, hancque ob irem auctores vi vitali & nervosa , tamquam voce synonima uti; verum cum in praesentiarunt dubitetur , an non praeter nervos , aliae demum Partes sint , quibus haec vis primitus in hae . reair potius primo termino, vi Vitali, prae rogativam darem ,

Mutationes activas nervorum, seu actio nes illorum, sensum nervosum appellabo, Experientia convincimur, quosdam sensus nervoso

semper cum simultanea & mani sella animi mutatione coexis ere; alios absque omni manifesta animi cooperatione fieri. Has actiones, actio. nes nervorum mere animales; illas, actiones spirituoso-animales dicam. Ad haec inter ipsas nervorum actiones spirituOso-animales , disserentia intercedit. Quaedam scilicet ipsarum in

extremis nervis inchoantur, MOXque a sensu ner

Voso , utpote prima actionis parte , hoc in loco excitato eoque demum ad animam propagato , ideae plus minus clare in anima suscitantur. Has actiones, sonsationes externas, nominabo. Aliae actiones, opposita ratione, in anima incipiunt , dc ab illa cum nervis Communica tae , in his demum sensum nervosum exciv aut . Hae spirituo o animales nervorum actio

48쪽

ses impressiones nervorum internae mihi au

Plerumque omnes nervorum effectus ad duo. genera summa, ad sensationes, Sc mo tus , referrimus, ideoque vim vitalem, haediversorum eius phaenomenorum relatioue spe chatam , in vim sensitivam , & vim motoriam distinguimus. Verum hae receptae effectuum nervorum classes vix satis bene omnes nervorum actiones capere vident ut . Nam adhue

a) Hane diversam actionum nervorum indoletrare vera in rerum natura observamus . Sunt e. g. functioneς ὐentriculi , intestinoruin , glandularum , visc rum &c. quae sine omni animae influxu fiunt quaeque ab illa inchoari, intendi, aut interrumpi non possunt 3 quare & actiones mere animales nominantur . Actio nes nervorum , in sensibus internis, aeque ae externis inque motibus voluntariis obviae , non nisi eum animaes multanea cooperatione eveniunt, actionesque ideo sunt spirituoso- animales . In organis sensuum externis, acti in nervo inchoata , ab illo animae traducitur; in motu autem voluntario actio in anima , ab idea ipsius spontanea auspicatur, quae cum nervo eore muni eata , iaipso sengum nervosum excitat. Nihilominus ad designandas has actione ς nervosas, manifeste diversas, com mola adhue terminologia caremus . vox t sensatio ex terna, vix toti actioni respondent , tantum ultimam illius partem, nempe mutationem animae, significat . Ita & impresso interna parum eommoda denominatio est , eum item partem tantummodo omnis actionis , scilicet passivam malationem, sensorio communi ab auioma impressam , designet .

49쪽

6 GAUTI FRdubitant medici, an omnes omnino vis V It nolis actiones, e. g. motus musculares, ad ner

vos adstrictae sint λ Tales actiones si essent ,

eae neque ad generales, neque ad speciales Nervorum essectus pertinerent . Porro multae sunt actiones nervorum , quae absque mani festo motu sunt nullamque distinEtam sensa tionem in anima efficiunt , e. g. functiones Viscerum quorumdam 8t organorum secretoriorum , quaeque hoc respectu neque ad sen Sationes neque ad motus referri possunt. De Dique ponamus , omnem efficaciam vis vitalis ad nervos adstringi : tam ad motum quam adsensationem mutationes activae nerVorum re quiruntur , quae, quam diu in nervo ipso subsistunt , neque ad motum, neque ad Sensationem pertinent, sed caussam horum phae nomenorum Coni ituunt. Sensus hi nervosi erunt generales nervorum actiones, ex quibus Sen-Sationes &motus, tamquam speciales ipsorum essectus emergunt. Postremo sne dubio omnes

nervorum mutationes ipsaeque sensationes motu quodam, quamvis obscuro. in nerVis peraguntur . His ex rationibus sensationes Se motus non omnes vis vitalis essecius capere , nec

phaenomena directe opposita esse Videntur . Uerum cum hae classes iam receptae snt ; in illis acquiescam di ad sensationes actiones vis vitalis, ad sensus externos Sc in-

50쪽

ternos pertinentes, ad phaenomena motu3 vero omnes reliquos vis vitalis effectus referam.

De motu eiusque organis .

Iam supra familiarem effectuum vis vl- talis divisionem admonui. Uerum cum mihi in praesentiarum non de terminologia harum functionum stabilienda , sed de viribus , his in organis essicacibus, earumque qualitatibus , effectibus 8c relationibus discutiendis agendumst; omnes effectus vis vitalis, qui ad sensuum internorum de externorum forum non pertinent , ad phaenomena motus referam . Itaque hac in differtatione sunctiones totius telae cellulosae , tunicarum , membranarum , Vasorum arteriosorum, Venosorum, lymphaticorum , Omnium viscerum , pulmonis tubi cibarii , hepatis , lienis, renum, partium geni talium : omnium glandularum , ligamentorum , Capsularum, aponeu rosium , tendinum, musculorum &c. adnumerabo effectibus vis vitalis, qui proxime tamquam phaenomena motus spe

chari possunt . Cunctis his in partibus organisque ex illis fabrefactis , vis vitalis , continuo effcax, Phaenomena, ad sensationes non Pettinenῆia s