De veterum in Aristophanem scholiorum fontibus Commentatio

11쪽

ditae doctianae frustula ad totam illustrandam antiquitatem ex scholiis Aristophaneis petere possimus. Neque enim

displiciturum hoc commenlandi genus eis omnibus persuasum habeo, qui in recentiorum narrationibus graeculorum sciunt quam caute sit Versandum, ne qui proterva saepe fronte fidem habendam sibi clamare videntur testes eludant

nos de ipsorum auctoritate securos hanc autem doctorum virorum partem ubi judices nactus ero, causam meam Sustineb Deile, si in istud argumentum quomodo delatus

sim narra VETO.

Fuit igitur quum accurate de ea quaestIone commentari instituerem, quae est de Aristophanearum sabularum per totam doctam antiquitatem condicione, sive illae doctorum grammaticorum euris criticis vel decesserunt magis magisque a pristina et genuina forma vel ad principem habitum denuo redierunt, sive vel accurata et sobria interpretatione debitam sestivissima sacetiae laudem nactae sunt Vel quorundam enarratorum levitate minus perspectae labem aliquam etiam in externa tarma contraxerunt, ut in uno igitur loco conjuncta essent omnia, quae ad criticam aliquam contextus interpretationisque Aristophaneae historiam pertinerent talem, qualem in divino Protegomenon opere de Homeri carininibus olfius inchoavit magiis iam ad sinem perduxit. Atqui ad eam quaestionem rite instituendam constat inter doctos unicum paene iantem esse scholia ea, quae e Marci Musuri Cretensis recensione primum

in Aldino exemplar edita et deinceps a multis repetita passimque eorrecta sunt; quibus nostra memoria e praestantissimo codice Ravennate itemque e codicibus Venetis alia accessere simili vel etiam paulum saepe majore doctrina

reserta, quae tamen cum Aldinis in summa rerum plerumque consentiunt, ut eundem utrorumque fontem antiquum fuisse concedendum videatur. Sed quae Draeterea circumseruntur hodie in Aristophanem scripta scholia, ea aut talia continent quae qui prioribus tantum labris graecas litteras attigerit conscribillare possit, aut quae ex Athenaeo, Suida, ustathio, aliis petita ab ipsis demum editoribus vel conscripta sint tota vel breviori antiquiorum scholiorum Summae tamquam maxima pars adjecta, id quod me quid de recentiorum lusibus dicam, Ountinam secundam, ab Antonio Fracino Vrachiensi adornatam imprimis attingit ). Itaque quum in eam quam dii rem intentus ad Aldina scholi serebar, praestantissimis observationibus tam multas sine eruditione ulla et arte excogitatas videbam admixtas esse, ut eorum quoque quae vera tradi videban-

12쪽

tur sides paululum vacillare IIInc nihil arbitrabar antia

quius habendum, quam ut qua in universum schesiorum illorum auctoritas posset esse certissimis rationibus explorarem. Est autem certissima in ta abus ratio ea qua salis

antiquos optimaequo notae fontes suppeditasse singula de quibus in quoque loco agitur apparet. Verum talis de sontibus quaestio quum alibi saepe disiicilis sit et errori lius 1iaud paucis obnoxia, tum in scholiis Aristophaneis magis etiam uel difficultas est usuri incuria, qui hera pretium non duxit mere, nec quid In quoque codicum guorum, quos plures habuit invenerit, nec qua ratio ac sinis gulorum scholia codicum disposuerit et in unum conjunxerit; de his igitur atque talibus altum apud Musurum silentium, ut suerint adeo qui eum maximam scholiorum partem conscripsisse ipsum suspicati sint in Qualem ego suspicionem nolim in tanta praesertim obscuritate ipse profiteri quaeonii causa est ut mentitum dicamus hominem esse, quum

ita scribero in sino scholiorum ad Avium sabulam in 'Αρι-

ζοφ ανους κωμωδιων ἐπτα καὶ των εἰς αυτὰς πολι- αρ- χαιοι συντεθεντιον γοαμφιατικοῖς, α δὴ σπορα - δην ἐν αντιγραφοις κείμενα διαφύοοις καὶ αεφυρ- μενως συνειλεκτό τε καὶ ως Io τ', ν πιμελε - πομνήματα ταυτὶ καὶ πονου πολλου καὶ χρονου ἐδεῖτο μακρου ει τις αυτ προς το φλτιον ἐγχειροιλ μεθαρμοσασθαι disjure, ιδ θατ ου μῖν ἐπεκρατησαμεν. καιτοι κρείττονος ἡ φερειν. mo στενον δε μοι κοMιdst τα του χρονου συνεβ 7.

οὐ γαρ μονον τα εξηγήσεις συνεάρεινὴ γολαβη -

σαμεν πεφυρμενα τειος, ῶς ἴστε που καὶ αυτο i.

ἀλλὰ καὶ τυπωθεiσας ἔδη ἐπετετραuμεθα διορθουν - quae prosecto non ejus sunt Verba qui sua ediderit scholia. Sed ea ipsa verba quae, quoniam sola sunt quae huc peritineant, apposui integra, quum in edendis scholiis quaIem rationem usurus instituerit non satis indicent aperto, ad conjecturas confugere cogimur, quibus usuri in hisce industriam clariore quadam si fieri possit imagine describamus. Quam in rem non minimam habet utilitatem eorum scholiorum comparatio, quae in Ravennate odice ad illustrana

A, Thesmopho laetusas scripta Bekkerus repperit quippe

IhHoc propter Hemster nisium moneo, qui Praes Plut p. XVI. Lips.

num unus pluresve codices Musuro ad manus fuerint dubitavit. Nostrum iudicium nititue ipsius Musuri verbis, quae mox ascribo. 2 Iacobs Anthol graec. I. Proleg. p. CXXlV. quo paulo enutius Κusterus judicavit. Praes Aris sol. 2: sebolia usuri partim ab ipso usuro hinc ot inde internotata mihi videnturi

3 Apud Dindors Arist. Iom. X. P. II. 4 Apud Beeh. Comm. in Aristoph. I. Praes. p. LXXVII. L.

13쪽

sita scholia usurus invenerit. Erit igitur in rem nostram, ilIotum habitum scholiorum paulo accuratius contemplari. A primum quidem non unius non die veteris cujusdam grammatici sed scholiastae manus in illis conspici, sed birium ad minimum trium conjuncto studio deberi, quibus in Ravennate libro hesmophoria2usae illustrantur, lacillime apparet quod ut demonstrem, non opus est ut

plura ejusdem generis sedulo conquiram, quale hoc est quod in schol ad v. I. λειτο mater appellatur Euripidis, in scholio ainem ad v. 10. uripides Aλειτους viuuνcς sed facilius factum Bokkeri diligentia negotium est, qui quae disjuncta

in codice invenit scholia ad eundem versum scripta, item separatim posuit hinc statim in oculos incurrit duorum scholiastarum interpretamenta legi in scholi ad hosce e Sus 261, 401, 403, 35, in quibus scholiis eandem sententiam duo scholiastae diversa ratione exponunt; sed adi. 126.

-extat scholion, in quo duorum interpretum sententia in .diversas partes abeunt. raeterea huc pertinent alia nonnulla scholia eadem atque priora illa ratione composita, suae vel tota vel maximam partem ascribam, ut maculas simul

ντες εοικε di fixo πεπλανημί,ος si hoc detendum συνε σπατησαι τους ἄλλους, si hoc add. ω εὐυπονοουσί τινες vs πτωσεις γενεσθαι hoc de meo addidi τω τε Σονο- κλεῆ καὶ Κυριπid , ρπερ καὶ iis Ἀμυντινων ), - quae Og i correxi ex o scholi quod in eandem sententiam

14쪽

supplevi et emendata dedi ex altero in hunc versum scholio quod eadem narrat ἄλλIως. εὰν μἐν ανευ του ι o. μερω log εταιρα), ουτως - ὰν ὁ συν ι' ι . Ad hesmoilli. 568. item duo in candom sententiam conspirant scholia, sed alterum aliquant longius ἐπεποίηντο γὰρ ἐκκλαὶσiαν τὰς ὁ σκηνὰς ι μεσου ειργηκεν καὶ γαρποος τῆ καὶτῆ πυκναὶ ησαν, ους καὶ αυτος Ἀριστοφώνης μεμνηται τουτου, - ubi corrigendum arbitror πρῖς τῆ πυκνὶ σκηναὶ ησαν, ii respoxerit scholiasta ad hosin. 62 συσκηνηὶτρια ubi schol. σκηνὰς γαρ εαυταψ επολυν προς

το ρονὶ vereor enim, ne paulo negligentius indorsius ogori y qui de σκηνὰς καταχαμβανουσως deperdita Aristophanis sabula, cogitasse scholiastam sibi persuasit. Praeterea apud Behkerum aliquoties conspicitur hocce signum: - quo itidem duo diversi auctoris scholia disjum

guntur vid. ad . 339, 585, 600 624, 10, 72, 773, Si, Ν24, 28, 94I, 1059, I97; mibus adde scholia ad v. 747,

καὶ πολυπα μονa ορχηθμοῖο, ubi scribendum videtur

duo. i. e. ab deeimo inarto id frag. Incerti M. τε- πεφνεν - δεκ', αντον is τρίιον nisi hic quidem exciderunt reliqua . I In ultiinis si recte graiviliaticum intellexi, hoc voluit, quia in Ποτείαν i. e. hesmophoriorum diem tertiuiti, dicerent ιεσην allusisse quasi ad μεοτο Atticos, adeo ut e contrario oeum peterent. Parum haec intellexit Proller m Zimmprm diurn. 1835. No M. P. 787. qui aliam quoque scholii artem tentavit injuria. 2 CL sebol. Nub Iabi, ουτως node χορον λέγειν Iuris, ταν του ἐποκοιτο διατιθεμενου τὴν ρηοιν, ὁ χορος eriταε.

15쪽

καὶ το παίσω πάλιν παιξου ιαι vel πα ἐξο&αι - καὶ φιλοπαθμονος Sed quae praeterea isto signo ornata. sunt scholia, ad diversas contextus voces spectant, ut in scholi ad 131, ubi secundum schol ad κατεγλωττισMενον pertinet, alterum ad siανδαλωτον versura 32, quod eademtore ratione explicatum est in schol ad Acharn. I 163 idemque statuendum de schol ad v. 38. . ostremo, id quod imprilitis memorabile est, sunt inter ThesmophoriaZusarum scholia quae solemni illa voce αλλως, diversorum de eadem re scholiorum indice, diremta sunt; id schol ad V. 393,

440 948, 16, ubi prius scholium e schol Vesp. IIII et schol Pac. 199. ita redintegrari potest: Θεοφραστος προάν- χησli φησι της πίτυος καὶ τῆς πευκης in Ἐρατοσθενης ἀγγειον του σφlηκίου γ κηριου τῆς ελισσης, που οἱ σκωληκες τετDαινουlσιν , . . λ. i. mis addenda scholia ad V. 389 et ad 747, ubi quum item duo scholia voce αλλιος interposita disjunguntur, tum primi cujusque scholii iterum duae sunt partes, diversi haud dubie auctoris, ut trium di-Versorum manus hominum appareant idemque fortasse etiam

statuendum de schol adis Sol, quod voce αλλιος in duas divisum partes est, quarum prima de μυσιμάχη agit, sedata agit, ut quum primum πεπλαστα το νομα dictum sit, in sine subjiciatur: αυσιμάχη δἐ ποονη καὶ Σαλαβακχω quae idem homo non videtur scribere potuisse. - Haec qui contemplatur facile avebit ne errorem erret in quem delabi pronum est, ubi de Musuri in edenda scholiorum Ongerie ratione quaeritur. Neque enim defuisse scio, qui ita sibi persuaserint, si quando in Aldina collectione plura in eundem versum scholia extant sive dirempta voce λλιος, sive in unum conflata, haec Musurum demum e diversis codicibus in unum locum oegisse istudque αλλως de suo

addidisse aut ubi addendum suerit omisisso quod etsi ipsius Musuri verbis supra transcriptis posset qui id agere vellet

quod a inmod firmare, apparet lamen nunc quam antiquis jam temporibus eadem invaluerit ratio, ut ultro nascatur

suspicio usurum in hac quidem parte a codicibus pependisse sere tolum, diversaque scholia non tam e pluribus eodicibus transcripsisse vel disjunxisse primum, quam e Singulis codicibus servata codicum in digerendis diversorum auctorum scholiis ratione fideliter sumpsisse. 'eque huic suspicioni ab omni parte adversantur quae ipsum Musurum de suo in digerendis plurium codicum scholiis labore professum vidimus namque suo quaeque versui scholia tribuere

I CL utlmann Gr. gr. max. I. p. 381.2 Homerici versus particula est ex Odyss. 23, 34. 3 CL Theonhrast sist plani. 3, 3 8, p. 145. Selineid.

16쪽

πεφωρμim per codicum oras dissusa erat sano laborIs alicujus quem subiisse se gloriari posset; lum si statuimus, quod est sane maxime probabile, Musurum codices habuisse non tam lates, in quibus omnes quas edidit tabulae idonea stipatae scholiorum conFeri scriptae fuerint, quam tales, qui nonnullas tantum quisque descriptas scholiisquo illustratas tenuerint possunt illa Verba in eum quoque sensum intolligi, ut singulas fabulas cum suis quamque scholiis ad

certum quendam ordinem revocasse hominem pulemus, quode infra disputabo pluribus. Interim tamen non negaverim in uno alterove scii alio, in quo plures Observationes in eandem sententiam deque eadem re scriptae sunt, singulas observationes e diversis codicibus Musurum sumpsisse, ο-

done d omnia ejus generis scholia quisquam hoc pertinere velit neve Ernestio 3 assentiendum putet, qui sibi e suaserat omnia, quotquot in libris suis repperisset, in unum confudisse, et per particularum d et ρουν vincula copulo lae in hunc pulcherrimum scilicet innuua commixta Aldo

Manutio odenda dedisse usurum Cretensem, quae profecto et injustissima est et audacissima eriminatio nec potest adtingere hominem et doctum satis et ad vitia expellenda, ipso fatente, promptum paratumque, quem praesertim in antiquis suis libris saepissime illu αλλως, diversorum indicem scholiorum, invenisse probabile est, quod ut ne- Eligeret exemplum ubi occasio tulit, quam potuit causam habero satis idoneam IIo primum sui in quo usuri exsabatur industria; alteram negotii sui partem ipse praedicat scholiorum emendationem Eam quam Saepe quaeri portuerit ex iisdem illis Thesmophoriagusaxum scholiis nugurari licebit; neque enim mullo comptiores et a maculis liberiores usurus in suis codicibus quam Behherus in Ravennate libro scholiastas invenisse videtur; quem librum quot quantave vitia

commaculent, ex eis quae supra 'hesmophoriagusarum

commentario produxi corrupta colligi potest; hi addam alia, ut leviora etiam vitia haud pauca Musuro quoque Ol- Ioiada fuisse probabile reddam ostendamque tamquam in speculo aliquo. Ita in schol a v. 2 cum alia medica egent

manu, tum ab initio ἔξωθεν, cujus nec usus ad interpretandum, nec causa ulla est, sed quod una cum reli mi ita

I Ernesti Praes ad schol Arist. Nub apud Dindors adnot. ad schol. vet. Arist. T. XII p. 274 seq.2 Respexisse videtur ad Ran. 149, ubi etiam gloss. Paris. ηλο -- - ειυς ν. Ceteritin viae etiam Gramm Behheri in Anecd. I. p. 384, 3, tum Bachinanes, i I. p. 375, 35 seq.

17쪽

scribendum: ως ἐν μασχήλαις - κατεχουσων, i. e. ut quae

in sinu serant etc. - Atque talibus vitiis ut in Ravennato codico adjuncta sunt alia alius generis ita in Musuri quo-- codicibus accessisse probabile est, talia dic quae vel litteris nonnullis vel totis vocibus e contextu delapsis oriebantur ejus quoque generis possunt quod quidem ad hesmophoriagusarum cnoli pertinet, vel ex is quae supra posui idonea exempla peti, quibus unum nunc adjici schol. ad Thesmoph. 1214 δι ἐμαλε εξηπατησε. παοὰ τοῖς 'Iωσιν ονισιν διαβάλλει ταισο θειος, - ubi scribendum: παρα τοῖς Ζωσιν καὶ αυτος ἐν ορνανιπι διωβώλλεται, 'ὁ θεῖος qui Avium versus est 1648 Bekk ubi L sehol itemque Suid sub διαβάλλεσθαι ). Quibus locis facilius est medelam adhibere, quod ulcus in propatulo est litteris non omnibus expulsis quod ubi factum est nullumque externum exstat lacunae vestigium, vitium fugit facilius, ut in schoI. Thesmoph. 811 - του ζευγει ἀντι του μάξαις ἐκφέρειν

δεῖ δι καὶ Ου ειπεν ουτως se Ἀλως 3 πεντηκοντα, ἀλλὰ κατὰ πεντηκοντα το συνως ἐκφαίνων, - ubi sensu eassum

istud tu est, cui praecessisse olim arbitror hoc vel similoiluid: υτιος γαρ εμυθασιν δμ καὶ .τ. λ. id ut novi scholii initium sit. - in igitur conjecturam sacer licebit quantas emendandi molestias subire Musurum portuerit, quas quin rever subierit nec verba solum dederit non est quod dubitemus illud autem jure dubites num et omnia sustulerit vitia, et quae voluerit tollere recte sustulerit; namque et sunt hodiedum plurima in scholiis Aldinis quae medicinam adhuc exspectant ), et quam inseseo parum-rue aecuratam crisin Musurus exercere solitus sit ex ejus-om hominis castigationibus Hesychianis vel Schowii opera cognosci coepit. Sed hae quidem hactenus quae si quis sobrio et incorrupto ocum judicio reputat, cavebit no vel plus justo

vel etiam parum tribuat Musuro, concedetque scholiorum

oditoris principis diligentiam et industriam non tam in tο-

torum scholiorum sorma immutanda, sive per se sola posita erant sive cum aliis conjuncta, quam in singulis sevin

2 CL Herod. I, M. Gregor Coranu, p. 73 c. not. lnti 3 Ilic paulo mitius et honorificentius quam supra de Mnsuro ium

eavit Ernesti l. l. p. 2Su: sarpo miratus sum susurum, cujus On- ira mentem fortasse multa ab Λldo expressa vitiose sunt, corruptela non Sustulisae.

18쪽

Iiorum vocibus emendandis vel etiam depravandis veri satam esse. Id cum in liniversum ei videtur tenendum esse; sui de singulis quibusdam scholiis quaerit, tum nobis prae-andum sui de scholiomini fontibus exposituris, ne quis Musuro cupiat tribuero nonnulla quae dudum ante ipsum p sita erant ab aliis et tamquam a scholiastis prosecta a nchis in testimonium vocabuntur Sed ita munita via rem ipsam quam mihi proposueram aggredi possum tutior via pie ac ratione demonstrabo, Summa chi commentarium Aristophaneum praecietium suiss nostrorum scholiorum sontem, veterum autem inter a Scholiorum unicum.

19쪽

Inter Insignia ornamenta quibus Immanuel Behkerus, Indesessae vir industriae, litte. Aristophaneas auxit nunultim loco labenda subscripti quaedam est, tuae in ejus demum scholiastarum editione comparuit m ne scholiο- ruiti in Pacem: μην μόναι ovi υτως ' HLόδωDος κεκωλιστα προς τὰ 'Hλιοδώοου. παραγέγραπται ἐκ Φαεινου καὶ Συμα ου - 1ippe hac primum subscriptione facultas data de scholiastarum Aristophaneorum sontibus cer-liori ratione probabiliora disputare, quam quae ad hunc usque diem acta potius sunt temere, quam via ac ratione exposita. Sunt autem illa verba sine dubio deprompta Codice Veneto 474, unde Vesparum et Pacis scholia supple

visse se Behkerus memoriae prodidit Namque praeter

librum Ravennatem ille in edendis eis scholiis isto quoaue Vosset codico ita usus est, ut quae inde supplevit plurima sine codicis nota adjecerit, quum quae o Ravennate addidit non minus diserte significarit 3 quam ea, quae e Veneto codice 475 deprompsit et quamquam in multis avennas eum Veneto consentire videtur, in talibus tamen Venetum solum suspicor Bekkerum secutum esse ), Doc

Ravennatem adhibuisse nisi forte ad enotandam aliquam minorem lectionis diversitatem. At ex eodem illo Veneto libro pridem similis quaedam subscriptio eum doctis ruit communicata a Villoisono Protegοm in Homer Iliad. p. XIX, ubi in odicis Veneti 474 solio 43 se testatur invenisso

soni opere tacite sumpsit Hermannus. Praestat Aristoph. lib. edit ali. servat etiam scripturae vitio nequeoni in dubitari posse videtur, quin κεκωλυσται illoisoni curiae debeatur, qualis ab ipso non aliena est '), criben-I Behher. Praes Apistoph. p. VII. 2 CL schol ad Pae 2I4, 2. 7, 468 68 etc. 3 Id imprimis apparet e schol ad ae. 277, ubi libri Ravonnalis

scholion priinus edidit Inverniatus Tom. II p. 25, et accuratius Dindors. T. X. p. 49; at apud Behverunt multo longius logitur scholion, ornatum etiam aliqua lectionis diversitate, e Veneto 47 deprompta; ut e Veneto 474 istud fluxisses eortisatinum sit. Alia sciens omitto. 4 Praeter ea, quae Bastius passim monui a Gregor Corinth. vide

etiam Bevherum Praes schol. Hom. Iliad. p. IV. Thierschium in Acti phil.

20쪽

dumaue ibi quoquo sit κεκωλιστω, ut ΙIeliodorus metricus intelligatur, cujus Iersuum Aristophaneorum descriptionem in rem suam scholiastae converterint, non interpres aliquis ejus nominis, de quo, si verum illud esset, aliqua saltem exigua, mihi crede, etiamnum in scholiis extaret mentio Sed error in scriptura semel commissus continuo alium secum troit interpretationis namque ubi quis semel sibi persuasit, ex Heliodori cujusdam copiis sua conglutinasso scholiastas, is eosdem noluerit arbitrari descripsisse interpretationes ex Phain et Symmacho; indeque factum

arbitror, ut God Osredus Hermannus, Vir summus, ad singularem plane ultimorum verborum interpretationem delapsus

sit, quae qualis sit ex ipsius viri summi verbis facile cuive patebit; namque de Ravennate et Veneto odice 474

serens l. l. etsi,' inquit, hi duo codices merito ut optimi et emendatissimi laudantur, tamen qui ubique eorum scripturam praeserret, hic illic non quod Aristophanes, sed quod emendator grammaticus posuisset, reciperet a legitur in Veneto sol. 43 κεκύμστω ein.: unde Hermannum conjicimus putasse, qui ista subscripserit indicare voluisse, transcripsisse se fabularum Aristophanearum contextum eum, qualis Phaini, Immachi aliorumque correetionibus evaserit. Verum huic interpretationi Obmovendum altum istud in scholiis de Symmacho critico silentium, ad quale provocare testimonium etsi errori saepe vicinum est, hic habet tamen vim aliquam, ubi in triginta amplius locis citatum Symmachum semper de interpretatione, nusquam de sua aliqua conjectura monuisse videmus 3. Quod autem maximum est certissimamque ad persuadendum vim habet tertiam quandam ejusdem generis subscriptionem ex eodem Venet codice communicare eum doctis per Bokkeri liberalitatem nobis licet, quae quo sensu priores intelligendae sint apertissime doceat; sic enim Bekkerus in sine scholiorum ad Aves scriptum invenit: παραγέγραπται ἐκ τῶν Συμμ ceto καὶ α ιυν σχολίων, quae eadem observatio dudum e codice ei densi, inventa item in sine Avium sabu-Iae, iobrae producta est 3, atque nec ipsa potest nisi in hunc sensum intelligi se comportata scholia esse ex Symmachi aliorumque commentariis; nec ut reliquas duas subscriptiones interpretemur aliter patitur. Quae si contemplamur, facile pro se quisque codicem aliquem satis vetustum sibi finget, in quo, quum sabulas

Monac. II. . p. 574 - Sic olim iudicaveram nunc ante Behherus, uua est liberalitate, me monuit aperte scriptum in odice se quoque logisse κεκὀλuoτω, atque iniuria illoisonum me incuriae insimulassα Ergo a Villoisono in librarios transferendum crimen eriti