장음표시 사용
71쪽
Sunt etiam, qui,dum, non obstante exceptione propositaἰ respondere iubentur, cum protestationi id faciunt, se videlicet non suscepturos iudicium, nisi in quantum de iure tenean-- tur, quam vel in singulis'porro actibus repetitam velint, itetis iam expressim repetunt: Et hoc si victi fuerint, quo processum iIlum citius convenere,&ceu nullum pessundare valeant. - Λlij respondent ad narrata, protestantes, se animo litem coc testandi, id non facere,q iando videntur iudicem magis velle instruere de iure suo, quam ut iudicium ingrediantur es,in au - tem faeta protestatione, iudex respondere iubeat,& statim reis spondendo pergant, citra aliam protestationem , tune lis pro contestata hab tur: ex quo enim ad iudicis iussum respodetur, animo litem contestandi hoc fecisse sunt intelligcndi, meum
Et quanquam Cyn dc Barticum plerisque aliis opinentur. per obiectunt exceptionis peremptoriae, ut pacti ne petas. Iulionis,accepti lationis,&aliarum litem contestatam videri. etiamsi ad narratiouem necdum sit responsum: Uerius tamen est, ex quo is qui excipit, neque ad sarmat, neque negat, scdio . nit, quod a libello prorsus est separatum, hoc casu non conte
ititutonico Regulariter autem litis contestationem in omni re contro- saliam versa exigimus,in qua facti δή γ mν seu disceptationem habe- ωbin re iri oportet, sive sint iudicia poseisolia,sive petitoria, ex delicto. quiritur vel quasi delicto: ut est etiam in causa restitutionis, qri princi .
In petitione haereditatis quoq; utilis est litis contestatio, nam facit, ut bonae fidei possessor quodammodo in mala fide consti
72쪽
Pitae Ex ERCITAMENTI Laa. II. In iudieio finium regundorum quoq; litem utiliter eont Similiter quando delicta per equimur, quapropter expositum est, reo postulato postlitis contestationem defuncto h redem saepenumero in solidum teneri,ue1σuntersam Bart.in LI naris.=iosc.princDod an ι. C. delictis unct.OAlex. in Labsen- p .f.depaenadem in causis iniuriarum respondemus,atque et i
iam damni iniuria dati:Actiones enim poenales, si ab ipsis prin.
cipalibus personis fuerint contestatae,&haeredibus dantur, Ze contra haeredes:&recte Vlpianus ait,actionem iniuriarum ita bonis nostris non computari,antequam litem eon testemur,s. Ianalis lG.deperpet. 9 tempoν.actu'na. uriarum,ssismi π.ctarab. sn cap.cum olim,de iniur. Odam.dato. Caeterum locausis, quas summarie&de plano eontroverti mus, uti est, restituendae dotis,cita inciem .a.deiussic. Causa alio . mentorum,sialimratis,ubs Doctor. C. de transad . OLa.f. defer Et
modici praeiudici , quod&proprar summae tenuitatem dici Inus, quae platrunque ex statutis aestimatur, quemadmodum in Hessiae principatu ad viginti aureos est redacta non semper
idem observamus. . Porro quando princeps vel pontifex ma- ximus causam simpliciter dide plano,aut sine strepitu&lagura iudicii disceptandam committit, id quod ad summarium pro-eessum referimus,ludex neque libellum, neque litis contesta tionem exigere neeessario debet, sed litem, quantumcunque poterit. breviorem faciat, si text. Iissio Doctores in Cunient sape dever, P. Alioqui in summariis iudieiis licet breviores termini brevioresque dilationes, atque etiam probationu non tantae observationis sit processus unde&causae cisag h. breVex diei solent adeo ut etiam libellum offerre non sit neces νει isti. sum perpetuo,sed qualisqualis petitio,eaque rei eon veni&,festi possit,litis tamen contcstatio no debct omitti,ut quae ad sub
stantiam iudicu pertinet, sine qua nec ella summariae causae recte expediuntur. Quo fit,ut in actione ad exhibendu quae &ia pia summaria est, lilcm coni stemur, inlig. in bacactione.ffcie .um est aut , Digcst. ad Qxbib. iri Bartoc inleg. ne quidquam.I.
73쪽
Adeo autem litis Ontcstatio in controvertendis causis ne-eessaria est,ut non modo apud iudicem ordinarium,aedet gatum, verum etiam cora receptis arbitris fieri debeat, nisi &ipsi. ariaticia ludificari velimus,Bar υπ-arbir. OPtiris deSasiac
Iusiurandum propter calumniam, toc, quibus
praestandum. A me si c.'uium rati, quod Graeci Riααλλti ut eunt, ii sal a
erimina intendere,apud Marcessum in 1. . adsenatuscos Turpil. In civilibus tam ii causis dicitur calumniari, qui alterum litibus inconsulto&temere vexat, quod etiam citra iniuriam
haud ita fieri sol ci. Cicero. Existunt saepe iniuriae, calumnia quadam ωnimis callula, neq; malitiosa iuris interpretatione Cu-que alienum iit ab humana societate, alterum alteri calumniae causa negotium facessere, recte cautum est, non modo praeto
ris edictes, sed etiam principum constitutionibus, in cum, qui, ut percalumniam negotium cui vel faceret vel non saceret. pecuniam accepisset, intra anum in quadruplum, post annum vero in simplum eius pecuniae, quam accepisse dicitur, actione in factum competere et Id quod in publicis criminibus locum quoque habere Pomponius scribit,& Antoninus in eum con- . nituit, qui iudicena data pecunia corruperit, sordidisque con- cussionibus ad sinistram declinare fecerit, i. t. .de calum. o l. r. C. A . . Giorη4 ud.q in is in . . - Ad nostrum aute institutum quod pertinet, qu aluaicia cadi de exerceri oportebat,&magis propter Rii publicae tranquil, , litatem conservandam,quam ut alteraltcri insidias strueret, ac Biramen inquietudini senestram aperiret, iusiurandum de calumniatum drca introductam est, cum ut sacramenti, ligione contentiosa Iitani qu/ tigantium temeritas compescatur, tum virectius ad facti veri-N introduciatem inuestigandam pateat acccst iis, quando actor urat, non calumniandi animose luem mouere, scd quod existimet, cau-
74쪽
sam sua ira bonam esse,&iure niti reus antem quod putet se exitista causa ad reluctandum venis e,l. .cta. C.de iureiur.pro e castam. Ex quibus apparet, non modo eum calium alari, qui sciens iniustam litem movet: verum etiam qui iniuste resistit, quo sum sit procrastinationes illas immodicas, atq; nundination ex iudiciorum praetextu quaesitas retuleris, tot calumniatores hodie apud tribunalia invenire esset,quot rabulas. Quod sacramentum secundum iuris regulam, statim est: contestatam actionem, seu in primordio litis, iurari t et , ut periurij timore litigantes per calumniam negotium eui Leel screpotthabcant,&ijs tantum praesidiis nitatur, cluae iure subsistere haud dubitant. Etenim si iure suo utitur, modo callida atque insidiosa eius interpretatione id non faciat iniuria alterum non adspergit, Est in L .cta .5Mdpradictumsacramentur ι. Ciiureiureropl.calum. O c. r.extra,eo Sin autem hoc sic fieri sit post-babitum,quia de substantia ordinis iudiciarii non est, ab initio litis huiusmsdi sacramentum praestari,in qualibet iudicii par-triatque etiam iudice exigente ad sententiae tempus, id est, post
Ante litem tamen contestatam de calumnia nemo iurare coogitur, nisi causa summari , Scanteiudicii ingressum expediri possit: iubeasu vim εt, stalionis quodammodo habet,ut quis
viam exceptionibus dilatoriis intercludit & notioni habendae fencst a aperit: Si tamen sacramentum boc sit prius praestitum,uam lis contestetur, propterea non vitiatur tintentia,aut imiciarius ordo , cum in eo loco calumniantium temeritati obstaculo esse possit, praeterhoe, quod etiam in totum omitti valet,cirem non sit de substantia iudicu,maxim non petitum, i cum o iudices. 3μdquia mar Barciniproluta V. 'erim daa - mxis comminutis avd.specim .cagum. νει cicis additisnibis. Proinde qui alteri lusiurandum deveritiitemisit difirre,pimo decali innia iurare dcberis hoc exigatur. νι ιν ρο m. iii Lo
75쪽
Cumquerustiniano siliciente constitutum sit, quem non uite ad protationem admitti,quain salicte iurarit,se non cau- siprocrastinandinesotii allegationes fisa proposuisse;conseque est,supero ualibet exceptione iusiuridum de calumniis exigi posse,quod in ijs quae ante eontestatam actionem sunt, accipionis:Alioqui post susterium iudicium, licetat quamlibet allegationem autprobationem iure costitutionum quoq; praestari selebat,per vetus tamen sanctiones id remis,si e vis ab initio quis iurasset, Mihil calumniose in toto negotio controverisse quaesturii hoc propter generalitatem unive sim causim adficere,&in qualibeti icij parte repetitum via deri uri o Ἀπιλωμιο-- bimi ---r δε ιιι Nisi Arte praesumptiosisieum qui iiii avitinecdum a calumniaabs . tinere; tuncenim rupera, iterumque exigi valenneque solum i ris emendationem curaredebemus, verum etiam ne fraudi eashoboculoshabere,inmissitiundit .do
laseris Hoc sacramentum in quacunaue causa,modo non sit noto.dam de ea ria,aut spiritalis, ut vocant praestari convenit sive civilis sit. tammam sive poenalis,sive appellationis. Similiter coram quovis iudice, quiniscas excepto arbitratore: apud quem neque iudicium est, nee quasii iudicium: sed ni agis,ut negotium inter partes P autoritate sua
componat, receptus videtur Bar.in LI.cya.3. quod si actor C sem- iurtae cata ocietatem.I.Hitrorum.1ρυβc.Bapussa deo Blasi de inburoo arbitratore. 1. 3 a Proinde ab omnibus personis praestari debet, qui lites movet, sive suo, si ve alieno nomine id fiat,uti sunt actor, reus, pro. Curator, persona coniuncta,tutor, curator syndicus, administrato dcfensor,&qui sera possessionem mitti petit, s ιdeves.su detur .cal. art in L. C. eod. Ad, cicati quoq; conuitari or urasore iurant,a quo per consuetudinem alicubi estitumgi.in s. triusque. IV.de poena emeruirig. Vbi hoe discrimen observare est, procuratorem,cui id ma datur,&in animam principalisl tigatoris,&snam apsius iura-mSin Lutem generaliter siti onstitutus ad causam etiam eccie
a tunc in suam ipsius animam iurabit, Quod di de syndicis,
76쪽
tutoribusseuratoribus responden us,tay-mractatio.dι--'Ubi advertendum est, sacramentum hoc non passim exigi, proceratin sed Se cause,& principalium personarum qualitate demum res no
considerata. Porro ii principalis uigator honestioris sit viti. ωrant. procurator vilis, at Perimarum plenus, aut causae sit nescius, quando ipse dominus iurare debet,Sentit etiam Inn.exi . C.deno Id in dominaei. quod lo an And.in respondendo per iusiurandum ad positio rara camnes magis verum esse contendit,&hodie frequentatur, nisi for tan . te in hoc constitutus sit, ut positionibus,&singulariter tali atque tali respondeat,cui&Bari subscribere vicetur ιν ι.ε mbo is est de iam n. Uect. Caetraum ut procuratori ad iurandum de ealumnia loeus pateat, oportet speciale adlicie mandatum habeat, olim si quidem principales personae solum iurabant praesertim in certati
expressi causa, sectinuum iuris praescriptum, nisi forte in rem sua in quocissi. erit procurator: cluamvis moribus apud quosdahabeatur introductitari, ut satis it mandatu melle de calumnia iurare quod etiam non tam improbatur, An. de iuram. calum in d. l. a. 5 sin aut alsum ubig.super νιν subeat. C. de ιuretur propter cal.
Et quamvis sacramentum hoc paucis verbis exprimi positi,
videlicet animo calumniandi se neque litem movere neq; re luctare: tamen ne per ignorantiam tyro inpingat,4 vel in c5stitutionis fraudem ali sid machinetur, vel ad periuriu ne illo Capitalaaadit ut sit in aliquot capita st distinctum, partim ad actorem, antenti dapartim ad reum, deinde ad utrunqlic pertinentia. Actor ita ciam' u que primum iurabit, se animo calumniandi litem non movere. Reus autem , quod existimans bona se uti instantia ad re- Iuctandum venerit : unde a me iusiurandum crettulitatis esse Iustinianus voluit. Sed uterque iurabit, si de negotio interrogetur, quod veritatem celare nolit, neque petiturum se dilationem litis procrastinandi gratia: Ρ stremo cluod phac causa nihil vel iudici, vel cuiquam promiserit, vel dederit, exee- 'ptis ijs p.rsonis, quibus perlegem dari permittitur, cuiusmodi sunt advocati, procurat res,&nunt ij aut executores: Qui
77쪽
Qu propter oculati sint iudi es, Hedum Mactorem &reum, eorumve procuratores, hoc iusiurandum simul praestare re . mi iunt,ab initio statim capita promiscue proponant,sed priamum actori deserant,ut iure scinimo calumniandi litem non movere, sibae reo,quod existi mei sibi iustam resistendi causam esse,Deinde, quae reliqua sunt,ut utrique communia capita coniungere poteritiit, una deserremisi Arte qui quam pse,atque isti ioc ad singula capita seorsim exhibita, potius iura,
re velis, in quare dicasteriorum receptae consuetudini plaerunque morigeramur,quando procuratores nonnunquam se iurare de calumnia,cum omnibus capitibus,clausulis in hoetu ramento comprehensis, brevitatis gratia, ut de omni b. usu sunt
Inducta Vbi quaesitum est, an illi, qui iussus M sacramen in m hoc prP deliberat stare, induciae veniant dandae, si petat super hoc deliberare. Et madiura magis est videntur, idque ad iudicis arbitrium, ne cogatur te- dum mere hoc suscipere,vel audere, quod deliberato potuisset remotare,&citra periurii periculum fugere, atq; poli habere , C η-
θ interpretes in . A. quod Olnervari. OS.' aut in reinx.ωLO Bart. in Liusiurandum.1 eiureiur. Quando qui ciem iusiurandum de calumnia publicae utilitatis gratia est introductum, ne cui fraudi sit iure agere, vel causae
suae defensionem apparare &sive parte fuerit petitum , sive a iudice exactum, praestare debet,alioqui processus nihili fit, Min spongiam cadet Tantum abcst, ut expressim remitti possit,&eollusione ultro citroq; facta, constitutio ludificari deb coat:Tacite vero,hoe est, ubi neq; petitum, neque exactum sit.Vtique remitti videtur,&iudicia subsilunt. . Quando iudicis est officium suum exhibere,& prospicere,
ne veteratores illi forenses etiar cligione contempta mutuum
si abant,sacramentumque alto silentio pratereant, ut intcrim
78쪽
non modo clientialis si iis, verum etiam iudicantis simplicitati, vexatione inani imponant. Quam primum itaque subodorari coeperit, negotium vel ab altero, vel ab utroque parum ca-d ille cxerceri, iuramentum hoc cxigere non cesset, ut periurii religionisque me tuti meritatem retren et, atque tribunal illudia uiar a fraudationi b. purum illaesumque conservet Eum l. cum iudi es. I. cd quia veremur. ubi glossct interpretessuperio , remiIt C rodata pupillo. s. qui Opiud. denori oper.nuntiat aerusiurandum. 5. Miusiurandum, . de iureiur. θ c. I. I propter omissum,de iuram alum. Et quamvis inducias petenti tribuendas diximus, ad habendam deliberationem iurare velit ne ne recusare tamen hoc sacramentum salva causa non permittitur Porro si actor sit, qui iurare recusat,ab agendi iure cadit: Sin vero reus, pro consciso habebitur,le condemnationi subiacebit:Nam hoe instituto comparatum est, ut subdolae,&in iure parum suffulta alterca ditiones, sacramenti quoque tina ore apud bonos, de pietatis a mantes viros, finem statim accipiant, inquietudini modus saltu. a. 5 quodsi actor Caod o c.imperatorum oc. i.*.parna,extra.eo OAuth. pilitig.tur. inexordio. g.s autem.coίρ.
Postremo sumus monendi, eum qui percalumniam litem movisset, decima litis parte mulctatum esse veteribus, id quod in desuetudinem ab ijt: E regione iusiurandum de calumnia a legi statore introductum est, cuius intuitu improbus litigator victus, cum damnum, tum impensas litis adversario suo resarcire cogatur,iuxta . oportet aurem.in Novellis,de iudicibus.
Cum itaque illatio impensarum litis, in locum decimae illius partis surrogata sit, sunt qui propter prasti tum iusiurandude calumnia, ab expensis huiusmodi excusationcm esse utique putant, quibus interpres subscribere videtur,incitata astili. νportet. in autb. generaliter.super verbo,iniuste C. de episeopi cleric. Verum quia iusiurandum hoc a praesumpta iniuria tantum, noautem ab evidentiqvcnquam excusare solet, Mimpensat litis propterea veni ut, quod icinere sit litigatum, utcunque existimatum sit causam non malam es e, haud profuerit iurasse hoc
sacramentum, qu n temerarium litigatorem, aut eum, qui vel
79쪽
IO AN Ni FERRARI Ingravore non habuisset, victori in expensis 3 litis sumptibus eondeamnari oporteat: cum, ut in separatis fieri solet, ali iid sit temeriistis, aliud vero calumniae inlianulari,i. eum quem ternere. A. de iu-iciis, Et qui solidum.*.αιam. ub Bart. eleganter delegat. a. c. calκ-mniam. iudiciis. 9c ηem liti Ae dolio contumac Vide Bar in leg. r.
νer quari potest. θ. ad s. C. Turpico Balda V.non ignorat. C. de Irubib. o litis ens. Caetera ad hunc locum de litium expensis inferen dispertinentia, sao loco, quando de sement ijs tractandum
Quibus adde, procuratorem ipsum, qui vel per obiectum
exceptionis, vel alijs quibuslibet modis calumniatus est, inex- sensis alijsque numarijs multis condemnandum esse in nota principalem litigatorem, nisi ad hoc negotium sic controvertendum aut elidendum,speciale acceperit mandatum: Nam ex eo quod generaliter est constitutus, non debet prorumpere ad sdelictum aut calumniae vesaniam, quemadmodum contuma - , eia,aut emanentia procuratoris, qui ius dicenti non obtempe- ravit, domino oben non debet: Quod&in tutore&curatore, Vlpianus, ad edictum proconsulis, observari respondit, in I. .F. s procurator. 94bidem sartol. .si quis in dicent non obtemp. si procur. τbι Bart. verb. Oper istum textum.1 decoηdict.indeba non effignotum. Cossic. de administrat.tutor Quae si pro tribunalibus, ut salubriter sunt sancita, hodie custodirentur, minus insidiarum in plus
expeditionis, candorisque iudicia, adeoque Respublicae ha
Et ne quis idem procedere per omnia existimet, in magia stratibus,&Reipublicae administratoribus, qui citra aliud ma- datum ea proo mcio suo gerere debent, quae publice sunt utilia: tantum abest, ut temere incommodare ipsis per omnia sit impune:quandoquidem,si vc Humptus fecerint, ubi ratio litigandi non suerat, vel damnum aliquod etiam usurarum ex mos raseeutumst: Respondet Papinianus, Rempublica quidem id
praestare cogi, sed ab administratoribus sarciendum, restitueC-dumve esse, quas ignaviam suam praetendentes, audiri non a porteat..qui folidum I .etiam ressublica, ubi Batri ODoctor Divssi da
80쪽
PRAEEXERCITAMENTI L DB IL, veliqua ad iuramentum propter calumniam pertinentia, vi
dere est apud Francisum Curtium intractatu suo, de istbo stralatim C ApvTIII. Vt ad probationem fiat progressus, Ic deposi tionibus. E autem aliquid suo loeo adeoque apposite in hae nostr tractatione reserre post habeamus,superest post iusiuran 'dum de calumnia, rationem probationis Tyronibus civilis prudentiae, ad eius exercitationem adspirantibus, ob oculos ponere, ut sic recta&per compendium quoddam sacra consistotiorum limina ad cedere discant: Caeterum sunt, quibus παιρασκευ, aliqua, aut praeparatio ad eam fit, operat pretium nos facturos duximus, de his prius commentari: Porro qui more indiciorum aliquid adsequi contindit, probandi necessitate o- neratur, iudici enim factum aperiri debet: Unde Gaius ait.& recte: longe commodius esse eum qui destinavit rem petere, i ossum postidere,&adversarium ad onera petitoris compe Ilere quam alio possidente ciere,ι. . qui desinarit.=demnnM. O
' Cum itaque legitima.prόbatio suum onus habeat,& neces.sitatem quandam, Actore enim non probant qui convenitur obtinebit, etiam si nihil praestiterit, quando&.per rerum natu eam, factum negantis probatio nuna sit, inventa est ratio, qua onus illud aliquatenus levari,&intra suos terminos , atque Lepta cohiberi debeat: quod tunc sit, quando singulipartes eius.
quod controvertitur, per circunstantias suas positionibus in- elusae, expenduntur, Vnde demum appareat, quidnam earum adversarius, vel neget, vel fateatur Etenim demonstrare e .quae confitetur, non est Q pus, sed in iis pro convicto habet ut, quae tamen prapter,cum non semper totam causam respici rati oportet cadprobandum negata adcingi, alioqui reus absti-
Etllarcia unca i Veteri iure comparatum crat,rtante Iitis v -