De diluuii uniuersalitate dissertatio prolusoria

11쪽

φ De Diluvii misersalitate non haec Diluvii Universalitatem plus

satis evincere nata apta sunt; nae ia ita esse visum plerisque omnibus, uti modo dictum est, indeque persuasum fuit, Diluvium hoc Noeilaum Universale prorsus , id est , toto terrarum orbe grassatum fuisse , atque hoc tam cem tum fixumque est habitum in vulgus,

ut nemini in mentem umquam Venerit , vel in dubium vocare. Et vero sane, ad hominum universalitatem quod attinet, neminem toto terrarum orbe hominem extitisse, qui Diluvium hoc evaserit, exceptis qui cum Noemo rant in arca, arguunt ex hoc ipso textu proxime allegato ; reman sit autem s

Ius Noe qui cum eo erant in arca, multoque etiam certius ex testimonio P

tri Epistolae prioris cap. quod fert ,

rem nisi octo animas e Noetico hos Di Iuvio fuisse reservatas; itemque posterioris, cap. 2. ubi perhibet Deum originali mundo nonpepercisse , sed Noe of mum rasitiae praeconem custodivisse , dum mundo impiorum Diluvium induceret. Quae quidem testimonia adeo ma- nisectaria peremptoriaque in eam rem visa sunt, ut pro fidei dogmate res ea jam vulgo habeatur. De animantibus pariter quaecumque terras incolunt, i cet non aeque certum forte videri

queat,

12쪽

Dissertatio Praeclusoria. queat, est tamen ejusmodi, ut negari sine aliqua temeritatis nota vix posccredant: quid namque, inquiunt, ni ita sit, iis Scripturae te)imoniis fiet Θ quib iis toties toto cap. libri ejusdemGen. id exprimi palam est,ut quando sub initium jubetur Noe ex omnisus anima tibus mandis tollare septena ct septe , masculum o feminam i, de animantibus mero immundis aeuo ct duo, masculum

feminam ; sede de volatilibus Caelis plena ct septena , masculum or foeminam, ut salum emen super faciem in verse terrae. Sed multo etiam disertius seb finem, ubi dicitur, consumpta esse

omnis caro quae movebatur super terram, molucrum, animantium, bestiarum,

mniumque reptilium quis reptant super terram , universi homines, ct cunctatu quibus spiraculum vitae ea in terra mortua feruntur : ac demum; ct delevit omnem substantiam quae erat saper terram ab homine usque ad pecuS, tam re- pnio quam volucres Caeli, ct deleta sunt de terra. En queis confieri omnino videtur nullum esse animal exceptis γquatilibus, quod Diluvium evaserit. Quamobrem, cum vel ubique terrarum fuisse jam animalia, vel certe, nisi Diluvium terras omnes quaqua versum Occuparit, facile eventurum sit credue

13쪽

Do D Loi Uniυersalitate bile, ut aliquod elabi , seque aquis in-

gruentibus subducere , saltem e volucribus , potuerit; argumento utique haud aspernabili ei nullam terrae pala

tem fuisse quam Diluvium non occupaverit.

Atque hactenus de rationibus quae Diluvii Universalitatem concludere videntur: quibus ipse ultro manus darem , meque universorum iis asset lientium istut torrente abripi sinerem,

ni Noe ipsius exemplo viderem mihi a praesto esse, quo generm hoc proh δicium declinare tuto ac jure possim.

Certe exceptiones aliquae haud desunt, quas dum in medium profero, tejudbcem, Lector, fero, ut pro tua aequitate, quod in hac causa aequius videbitur, pronuncies ; tuo stare judicio certus. Cauta igitur controversiam siC c. plico. Paxa IJ. Equidem quoties cogito terrae ambitum omnem Cir mquaque aquis submersum, ac propemodum ad idem unde initio emoliente Deo emerserat Chaos redictum, non queo quin ad miratione, atque aliquo etiam horrore percellar, dum subit illam contemplari abyssum quae toti terrarum globo, pi lulae unius instar, absorbendo par fue

rit; quanto potiori jure hic dicere li- .

ceat. . Omnis

14쪽

is Dissertatio Proluseria. 7Omnia sontuς erant, cumulusique immanis aquarum Complexum late rebem circumquaque tenegat.

Quod si considerare haec subeat, quod

Scriptura prodit, tantopere aquas prae valuisse super terram ut operti sint mnes montes excelsi sub universo Co

lo ; idque adeo quod subditur, quinde- . cim cubitis altiorem fuisse aquam super montes quos operiebat ; prohi quis

jam merito non exclamet, Heu quanti montes volvuntur quinum p An non

hic imago quaedam immenta illius vinraginis, seu abyssi λ quae principio rerum , quicquia Coelum inter & temram patet, opplevisse credita est. Certe

ut hoc ad momenta rationum, atque ad Mathematicorum amussim exigatur; cum jam variis Mathematicorum e perimentis & Historicorum narrationibus compertum sit, montis altissimi verticem lupra oceani libramentum perpendiculariter crectum eminere ad duo milliaria: ex Scriptuta autem comstet quindecim cubitis altiorem fuisse aquam super montes celsissimos; ne-i cessie autem fuerit aquam undique, utpote in orbem compactam, aequaliter in toto circumquaque ambitu expandi: hinc consequens fateri, aquas Diluvii,

15쪽

t De Diluvii Universalitate

Oceanos decem eoque etiam amplius 'aequasse. Quod cum ita sit, non apparet profecto, unde tanta vis & copia aquarum existere potuerit , absque nova procreatione no e alicujus materiae, quod Theologorum scholae haud fac, te approbarint. Aulaboratum sane quidem cst a plurimis, ut, unde tantum aquae elici ac peti posset, nanciscerentur. ' Aliquibus Visum e mari accersere: at his quod est in proverbio obtigit, ut dum cuppam imploresatagunt,dotium depleant i nempe cum jam constet non tantumcirca terras, sed ipsa quoque maria, e quibus una cum terra unum fieri globum v. lunt Cosmographi, Diluvium extitisse, ita ut aquam circumquaque in orbem compactam globum queqdam pers ctum, ac veluti Mathematicum, circa mundi centrum effecisse censendu msit , quis non videt quantum e maria- quae de trahitur, quo terra operiri valeat, tantundem mari porro ipsi defuturum , quo partes suas locumVe cxpleat : ut omittam hic quoque graves esse authores, qui mare Diluvii tempore terras inundasse, vellais finibus egressum negent : e quibus runt Ru- pertus , & C etanus, Doctorum partoclytum. Et vero, cum Moses tam accurate ac luculenter, quae sunt Dilu-

16쪽

Dissertatio Praeclusoria. ymi omnia exsecutus sit , ut nihil ab eo I tu η i praetermisssum videri queat; maris in Τμ μ'

Quod mihi certe quidem haUd levi ar- brarumgumento esse videtur, ad Diluvium ni- μοι um- nil admodu e mari accessisse: licet Interia ν δεῖ crpr u Vulgus,atq; adeo e SS. PP. aliqui, ut in re extrema asiblet,obvia quaeq; a is, ripientes, quo difficultati huic de aqua- -- λὰ orum immensa vi satisfiat, ad mare uor fugium habuerint ; sed si ad Physico- ' rum & Mathematicorum normam res exigitur, quanto aliter se habeat facile apparet. Quare alii hoc animadverso , ct mare hic quoque semper infidum infestumque experti, alio se receperunt: & quidem aliqui ad id quod proximum fuit, ad abyssiim videlicet subterraneam, cujus sontes disruptos Scria plura memorat: Sed nihilo plus inde opis est,opinor: nam ut Verum quidem sit, ex abyssi ruptis fontibus suppeditatum Diluvio aquae longe plurimum , attamen, quod Qe mari modo diximus; hic quoque valeat necesse est : Cavendum scilicet ne dum forte aqua hinc quaeritur, quo Diluvii abyssus expleatur, indidem abyssum subterraneam depleri contingat, sicque sacrum illud adagiale hic qnoque locum habeat.

17쪽

De Dii ii misersalisate expositionem Proem. lib. 2. in Zachar.

idem sonet ac penes prophanos e Sylta in Chaos lim : quid namque aliud ac

cultate una sese expediendi, incurratur in alteram &quidem forte haud paulo minorem. Vidit hoc Bonsterius, dum in caput Genes versu II. ita scri- .mdmam pium fecit: Petes unde ista imbrium c r0.ὸ ωηυμay ratio dubii eth: cum verisimile . sit , nullam de novo materiam esse procreatam, necesse est, vel e mari, vel ex M'' aere materiam hanc imbrium esse desumptam. Porro si dicas e mari copiosos vapores sursum evocatos in imbresque conversos, jam tantundem quae detraxeris mari quantum addis ni bibus, ut perinde fuerit ad inducendum i Diluvium, sive hae aquae in mari remanserint, sive in pluvias dilapsae sint ;sin autem imbrium materia aliunde quam e mari accersita fuerit, non videtur unde sumi potuerit, quam aere,

qui in istiusmodi imbres conversus dfuerit. Jam autem hoc si demus, magna aeris portio in hos imbres consum- pta fuerit: si enim verum est quod Aristoteles & Philosophi tradunt, cum ex aere sit aqua, propter illius raritatem&hujus densitatem, aeris materiam in decuplum assumi oportere , certe ViX

aeris

18쪽

Disertatio Proguseria. . a Iaeris tota inferior regio potiait his tam copiosis imbribus esse satis. Dieor rem hanc nonnihil esse dissicilem: ait ille ; quem quomodo se hac dissicultate expediat, tu videre potes, & perpendere: mihi enim dictis aliorum refellendis

operam ponere nec vacat, nec est an, mus ό rerum mearum satagere contentus, alienis studio pacis supersedeo. Dis ficultas est itaque invenire unde tanta aquarum vis, quanta in generali Diluvio fuerit, derivari queat. Ut dissicultati huic faciant satis, illam ex abysib

subterranea derivatum eunt: at inde dissicultatis plusculum existit, ut enim de mari modo dictum, quis non videt, quantum in eam rem aquae expromi inde contigerit, tantundem rei at terius ibidem continuo substituendum 3 ni forte vacuum lc inane admitti placeat, quod rerum natura, ut pueri sciunt, ferre nequit; miraculis autem cuncta emoliri haud sane attinet. Verum expediunt sese hinc aliqui beneficio raritudinis seu rarefactionis, nescio cujus, quam in eam rem excogitant ponuntque in aquis, qua maris, qua subterr . neae abyssi, unde fieri volunt, ut sic facile intumescentes atque augescentes aquae, plus spatii multo qukm antea oC-cupare incipiant: nihilo sane aliter ac

19쪽

De D luvii Unisessitatefieri videmus in ferventi cacabo , ubi aqua quae vix, dum frigida est, dim,

dium aut aliquanto etiam minus obtinet, post modo ebulliens Vix, neque . . Vix toto contineri potest. Ad cundem modum Diluvii temporc effectum junt, ut aquae, qua maris, qua subterraneae abyssi ob densitatem locis angu- Moribus contineri solitae, tunc quidem rarescentes longe majus spatium occupare coeperint, atque adeo in immeam sum quodamodo visae sint eXcrescere.

Verum ut quoniam philosophari eos nunc delectat, nos quoque promptis te philosophia rationibus cum iis aga- imus: quaenam ea demum raritudo r

refactiove fuerit, quidve per eam effe- ictum sit, paucis exsequamur. Certe

quidem rarefieri possis aquam derare-nctionis hujuscemodi interventu posise loci aliquanto plus quam solita sit isuapte natura, Occupare, experimentis i& usu, absque philosophia soret, notius est quam ut in dubium vocari a quoquam possit. Jam vero id quoque in re praesenti locum habuisse, & ab aliquibus assirmari scio, dc aegre faxo

ipse ut negandum censeam; quamvis, si negavero, non desit negati ratio: ut

namque id modo obiter dixerim , si causa lius usice rare iovis hic quaeri-

20쪽

Dissertatio Prolusoria. .

tur , proclive admodum non est, ut im eniri, quae quidem satis sit, valeat. A- quam plerumque vi caloris, aut aliqua persimili rarescere compertum quidem experientia ; at in Diluvio nihil apparet unde is calor rarefactioni tamiae par existero potuerit. Sunt qui per hyemem Diluvium accidisse velint, sunt qui vero primo , aut appetente faetiim dicant, neutri certe ex utroque hoc tempore habent quo calorem rurefactioni huic susscientem exprO- 'mant : quin & contra facere videtur textus sacer initio cap. 7. ubi pro causa naturali cessationis Diluvii adducitur spiritus quidam, quem ventum Uren- tem, Causona, optimi quique Tracta- . tores interpretantur. Sunt & qui putent de ipso Sole accipiendum, e quibus est Ruperi. eo loci, lib. ε cap. 22-Quem sinquit) Moses spiritum appellat juxta literam, aut calidum Ventum , aut etiam ipsum Solem, qui hactenus sub densis nubibus latuerat, intelligi ἡ mus. Dixit enim de illo Ecclesiastes; ,

Lustrans imaversa per circui ' pergit ρὐmiseu. spiritus , ct in circulossuos pervertitur. mirac

Ita ille. Cui videtur non discordare Hieronymus in commentario ejusdem loci, dum de ipso Sole id interpretaetur, assirmans eum appellari spiritum, Vel