장음표시 사용
21쪽
lista, est is qui ludit ; & Ταγο πάροχος qui Tabu- Iam ct Tesseras Lusoribus exhibet parcique. Galli n. videntura suas Tabias pro Calculis, in Tablurium pro At o lusorio accipere: alias vox Tabia totum . hunc Ludum denotari possi t. Nerdiludii. antiquius Nomen apud Romanos, erat Alaeus o Calculi, ut habet Vale ius Maximus. Plerumque autem dicebatur Duodecim i. Scriptorum Ludus: non ut quidam Codices impressi mala legun i Dctodecim Scruporum; cum duodenarius scruporum aut Calculorum numerus nullum in hoc Ludo locum aut usum habeat. De hoc autem iust i fusius dicetur. . Apud veteres aliquando vocatus est Κυ σία, idque Synecdochich, quia partim Κίcαις seu Tesi ris, partimque Calculis seu Frustulis ligneis ex- ercebatur. Hoc autem Nomen proprih & alta λ luid sumptum, simplicem Aleam quae solis Tes seris exercetur, notat. Et idem dicendum est de Judaeorum a Graecis mutuato Nomine. In linguam quoque Arabicam receptum est Cuba, tanquam irreptilium vocabulum, od' apud Camusi Autorem extat: ejus quoque me ruinit Ecteri, his verbis Turcich, odi,
J Al ba est Ludus quem dixerunt
Apud Platonem hic Ludus subinde audit II,
τύα, catachrestic v.. Ngna hoc nomine proprie .
alius intelligitur Ludus, qui infra in Alea Histori, explicat itur. Sed apud mediar aetatis Scri
22쪽
aud usurpantur & passim cohfunduntur. Id se oportet horum Autorum Lectores benh at lore ad malariam de qua agitur, ut ita ex estiuS quam ex mero & nudo Nomine vale- dignoscere quinam aliquando Ludus tracto . Haec autem tan ta confundendi Nominantia inde sorte accidit, quia ex Alea specim: sunt dicti tres Ludi: quibus; itaque dicta,mina quae specialia sunt, tanquam generalia η ut i a quibusdam pro' lubitu qua lidoqimiscuh imposita fuere. Hic Ludus. lingua Iaponica dicitur Suguroίs,lica Sanscretica Duta, Malaica orgiana seu Iberica Nardi,q fieribus Persis mutud acceptum est, ' Hic enim diis per totam sere Orientem . notus est anti-.o ejusdem Nomine Persico o Neril : id uepos illum Ner diludium nominaVimus. Cum-e Neris sit Truncus arboris seu Truncus ligneusi vis, non dubitavimus hunc Ludum . alias iacupare Trunculorum Ludum , quia erectis unculis ligneis olim ludebatur. Aliquando Persi h vocatur . NerL , unde est in Gemara Talnaudica en air stir. Ibit Chelthan & NSaphadi Arabes vo-
nt hoc contractum esse pro ir, quasi hic Ludus sic denominatus Persarum Rege Argesturabe an, tanquam ab Inventore. Hocque squam-
s fallum sit, ut inm monstrabitur,) quibus A a dam
23쪽
. HIs TORIA NER DILUDII dam tamen Judaeorum ansam dedit appellandi istum Ludum προ WN Asde iuri Sic ille Judae quicunque fuerit,) qui est snterpolator Libri Getari,.de quo in Prolegomenis. Hanc autem dicti Nominis tam malam scriptionem sumpserunt ab Axabibus qui recepto errore constanter in omnibus suis Libris, pro Rege
Ardessis, semper scribunt leguntque in desiis. Errat verd pessimh Glossator 1M-rnudicus, exponendo quod NardDir sit E cacques. Errat quoque Philippus Aquinas in Lexico Hebraico, dum ibi exponit Nardshis orab ce denotare Dade AN IVerd; i. q. Teseras Ner dicas, seu ta)pna: Cur cula Li orun , & quamvis rem quadratam i cum non tantum Tesseras, sed etiam Orbiculos dc totum istum Ludum denotet. Iliter haec autem aliis fortd fortuna sat recth habet, quod in Pere . dictum Narduehis seu NertihIrsit -Q'PI panx Ludus Cubiae, i. e. . Tabula: nisi fortd per CubIam intelligat Shabitudium, uti Iudaei aliquando improprid id vocant. Et ut apud posteriores Latinos & Graecos hic Ludus dictus est Tabula, ab A reo lusorio adantur Tabella) in quo exercebatur; sie aliquan do etiam apud Perias vocatur 9 Sbesider, quod propriE Alpeolum tantum notat, ut insta
Sunt apud Europaeos qui a sono sumptum ge . nerale Nomen huic: Ludo indiderunt Trictrac: quod tamen alii postea, ad peculi rem aliquem
24쪽
Tabuli Lusum traxerunt eique appropriarunt, ut insita dicetur. Sed ab ea aliarum Gentium denominatione discrepantisJmabest hujus Ludi appellandi ratio apud Hibernos, qui eum jam olim. in. sua Lingua nominarunt Fidccali Fidbcbeati, quod virlgari eorum pronuntiatione s8nat Richali seu Fihasi, uti aliquando me docuit suae linguae callentissimus Hib nus D. Tuli Con , qui tunc erat Honoratissimi Ducis inmon-liae servus, &olim fuerat Nobilis alicujus Familiae Genealogista, & tandem Oxonii obiit. Hoc sec. vim vocis significat Ligneum discite in-ellectui: .nam Fili est Ligneam-intricatum quis iam seu Ligneum disscite . aliquid. Mespe In trica-um quiddam ex ligno factum ; & Ceali est in-ellectus: q. d. Ludus discitis intellectui, cujusnstrumenta fiunt ex si 'o, Quam male exascitum Noment
Pud Martialςm in E pigram . Lib. XIV, 17, L Tabul ι lusior ia legitur ProiEpigrammatis emmate ubi dr hoc Ludo agitur. Galli in si- 1 su a Latinitate Tablari i aliquando Vocant. alich dicitui Tripoliene de suocare, Hispanice GVero ; Gallice T er, & minus. recte Damier
25쪽
exponitur. Persis appellatur v - ΣTachtahi Nerd, i. e. Tabella Ner dica. Bernardo da Parigi iti Lexico Italico-Turcico dicitur
Tawuli poli, cpiae utraque significant Tabulae T.
bessam. Aliquando etiam videtur simpliciter vo-ς βri io .Pὸl; quo item Nomine Turcae alias vocare solent suum Abacum Nummarium , qui oblongus est, scutiformis, limbo instructus, quem subinde alio Nomine vocant s. --I. . AE tcha tachio, Tabellam nun mari m, in qua pecuniam suam numerare solent. Csimque PὸI sit Planities, a Russico Polle, i. e. Campus, Area, sun- . de Polonia nominata est Pὸ Ianc q. d. Terra plana, e iuspicor. modernos Turcas mutuasse hoc vocabulum a Polonis aut Russis, ad significandum i . quamlibet rem planam, qualis est, Tabelia, sive sit Nummaria sive Lusoria. Sed omnino diver- ' sum est a Persico OH Pti, de quo infra. Lingua Indica Sanscretica vocatur cujus Characteres insedi visuntur. : Quia verb Tabula lusoria aliquantulum exsa Vata fuit, ne inter j ciendum exciderent Tesserae, ided alio etiam Nomine veteri is Latinis dicebatur Alaeus seu Atreolus. Hoc Nomen extat apud Valerium Maximum VIII 8, Scaevola A, reo Calculii vacasse interdam dicitur, postqicam, benὸ
26쪽
bene in diu jura civium G, caremonias deorum ordi-NQfer. Et propter excavatam formam, Persis etiam subinde appellatur Tas, quo proprie notatur nisis magna, seu Pelvisorme quidvis minus Profundum. Huius meminit Megjdi in Historia Regum Persiae, & qinoque Anonymus Autor in Historia Mihra ct Buis, ubi Personae Dramatis Nerdiludium exercentes introducum ux hisce Versibus,
Alveolo orbium-caelestium se Tesseris Stellarum, Forte ludebat alteri oppositus. .
que fiunt ex Ligno. Romae autem in Pisclesipublica prope Armilustrium in Vinea, olim rό- perta est Tabula marmorea, cujus Iconem exhibet Salmasius in Notis ad Flavium Vopiscum, pδg. ψω. Haec utem Tabula propter ejusdemti Inscriptionem videtur fuisse ex piis fraudibus vel saltem sit petititionibus Christianorum veterum. In Oriente aliquando ex . Auro aut Argento fieri soleta Si seu Atreolus Regum & Magnatum. hi ei apud veteres magnitudo noscitur ex Plinio, qui Lib. XXXVII, cap. a, sic describit, Transtulit Atreum Iusorium cum Cesseris e duabus Gemmis, latum .pedes tres, longum pedes quaisor. Et, ut hodie. tam Tesseris & Calculis quam Sc
27쪽
t His Τ O R I A N E R DI L UDII. ehis in eadem Tabella luditur, viri illis in adversa parte, his in aversa sic sui videtur olim aliquando in eadem sed divertis lateribus, tam Tesseris quam. Intrunculis ludebatur ; quod
Heic tibi bis seno numeratiu Tessera puncto, Calculus heic gemino discolor hoste perit. q. Quoad Alvei formam externam, apud Europa sconstat duabus Ualvulis, quae commodioris por- tationis causa pro libitu complicari possunt olim vero non ita : sed constabat ex uno infe-gro Ligno, Lapide, aut Molano signato Bis duodecim aut uuater se iis Ductibus, squas Lineas seu Vias Isidorus vocat,) ut ita uterque Collusorum Duodenarium Ductuum numerum possideret. Haec est Tabulae interior parsqtiam dictus Indo
ius de figuris Tubula; sequeisi e modo describit, Sed is ipsas Vias senariis Locis it rectas propter
AEtates homanum, trinariis Lineis Iropter I empora, argumentantur, inde Tabis lamiternis descriptiam dicunt Lineis. Intima itaque dictae Tabula pars Hispanis peculiari Nomine dicta Tabl. e, ii gnari solebat Duodenis Ductibus seu Lineis subs, Calcul orum sedes quae Anglice vocantur tho Potnts of the Tablcs, scit. Punna seu Mutrones, quia ad instar Pyramidum in. Mucrones &' puncta desiniint. Gallice audiunt Ra ons,i. e. Radices : Italice Casa ' al. Cassii, capsi Septa, qualia quidem Nomina , mediae aetatis Graecisi mun-: tus Judaeis audiunx P Suroth, i. e. Ordines,
28쪽
unt. P tvr Sura resbith, Ordo pri- 'ata p7, 7 D Ordo secundus, IVTl tertius, & silc deinceps. Arabibus sonant BD ut, a sing. Persiis sing. Chana, id est, Domus, ut in superiori Ludo & aliis. Eadem rati-
Graecis mediis dicuntur Ἀναι seu dii: item mi : alii Xωρας vocant, & quo-Xαρακωματα Calla. Et a χωρα, dicebatur Μο-
ρος adunatus, qui ad unum redactus esset Calam unsimque ordinem, ideoque victus &liatus abibat. Magis peculiariter verb veteas Graecis dicebantur Γρα - α , & inde veteri : Latinis Scripta seu Scriptula, quia Calamo iptorio designari s olebant. Uorum meminitidius in lib.i . de Arte amandi, ,.
genus in totidem tenui ratione redactum Scriptula, Menses lubricus Annus habet. 'hoc loco vetustiores editiones legunt Spicula, rore Librariorum vel Editorum ; qui, cum in satis intelligerent quid in hoc loco essentritinia, supposuerunt aliquid sibi magis no-m, viz: Spicula ; idque sorte quia Tabellae lu- ,rite duodecim Ductus ad instar Spiculorumucronati sunt. Scaliger autem Sc Salmasius re-ituerunt legendum Scriptula, prout hodid in il i Editione quae cum Notis variorum prodiit,eiri legitur. Simili errore erratum est in vete-ibus Editionibus Quintiliani, Institui. lib. XI,
29쪽
l ' dg EJUSDEM TABELLA. Di is ilibre antiquo, qui Scriptarum quoque meta
Dis ιν ancipiti sub jactu Calculus adstat,
Decertantes mul candidus atque rubens toni quamvis parili Scriptarum tramite currant, o capiat palmam quem bona fata juvant. Supri cit ta loca non possunt aliter intelligi, quam de Tabulari Ludo, cui certE Duodenarius, Scruporum numerus nullo modo quadrare posse censebitur: in hoc enim Ludo Calc Ii si Scrupi dicantur,) e3 utraque parte erant & adhuc sunt 3o: Ductus vero, qui Scripta vocantur, hic sunt Duodeni. Quinetiam Suidas & alii ex Graecis mediae aetatis, in Descriptione Tabula Δωδεω. σους memorant; quem etiam Uuodenarium numerum habent Arabes hujus Ludi rationem exponentes. Ex dictis itaque constat, in. citatis Classicorum locis legendum Scripta seu Scriptula, eaque in hoc Tabulae Ludo revela locum habere, R ipsa sola, non verb Calculos, Duodenarium Iumerum respicere : adebux jam non sit dubitantum quin Ludus Tabula apud veteres Romanos uodecim Scriptorum Ludus vocatus fuerit, quae uidem Scripta in interiore Tabulae parte pri
Ex his autem bis duodeni μ' Ductibu ,
N tantum peculiaria habent Nomina . eaquent secundum ordinem censumqRe Numero'm qui in Tesseris cernuntur, a quibus etiam
umexis seu Notulis singuli Jad us denominari
30쪽
solent. Cubis enim seu Tesseris Invento scit antiquiori,) addita & conformata est Tabella . postliminio excogitata, quae dicto Linearum seu
Ductuum numero instructa, sex Tesserarum Lateribus responderet. Primus itaque Ductus, ut& Nomen Numerusque Jactus ejusdem, est nas seu Unio; a Das, seu Duernio, sive Dibus, vel Binio: 3 Trias, seu Ternio Tettaras seu Tegaras, sive Quaternio, vel Ionamis ; s Pentas, seu Quinternio, sive Ouinio: 6 Hexas, seu Senio, Cnidus α-ος. Hi sex Ductus Arabibus & Persis vocantur
Unus, Duo, Tres, dcc. Uno autem generali No- .mine Perfice vocari solent Sheshder, i. e. Sex-ostium, viz. Sex ostia eu Sex Portae; & quoque Mesbdere, i. c. Sex vel alias valles. Isidoro in Descriptione Tabulae dicuntur Sevaria Via. Sunt ex Persarum Lexico- graphis qui exponunt haec Nomina. denotare Calculum Ner dicuna: sed mi Nis recte Harum enim: vocum tam Veriloquium . quam apud Authores Usus, contrarium suadent: nam si Originationem spectemus, earcum supradictis . apprime quadrare comperietur. Sicut enim infra, alius quidam Ludus vocatur Si-dere, i. e. Trivallum, propter tres Ductus Seu Lineas quae in ejusdem Schemate circumquaque ad instar Vallorum sernuntur ; sic eadem Analogia in hoc Ludo Sex Ductuum seu Linearum Schema Vocatur Shesb-dere, i. e. Sex-vallum, seu Sex vallis constans Schema. Si hujus Nominis