장음표시 사용
31쪽
DE EJUSDEM TABELLA. ' 13onem adhuc magis scrupulosE rimari veli- , Shesb sign. Sex. Altera vero hujus nominis varia habet significata : . nam Der est ex montis; & quoque Porta, Ostium ; unde ut positio significat D; & aliquando Extra, so-: quia Ostium tam intromittit quam CX .nittit quemlibet transeuntem. Sed Dere Callis per quam aliquando currit aqua: est m i. q. Gibbosum quidvis rotundE
nens, ut animalis Ventriculus : est quoque La- a montis, viz. ejusdem Latus seu infima extuis Declivitas: unde usus trahitur, ut in hu- nodi Ludis denotet Callum quo concertantes ampo bellico, partes suas munire censentur .
ia vero sex Ductuum seu Vallorum Schemati- haecce Tabella notari & et ratione huic lu- appropriari solet; hinc fit ut tota Tabella, cime vero interior ejusdem pars, hoc Nomi- Shesbder seu Sheslidere insigpiatur, quod ex apud Authores constat. Nam in Historia hi a ct Jovis, Dramate nempli Amatorio car te conscripto Persice, Dramatis personae squa it Planetae, &c Nerdiludium hoc modo ex
vesci.' GQuando manum Calculis lusurus aperiebat, In Orbem-coelestem Calculi quasi in Alveolum cadebant.
32쪽
1ι HISTORIA NER DILUDII, Hoc est dicere, Quando ille sp in Sol aut Iupiter,) incipiebat ludere, res ita magnificd se habuit, quasi Stellae fuissent C lcisi, & concavum Orbis coelestis fuisset Alveolus sex Ductibus seu Vallis snempe quater senis Lineis,) notatus. Dc- inde in Historia i ephi & Zesicha, ubi Zelicha dicitur in Iosephi gratiam extruxisse Septicellium, scit. Palatium Cameris seu partibus distinctum :& possquam illa ipsum in harum sextam Amato' riis Artibus pellexisset, pag. 13a additur,
Has in 6 Cafas ingressus non erat adeo facilis; Sed Calculus ejus extra Sheshder seuJ Sex- ostium non est egressus. Gham propriδ est Palfus seu Gressus unus, sc. quantum Pes una motione graditur: heic verb st Passuum Gressuum ve continuatio sive ad ingrediendum si ve ad egrediendum. . Per Sςx ostium intelligitur Alveolus 6 Casulis distinctus. Nempe primo dissicile erat allicere illum in 6 illas Cameras sere partitiones: sed post quam semel ingressus fuerat, Zellcha eum retinere studens, occlusis & obseratis sigillatim ostiis, exitum seu regressiim ejus prohibebat : sumpta Metaphora a Calculis seu orbiculis lusoriis, qui, ut Lusior vincat & superior fiat, extra Al-Veum tandem ferri debent; alias necesse est ut
33쪽
ustii yircatur, ejus Calculi ita alligentur ut ex Al- .veolosat maturh exire non possint.' Sic ille vi--ω auso &-m ita detentus, ut sper- . . inde ac Calculus in Sex Casularum Alaeola alliga- h a tri,) extra Sex-ostium seu Sex illas Cameras egre-
, sem Sex Camerarum seu Partitionum dψmus inci- tato loco trahitur & transfertur. Sed proprio non autem tralaticlo sensu usurpatur apud Mendium in Vita Regis pbridunt, 'ubi, ducta ab hoc Ludo Metaphora, rebelles cujusdam principis Subditi in re bellica ad angustias redacti, sequente modo se expedere co
Foras consultatioriis in Alveolum cogitationis runt et in tandem opinio. seu con liumJ eorum ius Acquie Vit, ut per Notula falsitatis oe doli Calcu los
34쪽
Gos suos ex illo Shesbder seu ADeoJ liserare vellent, ct Ignem contentionis Aqua consiliisvire: erant autem ignari de Contento is ius mersus, Nequaras Notulas seu PunctaJ desiderii tui ex ex Alveolo Orbium-coelestium O Culculis Mel
Nam miserorum Tesse a nunquam recte consistet t.
Hoc est . ex eorum consultatione tandem re-
sultum est, ut quod vi non possent, id machin, mentis & fraude tentare vellent: & ad instar Lusoris qui cum Tesserarum Numeri recte recensiti non ita ei favent ut Calculos suos extra Alveum ferre valeat, tum incipit fraudes adhibere, Tesserarum Punctula Numerosve falin re citando, ut hac ratione desideratum in Alveolo Punctum attingat ; &. quod legitimo Ludo non' posset, id fraude & Collusione efiiciat; ut hoc modo Milites seu Calculos suos extra Alveum educat, i. e. extra periculum damni & jacturae ponat. Tales autem homines ignari sunt quddfrustra quaeritur prosperitas ab iis qui per Astra coelitus destinantur ad miserias: & cum Astra nolunt concedere hominibus desideria sua, tunc
Tessera, i. e. Res eorum nunquam recte cadent,
nec Jactum aliquem felicem sive bonum rerum suarum exitum a Fato unquam obtinebunt. Nam si Stella essent Calculi, & orbis-coelestis Capitas esset Alveolus, ibi frustra quis quaereret quem deside rat Jactum felicem, cum Fato aliter decreta sit infelicitas.
35쪽
TEssera Anglicd vocatur a Die, in plur. the Dice, seu potius Dies. D nicd Terming, Germanich inureel. Isidoro dicuntur Lepusculi, a saltatoria viam habent motione, & Iacula a jaciendo. Varroni .uuadrantalia, Italici Vuadratitat, quia quadratae. Latinis etiam Tesse , q. d. I εασαρα, a quadratura; & Aleae. Graecis plerumque Tessera est Κυcος, Hesychio r- E. Lingua Romesca seu Graeca moderna, Zάρι. ζάρi, 'Aζαρὴ, & Ζαργά, & τα χαρια : Turcice Zar. Sed an hoc ab illo, aut illud ab hoc, dicere noti est in promptu. Idem dicendum est de nomine L νὴ Zerni . Russorum, quibus etiam dicuntur xl Costi, i. e. ossa, seu insicula. Sic etiam Rabbi
nis sonant O SQ p Cubi,& P sicuti sic Epigrammatista vetus de Tesseris in Pritillo quassatis vel potius in Pyrgo se volventibus
a minutatim fundo volvuntur in imo. Et idem alibi,
orna tibi hac primum polrvntur in imo. . A Graeco Κίχας, Te sera Syris dicitur . ' - Κuphos, 'in plur. o G Κnpho e. Arabes C habent
36쪽
habent plura Nomina, quarum unum est
Phus, seu Phis sive Phes, vel Pos : hisce enim tribus Vocalibus pro libitu efferri potest. Hoc
autem est nil nisi προτος, 'uod Graecis magis propriE Calculum lusorium notat. Alias Tessera Αrabice vocatur Caba, quod etiam Cubi- dicitur De re Deae; unde Angri habuerunt suum nomen in hujus Sectionis initio notatum. Quod autem olim a Gallis dicebatur Dei, satis' constat; cum inter Statuta Regum in susceptione Crucis scirca tempus quo Saladinus Hiero solymam occuparet,) statutum est, Ne quis ad
Aheus seu Detios luderet, ut habet Guil. Neubri gensiis lib. 3, cap. aa. Et quia Dadi seu ut alias proferri possit Dati,) sint Te sera, sunt qui putant Datatim ludere, idem esse quod Datis seu' Tesseris ludere. At ego potius cum aliis sentio. Datatim Iudere, esse ludere excipiendo & dando seu reddendo pilam aut simile quidvis. Sic apud Pomponium legitur, Datatim ludere in lecto: napud Plautum, Datatim ludere in via. Nam proprih & primario Datatim est a Dare, quod in Ner- diludio est Ponere Calculum, & sic Positum seu LH-
37쪽
hcerat, Daturi suun seu id quod dederat & promoverat revocare, si Dati eum poeti iteret. Idet que plane nugantur qui 1 Dado seu Darisci
i ducere satagunt. v. infra, f. VI. persch Te seri aliquando vocatur Di, quo tamen Calculus seu orbiculus lusorius plerumque notari solet. Lingua Iaponica. Tessera vocantur Sai; lingua Indica Sanscretica J Uc sh, re quoque Pashuch, quae quidem voces in vi sio Brachmatiorum Charactere Nangeri dicto in- .i fra in lamina aenea sculptae cernuntur j Quoad Teserarum materiam, rite ex Ebore solido fiebant, aliquando ex Crystallo aut Gem mis, ut infrά. Per fraudem aliquando ex leviori materia, qualis est Pulpa seu Medulla Sambu cae. Aliquando e contra opplumbatae sunt, ut pro lubitu jaciant quod vocant &Loiu-sullam, &c. Forma autem non semper eadem: nam apud Indos praeter Teiseras Cubiformes, alias aliquando habent quadrato-oblongas, in quarum oblongioribus quatuor lateribus tantum inveniu*tur Puncta; & reliqua duo latera curtiora, sunt Punctis destituta. Hujusmodi. peneS me habeo ex India ; quae tamen ad alium Ludum a Nerdiludio diversum pertinent. Alias autem vulgo habent formam pland oebicam' sex lateribus xqualibus : unde apud Avicennam os quod- Iam circa Calcaneum humanum hanc formam
erili cum seu Cubicum quoi sex-laterale quiddam.
38쪽
resserarum Nota seu Numeri Arabice audiunt M t, in plur. No ut, i. e. Putria seu Punctura: alias Nahsh, in plur. Nohssh, i.e. Pictura, Coelatura.In Timuit Hist. legis
Ludentes ad Nerd, litigabant de punctura Tessera- rum , aD r Lusorum dixit, Per Caput Principis Tinniri sic ct sic erat Punctura Tesserarum. Graecis
f. IV. De Husulis seu Trunculisosior iis, qui hodie orbiculi mni olim Calculi dicti.
ORbiculos lusorios Angli .vocant TableGanen, Galli Danis, Itali Tapolas. A Judaeis dicebantur Catuli parvi. de quibus infrά. Latinis erant alces, ut apua Lucilium legitur, Naumachiam licet hac, inquam, Alveolumque pu
Et Calces: deis dies te, bilo mon rectius vives. Nempe
39쪽
I, DE FRUSTULIS LUSORIIS. 11 iam Nempe Oae & Calais, formi diminuti via Calcuula lus, dc Calculi, i. e. Lapides, de qua re consulas Isidori Gl0ssam in voce Toca. Eadem notione Turcis dicitur Lapillus Neritieus,
ut es o b Calculus Nerdicus, quia . loco Frustulorum ligneorum,hic Ludio 'be La- exercetur. Idem sonat apud Persas ob αρ. ψis Calculus Myd. Et a Persico Mubra Ar bes adoptarunt sibi Nomen seu Malii a b in plurali Mohare , Quibus
dam Calculi vocantur Shesbdere, de quo infra dicetur. Syris item dicuntur l-γ- in Pespost prout Vocales. adscribunt: cum potius legeia' dum esset raphase, ut & Calculi apud Rabbinos dicuntur PL)OB Psiphas; nam utrumque est pland Graecum ψῆφος.
Si de materia inquirimus, Calculi aliquando ex Ebore fiebant, sicut & Tesserae. Sic Iuvenal. Satyr. XI,
nil Ilauincia nobis ripi Eboris, nec Tessella nec Calculum ex hac
bi Poeta insinuat suo tempore opulentiores BGre omnia Vasa& Instrumenta ex Ebore, uspie aes Calculos &Tesseras. Declarat autem se 'C Pau PQ raorem, nec alabere Tessellas de Calculos
40쪽
22 G15 L URIA NER DILUDII. ex Ebore, nec reliqua Eburnea Vasa, quae sui temporis plerique tunc pompae Scostentationis ergd affectabant. Olim aliquando apud Romanos, Calculorum loco adhibebant Nummulos, cujus rei meminit Petronius Arbiter in Satyrico,
Sequebatur puer cum Tabula Terebinthina, ct stallinis Te seris : notavique rem omnium delicat:
mam ; pro Colculis albis aut nigris, aureos argent
o que habebat Denarios. Aliquando Vitreus Miles, apud Autores Classicos legitur. Dicto quoque modo nummis quandoque ludunt per Orientem,& orbiculi quibus luditur, subinde vocantur Persico Nomine Pul, i. e. Quadrans nummulus aeneus, aut simile quidvis rotundum & planum, ut squama piscis: & hinc orbiculus planus & rotundus in quovis Ludo, ut in Nerd, &Κir , &c. At Arabes squi carent p crasso, nec
illud sonare possunt,) solent hoc enuntiare Σ1bs Phὐl; quo alias Arabicis significantur Faba, q3 itidem si sint diversorum colorum,) ad hunc
Ludum sufficere possunt. iApud magnates erant Calculi ex Gemmis ; ut
Mesdi resert Costav filium Pervig habuisse Aae Ner diludium cujus altera pars fuit m Turcoide, altera rerὸ eX Cornelio Tamanensi. Ad hunc quoque usum ex Monte quod in in Regione Iris eruuntur Jaspides Cubicae natura sic formatae Sic refert)Saidi: Alinurtiani in Lib. MUM.