Hermanni Conringii De Bibliotheca Augusta quae est in arce Wolfenbuttelensi, ad illustr. et generosum Joannem Christianum L. Bar. a Boineburg epistola qua simul de omni re bibliothecaria disseritur

161쪽

118 DE BIBLIOTH. AUGUSTA ne cujusquam opera temere sacro hoc in exemcitio lateret, confectus ab ipso met Principe est catalogus ille omnium facrae scripturae interpretum commentatorumque,quem supra jam tum alios inter Indices commendavi. Hinc sane illud nosseum quidni enim nostrum appellem, quo optimus Princeps omnium nostrorum pietati &. aeternae saluti voluit consultumὸ Harmonicae paraphraseos opus, vice est optimae de luculentissirnae simul commentationis. Nescio num videris, BOI NE BuRGI, alium, quenquam idem qui vel conatus sit. Ego, fateor, novi neminem Summam sane admirationem meretur unius Erasimi paraphrasis: sed harmoniam ille non atigit. Alij sive Hammoni 1 rum, sive commentationum scriptores itidem suis sese limitibus continuerunt: nemo

omnia simul aggressias est. Multo minus albquis Principum, inter gravissima regiminis nogotia D tale quidquam vel levissimo est digito

molitus, imo vel animo agitavit. De uno Carolo, Magni sane & ingenii & operis rege, legas, illum sive per Paulum Aquilegiensem Diaconum, sive Alcuinum Anglum, illas Ecci estis

162쪽

nostris passim hodieque usitatas κλκοπας sacris diebus aptavisse; curasse item ex Sancto- . rum patrum homiliis ad illustrandas illas iaὰ - . lκοπῶ quae idoneae maxime fiant visis excerpi. Quanto vero distant a Carolinis illis haec A GVSTI Principis J Ibi utique nihil non alienum observes; hic nihil non Principis proprium. Homiliae praeterea istae harmonicum nihil fere habent, & sensum litteralem, que appellamus,frequenter obscurant potius quam illustrant, paraeneticis praecipue vel allegoricis intentae: cum tamen maxime sensu litterati Sacrae Scripturae SanctusSpiritus nos ad veritatem es salutis obtinendae viam deducat. Sed quo me abripitHarmonici operis praestantiaῖHoc tantum volo: Vt ex aliis a Principe ipso- lmetconfectis voluminibus,ita etiam eX hoc ap-

parere omnibus posse ingentem illam Principis eruditionem, qua unus prae aliis Magnatui ordinis idoneus est redditus, ad AUGUSTAM lBibliothecam proprio,ut sic dicana,Marte,pro- lprio consilio, condendam disponendamque. lMulto magis autem admiraberis illam Princi

pis doctrinam , BOIN EBURGI, si coram

C hu audias,

163쪽

audias eundem differentem de omnibus sem& singulis tam vastae BibliothecaeS auctoribus libris. Admirata est antiquitas Cyrum Persarum, & Mithridatem Ponti regem,quod sim gulos numerosi exercitus m1lites nominatim appellare potuerint: quidni igitur mecum admireris in Principe,tot millium auciorum M librorum promptam adeo memoriam atque accuratam notitiam λ Non fallor; nihil certe do affectui: si coram Principe fruereris, quemadmodum mihi feliciter est concessum, dice-

res, scio, illum, spectata isthac inusitata libro

ά velutDionysium Longinum appellat Eunapius in Vita Porphyrii. Talis vero nisi fueris, tua quidem propria arte Bibliothecam haud struxeris. Quem Tu vero Regum, quem Principum, BOI NE BURGI, omni ex aevo laudaveris mihi, qui illa librorum diffusa valuerit experientia λ Quem adduxeris cui va-- ria eruditione Princeps meus sit secundus ps quidem Salomonem eYcipere placuerit, ib tum ultra humanam seriem positus in Tanta vero eruditione praeditus sit necessum est vastae adeo

164쪽

adeo Bibliothecae qualis AUGUST A est ido

neus quivis conditor. Hinc sane Varronis opera in id uti voluit Iulius Caesar, tanquam Romanorum undequaque doctissimi; dc, si vera est fama, usus est Ptolomaeus Demetrio Phaleraeo. Feliciter quoque adeo auspicijs Iminentissimi Cardinalis Magarini strueta est illa Biblioth carum omnium copiosissima, quoniam Gabriel Naudaeusa amplae vir doctrinae curam ejus condendae suscepisset. Uno verbo ; nulla usquam Bibliotheca eximia instituta est, nisi per doctissimos conditores, & quidem non nisi per solos illos, quales animatas Bibliothecas & ambulantia' ea usta cum Eunapio quis merito dixerit, ob variam doctrinam plurimorumque scriptorum usum & experientiam. Quoniam vero strui Bibliotheca aliqua vere regia non potest sine tam excellenti conditoris peritia , ejusmodi peritia autem in quoquam Principum alio quam in AUGUSTO nostro hactenus forte inventa non est,Inon profecto fides illi meae narratiaoni est detrahenda ; quod videlicet ab ipsometriincipe , nullo accedente eruditi Biblioth - caiij

165쪽

carij vel consilio vel opera, illa admiranda A u . GUSTA a primis usque rudimenti& instituta congesta , disposita , α tam vastis indicibus siti

, ordinata.. T 'aes n. Iam porro nota minor eruditione etiam Industria requiritur i taeo qui, AUGUSTAE p .

tem, Bibliothecam velit condere.. Μulto certet opus eae studio, ut undiquα terrarum congeras immensem adeo librorum copiam, utqu con gestam justo, ordine di*onas . . incredibilis. vero . est industriae: opus Indicis accurati: Oonfectio.. Quam paucosi vero. Regum Pri iret pumq; videas notain otium promores qua laborem lQuam exiguus est numerus eoru m,qui cum cura & debit

studio agere cupianzveseae, quae ossicij ratio, imbi quae salus, agere omrrino jubeti Longe pauciLsimi vero ultra illae velint si quid est otij non Gnimo relaxando impendem is itaque illorum

ctiam iussineat temere laborem, quem Bibliothecae constructio igitλ Unieti vero plane ingenij etiam hac. in re estuostcro Σεδα .Dixeri in Ene illum nullo pene momento feriarii ae seri': c cij .. Nunquam cerim minus, otiosus est

166쪽

quam eum est otiosus: quod Africanum Scipisonem de sese quondam memorasse Ieserunt. Admotus est jam anno seculi hujus tricesimo quarto, peri obitum Friderici Utrici Ducis, rogimini amplissimarum regionum ;& exceperigunt illum tempora maxime turbulenta & diLficilia qualia tot octingentos annos, quo mali versa Germania unumsceptrum coepitcolere. majores experti haud crant: quae die noctuque Principis an umindefessum exercuerunt. Iuorare tibi ausimtamen, BOI NE BURGI, nihil ab itimisque tempore an repubdica esse gestum quantivis saltim idus Principe non conseio, nuhil rei magnae Principe inconsuesto et imo neglectum nihil aprinci etiam eorum quae attende. est patrisfamiliax Mautem concurrentibus scilicet adopulenti patrimonii&ihujus DucatuscurationemP quam grammac diffusam, negotiis cum Saxonici quem -- cant, circuli , tum universi Imperii Germanici, pari industria exequendis. Intereatamen tan-

167쪽

' g a Byatro fari A cryTAEthec curam, ut potius tanto ea creverit magis quantum magis accessit facultatibus. Iulius

es ar apud Lucanum AEgyptio sacerdoti sese j

Itaedia inter pratia semper l, . ὸ Stellarum eriissetis superisquc vacavi. lId jure an injuria ille fecerit, non jam dixerim hoc scio, merito optimo posse gloriari nostrum. media inter ardua quaeque & difficillima reupublicae ac domus negotia vacas lasese hactenus AUGUSTAE suae incremento. Quid cen ses, si lustris BOI NE BURGI; num temere Principum alius quis potest idem ZiUt potest nemo, ita nemosi idem praestiterit , non igitur est quod miremur. Longo Idenique rempore opus profectbest ad usque adeo ingentem: Bibliothecam , qualis A U GU ST A est persciendam Nec vero quidquam Linus magnum ci cito fit. Br vis aetas itaque Bibliothexas condentium efficit plaerumque, ut nulla pene illarum a pri mo Conditore ad iustam magnitudinem deducta sit. Favit vero hac in ah parte Principi dinust

168쪽

tata felicitas ci concessa divinitus benignitate .paucos cis dies annum vitae tertium post octogesimum auspicandi. Quam paucis mortalium, BOI NE BURGI,ntantum aevi spacitura decurrere daturi Iam tum olim vox fuit Moysis,

cum spectaret quod jam illa tempestate passim

contingebat: vitam hominum septuaginta anno rum esse, simultum erescat octoginta: & tamen hos etiam terminos assequi iamdudum fuit raramia Cumprimis paucosu Magnatum ordinis reperias, qui natalem octogesimum vel attig rint. Magno studio ex Graecorum monumen iis collectos, recensuit illos ad sua usque tempora Lucianus nisi quod Agesila um Lacedaemoniorum Regena neglexerit, si ius annos Vel ex Xenophonte queunt addisci pauciores adhuc sequentia nobis secula praebuerunt. Germaniae Regum Principumque, stimodo ulli . longe utique paucissimis, provectae eiusmodi senectus obtigit: quantum equidem in praesenS memini;Μaiorum Pr i cipis, nisi vehementer fallor, nemini. Hodie pro secto non universiaEuropa Europam quid dicoλ'

169쪽

non Asiamon Africa non America in Principum ordine exemplumsimile habet: imo iam pridem nullum habuit. Usque adeo rarissimum hactenus est, & Principem simul esse de provectae adeo senectutis. Et tamen in hoc quamvis pamcorum numerononnullis senectus illa, virium animi corporisque defectu ,in dispenduim felicitatis potius cessitquam aliquod augmentum. Principi autem meo non tantum non gravis. hactenus quidem, ectuscontigit,scdnec Ino testas vere sine senio senectus, ceu dicebam amrehac. Potest sane cum Leontino: Gorgia di cere: non habeo quod accsGem senectute M. Quin ausim ego non vanesimilem felicitatem in mutitos adhuc annos illi polliceri. Quidni enim pollicear,siexpendam Madhuc stiperest ec a

nimi pariter de corporis robur ξDedit scilicetn tura Principi sicanimum vastum: corpus non validum minus quam prolixumi Huius autem vires, cum in vita omni temperantia, tum in juventute exercitatio nullius nongenerisquae Principem decent in omnibus enimetiam illis pares, quos*antecelluit etia auxerunt.Quamvis igitur

170쪽

EpIsTOLA AB SoINEB G1κλε εστ aetate nonnihil sit detritum, sic satis integra i men adhuc sunt omnia. Nec enim mordis se niIibus corpus Ianguet: in animoautem etiam viger memoria, prudentia, sapientiae, propria senectutis armas ipsa morum senilis gravitas ita adhuc comitate condita est, ut iucunda quoque, nec a jocis & fidibus pristinis aliena, Principis sit conversitio. Si canos sane haud videas ,, sed indefessos Principis labores , juvenem dix

xis te videre' nota senem. Haec sane in hunc modum integra, vetant me brevi sequius quidquam metuere: praesertim quum accedat victus ratio aetati & corpori. maxime conveniens. Qua in re habeo utique medica: artis meae antesignanos omnes, eorumque praeclarae observata acipraecepta mecum consentientia: ne me vatem'

temerarium' fortassis existimes. Sed & qui irria rae sint tot pro incolumitate Principis fusilemper ad Deum proces Neque vero hic duntaxat. sed etiam alibi, in locis remotis, ubi Principis; virtus inclaruit . illae: fundi lenta. Imo non dubito te etiam. B O I NE B U R GI, vota pro-xamo natali Principis; dio nobiscum facturum ;