Hermanni Conringii De Bibliotheca Augusta quae est in arce Wolfenbuttelensi, ad illustr. et generosum Joannem Christianum L. Bar. a Boineburg epistola qua simul de omni re bibliothecaria disseritur

141쪽

tis multum abfuisse illoru structores. Dixeris etitam haud immerito,PergamenamBibliothecam Ioco usui studiorum inepto instituta: nec enim vel Pergami vel in vicinia ejus urbis magnopere unquam studia floruerunt. Certe Ptolomaei Peges ea in re ostenderunt prae illis singularem sapientiam, quod & alias Alexandria esset viris doctis plena urbs, & inusitato exemplo nec vero vel secuto aevo tale quid institutum , nisi Drte Mediolani cura Federici Borromaei n

hile illud Mustum ibi condidissent, doctorum

quasi commune receptaculum: de quo plenius Iibro de Antiquitatibus Academicis a me sectum est. Ad nostra tempora si veniamus, nescio equidem an usquam capax adeo Biblioth cae ullius domicilium reperiatur, quale in nostrae AUGUSTAE. Adferam tantummodo lamedium, quae de ipsa met Scoriacensi literis prodiderunt cum Ioannes Mariana tum Matthias Quadus e quorum uterque totum Scoria cense admirandum palatium Regium clascribe retentavit. Mariana sic loquitur l. D de Rege& Regis institutione cap. x. Uesimo Biblioth

142쪽

Ephraro LA AD BOI NE PURGIUM ea imposita, majori longis ine Omnivo pedum rem tum octoginta quinqtae, lata pedes triginta duos. Iabros sermat , praesertim Graecos, manuscriptos. praeipua plero sue vetusatis: em omnibus Emr a partibus a famam, nova operis magno num

ro oons erunt auropretiosiores thesauri : digni uorum evolvendorum major eruditis hominibus facultas contingeret. Ωuod enim ex ea imis S majestate retinctis litteris emolumentum P Biblio theca pariues elegantes picturae exornant, artiningenuas artis iose exprimentes cum antipuis eoru paranda. 'Quadi haec sunt verba Geographica rum enarrationum l. vi I. Bibliotheca in superiore parte praecipui introitus monasterij ess,'in longitudine centum octoginta quinque pedra, indit laudiane habens triginis duos Tota concamerata ess , iuosum fornicibus diversarum artiπm imagines, aliaeque historia conjiciuntur: cui loco aliud imminera tablimini usui bibliothecae destimatum. Habet amtem Bibliothoea tria dimersa conclavia , in quorum primario omnes depicta videntur facultates 2 ad pedes aut m cujustis picturae ejus facustatis libri

omites concinno ordine torati sunt, Omnes inaurati

143쪽

quam coiit lecta sunt, ad vivum suis coloriam adj-brata conrib ciuntur. uerum cun lavc me' νυ contingi manuscriptos libros, Latinorum, Gramcorum, oe Hebra icorum Theoborarum, quibus si gutis aut borum suorum imagines prvosita sum. Si militer o Tertium sis manuscriptis fertum es,

mariorum authorum ac facultatum: puta historic rum, poetarum, artiscum, mariarum etiam limguarum nubussimiliter E ut authores,quantum feri potuit, αδ mimum depicti aluncti sunt. Haec illi de domicilio librario Scottacensi, cui nec Italia, nec Galilia, nec Britannia par habet quidquam: perinde actota illa insana a verbaso ructio cita loquitur i pse Mariana: H. Groti uad. 7. Historiaruμi appellat, imme iis sumtu stru'ctum palatium, cum res interea Belgica pecunia penuria dilaberenturi caret omni exemplo, hujus quidem nostri aevi

dem est quam AUGUγJ A haec tamen aedes r pse a Pacior: utpote quae in latitudine vincat Scori-

144쪽

Ε Ιετο LA AD BOI NEPHRGROE 3 acensem Bibliothecam pedibus quatuor ampli us ι si utrumque cubiculum jungas, in longit dine superet totis octuaginta novem pedibuso Non hac vero tantum ratione Scoriacense ilIud domicilium impar est nostrae AUGUSTAE sed etiam commoditate utendi libris. Procul scilicet locus illo omnis est remotus a commer-- sio studia tractantium. Et huc spectat querela Marianae de libris ibi quasi reminctis & emi tub.Nec vero qui ibi scholas agunt puerorum Monachi, idonei sunt librari dii thesaur0 tr

ctando. Tota porro illud Laurentianum palat am inerme est.& nec a natura nec ab arte adversus vim hostilem munitum. atque ita carer qu

que Bibliotheca illaScortalis justa securitate qua

Sed fortassis objecerit aliquis, quod A GSTAE nostrae aedes tamen sint infra magnificenti am di splendorem illustrium quarundam Bibliothecarum, tum veteris tum nostri aevi. Nec

sane me etiam latet omniVm ornatus, cumprimis earum quae Caesaribus olim regnantibus sunt conditae. Lacunaria scilicet aurea, pavi

145쪽

is id patet ex illo Pandectarum Iustinearum Qtulo qui de Legati inscribitur l.I. s sed . Ubi ita

legitur 'Bibliotheca aliaue Aoum signiscat, alias ap- marium es cui cum dicimus Eboream bibliothecam emit. De parietibus ebore& vitro comptis diserta sunt veroa Boeti j l. i. deCon latione. Aureorum lacunarium & pavimentorum marmoreorum,

exemplum paulo post dabo tibi in Bibliotheca quam Athenis struxit Hadrianus. Plini j haec Verba sunt l. xxxiv cap. xxvii : Videmus nem in Bibliotheca templi cingusti Thus nisi iis ἰ liquinquaginta pedum ae pollice P. Verum hoc uni Iibliothecae Palatinae videtur fuisse proprium idque quandoquidem totum illud templis Apollini fuerit ab Augusto consecratum. Idem

Plinius i. vii cap. Lum : T 'eteres Graecas liter ς fus easdem paene quae nunc sunt Latinae, indiciὰ erit Delphica tabula antiqui Ais, quae erit hodie in Palatio, dono Principum e Germae dicata in BDlliotheca. Dixeris autem etiam hoc singulare nec vero alibi tale quidquam observaveris. Per-

146쪽

inde arim illud quod videturCicero in episto-

IaavLibr. ixFamiliar. de horto dicere, plane no vim quid atque insolens est. Si hortum scribit in Bibliotheca habes, nihil deerit. Mirum sa ne,sitan Bibliotheca hortum& non potius in hor to Bibliothecam habuerit Varro frugalis paterfamilias, neutiquam certe luxuriosus. Ver or equidem, ut locus ille sit sanus. Ulut sit, nusi quam alias horti in Bibliotheca fit mentio: itaque non est cur hoc etiam trahatur sine discrimine ad bibliothecas veteris illius aevi. Ast vero ' fuerunt passim ibi &pieturae & signa sive statuae doctissimorum scriptorum: idq; ex more ab Asinio Pollione introducto. Non eri praetereundum, 'ait Plinius L xx v. cap. 1I. Er novitium iri n- tu . Siquidem non solum sinserendae videntur voculae: libri, ses ex auro argentove, aut certe cae tre in Bibliothecis iacantur illi, tuorum immortales anima in iisdem locis loquuntur; quin imo etianu. v non sunt Aguntur, pariuntque desideria nonrraditi multis. A ij Pollionis hoc Romae inmen-mm, qui primus bibliothecam dicando ingenia homianum Nin publicam fecit. Non ex metallo au-

147쪽

- DE Bratro τεI. Ara tro tem duntaxat sed etiam ex marmore, fortata Plinio jam defuncto, positas imaginex, invicant ea quae hodieque in Italia superantantiqua imaginum marmora & Hermae. Ad grpis e iam confectas imagines videntur 1espicein illa

st 1iquam plena omnia gus orsi ni invenias. ia o Est vero statuarum & imagin*m ejusmodi non infrequens in scriptoribus ejus aevi mentio. Liabris ipsis quoque videntur pictae imagino scipiorum praesim: eoque respicere Senecam quando ait: sa exquis catacum imagini inuis desicripta sacrorum opera ingeniorum . . Cujusi modi est imago illa Terentila quam ex duobus antiquissimis Comoediarum codicibus .desum piam inter lilustres imagines reposuiti. narruexL Fulvius Ursinus. Quorum omnium .quasi Hemplum accipe, illam paulo ante laudatan Hadriani Bibliothecam Atticam. Facit ej mentionem in Chronico Eusebiano Hierony. mus Olymp. cc vir. Hadrian Deum insignota plurimas aedes . tb- ferisset, agonem edis

148쪽

dit, Bibliothecamque miri operis ex ruxit. Illius miri operis autem rationem plenius nos docet in Atticis Pausinias Hadriam opera recensens 'cujus verba tantum Latine versa adducam, ne sim molestus. Sunt N eesia his, ex lacunari i

aurato N ex lapide alabasero: insuper renata 'tuis N picturis: repositiqueisiis libri. Non me fugiunt etiam,quae de Vaticanae Bibliothecae I Sixto quinto construetie ornatu, picturis , M

parietum inscriptionibus integro opere narravit Angelus Roccha. Ipsemet paulo ante reci lavi nonnulla de Scoriacensis Bibliothecae ornamentis , ex Mariana & Quado: ne sim lom gus aliis nunc commemorandis. Nihil imquam horum me fugit. Eoque fateor equidem, AUGUSTAM nostram ad illa non accedere. Veru enimvero ut nihil horum dissiteor, ita nec excuso. Laudo potius.Illa quae AUGGSTAE desunt aliena sunt a re libraria; luxus merus &insania hominum, non studiis sed superbae ostentationi bibliothecas condentium. Quid, quod & ossiciant vero Bibliothecae usui PQubsane mihi tot statuae,&signa, &picturae, intercepturae lacum recondendis libris 3 Q φ

149쪽

ebore& vitro compti parietes, labris ornandi QSao fulgor auri & nitor alabastri, oculorum, qui maxime libris legendis acuendi erant, Vim hebetantes λ Bene profecto ex aliquo jam Vet ris illius aevi Isidorus. Peritiores architeriti nequea ea lacunaria ponenda in Bibliothecis putaverunt z neque anapaetimenta quam Caraclio marmo re: quod auri lior hebetet , S tar astu miriditas reficiat oculos. Nocet vero & quamvis viride marmor , nitore suo: ac proinde utilius est ps imentum ex gypso aut lapide, si asseres da.mnes ob strepitum inambulantium. Imagines doctorum amavi tantum non tenerrime

a prima usque pueritia: vero fuerunt mihi illae procul adhuc ab hominum literis illustrium Consortita viventi quasi Miltiadis trophaea. Amavi &amo,sed suo loco positas: non ubi impedimento possint esse majori bono. Imaginu Vero etiam affatim habet AUGUSTA,in multis voluminibus aere expresiarum : quod satis est . . Nec enim nunc memorabo, plurimas aere itidem expressas solere libris cura cypogra-Phorum praefigi r quas in imitationem ejus, quod olim obtinuisse Romae ex Seneca,

150쪽

riaci factum ex Quado, paulo ante percepisti: harum sane etiam ingentem numerum ab AUGUSTA haberi, facile quilibet conjecerit. Iam vero quales inscriptiones & picturas VatιcMna habet ex Sinti quinti initituto , utique risum doctorum merentur. Igitur quae quidem prudens aliquis judicaverit,ad elegantiam quo que pertinere Bibliothecae exquisitae , eorum nihil profecto ini A VGUSTA desideraveris. Eta . si pro eburneis armariis lignea viridi tamen colore picta, pro marmoreo parimen o gyps si, Pro lacunari inaurato itide gypseum,proimagumbus fietis Scoriacensibus scienxiarum& arib um, ut&Pro cord mentitus inscriptionibusU ticanis, omnes parietes libris optimis instructos,nihil autemst tuarum liceat deprehendere. Vr Dptam e matrona olet quae non olet: ita elegantissime ornata Bibliotheca est quae ineptus Sc luxu ornata non est, contenta scilicet nativa quasi librorum suorum pulcritu- qine ut .i af si

.Ptem de eaussis,mereri,admirationem prude Lum, abunde, nili fallor, demonstravi. Tibi

. mia i a sane