장음표시 사용
31쪽
festant, plerumque colloquiis praeteritis vel objectis alienae. Omnia haec signa gradatim
augentur, donec tandem omnium rerum nori
titia eum deserat ; et multa coram oculis esse fingit, quae prorsus non sunt. Jam vix de qualibet re ratiocinatur, cum antea paucis solum erravisset; assectus animi praeter modum eXcitantur; aliquando etiam furor supervenit; et interdum, sed rarius, timor, moestitia, Vel gaudium, eum assiciunt. His etiam temporibus, vultus feritatis imaginem praebet, quae in homine sano nunquam cernitur. Ad hoc qUOriandam organorum sentiendi facia ta8 assidue augetur, et postea levi etiam stimulo assici possunt; quanquam eX statu Π4Cntis morboso et internis impressionibus quibus frequenter occupatur, id non tam plane apparet ac in priori morbi stadio. Circa hoc tem-PUS, aeger floccos e stragulis perpetuo digitis
carpit, Vel aera manu prensiit, quasi aliquid volitans in aere et correptu dignum videret. Ubi haec signa per tempus aliquod perdurariant, morbo vel in mortem tendente vel in sanitatem, Omnia gradatim CVanescunt, et maXima supervenit ad impressiones hebetudo. Ad-hUC Vero mentis functiones perturbantur; sed
animi assed tus minus violentes fiunt; ju icii
32쪽
error stupore celatur; si aeger C morbo convalescit, sentiendi facultas gradatim redit; et
tunc pari gradu memoria et omneS mentis functiones restituuntur ; quanquam saepe falso de rebus nonnullis per aliquod tempus judicat et ratiocinatur, alioquin sanUS. S1ΜULAC felix advenit crisis, urina, antea rubra et nullum sedimentum deponen S, nunc copiosum ostendit sedimentum. PulfUS, per totum morbi cursum, plenus, ValidUS, et fre-qUenter durus, et pulsatio valida, Ut superius dixi, in arteriis temporum sentitur. Silperato stupore, pulsus minus frequens fit, et minoris etiam duritiei si aeger e morbo evasurus es ; si non, durus et frequens gradatim debilior futurus, donec tandem convulsionibus e medio aeger tollitur.
HAEC plenum hujus delirii cursum ossici
Unt. Frequenter non omnia haec stadia Percurrit, nec tam evidenter in ullo stadio se ostendit: Omne vero delirium, in impetu sanguinis aucto constans, ad hoc genUS referre Volo, etiamsi ex omni parte levius appareret.
Distinctionem ab auctoribus pleris Ue acceptam, ex animi affectibus morbum stipantibus deductam, superius tam incertam esse dixi ut ViX unquam ea uti possimus : In eodem enim
33쪽
morbo etiam in phrenitide, intra horae dimidii spatium, delirus furore, timore, moestitia, et gaudio assicitur; ergo etsi furor hoc delirii genus plerumque, vel violentus aliquis animi affectus, comitetur, tamen id delirium nollem cum auctoribus Ferox nominare; cum historiae multae a medicis traditae sint, quibus hoc delirium nullo assectu animi violento per totum morbi cursum distingueretur . D ELIRIUM hoc occurrit in phrenitide, inflammatione ipsius cerebri, febrium intermittentium calore, febribus inflammatoriis continuis, paraphrenitide, et plerisque inflammationibus topicis, quas totius corporis febris
Delirii sine impetu sanguinis aucto Hi oria.
DELIRIUM sine sanguine citato aliquando, Cum quiS morbo corripitur, apparet. Saepius vero magna functionum animalium debilitas praecedit, etiam pulsus parVUS, tremulus, et PerturbatuS, non multo autem naturali frequentior ; dolor in aliqua capitis Parte, quem' Uan Swieten de phrenitide.
34쪽
aeger ViX indagare potest: anxietas maxima; tinnitus aurium ; vertigo et oculi hebetes apparent : Vultus etiam pallidus et languidus videtur ; Urina parca Pallida, aliquando etiam ut aqua ii in pida, ct nulli in deponens sedimentum, nubecula solum levi in ea natante.
Calor et sitis jam fere naturales sunt; corpUS aliquando frigescit, et horror supervenit; cui statim calor succedit, et sudor in pectore et
capite qui rarius ad eXtrema pervenit. Ultus nunc rubescit, nUnc, calore et sudore post breve temporis spatium desinentibus, iterum pallescit: Quotie S aeger e somno eX- citatur, ideae ejus perturbatae et obscurae ap- Parent ; frequenter seciam mussitat, et timore
et saepius terrore assicitur. Qui affectus in vultu et gestibias apparent, quanqUam saepe majores sunt quam pro causae cujusvis nobis manifestae magnitudine, Vel pro his quae ex aegro scissitando rescivimus, qui tamen saepe
responsi S naturales reddere potest. Attentio autem et ideae dissipantur, ut breviter tantum
respondeat et statim argumenti obliviscatur; nisi inde adeo asscitur ut per temPUS quoddam de eo secum cogitet et loquatur : Hujus modi cogitationes delirium antea mite in furorem aliquando convertunt. Sed in hoc genere
35쪽
nere furor raro supervenit; ac potius idearum confusio quam delirium ferox occurrit. Delirium vero sensim augetur; quanquam alia signa nullo modo mutantur, nisi quod debilitas crescit et stupor advenit; delirus frequenter Vigilans dormire videtur, et semper secum mussitat : Quod si in somnum incidit, is turbatur et terrore siepe eXCutit UT, ut eXperrectus raro conscius sit se dormivis e. Ideae nunc prorsus perturbantur; putius debilis, inaequalis; et frequentior est quam antea: in syncopen homo pronus est. Sudores frigidi pro manant; rogatus linguam quidem extendit sed tremulam, quamque retrahere vix meminit; auditus minus acutus sit; delirium constans ; pulsus frequentissimus; extrema corporis frigescunt, Cum forsan truncus sudore madidus sit Coma augetur. et vix ad col 'loquendum excitari homo potest: Jam foeces et urina in lecto profluunt; ille nec potum nec cibum quaerit, sed eos allatOS frequenter accipit; quibus rebus torpi jub magis quam irrationalis este apparet. Coma gradatim augetur; 1UGOr glucinosus, gelicita S, ex pectore et fronte, classiuit, mortis a Venientis brevi miserum rapturae Praenunciu .
36쪽
Hoc delirium frequenter nullum curim certum sequitur, sed cum signis prius notatis, et ex aliqua s stematiS mutatione, adoritur. Recedit vero frequenter, et iterum iterumque redit, ut saepe apparet in febribus intermittentibus, ubi delirium in frigoris paroxysmo Occurrit ; sed evanescit primo paroXyimi caloris aggres es, iterumque redit sequente frigoris ParOXysmo. Idem etiam in febribus aliqui-bUS continuis occurrit; sed exemplum hujus delitii permanentis clarissimum in febre ner-VOsa notatur; et prope sinem fere omnium febrium lethalium idem hoc delirium occumrit.
ORIGO idearum, et mentis functionum insanitate natura, adhuc in tenebris jacent: Vix igitur credendum est nos perspicue posseCaUsaS eas perturbantes eXponere : Talis disquisitio in viam prorsus ignotam noS inducit ; ubi, si aliquantum ingredi posse videmur, Brevi tamen ad impedimentum pervenitur, quod ulteriorem transitum praecludit;
arctus enim inter corpus et mentem neXUS,
pars est immensi operis Magnifici omnium
37쪽
Creatoris, quae a prima fabrica ita penitus obvoluta esse apparet, Ut eam penituS CXpendere omnino desperandum sit. Observatio et experientia, doctrinae humanae fundamenta, desunt; et jamdudum pro rato habitum est,
Cultro anatomico mentiS cum corpore nexum nos nunquam explorare posse. Ob hanc causam multi aditus exquirere destiterunt, qui insuperabili hujusmodi obstaculo terminantur, quasi ad nullum utilem finem ducentes; crediderunt etiam se toto itinere devio ignem fatuum in mentibus suis situm secutos esse, qui falsam sui naturam ideo ostendebat, quia
ad viae sinem eos nunquam erat PerductuTUS. Verum si mentem accuratius adhibuissent, cernere potuissent rudioreS tantiam naturae partes in conspectu nostro positas, et causam primariam, in omnibus fere quae ad doctrinam pertinent, latere. In spatio jam emenso, nostri conatus non omnino frustra fuere; contra, in Via multa utilia in VenimuS. .
Idem spero futurum esse, si functiones intellectus occultas investigare conabimur; inVentio autem omnis pluris facienda est, ob dissicilem viae insistendae naturam rerumque investigandarum subtilitatem.
38쪽
FORSITAN aliquis credat, priusquam in causas delirii ipse inquiram, sententias quae de hac re diversis invaluere seculis recensere me debuisse. Fas tamen mihi fore haec praetermittere confido, cum plurima quae de hac re tradita sunt ipsi quoque auctores minime
sussicere agnoVerint. MENTIS perturbationes, a tepidis vapori-bUS, CX uno aut altero corporis organo in cerebrum di manantibuS, oriri, variosque liquores in cerebrum effundi, quae antiquorum sententia erat, perpendere omnino supervacuum estet.
NEQUE plus mihi ad rem foret inquirere,
quod Statilianis visum est, an anima rationalis nobis insit, quae sensus, ideas, motusque Ο-mnes sponte praestet; praesertim cum mentis actionem per corporis rationem nos solum Cernere antea notaverim. Aut si quid ejus modi sine dubio existere crederemUS, OmniS fere investigatio de statu corporiS, mentis assectiones comitante, nobis praecluderetUT. RECENTI OREs physiologi, aquosum aliquem liquorem in cerebro assidue secerni, et in totum
corpUS per nerVos diffundi, scripsere. Fingunt etiam liquorem hunc motu suo impressiones d
39쪽
ad communem nervorum originem deferre, ideoque sensus et inde idearum causam esse :Omnes quoque corporis partes per illum mo- Veri, mentisque perturbationes ex vitio in
ejus habitu vel cursu oriri, credunt. Quem liquorem inesse corpori inde demonstrare Conantur, quod cerebrum glandulae speciem refert, et, quod nervis arctita S ligatis, impressiones infra ligamen factae nullum sensum edunt, neque ullo animi nisu pars corporis inquam nervus iste pertinet moveri potest. HA MVIS Vero cerebrum glandulae similitudinem habeat, et aliquid in eo fortasse secernatur; ob plurimas tamen rationeS, Opinio jam tradita incertis fundamentis inniti videtur : Quod sequentibus demonstrare conabor. I. ET PERIMENTA Omnia demonstrant,
motum a liquore quovis aquoso transmitti non posse, tanta celeritate quanta sensus impressionem sequitur.
40쪽
tus liquoris assidue secreti, in somno collecti, rursusque in vigiliis consumpti, explanari possunt. Nam, a. HORA solita somnus advenit, quamvis corpus nullo labore defatigatum est. b. RU AN QUAM certus laboris gradus somnum inducit; tamen, si corpus magno labore defatigatur, somnus e contrario depellitur. c. SOMNUs etiam illos pariter opprimit qui
mentem solam aliquantulum CXercuerunt, ac eos qui mentem in aliquam rem strenue adhibuerunt. d. MENTIs eXercitium insolitum, eodem modo ac corpori S labor maXimus, somnum depellit. e. SΤ1ΜULI Varii, qualis est theae infusae, ad somnum proclivitatem, tollunt, atque etiam quemlibet jam sopitum certi 1timuli temporis puncto eXcitant; quod tam repente fieri non posset ex liquoris in cerebro secreti
lia fuit, somni cupido omnino discedit; et ante solitam dormiendi horam raro iterum redit.