장음표시 사용
31쪽
so ut aiunt, in dicendo fluit nihil afferens praeter
facilitatem et aequabilitatem nam hic praeter fulmineu, quae vox in codicibus Ciceronianis tradita est, apud Nonium p. 59 flumine legimus. Quamquam utra lectio vera sit, dubitari potest, tamen mihi flumine melius copiosis convenire videtur, cum id quod supra demonstravimus Icf. p. qal, e metaphora copiae Saepius aquae imago orta Sit, ita ut Similiter atque acumena in acutis flumen in copiosis potissimum oratoribus optime dici possit; Τ praeterea eandem comparationem paulo post propagat: isque uno tenore, ut aiunt, indicendo fluit nihil afferen . . . Ceterum ei hic singularem quandam vim voci quae est temperatus obversari sequitur inde, quod particulamis quasi adposuit; et cuius sententiae meminerit, apparet elocis nonnullis, quibus eodem adiectivo ita ut imago quaedam tota amplificetur, utitur de r. l 12 neque Stulta temperatior oratio quam illa, in qua asperitas contentionis oratoris ipsius humanitate conditur ' et Phil. XI 26 is cuius i. e. Antonii acerbitas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet ' illam autem in comparationem Optime caderent verba ut cinnusu, quae idem Nonius pro vicinus utradit; nam cinnus significat apud veteres ut ipsius verbi. p. 43 utar, o . . potionis genus ex multis liquoribus
confectum At cum ea VOX perraro apud Scriptores
Latinos inveniatur, 3' et collocatio verborum habeat aliquid, in quo offenditur, ne hac quidem de re certum quiddam effici pote St.
De cursu Orationis. Denique comparationem rationis et cursus considerabimus, quam perusitatam esse et alii et Norde l. c.' demonstraverunt. Frequenter apud Ciceronem et vox scurSUS K pSa, ut Brut 325 o In his erat admirabilis orationi curSuS, Ornata sententiarum concinnitas non erat ' et de r. I 82: Nam ego mihi benivolum iudicem facilius facere possum, quom sum in cursu orationis quam quom omnia sunt inaudita , et verbum currendi tralate adhibitum est, ut Brut 227: expedita autem erat et perfacile currens Oratio . Ad propriam autem vim metaphorae redit et de r. 16l Tantus enim cursus verborum fuit it sic evolavit m ratio, ut eius vim et incitationem a Spe Xerim, vestigia ingressumque vi viderim , et r. 20l interdum enim cursus est in oratione incitatior, interdum moderata ingressio, itiam a principi videndum sit quem ad modum velis venire ad X tremum , et de r. l 39: minime impediendus est interpellatione iste cursus orationis tuae nam so impediendus eandem imaginem
cadit, et Brut. 233 C. Fimbria omnia Magna voce
dicens, verborum Sane bonorum cur Su quodam incitato, ita furebat tamen, ut . . , quo loco propriae Sententiae vocabuli recordatus voces quodam vi et incitato a appo Suit.
Deinde cum de navis quoque cursu loquatur, ut pro Murena 33: quum contento cur Su . . . hOStium classis taliam . . peteret et de Off. ill 50: Si . . . ave in cur Su frumento inustas letentes Rhodum' ut tali hau ad lat. Protag. 329 A et Ernest l. c. y cf. in primis I 33, 3 et II 59.
y cf. r. 212 is cursum contentione magis requirunt, Xpositiones rerum tarditatem ' et de r. III 36: eloquentiam, quam in amore et in verborum cursu positam putant .
32쪽
vento cursum teneret , lnde factum est, ut de r. 153 hanc imaginem expingeret: in concitat navigio cum rem Pges ii ibuerunt, retineri tamen ipsa navis motum et cursum suum intermisso impetu pulsuque remorum, Sic in Oratione perpetua, cum Scripta deficiunt, parem tamen obtinet oratio reliqua cursum scriptorum similitudine et νι concitata , quod simile ornatus solum causa adposuit; nam in hac sententia tralatis verbis eadem iterat, quae nonnullis versibus supra proprio sermone di Xerat: atque etiam, si quando in dicendo scriptum attulerit aliquid, cum ab eo discesserit, reliqua similis oratio consequetur .
' Ceterum Brut. 236 quoque orator cum cursore comparatur: isDeinde ex virginum iudicio magnam laudem est adeptus et ex eo tempore qua Si revocatus in cursum tenuit locum tamdiu, quam ferre potuit laborem .
At quaestiones nostras complectamur primum Cicero plures metaphoras ex eadem imagine haustas in unum enuntiatum congerere Solet perfectis autem ubi utitur similibus nonnullis metaphoris insertis comparationem, quam modo fecerat, denuo repetit. Deinde alteram pro prietatem Sermonis cognovimus, qua proficiscitur a propria sententia artis vocabulorum, quae quidem pervulgatis tralationibus orta sunt.' Quamquam videlicet ut reliquae sic Duo κempla non iam laudata, quibus iisdem illa ratio
scribendi perspicue illustratur, hic addere liceat Primum rhetores cs Vol kmann mesori b. Ir. u. t. p. 396 loqui solebant de elegantia Sermoni S cf. Brut. 48: CraSsus erat elegantium parci S Sum US Scaevola parcorum elegantissimus J, cuius vocis propria Sententia in Ciceronis animo imago cenantis cuiusdam orituros. 3: nam, Sicut in epularum apparatu, a magnificentia recedens non se parcum Solum Sed etiam leo antem videri volet et elio et quibus utatur . Deinde uno ut οπικέ artis vocabula esse demonstrari non
opus est Inde autem ad complures imagines delabitur; sic Top. 6 sq. Scribit Cum omni ratio diligens disserendi duas habeat partis, unam inveniendi, alteram iudicandi, utriusque princeps it mihi quidem videtur, Aristoteles fuit Stoici autem in altera elaboraverunt, . . . in Veniendi artem, quae orti κη dicitur, quae et ad usum potior erat et ordine naturae certe prior, totam relique- sunt Nos autem, quoniam in utraque Summa utilitas est et utramque, si erit otium, persequi cogitamus, radi ea, quae prior est, ordiemur igitur earum aerum quae ab Sconditae sunt demonstrato notato uoco facilis Inventio
e St, Sic, cum servestigare argumentum aliquod volumus, locos mos se debemus; sic enim appellatae ah Aristotele sunt eae qua Si Sede S quibu argumenta
promuntur. Itaque uice definire vocum esse arou menti sedem et planius rimaginem venatoris explicat de
0r. II 47: animus referendus est . . . ad illoS, quos Saepe iam appellavi, locos, e quibus omnia ad omnem orationem inventa
ducuntur Atque hoc totum est sive artis sive animadversionis
33쪽
hae comparationes . praecipue irationis ornandam causa factae sunt, tamen duobus villis quoque cauSi oriri potuerunt Primum enim eius temporibus viri docti artem grammaticam valde fovebant, quo in studio iis de proprietate quoque verborum quaerendum erat. idem autem in artis rhetoricae vocabulis factum esse cognovimus in Su Ocabulorum IetάItcu cf. p. 34 Sqq.L et συυεset αμμεγος cf. p. 34 sqq. considerando, et de illis quaestionibus Cicero hac ipsa proprietate dictionis usu certam quandam Sententiam pronuntiavit. Accedit altera causa, qua coactuSerat accuratius in propria vi artis vocabulorum cognoscenda versari. Nam cum ei, quippe qui fere primus uberius artem rhetoricam tractaret, Graeca artis vocabula Matine reddenda essent, necesse erat eum, aptissimum fatinum vocabulum inveniret, ad propriam vim illorum redire; nec minus ratio quaedam aeddenda erat, qua causa
his potissimum vocabulis rasus esset, id quod imagine expingenda fecit cf. Top. 6 p. 53 adn. J.
illas proprietates sermonis, de quibus egimuS, his causis explicare satis haberemus, siquidem nullis nisi artis
vocabulis sic usus esset Eum autem alias quoque metaphoras quasi decoloratas renovasse et ad pristinum nitorem revocasse nonnullis exemplis demonstrabimuS.
sive consuetudinis nosse regiones, intra qua venere et per vestiges quod quaeras. Ubi eum locum omnem Oossitatione saepseris, Si modo usu rerum percallueras nihil te effugiet atque omne, quod erat in re, occurret atque incidet , quocum loco conferendum est de r. II 5: denedicere autem, quod est scienter et perite et ornate dicere, non habet definitam aliquam regionem, cuius termini Saepte teneatur de r. Ι 174 autem de fossore cogitavit: Ut enim si aurum quoi quod esset multifariam defossum, commonstrare vellem, satis esse deberet, Si signa et notas ostenderem locorum, quibus cognitis ipse sibi oderet et id quod vellet parvo labore nullo errore inveniret sic has ego argumentorum volui notas quaerenti demonstrare ubi sint reliqua cura et cogitatione eruuntur . f. lat. Rep. V od.
fg J Primum translationem fructus perusitatam
esse Vel omnibus notum est sic, ut e Ciceronis scriptis exemplum afferam, ad fam. V 3, a legimus o . . . illum fructum ex iis Mitteris vel maximum cepi rut. 16 autem, ubi mac eadem metaphora usus ist, uotam imaginem X pin Xit: nec enim ex movis, it agricolae Olent, friacti Bias est, uncte Io recto amquo acce Di sic omnis fetus repressus est exustusque flos siti veteris ubertatis exaruit - nece X conditi S qui iacent in tenebris et
ad quos omnis nobis aditus, qui paene solis patuit, obstructus est e re rusci gitur aliquid tamquam in inculto et derelicto solo quod
ita diligenter colemus, ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris modo idem noster animus efficere possit, quod ager, qui, cum multos annos quievit, uberiores efferre fruge solet quo cum uoco conferendum est pro Cael. 76 quae studia . . in adole Scentia . . tam Q Uam in herois significant, quae virtutis maturitas, et
quantae fruges industriae sint futurae nde
Sequitur fruges quoque in eadem sententia adhiberi et
' cf. pro is 57 h. iustam gloriam, qui Si fructus verae virtutis honestissimus' de ii II 63: quod autem tributum est bono viro et grato, in eo quum ex ipso fructus est, tum etiam e ceteris . Similiter adiectivum uiructuosus, adhibuit ad Att. XIVia 2: Ruina rem non fecit deteriorem, haud scio an iam fructuosiorem ' et de off. II 64: est enim non modo liberale paullum nonnumquam de suo iure decedere, sed interdum etiam fructu-
34쪽
e eadem imagine metaphoram ferax hausit, qua et de olf ill 5 usus est: Sed quum tota philosophia . . frugifera et fructuosa nec ulla pars eius inculta ac deserta sit, tum nullus feracior in ea locus est nec uberior, quam de officiis, a quibus constanter honesteque vivendi praecepta ducuntur et r. 48: Nihil enim est feracius ingeniis iis praesertim, quae disciplinis e X culta sunt. Sed ut segetes fecundae et uberes non solum iugera verum herbas etiam effundunt inimici s sim a frugibus, sic interdum ex illis locis aut levia quaedam aut causis aliena aut non utilia gignuntur cf. de r. l 31 : Subacto mihi
ingenio opus est, ut agro, non semel arato, sed novato et iterato, quo meliores fetus possit et grandiores edere .
fg 2. Deinde saepe et ab aliis et a Cicerone metaphora ardor animi vi t adhibita est, quam eandem longius produxit Brut. 93: ardor animi non Semper deSt, isque cum consedit, omni illa vis et quasi flamma oratoris extii guttur ' de r. l 90 similem quidem comparationem quandam in Venimus: neque ut oderit eum quem tu velis, nisi te ipsum flagrantem odio ante viderit: Ut enim multa materies tam facilis ad exa descem dum est, quae nisi admoto igni ignem concipere possit, Sic nulla mens est tam ad comprehendendam vim orationis parata, quae possit incendi, nisi ipse inflammatus ad eam et ardens accesseris ' cf. ibid. 194: Saepe enim audivi poetam bonum neminem . . sine inflammatione animorum existere posse et sine quodam adflatu quasi furoris , ubi, cum adflatu scriberet, imaginis venti recordatus est, et 197: Quamquam te quidem quid hoc doceam, qui in accusando sodali meo tantum incendium non oratione solum, sed etiam multo magis vi et dolore et ardore animi concitaras, ego ad Dei Thes. l. L. II 490, 6 sqq.
id restinguem dum vi conarer accederep is iisdem e locis cognosci potest animo eiu nonnumquam per longum tempus eandem imaginem obVersari; nam profectu a metaphora flagrantem odio tota imagine expicta et 494 et 497 idem simile iterat. 3. Nec minus translationis gubernare propriam sententiam saepe iam non Sen Sit, qua ut X empla afferam, et initio libri primi de oratore usus est 8: qui regere cgubernare rem publicam OSSint ' cf. 38: ista praeclara gubernatrice . . civitatum eloquentia' , 6: una paene voce repelli Oratorem a gubernaculis civitatum let pro Sext. 20, pro Rosc. mer. 3l: L. Sulla ocum
solus rem publicam regeret Orbemque terrarum gubernaret in Catil. ill 48: idque iam coniectura consequipOSSumus, quod vi videtur humani consilii tantarum rerum gubernati e Sse potuiSSe quam metaphoram, cum in epistuli quoque, ut ad Iam lis, te . . Ortor, ut omnia guberne et moderere prudentia tua et ad Att. l la, Sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat' , legamuS, Sequitur eandem in cotidiano sermone usitatam fuisse. - Ab hac igitur profectus comparationem ampli lj cavit de in v. cum ad gubernacula rei publicae temerarii atque audaces
homine accesserant, a X ima ac miserrima
nausi agi a te bant. q. Similiter Cicero nonnumquam metaphoram
quae est patefacere longius producit. Quam contritameSse cogno ScimVS e Or pro Mil. 103: Quodnam ego concepi tantum scelus, aut quod in me tantum facinus
admisi, iudices, quum illa iudicia communis κitii indagavi, patefeci, protuli, Xstin X p pro Lael. 97: , Quod si in scena, id est, in contione, in qua rebus fictis et adumbratis
in Ceterum ille usus metaphoras amplificandi, de quo egimus, in libris de inventione Scriptis perrar invenitur.' Haec metaphora eam nimirum ob causam perusitata fiebat, quod ea comparatio iam ab antiquissimis scriptoribus adhibebatur.
35쪽
loci plurimum est, tamen verum valet, si modo id patefactum et illustratum est , de r. I PT is nonne in ea causa ius applicationis, Obscurum sane et ignotum, patefactum in iudicio atque inlustratum est a patron Op cf. de in il 5 is haec patefacti quasi rerum pertarum, quum, quid quidque Sit, aperitur, definitio est . De or 20 autem tota imago nobis repraesentatur: is Ego intellego, Si in haec, quae Patefecit oratione sua Crassus, intrare volueritis, facillime vos ad ea, quae cupitis, perventuros ab hoc aditu iania a Qiae patefacta ' Cicero cum et ineunte et exeunte in sententia illam tran Stationem adhibeat, sine dubio in comparatione facienda inde proficiscitur. I 5. De or 203 denique duas pervulgatas metaphoras ad totam imaginem propagatas inter se coniunxit: is Equidem obi . . fonte S, unde hauriretis, atque itinera ipsa putavi esse demonstranda, non ut ipse dux essem, quod et infinitum est et non necessarium, sed ut com monstrarem tantum viam, et, Ut fieri solet, digitum ad fontes intenderem , qua eadem ex imagine metaphoram quandam hausit 205: vias earum rerum rationemque cupimus cognoScere . Ut e hoc loco, Sic e aliis apparet Ciceronem illarum tralationum propriam vim iam non Sentire, ut X l. de in t 3 homnis autem in quaerendo, quae Via quadam et ratione habetur, Oratio ' et e l. de nat. de Or il 57 , Zeno naturam ita definit, ut eam dicat ignem esse artificiosum ad gignendum progredientem via ;ceterum eandem iam Graeci adhibuerunt, ut Plato haedr.
locis, quos Bonit Z contulit, aeque ac tralationem retrir , quam Cicero vocabulo fontis reddidit. Hanc autem imaginem multi aliis quoque locis X pinxit, ut de r. I 17: ne tardi ingenii est rivulos consectari, fontis rerum non videre, et iam aetatis est ususque nostria capite quod velimus arceSsere et unde omnia manent videre et Acad. poster. Sed meo amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est, ad Graecos ire iubeo, ut ea a fontibus potius hauriant quam rivulos consectentur ' et Tusc. si aliquid oratoriae laudi nostra attulimus industria, multo studiosius philosophiae fontes aperiemus, e quibus etiam illa manabant ' et de r. ill 23 is rivis est diducta oratio, non sim tribus M.
36쪽
Appendix. De Platonis usu metaphorarum
Hic usus quem apud Ciceronem observavimus saepius idem in latonis' libris invenitur; unde nos ipsi, poti Ssimum e libris qui inscribuntur Phaedrus, EuthydemuS, Ρrotagora S, Sympo Sion, Gorgias, hos conge Ssimus locus idoneos quibus idem illustraretur: Phaedr. 230 D, ubi Socrates haedrum cum pastore
propriae orationi immiscuit. Prol. 313 C sophistas cum mercatoribus comparat, quem locum, ut quo praecipue verba propria et tralata inter se confusa sint, totum affero 'Aρ υv, laetioκρατες,
ὁ 0Ψιοτης uractvει ὁ εμπορις τις ὴ καπηλος 'ο, 47ω-3 cf. George Ola Berg, Metaphor an comparison in thedialogues of lato Iohn ophin University. - Berlin 1904. ' Cui se permultum debere et Cicero ipse saepius concedit et multis nostrorum disputationibus accuratius probatum est. f. in primis v. Heus de M. Tullius Cicero φιλοπλι ivv, diss. Utrechta 836. - . Sallet mann si ie' Rennivit ber lat. tristen Cleve
37쪽
Symp. 236 D sqq. Alcibiades Socratem cum Sileno
μέλει αυτ i, Utiau, ἀλλὰ κατα*ρ0vει uatiueto ozo muti H εις Ut hic apud Platonem, sic apud Ciceronem Verbum proprium artissime coniunctum est cum translatione de r. I 53 p. 52J - . . Scriptorum similitudine et vi et Brut. 93. p. 56J:is . . illa Vis et quasi flamma oratoris . cf. Tim 69 AIB p. 66 al.
Phaedr. 247 C sqq. quoque optimum e Xemplum huius e metaphoris et verbis propriis mi κtae orationis praebet
' Quibus potissimum e verbis elucet, quanti momenti ad nanc tralaticiam orationem excolendam studium propriae Sententiae vocabulorum cognoscendae fuerit cf. p. 54J cf. πευθυ p. 66 Sq.Jet υπο7ραρει, p. 67J Gorg. 93 A p. 65J
38쪽
Ut hoc loco sic ibid. 28S C loquitur de pulchritudinis
ten i locis latonem cum de iis, quae tamquam effluerent, diceret, a metaphoris quibusdam, quae in philosophiae disciplina maxime erant contritae, proficisci elucet e iis, quae tali baum ad haedr. 25 B et 25 C adnotavit. Atque hac sententia, ut aliquid effluere diceret, quis primus in philosophia usus sit, e Platonis Menone apparet
oportet fusius demonstrem latonem haedri l. c. ad hoc vocabulum e philosophorum doctrina Sumptum re Spicere, id quod praecipue apparet e verbis οὐκού λεIεet ἀπορ
39쪽
TU OAt: τε pael ιμενα, quam comparationem frequentissimam fuisse supra demonstravimus ici. p. 22 sq. J. lndidem metaphoram κε φαλ λοIcui Sumpsit, qua utitur Gorg. 505 D:
daretur, quam saepe tralate adhibitam esse satis constat.'Protag. 325 D, ubi educatorem comparat cum lignari in εἰ θε η ἐκ is πείθηται , uio περ ξυλο v δια oet ρε ρομε vov
nOSci non possit, nonnullis verbis infra utitur 326 D EJ:
recordari inde equitur, quod et κε si Mais in magistratuum ratione reddenda dicebatur et εὐθυυοι ii vocabantur, qui
rationem ab illis reposcebant; cf. Gilbert, Dunbbiit bersiri eo. Et stigalteriumer I p. 250.
Protag. 326 C sqq. quoque usitata quaedam metaphora imaginis expingendae occasionem dat: πεtῖὰv
και ἄρχεσθαι cuius tralationis propriae sententiae alibi rationem non habet, ut de legg. V 73 E: Και et με πρυοι-
3ῖς ὀμους sto λιτε ιας metto Iράφει et ibid. QV lii. Piotag. 339 E lato a metaphora si Πλγίζε ς M, quam perusitatam esse tali baum ad Symp. 2l A docuit progressus ad frequentissimam ci p. 30 Sqq. comparationem oratoris et pugnantis cuiusdam delabitur et ut multis locis. quibus illam translationem invenimus, sic hoc tota com
40쪽
Eandem metaphoram Symp. 218 A legimus, quo loco
vocabulum Saepe tralate adhibetur, ut Sophocl. hil. 1358 et Eurip. Hipp. 696. Inde Symp. 247 E sqq. tota imago
Cum Sque a haec verba novam quandam et ab eo ipso
inventam imaginem adhibere videatur, e insequentibus sententiis elucet eum ad illam metaphoram respicere:
Deinde praeter Protag. 312 E cf. pag. 36 Euthyd.
quo loco eum ad frequentem quandam metaphoram reuiree Hipp. mai. 298 C et Xenoph. Hellen IV , elucet. cf. talibaum a. h. l.J. Nec minu Voce χρ 1ουια nonnumquam tota comparatio evocatur. Nonnullis quidem locis certa imago non potest cognosci, ut o l. V 3 E ibid. X 59 D, Phaedr. 93 E Theae t. 475 , ubi ea vox in oratione usurpatur: ὁ δ αυ
Τ Quamquam in musicis harmonia Hellenica non est, tamen Plato hic de illa loquitur, utpote cui propria sententia totius loci obversetur.