De M. Porcio Latrone commentatio. Dissertatio ..

51쪽

De Latronis scriptis.

Quae jam restat naestio edideritne Latro declamationes, de ea judicium lacere quam dissicile Sit, ex Senecla verbis patet Contr. I. praef. 63. Fere aut nulli commentarii maXimorum declamatorum XStant aut, quod peju etiam, salsi. Itaque ne aut ignoti sint aut aliter, quam debant, noti, Summa Cum fide Suum cuique reddam. Supponebantur declamationes jam primis florentis artis rhetoricae temporibus. Atque tunc quidem, Cum ad praeParandam forensem eloquentiam declamatore causam Saepe retractarent a praeClar oratore antea actam, Vel Proponerent rem, quemadmodum illum tractaturum eam suisse putabant imitati in ea illius sermonem et dicendi rationem haud raro actum est, ut hae declamationes postea illius putarentur orationes Falsus est hoc modo ipse Quintilianus. Is si IV. l. 6S IX. 3. 39 declamationem aliquam in Ciceronem scripta iii tamquam Sallustii laudat , coniiciis inficetis et in-Sulsi resertam, quae ita omnem modum XCedunt, vi ut uadmodum adolescentulus, Cum primis labris littera deuii- Stare Coepisset et X tumes oret otiamtum et exuberaret ejuΗ ingenium nulladum rerum et hominum cognitione P rCUPta,

insignis ille Romanorum historiarum conditor emittere OS-Set, qui Sancte omnia et graviter dixit, quemque Quintil.

N. I I0I non veretur opponere Thucydidi cs. Bonuel Q.

52쪽

l. p. 20 Cortiva ed. Sall. p. 1048, Corradu quaestura . 85 sq. d. Lips. Petrus Victorius Var et antiq. lecti. XXXVIII orgentorat 160 p. 370-373, ossius de instit. orat. I. p. 372 d. Francos. 6I6, quamvis eruditione praestans noque ita multum PoS SalluStii aetatem vivens, quanto magis falli debebant, quibus deeSSet ingenii acumen aptum ad cognoscendum, quid cujuSque Scriptoris vel in lingua vel in tractandis rebus proprium esset Atque hoc modo

Ciceronis nomine quot declamatione Vulgata sint tamquam genuinae, cui ignotum PoStea Vero cum de fictis thematibus agerent declamatoreS, quae omnium communia in codicem quuSi redacta erant, eaque tam a magistri quam a discipulis pari modo tractarentur, certe non mirum, Si SuPΡΟ-nebantur claris rhetoribus declamationes sive a discipulis in eorum scholis dictae sive ad eorum imitationem perscriptae. Quintiliani declamationeS, quae dicuntur, nonne Prose CCedit ad veritatem exercitia esse discipulorum Et re vera hoc modo Latroni suppositam esse de Popillio declamationem a Capitone, praeclaro et bonae fidei cholastico, compositam, testis est Seneca contr. V. praef. 23. Itaque exstant L tronis nomine aliqua declamatione, Certe cum suspicione ad eam aggrediemur quaerente primum, num omnino ediderit declamation S.

Qua in re quamquam inter libros, quos Seneca tradidit ab oratoribu et rhetoribus Scriptos, es suas. II. 20. Victoris Statorii tabulas, contr. I. 3. 97 Junii Othonis patris colorum libros quattuor es. Contr. II. 9. 148), Contr. V. praef. 319 Scauri septem orationes V praef. 320 Labieni libros, V. 34. 363 Timagenis libros historicos de rebus a Caesare gestis perscriptos, IV. 29. 3l Votieni Montani scripta rhetorica, exe. Contr. III. praef. 395 Cassii Severi scripta), Latronis declamationes non Sunt, hoc tamen Silentio non puto Quintiliani testimonium refelli. Citat enim illo IX. . lejus locum occides ergo Si potero, ' quocum alierum Spaldingius confert IX. 4. 106 Si potero ), ita solutum ex Perpetuo Sermone, ut per Se intelligi nequeat. Qui cum ostendere videatur editas declamationes, quae cuique praeStoerant, e libentius hoc concedemus in Quintiliano ex libris

53쪽

scriptis solito haurire.' Addunt aliud argumentum Latronis verba P. Sen. Contr. IV. Praes. 324. Esse quosdam Colores prima acie duroS, Speros, qui non possint nisi actione probari. tia propter et eris Sum nulli placere poSse, nisi totum se et sua Vire noverit. Actio enim pronunciatio est, quae sit Vultu, gestibus, Voce cf. ErneSti LeX. technol. lat rhet. p. I6. Oratorium illud robur et mucro pugnatorius, quibus quae lecta essectu carent et rigent, ViVa Voce emissa animum audientis inflammantia auferunt. Hae quidem vires Sunt, Uae non onmibus contingant defuerunt Papirio Fabiano, cui nulla Oei intentione et corpori aSSeveratione dulcis et facillimo cursu res circumfluebat quaSi injussa et voluntaria us contr. II praef. 32); qui Vero habet, ei majori commendationi est audiri quam legi. Cf. Sen. XC. Contr.

III. prae 395 V. praef. 391 Sed XStant belli, qui cum 1alii ejus Scit Scauri pugnant, multoque dissolutiores ipsis actionibus. Illa enim eum destitueret Cura, i 'olor adjuvabat hi colori minus habent, negligentiae non minus; exc contr. II. Prae 395 Non est, quod illum Cassium Severum ex his, quae edidit, exiStimetis. Eloquentia ejus longe major erat quam lectio. Itaque quoniam habebat Latro has vires, cum interesse debere actioni contendat qui ipsum Velit totum cognoSCere, quonam modo aliter i. e. moentotus potuit cognosci nisi ex scriptis declamationibus γEdidisse ergo Latronem declamatione non negandum; Sed quasnam ediderit, quaeritur. Quinque proser Meyer orati Rom. Dagna I. p. 39. Quarum primam de Theodoto,

Pompeii interiectore SuaSoriam, Commemoratum P. Sen. Contr. II. 12. Tl, cur editam Statuat, nusquam equidem Vide argumentum nihil nisi declamatam eam a Latrone Seneca profitetur. Altero deinde loco Capitonis de Popillio declamatione prolata, utpote quae Latroni nomine circumserretur cfcontr. V. prae 323i, tertiam adjungit eam, unde Quintilianum IX. 2 si sententiam SumpsisS Aupra diximuS uobis deperdi-

' Seneca hoc loco non potest ejus fons suisse, quippe qui controversiam liabeat de raptore patrem utilia non exorante es. conis. II. il), nec vero illa verba.

54쪽

tam. Quartam deinde proferimus declamationem a Meyero

quinto loco positam et jam in Sallustii editionibus Venetis

Porci Latroni tributam. Sed omparata ea cum XCerptiS, quae Porcii a Seneca nobi traditu sunt, quin diverSo auctore qui HS CognoSeat non dubito. Vidit hoc iam ossius in libro de vitiis sermonis III. VI p. 403 d. Francos. 666 s.

V. Coaetaneu ita ScribenS: Aiunt eoaetaneus inpudio

cium Latronem legi oratione in Catilinam Marco siquidem Catoni aut Scipioni coaetaneo Sua f. c. 2, sed enim is seriptor Supposititius St. Multa adeo sunt declinantis latinit

tis argumenta, ut cuilibet non obesae nari ConSt e OSSit,

alium esse ab illo Porci Latrone, quem nou uno in loco sic laudat M. Annaeus Seneca, philosophi parens LudOVicus Carrio ineptissimum appellat sophistam Mihi adeo insubidus non Videtur. Potiu accessero iis, qui ait torem Vbbium Crispum arbitrantur. In his est Hadrianus Junius in libro de Coma ap. VIII. Cuius quae huc pertinent verba haec Sunt: Porciii Latro, sive is Vibius Crispus fuit id enim

controversiam esse ideo), in Catilinaria invectiva acerbe imgilla Romano iuveneS, qui in oculis civium calamistrati Ob- volitant passim CL Lampas . fax artium liberalium Colleg. Gruterus Argentor 1609. Om. IV. - ressit ossi vestigia

Cortius in Sallustii editione Lips. 724, p. 1079 hoc modo

iudicans: Exstat ea declamatio etiam in edd. nostris Venetis. At si verum lateri licet, non orci illius, docti et exercitatissimi viri potius novitii cujusdam hominis foetus esse Vibdetur quippe quae ex Sallustio partim, partim ex Cicerone nullo saepe judicio eo Sarcinata St. Neque qui, quantum Seiana, novissime quaesivit de hae declamatione, Bonnei l. l. p. 20, genuinam putat: Tenui et exilis est quinta declamatio contra L. Sergium Catilinam M. Porci Latroni, celebri Augusti aetate rhetori, tributa, quam tamen ortius no vitii cuiusdam hominis foetum vocat. Compositio est qui dem numerosa et decurrit oratio longioribus periodis quam in orandi exemplis a Seneca traditis et in declamationibus Quintiliano vulgo assignatis, ut intelligas, auctorem studiOSei dictione tectonis effingenda erSatum SSe Cum tamen non ante Secundi p. h. seculi initium, ubi Quintiliani ma-

55쪽

Xinae doctri ita et exemplo eloquentiae studiosi paulisper ad Ciceronem imitandum denuo compellabantur Seri 9SiSSe Stendunt et dissolutae interdum Structurae Sententiarum velutc. 3: Quarum eStium quanta in die redundatio est, vos estis testimonio iudices,' et Verba aut temere ficta aut ex longinqua antiquitate repetita, qui mos illo demum seculo coepit invalescere. Cujusmodi Si prodigalita c. . nuSquam alibi repertum et resuscitatum illud Plautinum .nihil fuit illo monstro versipelliu o. . atque inelegan ne sere nisi in recentibus commentariis et librorum dedicationibus frequentata Singulorum Verborum per nec non ciun Ctura, adde illud Floro ac diastino usitatissimum atque in enumeratione plurium verborum ante extremum inSertum cf. . . His quidem doctissimorum virorum judiciis facere non POSSum quin SSentiar nullo modo declamatio est Latronis, sed obscuri alicujus hominis, Cicero uem et Sallustium inepte imitati. Quam imitationem non solum in toto numero, Sed etiam tu verbis et rebus recte' Cortius agnovit et Bonneli, co-guoScimia etiam, ubi tamquam imitator errat.')Forma etiam non homini est, qui e Sua mente lingua utatur, hauriens ex vivo ingenii fonte, Sed haerens in verbis, quae placuerunt, et dicendi ratione delectatu suo loco aptissima liae ubique adhibeat et orationem inde essiciat tumidam et decoctam. Exultat noster ineptis translationibus cfCortium ad C. V. u. 3, VIII. 11. 1 XII. D. 2, XVIII. D. Ii et graviore modo loqui studens, ubicunque poteSt, nominantiis stipat nominibus os Cortium ad c VII. n. 7, . . , XV. ), non contentu rem uno ad OrnaSse epitheto, Sed duo a PPOneri eaque maximam partem Superlativo prolata, ita ut tu decem quibus incipit oratio capitibus exaginta Superta livi exstent. Quin etiam auget eos praeposita Syllaba ter,

56쪽

velut permaxima c. XXI). Verbis utitur compositis pro simplicibus, Velut devenire c. II, XIV.), demanare X,XXIX, XXXVI aliis, et eligit omnino voces, quae plenum quodam

modo Sonantes Summa Vi auditorum aures pulSent, Velut Summus, ornatiSSimuS, crudeliSSimuS, teterrimuS, OnStrum, e StiS, portentum, SceleratiSSimus, furiosissimus, omnibus sere capitibus non semel exstant S.

Talia Latro nunquam commisit. Sed habes etiam aperta labentis latinitatis signa, quae perinde alium hujus

opellae auctorem Stendunt. Nam quod pertinet ad grammaticam rationem, ac particulae tam frequens StiSUS, ut exempla tu centum quinquaginta exstent, quorum in pleriSque duae notione ea Conjunguntur particula, in multis pluribus enumerati Verbis ante extremum ae inSertum Si es.

c. II XVII XVII bis, quod in o litteram exiens scribitur etiam ante ea, e con similia es Cortium ad XXXVI. n. ); utitur deinde dictione sine dubio maxime ante superlatiVUm,

of c. II III VII. XX is XXVIII), alio modo , XIII, XXIX XXXIV XXXVII siquidem ponit pro quidem sus c. II, IV XI, XXVII, XXXVI) addit verbo plurali collocato equidem os diximus equidem c. III, XXII), itaque VOCem ubiQunque usurpat, ponit non sententiae initio sed secundo vel etiam tertio loco cf. X XII, XIV XIX. XXXI , namque secundo loco ponit c. VII, igitur tertio

loco c. XIX; comparativos denique et superlativos format Verborum, quorum in classicis auctoribus deSunt, Velut mutabilissimus c. XVI invictissimus Q. XXXVIII. Argumento etiam Sunt quatenus vox posita pro ut os ortium ad VIII. n. ), Versutia Vox c. I. usurpat eodem SenSU, UOeversio dicitur, rusticari verbum Vitam Solutiorem et IaseiVam licentiamque servorum atque alia ejusmodi Salu nalibus licita innuens, cum apud veteres sit ruri agere Vel agriculturam exercere es XVII. nota ). Voci autem a Bonnellio allatae prodigalitatis , equidem addiderim ob Volito verbum os. c. XI, XXXII), nusquam nisi in hoc declamatore exStans, laetaneus c. II. et apud Apul et Te tuli), fugator c. XVI. et p. Cyprian. Surpatum es o Celsini exie V. V.) contemptibilis c. X. XXXIII),

57쪽

post ducere Verbum qua ductUS St, uniVerSLUD Senutiam ex memoria repulSae ConSulatu Capitaliter fuisse semper insectatum et c. XXVI. OnStructionem neque XSpectaremus abuti Cortium malo dolo innuere arbitror auctori, Cui cum a Manutio et rutero tantae stultitiae absolvatur, hic stultissimum quidque tribuere non Veretur. ConViciatur

enim Vel illudit, ubicunque potest, quae autem bene dicta sunt iis gloriam detrahit c s. IV. n. 4 V. n. 3, VI. n. a XI. n. S, XII. n. 4, XIV. n. 7, XVIII. n. 2 XXIII. n. 4, XXX.

4, XXXV. . . At Vereor, ne hoc injuste faciat illis locis

certe emendatione puS St.

Quin Latronis declamatio non sit, dubium ergo non St; sed cui tempori, cuiVe auctori tribuenda sit, has quaeStiones hoc quidem bello intactas relinquimuS. Atiam, quae Latroni nomine circumseratur, de lamationem quod non habemus, Scrupulum iniicit Corradus in quaestur p. 6 verba faciens de Ciceronis declamatione in Sallustium et huius in Ciceronem reSponsione, falso hi auctoribus tributis. De posteriore quarto loco a Vero PoSita iam supra dictum L p. 45, prioris nemo anus Ciceronem putabit auctorem. Nam cum dictio, quamvis non rudis sit aut barbara et argenteae certe Latinarum litterarum aetatis, longe abest ab ela gantia urbanitate, nitore Tulliani se monis, tum Ciceronem etiamsi ira et animi motibus interdum nimis perturbatu ne conViciis quidem temperavit ut in M. Antonium, in M. Pisonem in alios habitae orationes testantur, tamen nunquam adeo abripuit iracundia, ut probris et maledictis continuaret totam orationum cf. Boneis L L 20. Neque Corradus Ciceroni tribuit p. 86 seq. Sed rudien ad alias duas rationes sic inscriptas et scriptas ut nemo niSi adnaodum diligenter eas Agat, noli putet alteram i Ceroti m contra Catilinam dixisse, altera Catilinam Ciceroni reSpondiSSe , ita pergit: Ego certo sic a principio putabam, Sed CUm po Stea rem paulo diligentius examinassem et Aristarchus hac in parte suissem, intellexi, eas ab aliquo declamatore ut Porcio uatrone Seriptas suisse, et eo magiS, quod intcrillas ipsius Porci Latronis illa declamatio nobili erat col-

58쪽

locata. Accedebat dicendi genu ita Sirnile iit nemo non sposset eas ab eodem ex eadem qua Si farina vel cera actus iudicare. Idem propemodum de orationibus hisce, de quibus quaerimus, dici OSS Video. Disiungit igitur in Catilinam invectivam ab altera, quam dicit nobilem illam; sed quae-Dum haec est Videtur duas in mente habuisse orationes CatilinariaS, quarum altera nostram fugit notitiam. Sed utut hoc est, quod Latroni illa orationes tribuit propter similitudinem inter eas cum illa intercedentem eadem intercedente cum duabus Sallustianis hoc ortasse recte Contendit. Omnes elues dem SS auctoriS, non recte Latroni nostro tribuit cui quidem illam in Catilinam invectivam abiudicavimus.