장음표시 사용
21쪽
inserta evadit coniunctio hypotactica, pluSquampe sectum nihil habet quod offendat; s. etiam Aul. 3i6 Pulmentum pridem ei deripiιit mimos homo ad praetorem plorabundiι devenit ubi re in simillima perfectum, non plusquamperfectum adhibita parataxi admittitur. Iam pertractandum est nobis genus dicendi, quod cum hic illic occurrat apud scriptores qui seVeriore generi dicendi utuntur, tamen vere est sermoni cotidiani proprium. Qua de re scripsit relimius, neque tamen ita ut omnino ei assentiri possim. Id enim maxime egit, ut demonstraret quomodo iam ab antiquis- Sima aetate tempora grammatica promi SScue SurpataeSSent. Atque cum eam quam nunc pertractabimus dictionem popularem intellegi velit, tamen unde haec licentia esset derivanda quaerere omisit. Quanquam non omni explicandi ratione destituti sumus, Si rem accuratiu pertractamus. Atque primum quidem congeramus exempla ipsa Amph. 383 M Amphitruonis
te esse aiebas Sosiam. Peccaveram. Nam Amphitruonis socium dudum me esse Olui dicere. Capt. 3o9: Hoc te monitum olueram. Non satis cauSaeeSSe, cur cum BriXio scribamus volueram . ex iis quae infra Xponemus cognoscetur. Curc. I Ph:
Etiam tu taces P Nempe obloqui me iusseras. Ibid. 25 Quod istuc scriptumst, id te Ocare iusseras. Mil. lor. 346 P: Quid istuc est negotii. P: Animus hanc modo reliquerat Most. Si 9 The Quicum istuc loquere Tre An quaeso tu appellaveras
Ibi d. ab Quid modo igitur cur tanto opere extimueras Rud. Io7, De Sed tibi sunt Vr: Huc
De laxo temporum in prisca lingua latina usu Gottingae I 877.
respice. De Optume, hoc olueramus. Ibi d. 849: Isdedit operam optumam. Is nunc crιm servis Servat: e mandaveram. Stich. bibes A Cras apud me eritis it tu is ille cum iostrix uxoribus At apud me perendie: nam ille heri me iam Ocaverat. Merc. 698 Sed eum demiror non enire ut iusseram.
abstuleras cedo. Ibi d. 697 Strobilum miror ubi sit, quem ego me iusseram hic opperiri. Ibi d. 766 Illam ex Silvani loco quam abstuleras, cedo. Men. 426: Pallam illam quam dudum dederas, ad Phr ionem ut deferas. Ibid. o7: Quin etiam niιnc habet pallam, pater, et spinter quod ad hanc detulerat Pse d. 638: Servos eius, qui hinc a nobis est mercatu mulierem, siι argenti meo ero lenoni vindicim dede
berrimi, ibi invenias dixeram' ratione Iersecti sere, ut mobis quidem videtur usurpatum Quae Numa Brixi ad versum Capt. Q adnotata Sint Super sedeo mi proponere. Atque si qualis sit ratio pluS- quamperfecti quaerimuS, nobis sunt proferenda haec. Quae enim ante haec a nobis pertractata Sunt eXempla, id habebant commune, ut Semper deSSet actio prae terita, ante quam id quod exprimebatur plusquamperfecto factum esset. Contra in his exemplis nullum adest perfectum vel impersectum ad 'uod sit Ilusquampersectum reserendum. Quod ies Amph. 383 quidem fato ubi peccaveram non aes imperfectum
aiebam ' referri potest; peccaVeram enim non praecedit, sed eadem est actio quae exprimitur Oce aiebat similitem est res comparata Stich. 25 Gel:
22쪽
quampersectum Sine ratione ponitur, quae est e dialogi natura repetenda. Nam cum dialogus per tempus procedat, uidi ut eae res quae priore aliquo tempore factae vel laictae sunt Sint praeteritaeo cum Garum
tempore posteriore fit mentio. Atque is qui loquitur si hoc exprimere vult omnino inliquid lax dialogum pertinens esse praeteritum, perfecto utitur Vel quod i is expoSuimus, praesenti: Sin autem Xprimendum est, aliquid ab ea re quae praeSens S loquenti non proxime abesse, sed alias ad dialogi tempus pertinentes res esse interiectas, quamui non X-
pressis verbis is, ipso uoco commemorentur. iure plusquamperfectum adhibetur. Quod cuiusmodi sit ut clarius ante oculo ponatur, unum alterumve exemplum
accuratius si placet consideremus. mos t. di 9: Angrtaeso uti appellaνeras Theopropides vers. di 7 Tranionem appellat deinde intercedentibus iis verbis
quae continentur vers. di7-bi Tranio quaerit: ingrιaes ti appellaveram Tria igitur temporis momenta discerni possunt: tempus quo appellatur Tranio deinde tempus in quod incidunt verba a verS bl USque ad. V. I pertinentia denique tempus quo Tranio Theopropidem interrogat. Atque illa momenta cum ambo sint praeterita, alierum alteri praecedit. Recte igitur priori momento Significando obtigit plusquamperfectum. Atque hoc quidem loco quanquam persectum Vel impersectum ad quod referatur FluSquamperfectum
non adeSt, tamen deS re ante quam quae pluSquamperfecto continentur Sint sacta. Plane vero talis subintellegenda aest actio Nil glor. a 346 Quid istuc est negotii Animus hanc modo bliquerat. Est enim sic interpretandum, priusquam Pyrgopolinices interrogaverit quid esset negotii, iam Philocomasion resipivisse. Itaque plusquamperfecto reliquerat
exprimitur animum postquam Philocomasium reliquisset, ante Verba Pyrgopolinicis rediisse. Quibus expositis locis nulla explicandi dissicultas remanet in vers. Amph. 383, Curc. I. Atque cum his locis
res pluSquamperfecto narratae extra tempus unius Scaenae non prodeant, cetera exempla partim ad partes fabulae priore Spectant, partim ad ea quae ante sabulam sunt facta atque longiore tempori Spatio remota.
Neque igitur licebat Holim anno p. i78 Luebberti sententiam impugnare plusquamperfecto illud interdum significari quod a tempore loquentis longius abesset nisi quod ea uebberti verba nihil inesse relationis in hoc plusquamperfecti genere, ex his quae exposui reiciendaeSSe apparet.
omnino autem illud perspicitur plusquamperfecto hac ratione adhibito varietatem orationis augeri dialogum autem comoediae ea quoque de causa propius accedere ad Sermonem cotidianum, quia in diverbio saepe aliquid non expressis verbis indicatum cogitatione supplendum est, ex exempli pertractatis satis est de
Restat ut de quodam genere dicendi agamus, quod cum ab aliis Scriptoribus non reSpuatur, tamen maxime a Plauto in deliciis habitum esse videtur. Haec sunt exempla Cist. I, I, 43 Hanc . repuli ad meretricium quaestum nisi ut ne esurirem. Sit At satius fuerat eam in dare nuptum potius Curc. 266: Namque incubare te satius fuerat Iovi Men. 592 Haut plus, haut minus quam Opus fuerat, dixi Merc. 72: Nam te istac aetate haud aequom silio fuerat tuo adulescenti amanti eripere ruptam argento suo Stich. bi et Et magis par fuerat me obis dare cenam ad-
Cf. etiam Ter Heautontim boo, 66o Hec. 648.
23쪽
i retentibiιs Trin. Qi99 Ei rei operam dare te fuerat latiqiιanto aeqiιirιs Curc. 37 priusquam moritur mihi dedit tanquam suo, ut aequom fuerat,stio Trin. o3 9 Eae misere etiam ad parietem sunt sxa, clavis ferreis, ibi malos mores adsigi nimio
fuerat aequius. Cum Sane mirum Sit, cur non imperfectum vel perfectum poSitum Sit tamen FluSquamperfectum rationes non caret. Videtur enim condicio horum locorum aliqua ex parte Similis esse eis quoSp. pertractavimus Nam officium valet et ante id tempus et per id ubi exspectetur acti, ipsa. Itaque ut illic ad condicionem temporalem plene exprimendam imperfectum poni posse demonstravimus sic in loco est hic plusquamperfectum. Veni, tunc ad plusquamperfecti enuntiatis secundarii usum. Atque primum quidem in enuntiatis temporalibus ea ratione utar ut cum iuebberto Langio. Schuberto iam Tertractata sint, tantum afferam quae sunt addenda sub corrigenda. Legitur Epid. 444: Atque haec stultitiast me illi itio ortere, egomet quod factitavi in adulescentia quom militabam pugnis memorandis meis eradicabam homi- rum aures quando occeperam. Ad quem 'ocum adnotavit Goelgius: Vers. δώ- 7, q/ι POSV er Sum Is habent libri huc transposui ... post 55 Acidalius;
quanquam nondum omni recte habere concedo; an eius additamentum sunt ens. δώ2--δs perincommodi Nes ipse quidem bene omnia inter Se quadrare censeo. neque clamen VerS. 442-443 Sedem SSe corruptelae puto, Sed Vers. 443-447. Quid enim Periphanes his verbis vim eorum quae antecedunt attenuaret Deinde pro atque eXSpectamuS Sed cum Sequatur re praecedenti opposita. Denique, quod maxime ad propositum nostrum pertinet, praeter
hunc nullus apud priscos scriptores latinos invenitur locus ubi quando coniunctum Sit cum plusquamperfecto. Quare cum nec structura suspicione libera sit neque aut eo loco quo sunt traditi aut alio ferendi Sint VerSu 444-447 additamentum esse crediderim. Deinde quoniam , ut' particulam temporalem constat cum apud lalios Scriptores tum rapud Plautum, nisi repetitio subest plerumque trahere perfectum, etsi actio secundaria ante actionem primariam absoluta
sit. 4i loci ibi exhibeatum plusquamperfectum tuam sibi explicandi rationem poscunt ReStant autem Se- clusis iis quibus continetur repetiti quattuor loci In quibus quam habeat Ilusquamperfectum causam inlii aliter opinati sunt Atque tuebbertus quidem p. a 84 nihil attulit quod valeret ad tembenae expediendam. Deinde tangias censet p. 24 plusquamperfectum effectum AESse particulis dudum 'et pridem'. sed nihilominus concedit aliis locis rasitatius esse persectum. Postrem, Schubertus russi rem
ita minus quadrat ad vers. Cur c 646 plane sero haec explicandi ratio est remoVenda a Versu Bacch.
957. Cum igitur de vers. Men. 63 et Most. 484
eandem sequar sententiam atque SchubertuS, in VerS.Cvrc. 646 ea accuratius enuntiatorum coniunctio est
24쪽
S i 49). Rectius igitur Men. 63, Most. 484, Curc. 646 ea plusquamperfecti causa indicatur ut omnino
Varietas condicionum quae inter enuntiata Secundaria intercedunt hoc modo cognoscatur. Deinde cum legatur
Bacch. 57: Nam dudum primo ut dixeram mendacium, et de hospite et de auro et de lembo, ibi signum
ex arce iam abstuli, unum tantum occurrit enuntiatum
secundarium ita, ut illa vis hoc quidem loco in plusquamperfecto cinesse mon possit. Atque tuebbertus quidem censet . a 84 ita es Ei e enthumlicher allis Bacch. 57, wo ut Madurch das be*eichnet undden Inhal dei Factum. 4m Hatipisai qe iusdruchi. Langius similem in modum p. 24, adn. 52 credebat hoc loco aemporis aequalitatem laescribi. Atque si
reSpuitur plusquamperfectum tum cum actio secundaria praecedit primariae, quanto magis hoc St XSpectandum ubi adest plena temporum aequalitas. Quare cum illorum sententia sit reicienda, plusquampersectum hoc loco χὐ de causa esse Iositum credendum St, ut temporis discrimen, quamvis sit Iarvum, clare indicetur Κaum gesagi da ahm ich auch schon das Bild voi des Burg. manci rationem mi StatuimuS, orationem multo emcaciorem fieri puto quam si plena tempori aequalitate statuta vertimus indem ich die Luge Sagie, malim ic das Bild weg.
In enuntiatis relativis plusquamperfectum eodem modo adhiberi posse atque in enuntiatis primariis iam supra vidimus. Sunt porro enuntiatorum relati-Vorum exempla, ubi cum plusquampersectum poni par eSSe putes tamen perfectum inveniatur Capt. 42 Tum denique homines nostra intellegimus bona, quom quae in potestate habuimus amisimus. Qua c. oo:
Quam habui, absumpsi celeriter Mi s t. i5 am illi, ubi fui, inde Fugi foras. Pseud. 72 : Haec quae em
conscripsi, ut scires curavi Omnia Trin. 36 Inconciliasti eum vi mandatust tibi Ale qui mandavit, exturbasti ex aedibus Truc. 235 Is amatur apud
nos qui quid dedit oblitust datum Cist. II, III, 7:Mectioxumam quam duxit uxorem, ex ea nata est haec vir . Illud autem omnibus his enuntiatis relativis commune est quod nullo alio munere languntur, nisi ut substantivi vel adiectivi vices agant. Ad quae cum minus ratio relatioque pluSquamperfecto XPreSSa, quae potius verbi est propria, pertineat, perfectum prorsus sussicit. Accedit in omnibus praeter os t. 313 et Trin. 36 ea persecti causa quod in enuntiato primario exstat persectum logicum, quod ad tempus praesens plane pertineat. Adiungatur hoc loco enuntiatum comparativum in quo imperfectum pro pluSquamperfecto substitutum
videtur Merc. 216 Quin quicque ut dicebam, mihi credebat praecedit enim dicere credendo . Sed causa impersecti intellegitur si quae sunt de verbis dicendi p. 48ν sq. exposita conseraS.CAP. III.
Quo longius usque ad primordia linguae latinae
recedimus eo magis futurum neque Specie neque usu sui esse iuris, sed ex aliis verbi ormis esse derivatum arti imeque Suspensum perspici licet. Hae autem Sunt praesens tempus vel, quod ad futurum exactum pertinet, perfectum, atque modus coniuncti VUS. Atque usus quidem cognatio sane repetenda maximam partem ex similitudine formarum est: quae quomodo fierent
25쪽
cum estphalius copiose disseruerit, haec cura iam ad me non pertinet. Unum illud hoc loco proserendum est et futurum et coniunctivum ex Stirpe praesentis esse ducta deinde futurum eorum Verborum quae more grammaticorum coniugationibus III et IV attribuuntur conflatum esse ex coniunctivo et ex eo
modo qui cum illo in unum confluxit optativo. Etiam fieri interdum addendum est ut futuri notio non simplici suturi forma exprimatur sed quadam cum vi singulari ampliore genere dicendi. Quod sine dubio e sermone cotidiano depromptum genus ita est comparatum, ut quaedam Verba quorum potestas initio quidem fuerit absoluta, abeant plane in genus Verborum auxiliarium sibique assumant ad sensum integrum S sequendum in simitivum vel participium vel supinum eius verbi quod indicet actionem ipsam. Sunt quaedam de hac re disputata a Brixi et a Langen in adnotationibus ad Capt. 45. Nescio an eodem pectent Most. 3I7: Nunc commissatum ibo ad Philolachem. Ibid. 66 Sed occiFabo adire. Utrubique
verbum finitum cum suam peculiarem exhibeat notionem, tamen alia ex ratione similiter verbis auxiliaribus usurpatur; significat enim rationem temporalem actionis ipsius ad futurum pertinere. Haec nosse hoc quidem uoco des futuro conformando neceSSe cenSui. Perspecta autem ratione futuri formandi consentaneum est nos rem ita amplecti, ut primum quae rationes inter futurum et praesens, deinde quae intercedant inter futurum et coniunctiVum exponam US. Aggredimur eum locum pertractandum ubi maxime in sermone Plauti eluceat sollertia quaedam apud quem
SyntaXeo lege Semper rerum narrandarum condicioni aptae Sunt Deinde apparet interdum ut citi dicam, maior sormarum verbi vis; nam cum is qui cogitationes sententiasque dente serpensas pronuntiato multi particulis adhibitis indicat quae condiciones inter res narrandas intercedant, Plautus mulaifariam particularum vim in verbi ormas ipsas transtulit . qua arte quantopere mugeatur vigor irationis neminem augiet qui vel obiter has res tetigerit. Sed singula videamuS. Primum praesens usi est pro futuro tum cum satis dilucides alio hod, indicatur rem ad tempuS futurum pertinere. Adverbio cras indicatur rati temporali. Pseud. io Cras a Grιidem rarιnt. Etiam
me mecum caput et corpus copulat ipso conteXtu Verborum dubitare vetamur quin vis futura contineatur hoc loco. nam cum per se vix de alio tempore Ogitari possit, tum sequuntur vers. 34 Qiιο die Or-ctis Acherunt mortuos amiserit. Neque multum differt
ab hoc generes Cist. II, III. 85 Ibo domum atque ad parentes reduco Silenium. f. Ter. Andr. 594: Ibo atque renuntio Eunuch. 493 Simul imperabo post huc continuo exeo. Quibus locis comparati Poe . 343 lectionem codicum EI, quam comprobat USSingius,
non tanti momenti esse censeo, ut Scribamu reducam contra lectionem codicis In his enim exemplis ex futuro praecedente ibo colligi potest etiam prae-Sens ad futurum tempus esse referendum. Item Truc.
i8 Ubi illud quae volo habebo ab illo, facile invenio quomodo disco)Vitam et divortium inter Ossa 'em. t i cm. 623 meos salutabo modo poste ad te continuo transeo. Paullo inliter est ratio praesentis, Si pro suturo in interrogationibus substitutum indicat quandam festinationem, cita ut eas res quae re vera Sint futu-
26쪽
rae cogitemus praesentes. Interdum etiam fit ut insit vis minandi. Atque primum quidem haud paucis locis celeritas notatur adverbio adiecto. Adverbium autem mox invenitur his locis: As. 449 Quam mox mihi das operam C a s. i 6 Quam mox recreas me Men. 56: Quam mox incendo rogum pMil. lor. 4O6 Quam mox seco Rud. 4I2:
Quam mox mihi argentum redditur Bacch. 775: Quam mox naνigo in Ephesum Ibid. 88o: Quam mox dico: dabo γ Mihi quidem pro certo statuendum
Videtur a voce quam ' enuntiatum primarium incipere, cum comparatis maxime exemplis iam a nobis pertractatis iubeamur statuere Nicobolum quaerere numquid mox futurum sit, ita ut quam sit adverbium interrogativum. Particula iam praecedit his locis: Curc. 32 Iamne ego dico Pseud. 379 Iamne abis Itaque fit ut saepe quoque particula etiam
quippe quae composita Sit X et ' atque iam , similem in modum usu veniat. Quam rem illustraverunt
Langenus p. 6o et Becherus p. 77 . Quibus cum
in universum assentiar, tamen nonnulla sunt addenda Vel corrigenda. Atque recte quidem angenus et Becherus interrogationem interdum paene assequi vim adhortationis exposuerunt, nec non hoc Langen est
concedendum particulam etiam' nisi sit significatione,auch Sogar induta alienam esse ab imperativo p. 6οὶ at significatione solari ' indutam semper habere indicativum praesentis. Quod cum Sit Verum,
tamen non est, cur Vers Bacch. ii 88 Etiam tu
homo nihili, quod di dant boni caν culpa tua amissis pro etiam scribatur sed iam . Nicobolus enim cum vers. ii 87 dixit se malle illos ulcisci ambo, eum Se praebuit qui alios malo assicere vellet; sed Philoxenus Nicobulo, ut prudenter ageret, non solum ut ab
illo consilio recederet suasit, sed etiam cavendum illi eSSe censuit, ne ipse malum acciperet ex quo intellegitur etiam esse hoc loco id quod nos vertimus,auch Sogar . Itaque reiecta illa coniectura prorsus in clibrorum memoria acquiesci poSSe cenSeo. Accedunt ex exempla, quae cum particula quae quidem notionem habeat celeritatis insignita non Sint tamen ob eandem causam praesens locum suturi obtinere satis dilucide comprobent. Atque primum quidem, quod sciam, futurum nunquam admissum est in interrogationibus bimembribus speciem destinationis Irae Ieserentibus. Quos inveni, loci omnes, etsi agitur de re futura, praesens exhibent : Aul. 66o: Abin an non pCas. Io es Compressan palma in porrecta ferio' Capt. 46 Iuben an non iubes Curc. 66 Reddin an non virginem' mil. glor 4 9 Mittis an me non mittis Ibid. Q 424 Verberone etiam uen eum amittis Persa 332 Tacen an non taces Pseud. ia 6 Pedes statis an non Rud. a 399 Tacen annon Truc. 755 Redis an non redis rabid. fab
Diei an non Bis inveni coniugationem periphraSticam Stich. 265 citurus an non Truc. prol. 4: Daturin estis an non Nullum autem exemplum in- Veni suturi. Ex qua exemplorum ratione colligi licet quid sit iudicandum de versu Aul. 43i: Volo scire: sina an ron sinas oros coqueres hanc cenam Coniunctivuλserri non posse ostendit Secherus p. '59 ;futurum non posse ex iis apparet quae exposui Scribendum igitur est Sinin an non sinis Deinde Saepe in interrogationibus dimplicibus Iraesens Tres futuro celeritatis significandae causa admittitur Amph. 568: Abin ex conspectu meo Ibid. 857 Abin hanc a me dignus domino serνos AS . ias Quoniam ambo, stes lubitum, nos delusistis, datisne argentum Curc.
27쪽
3ii : Datin isti sellam ιbi assidat cito et aequalem cum aqua properatin ocius A s. 755 : Addone id pAul. 66o Fugi ab oculis Curc. 674 Spondesne, miles, mihi hanc uxorem Truc. 63 Datin soleas atque me intro actutum ducitis p Most. 774 μ Eon'νoco huc hominem S. Voca. Ibi d. 734 Non taces 'AS. 3l Crιrc. I 2. Mos t. o 2 Cedo faenus, redde faenus, faenus reddite. Daturin estis faenus actutum mihi me daturne faenus Vide qua ratione Plautus
Vim orationis sensim auxerit, temporibus hoc modo adhibitis ut magis magisque instare danistam SentiamUS.
Epid. 57 Qtι id hic nunc agimus Men. 49 Quid
agimus Most. 398 Quid ago In codicibus exaratum Si quid agam ; sed recte vel inde a ambino editores Scripserunt quid ago i Neque enim, si dixisset Philolaches quid agam . illud accubas ' quod respondet Tranio explicari posset. Itaque re Sic Sehabet ut Philolaches verbis quid ago interrogationem deliberativam ad futurum pertinentem intellegi velit; at Tranio, qui ludibrio habet Philolachem, sic respondet quasi quid ago vulgarem propriamque praeSentiS
notionem AEXhibeat. Hic Sus praesentis pro futuro ad celeritatem significandam substituti omnino apud eos scriptoreSoccurrit qui Sermone cotidiano utuntur, etsi non ita
crebro hoc fit apud illos ut apud Plautum Andr. 337:Fugi an non pes Ni d. 49i Credones Ad e L h. 55 : Etiam taces Cic. ad Att. XIII, 3o: Ada Ione an maneo Cat. I, Qiιο dono lepidum novom libellum pEx omnibus his exemplis colligitur aliquid imperii
vel minarum inesse, si quidem altera occurrit perSona; at si prima exhibetur, praesens est Substitutum pro
futuro deliberativo. Recte autem hoc genus dicendi comparatur cum praesenti historico, cum inroque ratio fiat quasi servidior alacriorque Praestat igitur, cum hoc quod nunc pertractavimus genus non inveniatur apud eos Scriptores qui sermonem litteris excultum exhibent, hac quidem in re sermo cotidianuM arie
Iam alia praesentis pro futuro admissi ratio ψddenda est Nam praesens quoniam admitti videmus, cum non certum actionis momentum intellegendum est. Sed omnino status condicioque in qua qui poStquam fecit aliquid diutius versetur, saepius etiam pro futuro sic substituitur. Exempla iudici eorum qui legunt subiciamus. Aul. 289 Sed erus nuptias meus hodie faciet. A. Qiιoius diιcit illain , Facies significat actionem certo temporis momento faciendam, ducit autem quanquam non minus per se quam aciei adfuturum pertinet, tamen indicat eum qui quaerit magis rationem habere condicionis, quae Si SponSi, quam
illius certae ducendi actionis Capt. 48 Ubi cenamus hodie' - ubi est locus, quo hodie cenabimus . Stich. 43o Ubi cenas hodie Truc. 359: Hicine
hodie cenas, salitus quom advenis Pseud. 83: Istocine pacto me iuvas - eane omnino ratio inter nos intercedit, ut cum ies poscet diui es me P. Do id quod mihi est Is sum qui dem9. Ibi d. 'oi4 At negabas daturum esses te mihi tamen das Merc. o L. Non centum datur S. Io: L. On O. M. Non eis Multo hoc fortius ut mihi quidem vi-
Cf. pag. O. Si invenimus apud Vergilium Aen. 4, 34 quid agimus vix hoc est repetitum ex sermone cotidiano, sed ex poetico cogitationis vigore, quo futura ut praesentia fingantur.
28쪽
detur, hoc dictum est, atque ut ita dicam absolutiusquam non ibo'. f. Ter Andr. 32 : Hodie uxorem ducis Ibid. 352: Non dat tibi uxorem. Satis igitur certis rationibus praesens partes futuri apud Plautum suscipit. Quod quo dilucidius fiat, de quodam genere dicendi pauca sunt asserenda, in quo nunquam praesen pro futuro admittatur. Certa enim lege futuro tum utitur Plautus, cum is qui loquitur indicat se iam aliquid acturum vel dicturum esse. Huius generis, quod cum medio in diverbio tum
maxime in clausula scenarum usu Venit, unum alterumve exemplum afferre sufficiet. Pseud. I 4: Nunc huc concedam, ut horum se 'monem legam. ΡOen. oo Hos percontabor. Recte autem hoc futurum appellari potest voluntativum, quod eius qui loquitur voluntas indicatur. Itaque intellegitur Plautum quam distinctissime uti opibus ab lingua praebitis
ad res commode exprimendas neque enim praeSen Snotioni voluntativae recte indicandae sufficeret. Sed cum statuerimus hoc in genere dicendi constanter futurum adhiberi, nostrum est ea quae repugnare videntur exempla accuratius pertractare. Primum huc pertinent Amph. ii 43 : Ego in caelum migro. Praesens recte ponitur; nam cum ita loquitur Iupiter iam in caelum migrare coepit. Ibi d. ii 45 Ibo ad uxorem intro missum facio Tiresiam senem. MiS- Sum facio per Se Sane significare potest aut dimittere aut neglegere' quod Si illa notio esset statuenda, res esset futura intercederetque demum cum ivisset ad uxorem Sed et Sensus et grammatica ratio iubent nos
hoc de Tiresiae ratione non habenda intellegere: quae
Senecae hoc genus dicendi in clausulis quidem sabularum est
actio sine dubio ad praesens tempus pertinet. Similiterii verbis eundi et sequendi si id exprimendum est aliquem iam coepisSe ire vel sequi dum harum rerum fidi mentio, praesens adhibetur As 378 in abeo. Amph. 4b, Abeo potius Aul. 8o9 Iam te sequor. Sin autem, quod non multum differt, premendum est
actionem prorsus esse futuram, hoc tempuS Surpatur.
Amph. 55 Ibin et Mercurium subsequar. meque discrepat locus Men. 43 : Ne mox erretis, iam nunc praedico prius: Idemst ambobus nomen senuinis fratribus. Moc enim doco si pro Iarataxi adhibita esset hypotaxis, quod est vulgare, sic legeretur Nunc praedici idem esse momen ambobus fratribus. Ex quo clare cognoscitur futuro nullum locum SSe concedendum. Paullo aliter rex Ses habet Foen. Az7 Fugio. am quamquam qui sic loquitum nondum sugit, tamen praesenti adhibito id efficit ut is qui eum iubet sugere potius se iam hoc facere credat. n- est igitur in praesenti abhibito fraus quaedam. Minime vero in Holigi sententiam ire poSSum qui plaudente raeger praesens fateor'. quod Satis Saepe apud Plautum invenitur, usurpatum esse pro latebor futuro statuerit. Equidem perlustratis exemplis quae ab Moligio collecta sunt s. 68 nullam sim futuri deprehendere potui. Nam aut in verbo latendi ipso inest consessio, aut in accusativo cum infinitivo pendente ex verbo latendi. Et ne ea quidem exempla quae exstant Merc. 982 Fateor, deliqui profecto. Persa 34 Fateor, habeo gratiam ab hac lege abhorrent; est enim admissa serinde atque men. 43 parataxis
quisse: quod si exstaret, mem, des sutura motione cogitaret Sed testat unus locus, ubi 'raditum est futurum Rud. 284 Am. Veneris fanum hoc est p
29쪽
Sa. Fatebor ego huius clueo fani sacerdos. F xcvSationem suam habet hoc loco futurum; nam sacerdoS cum dixit fatebor . nullam confessionem in verbo fatendi ipso inesse vult immo cum maxime id agat,
ut, quae Sequuntur animo attento percipiantur, futuro
verbi fatendi hoc loco admisso hoc exprimi vult iam sequi illud: ego huius clueo fani sacerdos. Simili con-
Silio usurpatum invenies futurum fatebor apud Vergilium, eclog. I, 2 Namque fatebor enim, dum me Galatea tenebat, nec spes libertatis erat nec cura Oculi. . . . eque Properi. III 24, 2 singulare quidquam in futuro inest reserendum enim est ad ea maxime quae Sequuntur inde a. v. 3. His expositis apparet
quid sit iudicandum de versu Mil. lor. 554 S. Fateor P. Quidni fateare, ex quod iderim Scripsit
Ritschelius duce Hermanno Fatebor sua Supra attulimus futuri causas, earum nulla hoc loco Valet; neque persona mutata offendi potest, quod caesura intercedit. Quae cum ita Sint acquiescendum mihi videtur in tradita librorum lectione. Iam transeamus ad futuri usum memorabilem eum ut pro praesenti usurpatum videatur. Simili enim modo atque imperfectum futurum usurpari potest, Si quareS, quae per se latius valeat atque certi temporis notione exsoluta sit, ita ut praesens Sit tempus legitimum, ad actionem resertur vel ad certum temporis momentum futurum. Est igitur quaedam temporum assimilatio, quae potissimum in excitatiore genere dicendi locum habet. Ad quam rationem haec reVΟ- camUS Xempla Curc. 493 : Acque em commeminisse haec olam te. Videtur hoc loco ea de causa futurum positum SSe, ut Volam . quanquam VoluntaS
futurum accuratius refertur momentum quo fit nar
ratio. Cf. Morat. Ep. q. a 4, 44, ubi cenSebo' artiS-simes refertur ad inum quodque quod futurum Stexemplum. Neque minus memorabile XStat exemplum II id. iiii. 638 Plus dabo quam praedicabo ex me venustatim tibi. Certae vix moveretur disputatio, si pro praedicabo legeretur praedicavi'. vel quod genus dicendi pro illo substitui licere pag. Is VidimuS. Prae' dico Qualia praesentia quoniam eam rationem habere perspeXimuS, ut non Solum actionem certo temporis momento factam indicent, sed etiam condicionem durantem. etiam hoc loco praedicatio mon in certum momentum, Sed ad genus loquendi quod est militis grandiloqui Spectat. Quod cum ita sit, nemo mirabitur, si pro praesenti generatim usurpato reSpecta illa attractionis leges Plautus futurum ad similitudinem vocis dabo ponit Similis quidem attractio rapud Terentium mihi non occurrit. His exemplis adiungenda sunt Simillima quae tamen singulare quoddam habeant. T ri n. 6o : Non credibile dices. Non modo intellegitur actio dicendi simplex, sed omnino Sententia durans, quae quidem Semel expressa Sit verbis Futurum autem Plautus cum admisit accuratius, dicendi actionem referri voluit ad id momentum, ubi utrum Stasimi sententia vera esset necne cognosci posset. Simile temporis momentum est
Subintellegendum Merc. 399 Horunc illa nihilum quicquam facere poterit admodum. Persa Haec
30쪽
erit bono genere nata. Verterunt nonnulli recte quidem sic es ir sic Zeigen, das si aus gutem Geschlech testam mi Pseud. 677 'Ofecto hoc sic erit. Talia futura facile speciem opinionis incertae praebere possunt, neque id mirum quaecunque enim sunt sutura
eadem minus Sunt certa quam praeSentia.
Iam ut ad futuri in enuntiatis temporalibus usum transeamuS, Langius pag. 28 falso mihi censuisse videtur, dum particulam notione so lange is semper cum futuro associari in sutura rerum condicione. Licet omittantur ad hanc sententiam refellendam loci hi: Curc. At illa est pudica neque diι cubitat cum viris P ea s ii, Dum manest, Omnes esse mortales decet Truc. 63ci Dum titit, hominem nor eris 'is enim locis non certa res indicatur, sed aliquid in univerSum prosertur, ex quo flagitari praeSens consentaneum eSt, tamen restant alia exempla, quae Langi lege eximenda videntur. Nam Mos t. t 6 At hoc unum facito cogites, si illum inseri ibi solum, dum tibi haec aetatulast, in senecta male querere. Nullam video rationem, qua Statuenda Sit quam vult Langius notio
wahrend . Deinde ne illa lex laedi videatur Langius significationem bis iis locis inesse statuit quos attulit p. 32; neque vero in omnibus eodem iure. Atque primum quidem Mil. lor. 96, 4o4, Rud Io 32, 938, Curc. 253, Poen. 42I, Per Suctoo PS eud. o, Bacch. 988, oo6 Cas. 733, Most. 99 Si significati
nem bis statuemus, sic erit vertendum Mil. lor.
bis ch vrchplesen haben vende ita ut Vice ageret praesens futuri exacti, non futuri L At tamen cum grave intercedat discrimen inter hoc hore bis chdurchgelese habe Nerde, et illux bis ch durch- lese significatio actionis perfectae minime Si neglegenda. Quare cum minime futuri exacti notio ex praesenti elici possit, ne significatio quidem bis his locis deprehenditur, sed so lange als . Nemo ero cogitabit de significatione bis Merc. 2o: Nunc dum lubet licetque, pota Pseud. ii 26 S. Iamne illum comessurus es B. Dum recens est, dum datat, dum calet, devorari decet. Aliter fortasse iudicandum est de Versu As. 463, qui in Ritscheliana editione sic legitur: Credam fore dum quidem ipsus in manu habeo. Sed si rem metricam respicimus mihi potius cum Acidalio et Flechei seno legendum videtur sic Credam fore dum quidem in alii ipse habebo, quod idem praebet B nisi quod transpositum est ipse in manu'. Recte autem Langium Significationem bis deprehendisse
Atque iam supra vidimus cognationem inter praesens et futurum intercedere artam facillime vero fit ut praesens pro futuro ponatur in enuntiatis condicionalibus. Quod ea causa nititur, quod rei alicuius quae cogitatione modo fingatur ponaturque, ratio temporalis minus est dilucida. Illius generis cum omnia fere exempla congesserit Rothheimerus , tamen hoc mihi non satis recte fecisse videtur. Mihi quidem quaerenti quomodo fieret, ut in protas pro futuro
praesen admitteretur, duae maxime ratione occurre-
Ηoc discrimen inter dum notione Wuhrend et dum notione,so lange is expositum est apud Draegerum vol. II, p. 574 Dbor Aa, et p. 76 b. De enuntiatis condicionalibus Plautinis Gottingae 876.4