Questiones et decissiones physicales insignium virorum : Alberti de Saxonia in Octo libros physicorum ; Tres libros de celo et mundo ; Duos lib. De generatione et corruptione. Thimonis in Quatuor libros meteorum. Buridani in Aristotelis Tres lib. de

341쪽

in tertium meteor .

per trans in radii fracti in occursu 3 medii pensiolio:* per consequeo fit per tela actionem.C Serto irio .fit in medidio diaptianor igitur fit per refractionem vel est mima dia plianalis et nospecularistona patet: quia hoc dicitur miniat iaphanalio . sed anopt3:m videmus per medium in quo fit tristancopae re vel palido iapham licui docet experiet a.

ii oppositimi arguitur. quia iris sit per re

flexionem radior uni solariss super guttulas nubis rotide igitur est forina specularis qtie causatura speculo per reflexios rem consequetitia patet per quid nominis mime speculariaque dicitur causari a speculo per reflexionem.

JAotandum est circa questioni quod in pro

posito minia diaphatialis dicitur Mima appares india phano: vel per refractione: vel per incolpotatione radioc: stic ut diceremu3 rubedine imbis esse latinsidia phanale. Ei3hima specularis tacit mima capparet insuperficie speculi propter restexione radiou: sicut imago in speculo: vel species rei vise in speculo. Cultatius notandii quomodontremactio: qtio fit retexta doc habitu inest in suoioribus questionibus. Sed PE contingit aliquid simul videri per refractione: et preflexione. sicut posito q aliqd speculii bene politum iaceat sub aqua benectara distatia unius palmi vel .ppetiti cradii lique incidetes suo aquam restati gerent anteo venirent ad sp xiilsi: et venientes sup speculum restineretur stat equa lenia ligulum ilici dentie et reflexionis i et iterum post cxitum ab aqua restangerenti et spe videns tale rem videret simul prestexione et per refractione EEllast eo inspiceret speculus directe oppositia faciet: nicta inen*interpoliaturuiitiale plenia aqua: videbit facie sua et prestexione et prestactione. Ex quibiis p3 cpsicut aliqua possunt videri per visionem mixta et reflexio ite et refractione: sic puto in proposito de iri deesse inaginandum: qd propter aliquas guttas quarum alique sunt remotior eo et alique propinquiores:super quarti qualis hei reflectitur radiuo solaris: et etiam frangitur cum sint si,mul diaphanes ultu teret etiam reflectentes radium

notabilibus premissis sit prima reclu

sio:*iris est mima specularia:seu laimae apparens per rene xionem a corporibun politis tam a speculis bat unci triet celastis et naturali Ade qua pportitur conclusio fit consimilis ter licui tris artificialis questi per rotationes subtilao: sea artificialis ira E sit per reflexione radios ret est minia mecutastis: ergo et naturalis siue celestis adsequetiti M: deae:sed antecedeno pio ptima parte paetet in litera permisto .ubi dicit fit alit etc.sed pro secunda parte patet per experientia:vguttuleroisitionis subrius reflectvt radios solistane specula. Emectandae conclusio.*iris non fit sine refractione radios probaturiquia ex quo fit per renexione sust guttulas: ut pabter ratione precedeiuis conclusionis: et ille guttialesiit hiapbane et oculores aere:radi, solis super Psas oblique incideles refrangiitur:cia fit tris. Si a conclutio patet ei prioribus sed antecedens quantum ad secundam partem patet perem: pertentiam et quisv demus ae simul videmus colores iridis et post coloreo alias resi puta montes vel edificia: quod non est et nisi iste guttule ement diaphane: in quibus apparet irio sed bene ille sui tule sunt dentiores aere: qi alias radius norest angeretur: nec reflecteretur apparenter ad visurii cuiu oppostitum experimuri cum appareit nobis trioad sensum. Tertia conclustio. ris fit tam per reflexione per fratione radiorum .is probatur: qi se tur exta pictis. Qt existio apyaret aliquatit diuersitas colo*: de qua tameli melino videbitur posterius . nam radius punio refractus: et postea reflexus debilius reprelatitat rei similituditiem vel rem rarudio solum reflexo: et quia talis reflerio et refractio simul contingunt in glictione iridio: igis in eque intriasi colosco vel loces apparebuiit. Eiris stio patet* iris non est soli 3 forma diapii an aliis siem non spicularis:et non solum specul ris:licae is oti diaph natis: sed ex ambobus suis ut vii de recte est lux reflexa vei remacta vel incoi potata stimul cum istis duobus modis radiandi apparens.

mei dec ad rationes prsncipales Adrast

ilo ire aut pisina coiscessio antecedete p6triegari psia:qr qua

iiis alae et iris in aliqbus sit fiunt: qiani boliuiit per radia tione in diapheno: non ist op 3m in omnibus sili fiant: qi ii Soes radiationeo furatoino consimiles. Id sectanda . apparet iii medio etc dicitur ci talio emphasio simul apparetio in medio noti est tris: sed potius valo vel colona colorata admodum itidio si tamen decoc beat dici irio:vt Alrt .vi aer velle iii litera: lion tamen omnino eodemodo fit: sicut irio fit ex opposito solis visu existetite in medio inter astrum et locii apparitionis: qi talis apparitio de qua fit argumentu fit vissu existente in extremo: et per solam remaction aecedenteni advisum: et sic iid est de tride. matertia si fieret per residixionem etc. Ad hoc aliqui dixeruiit fieret irio in nube condicaua in qua reciperentur radisi sicut iri speculo cocauo: et ad eivide punctum: puta ad centrii oculi reflexi conuellirent:recte sicut in speculio concauiora a reflexi conuenissit lucem tro:sed istiid non valeti ci nullus oculus alteriuo ster istum existente in centro nubio ubi fit concursus videret iride clietus oppositu3 experimur:qr valde plures oeuli diuersimode distantes videt iride:licet non eandem etiam ex aliorci ops angului incident te angulo reflexionis esse equalem i ductis ergo radiis rectis ab aliquo puncto solio suo aliquempnctii nubis coii caue: et capto cetro ou3otior vis est idem tu centro oculi: ut Bristo imaginatur:cum luminosum sit extra centrii radii in cistentes et reflexi nequassi ad centrum concauitatis nubio seu oculi conueniret:qi si veniret ad centrii: statim anguluo reflexionio esset maloi angulo incidentie plantitans gulum quantum continet linea recta ducta a centro oti dii ad punctii reflexionis iti nube climalia linea recta ducta aecentro solio sup eunde punctin hoc alit est impossibile: ut priei prioribus citioniblio: et xxvi. Vitillo nisi j impossibile est misit in nube eocaua appitio iridis: sicut etia demonstras intractatu quodam de iride qui ne incipit. Cum exutum sit pastrolabium etc. Dicendum ergo ae hoc erit in nube reuerar vel iio adipite iri nube est: sed in una rotatione congregatae pluribuo guttulio veliatu conuersio in aquam vel densiori bus aere.ti Ad probatione ce non i quia tunc Spe umbratii capitio:videlicet rumpe medium loci apstitionis iridis debearet appere irio Dicendum cae non oportet mappeat irio oculo illius cui ille locus appet est eupe medium vel cenum iridis:sed bene alteri appet ibi pollio iridi sumo sic in qua libypte aeris ubi appetiri appet alicui iris vel portio ei uo quakio nulli in qualibet pie appeat. d alias rhattolles Onon sit aliarum figurarum: non oportet dici cu non oporteat riubem esse alicuiuo regularis figure sed plures regulares figure puta plurea spheruleiunt congregate limuli quibuo dimediantibus appet etypter hoc dicit rebertus in suo edinctisto sup hunc tertiumrae iris non fit ascendere nube: sed sempoportet vi nubes descδdat:etq post pluviam irrorationibus descendetibus de nube fiat appitio eius: Suio nubes ascenderes magis estent concaveq ad nos S descendet eo. Daquartan .upreflexionem etc. pol concedi si psola reflexione sine aliqira refractione fieret: q6 est falsum. potest etiamnes gari plia. Ud Bbationem cum dicis ir sicut in alis o speculisi pisoncedit sed diuersitas ita istis speculio causa alpter re, fractionem que simul fit cum reflexione: et etia rumpier nimia diuersitatem speculorum et diuersum situm quibus valde di, verssmoderadii incidunt et reflectunt: et de imovidebitur in

aliis questionibus, sim quiliti .irio artificialis etc. dicen dum tibi bene qpuenteolo te, iridis vel lux vel lumen eon: sim ieri appirionem colorum ostedeater sed non est vere iris eligni dato ae sit etiam iris i tanten non fit si solam refras ct pne: sed etiam preflexionem . si eatim radii post refractio and no reflecterent aderisio coipibus: ndapperet talis diuerritas:sicut nec appetina liquo diaphano. LRd sextam .iris appetetc.ei ae ex hoc bene sequii vi no fiat iris fine refractio: ne: sed ponsequitiae fiat sine reflexio ite tiam r*diuo oblique inciderio sup aquam uio Fractus arcedari cum hoc etiam essectitur et hoc in Iliae in conuenietis etc.

' di ars apposito Piris fiat

per reflexioilem radiorum:virum taliore ut titillo figi in nuber vel sup guttulae rorio das: vinuo stillicidia . et arguis prius o qs i. non fiat suo guttvlao: quia tunc unam la is uitula exissente: et imila pube existenteil apperet portio iridio vel po: colaqueo est

342쪽

do apparietiris. ii sequentia p3: x quo fieret per guttiratas: tis e vita sola guttula esset po: et appareret in illa iicut in parte: et consequens appareret pars. reuirao. si iactrunci utim appareret iris Tonsequcrasci taliut si et cotram perlesilia: quia pluries videmus ipsum consequentia probatur:quia stillicidia seu guttulciuiuilinis ibilia saltem in tali distantia qualita distat iris ab aspectu nostrongitur non adparet per tantam distantia in radius reflexuo abeto:cunt, di reflexi sint in nore; ipsis: et per consequellatici videre ii iris.CTertio .si sic: tunc non appareret trio secuti dii infigus ram arcualem vel portio item circunfercntio: consequens est falsu3 et contra experientia: quia pluries videmus .consequetia teneti quia ita bene super gutturio inferiores restectetur radii: sicut super superiores et circa medium sicut circa circitferetitiam agitur non apparet circuferetia: cum tota nubecivel totus locus esset plenus. Quarto .si sic nunc non in dies geremus nube ad apparitio siem tridis: sed hoc est falsum: quoportet locum retro umbio su inesse vel tenebrosii nuutpt3ti litera: et experientia etia docet: sed consequentia tenet:m guttuleroude bene flarent in aere sine nutribus .e Quinto .pio:

baturq, talio reflexio fiat innubeet nota super guttulao:quia sic fit reflexio qua apparet iris: sicut fit tris parua in repeti, tu emisso ab ore hominis in hyeme vel in tepore frigido et secrenothomine vertere se a sole ad tenebras: sed ibi fit in nube vel in vaporibus:et non super guttulas tergo ete consequetia tenetret antecedens pro pi ima parte patet per simili incinent Tristo.in litera: et quoad scdam pd:quia tali anhelituo est tan*vna parua nubes:etno pstituitur expuis guttulis etc.

In oppositum arguitur. quia iris est in cep

so: licut iris artifici alio die piopcnoo cx rorationibus: igitur ista restexio per quam apparet iris fit super guttulas vel susper parua stil icidia conseqitcntia patet: etiam antecedens patuit ex priori questione.

Inota dum cst circa questione: quod ad hoc

; fiat iris requiritur aliquid in quo fiat quod sit densius in aere. unde oportet imaginari aliquod medium in densitate quod sit desinuo nube et minus deii sum aqua: vel quod iam sit aqua licet sparsim semiliata et cadeno ciet cum hoc stafido requiritur: post id testus corpud sit queda obscuritas

vel umbra: in qua umbratris appareat: vel per quam. Et ita udopouet ex eo; si non est et umbra retro vel e c

'pter nimiam lucem solis non fieret apparitio debilis lucreflexe: qi lux magna et fortis tantum ni ou et visum nostili pua lux no seruitur. et propter hoc dicit 'metator secundos anima: pnon videmus relas de die propter nimium lusolio . si alterius

cit sibi equalia possunt apponi et componitin eadem disti 1 ista simul sentirentur et hoc docet experientiat et ita imas nandum est iii pio posito destillic id ho et de guttulio plur

stis prei nisus sit prima conclusio: vi iris

noti in sola nube:probatur: quia nubes est superficiei ter se seti polite: sicci susticiat ad termitiationem et reflexionem lucis secundum usium situm deterin malum: et cum irio fiat per reflexione F m determinatum sitii: ut patet ex precedenti questione: sequitur ae sole nubes non sufficiunt:qd est propositu. Eos conclusio. *no est continuit super quod fit rex nexae iridio .sea sunt plura discontinua:pbatur: quia si esset viiii continuum: tunc appareret pinv nn radium tam figura solis S lux eius: hoc aut est falsinii et inco ueniens ut experietia docet.pna teliet: qilicut videmus in uno speculo cotinuo

fieri unam solam resterionem et apparitionem figure et lucis: ideo etia3 sic esset in apparitione iridio Callirrha conclusio.* illa in quibu5 apparet iris seu in quibus fit reflexio radiorum s It plures guttulae vel inniterabiles ad nos valde pio: pe inuicem cadenteo: Datur: et quo no est nubes perpuma conclusio ite: nec solus aer nec aquam re aliquid continuia pscfain conclusione:ideo op3q situ plura discontinua: qas cst propositit.Sed q) sint valde spe inpicem cadeteo: p3 ex boc quia alias irio non appareret arcud eo tinuuo. Et ex isto patetae ubi est defectus talium guttularii ibi non apparet iris nec portio eius: Si iis omnia alia requisita essent sufficieti

Et potest ybari coclusio: quia sicut reflexio trictio artificia; lis sit super plures guttulas disco isti iruas superne ierit opeui uicem cadentes: sic etiam fit trionaturalis: sicut argutun fuit post oppositum Potest tamen irio apparerem vaporeaque nonati totaliter in aquam conuerso: licet cito coir uertibili: sicut argilium fuit per quintam rationem ante oppositii de an belltu. Per hoc ad ratioties. Udplinia quado dices batur si sic etc.negatur pilaret patet causa expinistis notabilibus antecosi clusiones: quia unus raditio villud guttuleno sufficeret v siue ad oculii sensibiliter multiplicari : et ergo plua res coponiatur. CRdscfam tunc iiiiii appareret trio et

negatur ana.Adprobat tontarci simul iuncta possunt videri: licet unii solii iid videretur. Adalia.tsic figuraetc.negae turpiaa.dduebatione Giqilicet stiferius et superita sint guttule:tii ad istas noli potest radius sic ilicidere prestectatur ad visum fini aptitudine et ordine nature: licet bene ad alium visum ab allio reflecteretur VIId alia tunc no indigerem' nube etc.dicendiiqi imo: qi Sitis no indigeremuo Imbo ad reflexione3:tsi indigeremus nube ad hoc ut retro ponoetur umbia retro trident uepter quam meliuo possit apparere. Iaquintam autem dictum est superius.

acritur utrum omnis iris de

beat esse tricolor .et arguitur quod non tulisse docessiet pro tanto quia radiu vivis lis vel reflexus vel refractus non posset

pluribus modis S tribus debilitari: hoc est misit et tenet asta:qr p bocnusto, in tra

siride dicitee tricolore:rillitas aibasigi infinitio mola pringit raditi debilitaricii remittas acertos duusin adiici gradii. coeo ad idealido est.isti . coioin:ergonoolo est tricolor solii .pna p3ec terminis:8 antecedcii malet inittera: cudicit Bristo. rancos:qui est quartus color apparetenm in iride. ETertio. diuersit socolorum iridis non est nisi secundit magis intensum luciet reflexe vel refra: cte: sedeste magio intensum vel minuo intensum non est socium tribus modis: lmo plus is mille:imo infinitia ergo coloreo iridio sunt plus O mille:et p consequens non omnio tria debet esse solum tricoloi.psia iteru3p3 de se: sed antecedens quoad prima parte patet priristo inlitera:qui dicitqd fortior radius sedermutauit iii puruceu coloie: sea dabit' post eus. sequens et in remissione in viride: sca debiliori lito duobus in alurgii .i .a3urii colore .sed an cedens patet pio secunida parte:quia raditio visi alio ost cla acus colore pimicen diuernuatur secta dissilitensivo et remistius: qd patet: qrinsecudas ride est remissior: sic similiter et alsi color eo sunt diuersisscati tot modio quot do voluerit. Eouarto. tot sui colores iridis quot eliciat si diutincte ponerent ad inuice: lic q6 quilibet color diuideres intres partes vel in plures: et iri terponeretur treo ath: sea essent tui reii ouc vel duodecim cololeo: erago et nunc sunt dilo decini coloreo iridiset non solii treo: etper consequens non omnio trio est tricoloi sold.cosequetia patiet:sed antecedens etiam quo ad prima partein:qi nihil ad aditur vel diminuis si color puniceus diti laetetur introcitaculi ferentiao:et sic similiter de atho sed secunda pars antecedentio patet de se. Guttito. inter aluitasset viridem appas retunus Ioivistinctus ab utro et a puniceisgitur appostent coatuor coloeteo triato tet per consequens erunt plures colores iridis ch; tres: et non omino solum tricololsonsequetia paret:et antecedens probatur: quia eadem ratioe qua ilicter puniceum et viridem apparetiaticos medius reo de modido inter viride et alurgia apparet aliis auget med tuo id noerit aliquis istolii.iiij. vel isto*.isj.etsi diceream rancog lio est colo 2 sed appet per iuxta positione. Q contra .ead ratio e inter xancos et viride appebit alter: et sic in inmitii: etn5 nisi apparens et siesemst plures quoad apparetitia in .simis liter vinio sic posset subtiliarim pirum reo colo ira ociperieti vel debilitari sic Mndo portet cloio tricolor appareat. Sexto iris luite qui apparet de nocte no apparet tricolol: ergo questio falsa. ona patet: et ano patet etiam per experientiam 1 qt . ltim alba apparet: si eut apparet die iridibus artificiatibua raciso in radito luneterso et c.

Oppositu est Aristo. in litera. ubi dicit. qua

343쪽

M Thim olim in Tertiuiniis etcorarii. in

re sique dec otibus fantasia dicta semper belle necesse trieratore ipsunt et irio coloubusicolorari solum: propter quod videtur m omiuo debeat appareretricolor soluiii: quod etia in infert Aristo an litera.

Notandum est circa questionem: a, Aristo.

imaginatur diuersitatem colorum iridio .ppter diuersitate 3 medii per quod transiit radius: et Ppter dilici sitate et debilietatem radii retari ur resi actitet propter viritq; istorum stimul unde imaginatur radium magis propinquit esse ibit isti mii: et reni otiorem debiliore:et sic semper. Ite imaginatur radiu 3 forte per inediuiu densum causare apparitioncm coloris putifcci vel rubei:et altoo debilioregu mediam istud spissa cauatare alios consequeliter.

Et scctandu hoc possunt poni coclusiones.

adiima conclusio est ista cetribus modis radius visualis potest ypter rein otione diuersificari: et hoc reflexuo vel re fractus: et no pluribus modis Fin specie bae intendit Erast. in litera: et probatur quia vel radius erit fortissimvgvel debilis et minime mitio vel mediuo . si follissimus habes pii mus

nodus .si mediuoliabetur secunduo. st debilio habetur terstitio et cili oti sint plures modicoparatiosito graduum tres ergo sequit ae sint tantii tres modi coparandi et non plureG. pna tenet: et alio quoad prima partem patet ex sufficienti dii iii sone. et quo ad sceam parte patet vi non lint putres grad' intres per gramaticoo .vnde Aristo dicit in litera: quoniam alit q8 pluo is oti talia apparet: sed iii inlitis: sicut et aliorum, plurima horum habent nitem et tu videtur dicere cilium citio graedivi ad par ut otiis color: iridis hit in isto fine vel iii isto terni illo Sed diceresqrimitus est fortissim uoti ec intesti limio quia quocutiq; dato alius erit ilitetistior et sic diceres de debi, lioit .at Eld boccst dicendum qiiii tensioneo troia diuellificat speciem et si intes istiuo appareat vel in usus intense: itoli erutypter diuersarum spe terum: sed illud contingit ei natura radio, ru:qi radiud tutensior auio refractuo per illediuiu delitio: et reflecus facit apparere rubedinem: et per pilo ille qui selisibilitatem habet debile naturaliter ostenilit viriclitatem Et debilissimilo quoad selisum: ita ci sesamo i iotabiliter debilioretion potest se latire:ille naturaliter ostendit colorentali ii gum

vel a 3urum: et hoc secuti dii unxi in strum hetei minatum. et sic videtur dicet e Pristo .h:uo iudicio melio in Ha cet tu est quantiaculi 3 debili radio sensibili dato: debilior eo lausibi:

tio est ostia duo: et stillio est graduo apparmonio colorum ridis variatio Scimion est et standuin a iquo de vilis mio: qrnullus hi talios quia poteti pastiliano termina ip invitisana quo lic: sed per maximii a quo non . CSeculi da conclusio est ista. uriris debet opperetricolou hanc et taponit Ziristo. dicerio: ppter qd irio tricolor appetetet pat3:quia tot colorum debet a puere iris quot sunt modi graduum is diois ostendetumi coloreo:sedisti sit tres per precedente: et no piti reo sinilitentio periristo ergo etc.c Certia . conclustio est ista. qi aliqua irio potest apparere quadricolor.hoc patet: qi Ipter iuxta positione vitruo coloris cum alio puta punicei iuxta viridem apparet rancos seu colo i cui uiuo qnec est rubetio nec miridis nec alii rgus.consequenti p3: et alitecedes docet perientia: et Pristo .declarat in utera etiani per expclaetitia in aliis rebus iuxta positis colotibus diuersis adiit uice sed tamen faec conclusio videtur aliqua di est coppoma secunde Ipter quod dicit Eristo.*Ducos noli est color distinctiio: sed appet esse distinctus Dptari uxta positione ni si et uasta conclusio aliqua iri op6 tappere sex circularentiau colorum distinctori cuiuilibet a sibi pravo . hec conclusio patet expcarientiam iii hunc inodulii q= supina circi iteretis sita .eo tineo pusiiceu:et sibi immediata sit b.cotinen Eviride.et tertia c.cotis Iesio alursu:et quarta sit dii mediata c. corinens iterii in rubeti vel pus sicciuet quinta c.colatine lao viride:et seria Leontis lieno a iurgii: et cit quilibet in otii est distinctus a sibi coniun clo imediate:ei quo sequitur rposititiai: nec tamen ista coclusae est contra conclusiotae secus Ida: quia juvio habeat sexcire cunferetia 5: in colores Fin speciem a tonsulit plures est treo et istud coli tingit valde raero. Sed cdtra ista o conclusiones ii queritur cur tam variem iid inagis siccisi limo variatur coloreo iridis qr ito pol reddi causa vides: voluntarin dictum sine rotae.non em sufficisti treo graduo gratia inaticos CZid

hoc orae hoc est D p tertiatura lucio reflexe vel refracte qlle si captata ara est agere nec aliter. Aec videt mihi posse dari

luelior ratio: siciit nec huiuo: qua recellii id in oves ab occideste molieno: et quare equino generat elephalueo:nisi qet iratura eo * no est apta irata facere nisi equoo. ystii dirip Si declararip expientias na si vetitiale plenii ac nitida vel semiplenii illumiliatii a candela existere retro caput videntio: sicae oculiis sit in mcdio inter vitrum et candela:dulliodo vitrum illurninetur totalla: tii sic apprestiti fictior po lucis candele Hasursum puniceii dare colore: et media viride:et supremae pars flamec inferiuo appebitos edet colore a iurgii et nee oportet esse diuersitate ni edio et puta fumii per que albii visu in appareat ruben: qi nullo ibi de existe te istud eueniet et appebit volenti experiri. videmuo sistiti filio aranee rece ter faetctio ae talis diue sitas colou sicut est iride appet sin diuerssa optes fili: et in sine sis movet diuersitate inedio*:etelioc est Ipter natura radio*.cstam in refractione radior; pvimale semipleiiu retro in pariete appet taliodiversilao colou.:l Sin est aliqua diuersitas medio*: et j l)oc est yprernatura radidi ou ite iniri de artificiali qui appet sine inino. Stertini ubi appetit dis ilictio ii eo coloetiit aclebia ostii estimio: et si is e diuersitate mcdsorum : et hoc gnoti est propter reniistionesti: sed est propter naturam radio uiui.

dropici hoc ad rationes. Ad pritia alii cin

cedis pila et ono .rid probatione falsitatio: quia stimulio modio gest: sed tamen non diuersis specie iam istio tribuo: qimagio et mimis non diuersificant specie. Ciud secunda. causa dii tuo visa est. Ud terti j.dicendii ci imo etiam propter natura radion: constat enim aequilibet color iridio seclida, rio vel supremo es Fretitistior sibi coire vos talente iniissimo: et ideo hoc noli fit sens sola in remissiostem. set id aliam et c. verum est numero: sed iion fm speciem . s id aliam dicetidii ae duo color eo intentioreo possunthene aliquid facere apparerc non possunt duo rem illi eieci . soletis piopter nilniam tensio, item si videas facit alba appere post inodum rubea et post clatrina et postea viridia q6 no facerent aliqua alta visibilia mimio intcnsa: sicut luna et stelle. cita alia trio que appet de nocte etc.dicendum qi conclusaeneo sunt ita telligende dc irisdibuo lippentibus ad solem: et de illis Uristo in te debat: vel etiam deliina potest diei; luna os eii ait illos coloreo: id noita hii sibiliter Oinnibus sicut sol.

solum duplex et non imitti plicior irio pos, sit appere. Laetargius prinioqino: qr tri gplex potest appere et non solii iii duplex:

s siue elitibus iii diuersi

regionibuo Piib eade3 linea ille ridionali: quorum unus illim potvidere duplicesu: qtiarum vita noti est alia nec aliquid salterilio: et go quadruplex: et per cosi sequem triplex. Eccui ido tot posti uir apstere trideo quot sunt ocitii videnteo vel videnti ut in igitur plures Iduc.'na pater erumlaoc: qi oculi videntium iit intillo pitirco duo: sed an opt3: quia valde plureo in diuerstolocio existenteo simili et semet vident iridem: et milli duo candem .si Tertio .in eodem loco ubivni apparet irio piis icipalio ibi apparet alteri secundasrsa irio: et piiticipalio in alio loco: gpli iredrisolum ducipua paten si d auo appareth expielmain diuersorum. in diuersto locio. Quarto.irio artifici alio pol pluribus modio apparere et limitiplicior oesoluouobuo modiorigi fetia trio natura.lio consequentia tenete edictio: et antecedendi p3pexperietitiam laci elido tales trideo: aliquas per roratiora eiu subtilio ireo: et aliqua o per rorationeo gromereo. Quinto .posito alii appent due iri deo in celo postiuit dua dirides artifi clateo bino eandem di flaretitia positionio facere: sic vi oculo aspicienti appareant: isti iris potest apparere multiplicior*solii duplex. napt3asio etiam patet pexperientia. ea xto iria naturalis potes p speculum ad aliud speculum imagii leni reflectere sic * vei suo eandem disserentia positionio due irideo appareant quatuor: et p eicitationem unitio oculi caelici ui optici sepentur possunt sue appere quatum et sic sulit. eiriop6tappe e multiplicior q3 solum duplex.=ssaph:

to conclusi iusill ixaeci illi.O quando plures itideo eiusa dein stius

344쪽

dem sitis in coloribus videtur sub una alia: et hoc patet per

experietitiam. igitur potest apparere multiplicior quam soslunt duplex.

ii oppositum est Aristo In litera m dicit

dupla autetnet obscurior colo libuoque ambies. et postea subdit tres autem non ad hirtutiuntine plures*due ei: quo videtur Quo posui apparere multipliciolo solum duplex.

In ira cucstione primovidebitur opinio et

positio aliquorum. Secuta respondebiturast quesitum.

Quantum ad primum aliqui imaginantur

piobabiliterae sitimastiadus unus circulus: siue etiami, gutuae sicut etiam Drlito.imaginai:q sit h. t. ni sic linea b. ni sit protracta de sole ad iride: et hoc inferiore. rh.u dc sole ad oculii: et .m.de oculo ad iridem . sicut dictu fiuit circa liter a. lucticut habet .r. yspective. Vitulonis maxima eleuatio iridis inferiolis est.xlij. gradum .itam tantum de celo occimpat semidi 1nieter iridis . posito igitur*lat sit in occidente imaginatur isti unii punctiss eleuatu super tua si ipsic te ori3otto p xlv.gradus:et vocetur iste punctus D .etptradas linea a puncto lt .vs ad punctito et imagines circulus describi cir cliuoluedo pii cin d. tuc pol imaginari q= iste circur entedi' inter duas irideo simul appetes .et lic pol dicima de ledi: stantia hincindest tres gradus infra et per tres supra appas reat color put euo: et tunc recededo adhuc modicii equast ab isto circulo medio apparet color viridio:et adhuc recidendo a medio equast apparet coloratur oliua 3ureus ivtris iridibus .aeter hoc diciat isti*p3 causa quare tinsulit due irides et nonaelureo. edinistio dimissis tan*Dbabili bus licet nos iii tuebata: qimulta possunt imaginari possibilia cnunct fient meclinat cause effectuv. Cysseo ali dicit Vitulo in contento conclusionis allegate:qdicit: iton plureo duabus iridibus sita coloubuo differetibus post ibile est vi deti:cilio sunt nisi tres colores tristior et ut dictii est prius noest possibile diuersificari colores in situ nili fini extremos eololeosd punicei et alurgi per localem travositionem miserii per mediuo manet in causalitate media inter illos. et ob hocp3 op plures coduc sit uirides colore differentes non possunt fieri: qicolorine diu diiuno pol habere causam gnationis aetido maiietibuo in forma voiia: Suio fuit transpositi in situ. Nec ista ratio isi vides sufficere: qi quare me diuo color n6 potest esse in extremo: et alter extremo et in medio et cibulus cano est redduaudeo ista coclusio no videtur esse piobata. Et ideo ali est dicendii plenotando viqii 3 nubes lapior eo tardidius mouetur: et sub illio sunt alie inferior eoquelociuo mox uentur:et istud experimur adsensum: qi videmus una nube3sib alia tram ire et velociuo recedere:et boe estppter ventum qui inferiuo est fortior S superius. EUlterius notati dii qs meo suptores si sint plus eleuata frequentius eo usant gute tutas pluuiales minoiesse nubestii seriotes:hoc satio pateter primo butus:ubi Aristo. loquitur de grandinibus: et inter cetera reddit causam quare fiuiit magne guttule pluuialasque diar labiisse: sanubibus ipseriolibus dant pari rapini conuertitur cito vapor frigidus in aqua: sed superluo no est ita: imo pluvie paruarum gutta v sunt desursum no e mediam regione: sicut apparuit in questiori u optimi.EIte itotans du* qn iris causas in ostioribus guttulis apparet in te si olet lucidior ceteris paribus S iris q in minorib' guttutis catulatur: et illud appetu experientia in iridibus artificialibus: et 'similiter est imaginandii de naturali. Egite raro vel nuo possunt nodis versus eande parte ceu plures modi nubium sin superius et inferius apperem duo salte otinue: hoc patet tam per experietitiamst ratione: sit via anuheo inspedit visione in alterius moeriolis ii sit in ea de 3 linea recta aspecta: etsi non tunc videtur superioi congregatio nubili: et sub ea vira inferioico gregatio nubili transire et descelidere: sed nulla cogregatio nubili videi ultra illa superioreppter nimia deii sietate nubisi mediaciet etiam si est ent alietiubeo stipioies; et si sub inferioribus est et una certa coordinatio liubilam: ista cetita Dpinqua terris di sub ipa iris non posset apperet radidversus oculia uoti reflecteretii sub coloribuo itidio: licet bene sub alio modo lucio: et ista sunt presuppone data*pi incipia

per experientias manifesta. PTune ergo questio de virtutestimonio satio apparet este falsa: quia nulla iris apparet duplat nec tripla: sed ad istii in ellectit loquitur Bristo. qial,

quando lina ui et semel possunt apparere plures ira deo: puta due viii et eidem hominii ii eo de loco sup superficie alicui uomi3ontio quiescetis simul et laniel. Erueris illiquia ergo putapparere sic tres vel quatuora rides sicut appent due . hoc queritur per questionem: et sicilitelligerido.

eiusde oculi et ceteris conditionibus tam Dictio saluis apparent solii due irides et non plures nisi raristini eboccSmigat Ibar: qi solii sunt duo modi nubila pluentiu 3 simul et no plus reo nisi rarissime hoe contingat igitur solum sunt due indes et e. sita reiiciet hoc: qitrio fit et tali reflexione vcl refractio, ne in illibe rorida vel in guttuli E pluvie cadetis ex nubibus descenderibuo: etcn tot modis potant fieri illo quot modio taleo pluitie et ilo pluribus: qi alio mo no potapparere: igisses qui urn positii sedatis p3 ex naturalibus philosophid:etexi iotabilibu opic dictio et uitellige cla est conclusio de iride naturali in celo sine artificio adiuuante. LEecunda pars conciti stomo p3: quia posset tertia nubes csse ita bassa vel sic flattiari pio picta lique ventii et plimanam appareret tertia: et si non secundit semicirculi ferentia circuit: in pniatiqua portiorarie. Elee piobatione istiuo p3 qi quantii est et et parte nubiumuentiu post elati rideo vel nubes appareres pinqui oleo actinuice quandovetqn remotioleo: sed quanti rei et ex parte radio mulso: et et parte reflexionis radio*: et Npter eleuatione solio equale fera papparet adiit uice equaliter distanteo et favi nequali elauati dei nequaliter ceteris paribuo.vocruamen non sim expertuo CZeclida conclu M.qi iris fecitda vel eleuatior est remissiorin colotibus Optima frequenter uret oppositii rari in me mittingat. ista p3qi in rotatione subtiliori et instauodi resta et in solo remota a terra appetete attoliris: igitur remistior . ona p3:qr ceterio paribuo que renit Iosra sunt dehiliusvidetur: ut Bristo.psupponit in litera:et ast p3 ex notabilibus piem istis. 6 Tertia coclusio. qdi Dosiecit eclaria nigma paret: nem appere potvnis de loco petae in quo alteria Vpriirio prima pyista: qiptu uten Q coiiicidiit nec re de modo:sed sunt iii equalium guttula et: ut in parui Aguttulis et magnis et magis eleuatis potest apparere iris lucida equati sicut in magnio et inferioribus sicut etiam apparet infridibus artificialibuo.S3mite tamen isto non obsta te p instrumentii suta per astrolabili domet unus iride invenire prima et principale essetin eleuata quantii cstet cleuatae alla: rura laclidaria tremectu alteri uo in diuersio ori 3ontib'Sed tamen or hoc non sequutir es ea detrio vel in eo delos cogitim lariss cotingat ista CGuarta conclusio. corcspecta

diuerso* holiti in diuersio partibus tot tristes sunt quotltito culi et quotus istori3oiit eo simul et semel in eode in stati piit apparere .ista latio pat, expledictis: quia alia est et irio qua videre ego: et alia qua tu videres: ex quo iris fit per refleximnem et per refractionem. Alij autem radii veniunt ad me Saa tetet recte sicut est de imagine inspiculo. Ex istis coclusionibus patet:qitrio scda no est regerio nec imago prie ilicdis:sic ad pii speciales in nube ubi fit ladatet q, ideo debili'. appeat: sicut quida conabantet hoc patetici rorationes vel pluuies uo fiunt sunt distin te mee radii pilai vales iridis rellectunt sursum per modsi colo iii iridio: bdcoisum ad certetrii oculi vel oculoe .cis etia patet in iridi ' artificialib qieristentes eleuati super rotatione ii 6viderent iridem: qua videret alter qui esset in naedio inter rotatioruet sole. io non re

flectuns taleo radis sursu na pila talia vc Iasunt ita remotam prellexione lio Oisideret aliqua apparitione selisibile sicut nec a speculo dic posset iris p reflexione remore videri: mediperientia docet. Et la cruspecula concava vel creexalta partiano posset talio ordiriatiost tuariae ab omnibus ad octilura dii reneri ad oculum conuenirentietissa omnia per experi: entico costreo possunt apparere de iridibus artificialibus qua o possumus bic facere:et consimili modo I rist. imaginatur fieri irides naturales. certii est tamen quod in roratio iii huo in eadex guttula ubi instriori oculo apparet aliquid de iride principalio ii ibi nihil de iride potest apparere oculosuperiori. sed ubi appareret aliqii id de iride secundaria iristeriori oculo in ea de guttula posset apparere sinul et semel aliquid de iride principali oculo superio ii. et hec experietia docet. Emubitatur circa predicta . qui aevio dictum sir quare solutis dupla appareat irio frequentius mon tamen est dicti

tet iti

345쪽

b Tbimonis in Tertium nacteoror v.

inopterquist colores apparent diuersi vetaduersu quia superior iri habet colore puniceii inferius: et inferior habet colore puniceum super tua et sede atho consequenter. ocem pStella Dpter circulii in niedio intaginatii sicut dictu fuit Ques ritur totide causa: quia ea de ratione posset imaginari circulsio infra inferiorem: et alius supia vel extra superiorem: et sic in insinuam: uod tam mi est fallain: iiec viam aliquid hic videt Ieasna p3:qutation est maior ratio in uno loco quam in alio imaginari tale circulu.c te hoc non viderella propter uiuersitate pluviatij:qi inartificialibus iridibus ubi iso est diuersiitas guttula*touda; vel pluuiassed imo stitit equales guttulerorideribi apparet talio conuersio colorus su portorum et inferiolumi sicut e retetis docet. Ate ex alio novidet hoc esse opter diluersas pluuias diuersarum imbiustam suptus et inferius: qi ilarius circa terra apparet fines itidio: ubi con est diuersitasta tu nubium nec guttarprorida*.tera nillil em et fities iridium attingunt supiiciem ordontio sitio su impedimentii et supiaclein terre: et quandocue fines appa: reiit iii vallibus inter duos montes: ubi iij non sunt nubes iec pluuia*diuersitates ridi sta .ria primum dicendum Iroeno est Dpter circulii imaginatii in medio nec 11pter remitioncspuo dictas. edar magna difficultas est indoc: ideo puto probabit tenedo*docntypter natura radio; sic diauersimode olidenti si colo ies. Unde imagiliandii est de gularii lio inferioris tridis p pars stiperior q appet rubea causefaraatis minuo penetratibu3 et reflexio hec parsque appa si et o tridis sita radho traselitibus p logius mediii puta tria Glo .ppistquii ad centrii sipderule roride: sed paro iridis quesupior apyct a iurga vela iurea causata radiso legi minae lare diu traseuntihmo et reflexis et refractis. undet in agitioiqiiid solii Guora stupisci eo spheriale rotide reflectit radiit ad ocultu: sed incidit sup coitu exa supiiciem oblic refrangeri et interi 'pei retrabitumi ad alia suptate ex oppositae te concaua in eoparatione ad ceritru spherule:et liciti illa refle,ctitur fissi equale angulti ilicidet te vel reflexio io: et qi oculus est ultra radior; couttii esuia q sit ex concavo speculo: io apa paret rester se imago:putara diu si ferior ad speculiu incides vel ad spherula: et aamius milium medium transietis appa rebit si, iustet adhuc supius inciditur quo ad visum nostrure nectereti ista apparebit inferius: et sicisi inferioli iride rus ben apparet sulliust sedaturgii in fine: et istu adlibet poteraperiri in urinali pleno munda aqua posita candela retroca put radiante sup visuale ante facie net talio reuersio siue in tensio colorum vel appaetitionio eo recte sicut contingit in speculo concavome quo dicit aut de theculis in cistione i. altitudineo et profunditates a speculis cocauidqcunm sunt inter confluentia visun a. ante radii visuales reflexi coinccidat secti do ista reuersa apparet: sicut in speculis planis et rauexmqctiaci sunt extra conuentia queadnio dii sunt etapiparent. et sic videmus in speculis concauis et sphericio:* homo stans aliquantulit arena otio ultra coli fluetitia radiorum apparebit habere caput inferius et mentum vel corpus et pes deo vervece uni et consimiliter imaginandii est de iride in ,

fersoriae supius apparet putilceus color et inferius a iurgiis: et econuerso in saginandii est de tride superiori: naiii ibi siminutile iii tantii eleuateae radius transieno per maiore spiss i md incincat velaque: iste licet sitiit ferius in ostendit aps pari rionem rei superioris et alius radius qui est supiuo transiens enitnus meatu vel minorem latitudine iste apparet inferius vel modo ecduerso et ii ociterii contingit alpter concausta templici e*guttulariti suo celitrum. et ideo colorco susperiores apparebur conuersonio do positi coloubus inferio:ribus iridio. et illud possumtio erperiri circa eadem candeta stillescet item: quia inagio eleuando utinale apparebit supior paro candeleversa sursum et alii rga. sest media apparebit vis idis: et infima rubea: et doceque belle creuenit a latere: sicut illscrius:dumnio dolit equalitas angulorum incidentiae et rester toto utrobiunt alia sito oportere r. Et Ipter hoc pol cotingere prope terra in finibus iridi ui et pStyx ingere crypetereram quado citius parua iris pii iicipalio prouenit luisse curidaria ilicet superi uosecuti daria trio frequentius delunat vel De iciat: quia pluuia supi otio iridis citius 6ficit vel cadit iii fieri uolet sae amplius non poterit appari re. Et undpluriesia modio M istis di iobuo poterit coiit ingere: quiae si infra infimam indem descenda iit guttule non amplius racdigo veluci ad oculo in quia tunc radius est quasi perpendicularis:qui ingreditur spherulas rotidas: et sic remore pene:

trat irrefractus: nec ad ocul uni reflecteretur: sed si retingat valde prope inferiorein tridens hoc tion erit tantum incoli uenien Emec multum impossibile: etiam si radii reflectantur iij concurrent ad eundem oculis in amplius: et propter hoc tion apparebunt plures. et er illo etiam patet quare totum inter, medium interditas irides no apparet sic coloratu sanctim lasmeti ibi sitit pluvie et sol radiano: qui radi, ibi incidentes et reflexi reflectuntur ad alios oculos aliorum secundu equali, talem angulorum incidelitie et reflexioriis et non ad oculum illius videntis duas irides: et propter hoc sic non apparet. Ad altam dubitationem qua do dicebatur er l)oc non litaret per diuersas pluuiao dicendum qi imo vel propter consissimilem pluviani alte late et prostiti de diffusam securidiani diuersas eius partes: et sic fit etia in iridibus artificialibus: cisi rotatio sit guttularum consimilium latre et alte diffusa: apAE patebuiudue irides:sea si non apparebit nisi vita .ethee sint dicta probabiliter quous aliqilio in inuo vicari

de cad ratio es. Ad primam: tot quot

apparenti rides etc.dicet duisic hoc exclusiani est per condiditio ii eo apposita orcii ip intellectuo conclusiotiis debet refer ri ad eundem hontinem quiescentem in eodem loco: et secum duine idem ori Nntestne artificio et sine motu et sine alio spesculo .c Et similiter ad aliam dicatiir. quando dicitur ca tot possunt apparere irides quot sinit oculi etc. hoeno est dubiucum pluribus hominibus diuersu tria eo appareanti uno in ater laca liteo trideo apparent diuersio hominibus siccs viis intersecantili apparet uni et a uera altern sed tamen nulli apiparet iii tersecatio .Eridaliam cum dicitur. in eo de loco et dicendum qi troelion est multum incola uenietio qs concluditu videlicet:*contiligit diuersio hominibuo qr simul et se mel diuersto pomant plureo apparere. Cud aliam irio artificialis etc.coii ceditur. et quando dicitur: igitur et naturalis. negatur coli sequetia . quia in naturalibus no possumus tot et tales diitersitates facere nobis apparere sicut volumuo iucut facerem uet per artem iuuatein natura in .c d aliam disceliduniae ratio concludit verum:sedalon cotradicit coiictu et non icitia difficultas noli est deitaturali et artificialistini ul: bdellaturalitatuni. Et si diceres artificialis est naturatio .discedunt ae in pio posito vocatur ista artificialis que fit cum iuuantine artis sicut que fit per rotationem: Suto totaliter sit ex natura:tamen voluntariu3estir eleuemuo sic aquam. vel etiamsi fieret iris ex fonte descendente morem quado aqua descendit vehementer ex monte caderet super lapideo sicut Vitulo recitat se inuenitie inter Coloniam et Corindiam rei Squasi continue apparilit iris .cZed talem puto in propoli, to et artificialem: iuuio nulla voluntas adiituet. a alia: est solutum per conditiones premissas ui questio ite et

is Ucritur viruin semper appara

Prentibus duabus iridibuo supioi debeati dabere duos colores coiiuersim positos .et A arguitur ptimo q=iton quia si sic: hoc mas I xime videretur esse per medium colorem:'l quia aliter iton posset situ art. conmuetia et tenet per dictu Vitulo tuo in declino per spective sicut allegatu fuit in questione precedeti .falstraocci sequetitis probatur. quia si essent adhuc possent colores didiuersi aliqtialiter sit uariet contierti. puta ponedo rubeum in medio et viridem in extremo. Hecundo. hoc maxime esset pro mitto: ias fida debet esse imago per te per specula apparens et propter hoc visci debilior .hoe est sumtut patet in precedentiqstioli ea psia phqr ex hoc redditur causa a initistis. DTertiost sic hoc e etypter pluuia o supiore omino leo: hoc est falsum:qi circii ferentietarii extren rodix intermedio rum poetiit ad stipficiem terre ubi sunt pluuie cq grosse.sedona probatur. qi ex hoe maxinae posset reddi ca:*m minorix b' pitvisis min' reflexio .eteeduerso. uarto si sic: tuc sidpossent apparere due iridio habentes colores similiter si tuatos.hoc est falsum:et coiit rapuito allegata:et contra experiestiam. et coiisequentia patet.quia si seni per ergo ituri* aliter. Quinto possibile est fieri irides artificia leo ison habetes cololeo contra positos igitur et naturales .ana p3 per simili tu diueris Tristo et antecedetis patet per experientiam.

Oppositu est:

346쪽

pla autem et obscurior coloubuo citie ambiens .ellam positione colores ex opposito habet positos proptereaenae causam et docvult Uitulo iii conclusione xvii irili tride exter loriquet coloreo in aerio leo iridio coli impositi: et debilior eo viden

vult postea iii litera:vbi post dicithteriori ris in quo b. etc.

notand uni ci, colorcs iridis dictuitur con

trapositi:qiuna tris h3 rubeum superius: et altera inferiugi et sic dealdo.et causani duius reddit Iitulo in coni me lito comclusionis xvij.plius allega te valde diffuse imaginfido linea rectam a centro solis per centrum oculi et per centrum iridioque sit axis lanii datio radiose. sic et radii plus distantes ab axe ivit debiliores.sed processio est nimio piolixusaiee videtur reddere causam eonversionis colorum pin diuersitate exterioris: ut daret intuentibus: quod pio prer prolixitate nolo recitare. Sed puto probabiliter loquendo ipsit ima glanandum de guttulis inferioris iridis ae paro sepiorque apipareat rubea caii latura radito miluis medis ni penetrantia viis et reflexio sed pars que apparet viridis fit a radito traseeuntibus per longiuo mediunt: puta magio propinque ad cetrum rotidemberule .s3 pars iridi que apparet alii rga calix satur radii Alongissimum mediu in traseuntibus et reflexis et refractis unde imaginoi or no sit conuexa superficieo uberule roride reflectens radium ad oculum. sed imo polim incidit stiper convexa, supiiciem oblique reflectunturiet ulterius penetrabit asy ad aliam superficiem partem concaui in insparatione ad centrum spheruit et sic in illa reflectitur sc6m equa emangulum iricidentie et reflexionio et qroculus es vitra confluentia radiorum que confluentia sit ex concavo speculat ideo reuerse apparet imago: puta radius inferius ad spherialam incidens et minuo spissum medium transiens apes parebit super tuo: et adduc superius inciden o quoad visum nostrum re nexibilio iste apparet inferius id in inferioli iride rubeii apparet superiuo:sed aliargum in fine. et illud quislibet potest experiri in viislati pleno aqua munda postia cat ela retro caput radiante super urinale plei tum ante facit ncontingit talis reuersio colo tum vel apparitio eorum et recte licui contingit in speculis colicauio:de quibus vult autoide speculio cosi clusione secunda:*altitudineo et profunditate oa peculio concauici quemnae quidem sulit inter confluensitam visu inuid est anted radii visuales coincidalit et cecurrant illa reuersa apparent sicutan pianto speculio et conite

xisque cuncd quidem sunt extra confluentiam quemai mos dum sic apparentiet sic videmus in speculio concauid ubericis: R donio stano aliqua tutum a remotis vltra confluentia radiorum apparebit habere caput et mentum vel corpus insferius versito terram vel in centrum et pedeo stiperius .consimiliter imaginandum est pe infri iori triae. Et nota hic. Quod non procedo magis scribendo de hoc: quia illud redicte et punctualiter quod debet hic dici et subsequenter dictu est inprimit questione.

In ista questiolae pro nunc ergo fit prima eo

Rusio .mqn. apparent due trides orir habentes colores sietuatos retrion conversos nec couersii3 positoo ocp3 experict figet autoritatibuo allegatis in quarto argumento principali. rea conclusio rusalis ad quentu seques ex illa est. qGito senipapparetibus duabusiridibus supioidebet habere coloreo conuersos seu conuersim positos hoc patet ex piecea dentibuo.ETertia cyclusio.*aliqua do apparent due iria deo coloribuo conuersim positio: quarum una habet coloreo conuersim positoo secunde vel alteri. joc pater per experii nitam: et calisa premisia est propter diuersitates aspectu G scd in magis eleuatum vel minuo.

Ad rationes Ad primaim maxime videtur

etc.dicelidii io Oino Ppter hoc nisi addatur alie caule pdicte. dyoatione j p Uitulo item Simidii aevo luit solum de duabus iridibus 'trapositos hsitibus colores O no posset esse aliter medio conseruato iri eodem loco:sed in hoc noest causarpter extremi colorco sunt cotrapositi. sicut non pota iter eme qii in grauitas declinet ad motu deorsum findimpediati in ipsa no est causa ppter qua inclinat.H Dd alta

negat pii .uec videi causa hic dicta verrauit:go satio p3 ex piobatione ontis liasscedenti sistione. aliam fi lichoeesset Dpter plumao etc.dico crit6 ppter hoc: qi minoreo solix sunt:sed cet magio puri releuate alitia spectu habetes ad visti sicut pmissum est antecosti lusio ii eo. clauarta loluta est in una conclusionii. Lilla quinta. possibile est fieri etc. cocedidiotaratio: et hoc est yptia 'clusione. Osdronepos opposittit ad Britto .fici noluit ae senip stic fieret: se a quam: etia ipsendetperientia vidit: no enim vidit tres triaco simul hoc reputans impossibile et mel poni bile nec ratio sua ad hoc est sufficiensi: qil cet versuo vita differentis positionis non sensti retitst potant versus alia ipse qi apparerent treo trideser quas rum superioi haberet coloreo conuersim positos laclide: sea sub media potest esse infimae habens colo: eo similiter stulastod sicut media te et sic sit fimo huius questionis.

Ummid critur uti uni iris stuperior

vel secundaria ncccssario debeat apparis L Irere iusto in co oribito vitio pii iaci pac

h, simperioris iridis et clogationea visu. hoc

causas debilitatis ponit spire et, rigatione avisti sed misitas oratio probatar: qr irio principalio sole existente iii etire vetoecidete ita alte et remote apparet sicut irio secis dari ac si sol est multum eleuatust et is non ita obscura in colorib sicut iris secundaria. erso bocnd est propic relongationem inaiorem. et ex alio: qi siste: tunc aliquia elongando se ab triadem feriori remis ius videret eam continuem si maneret in eodem loco et qGapparet, me fallum per experieritiam: et 'napucisterii per maiore distanti S piocederet radius vi stralis. I Soeo. si nici hoe esset Dpter fumo o maioreo et densio res saperius in aerem inter o .vocosio est falsum .psta pi: qi piostrer hoc Aristo visse famisitare diuersitatem talorio triclis inittera sed falsitas pic batur: nam in artificiali it de exterior ris apparet obscurtoi et remistior in colotibus et tamen non est ibi pluralitas bumoisim re diuersilao fumorum: maloi insterius qua stipe riuor ideo cita 3sse est in naturali tride. Et ex alior quia tunc extrem x irio deberet apparere lucidior et intosioi piopter maidiem densitatem specu tu ubi lux mitiuo et melius reflectituriet si hinc suo ius estet maior densita duni orti vel vapoium supcrior irso liticidioi appareret. QTertio si sic: hoc esset etiam propterea: quia retro superiorem trid cinest nubes inagio lucida Srctro inferiorem: et sic intensior apparet inferiore ubi cst in gio nisi anubco: citia opposita iuuexta se polita magio cluccae t. sed consequens probatur esse taliam per simile in artificiali iride: nam illi superius oppositi intur visul maioreo tenebre vel umbrem retro iridem infesriorem: et tamen inferior apparet lucidioi et clarior in coloria

arideo hoc non est propter talem oppositionem. Lissuarro si si cibo cesseri ci superior irio e et reflexio iii feri otio: hoc est Misum: vi patuit in priori questione: sed consequentia tesnet: quia nullam alia in causam assignant nisi valle. Si linto.si sic nunc aliquo ascendente magis ad superiorem iride et et appropinquante plus superiori intei liuo appareret sibi cunctaria iris inferior iris: consequens est falsum uterpesrientia docet.sed consequentia probaturiquia talis remissio incolotibus non potest esse nisi propter dista itiam vel prospter medium:et quocunm modo si melius et plus approximetur melius videbitur: et si plus approximetur nielitio apparebit secundaria itio qua punis ceterio paribus: quod tameti est fialsum.

opposimam est Arist. ubi dicit .dupla au

tem et obscurior coloribusque ambiendret positione colores ex opposito habet vositos piopterea ad in causa m. longius enim proteli suo visus sicut quod longilio videtur et c. sic qi intendit citrio exteriori tare ractione debiliori propter longitudinem et distantiam Anui sibi vel ibi videtur.

Circa questionem notandum est vi Aristo.

in haelsa videt velle solite reqstionei et et trasuerso is colo preddere cani: qi a loco mapio distatem reflexio iridio sci a.

rieth loco viii distante fit reflexio itidio recipalio: id hoc

347쪽

in Tertium CDcteororum.

tiopter rationes factas ante oppositu iaci vides csse verum: quia experimur qi iris pusicipalis sole existente in oriente talum distat sicut secundaria sole eleuato retrii apparet luci dioi: ideolhoc non sufficit: nec etiam sufficiinit fumi et vapocres C Piopter C potaridu*huiis modi debilitas apparistionia contingit ex niuitis caullo. Uilo modo ex remotione visibilio vel refractibilis,latio modo ex densitate niedit. propter quod apparet remactio maloi.Terto mosio ex debilita

te radis incidenisset reflexi alcet sit eque biculo et tam es pio pter nimia debilitate vel Iipter nimia densitate no poto steaere sufficie tersimilitudine reis in q, laceret stemet bene foditis in medio belle disposito et raro. Erinde imaginandum est in queda pyraernis rassios Icedata puncto signato in sapemcie astri: cuius pyramidio axis est fortissime radias vel ratus fortioiri radii ali propinqlitotes ceterio longioribus vel distantioiltuosivit mitioies: quia sunt ppinquioreo oriagini et magis propinqui fortissinio radio : et ista omnia singulconcurrrunt in apparitione iridie.

Tune fit punia conclassio. P semper et neces

sario uno stantibus et ceteris paribus exterior apparebit obscurioi et remistior inferioli siue interiou iride respectu eius, stem oculi phatur: qui bio es cause coiicurrunt: igitur sequie erectuo et irides sic apparetes 'natenet et ago declarat: nara df, extrense iridis plus distarit ab axe:q6p3:qilia axio trastirct directe per centrudi oculi et per celitrii iridio: et qr tune inferiolirio est minoi ipsa est yptii quior axi et exterior remo: tiot: e mitiores radii veni urit ad infertorein seu ad interiore3m ad exies lorent: et hoc tanti artificialibus eo in tiatural b' .umpliciter plus distat ab oculo locus reflexionio exterioris iridio: quia oculus est ii axe et exterior trici plus dilia tabo te. urripe Ilii est melius disposit tim respectu trifcrioiso iri dxo: quia glittit lebit grono reo et per mitiore dista itiam radium reddite fateor et habent post se freqn cister maioreo tenesbiaci vel vindia salte naturates irides . Secunde concludisio.* possibili est existetite impedimetito superio te et exteriorem lucidio te inferioli iride apparere: q8 pd: si radius solis diopter debet fieri refractio inferioris itidio impediatur remanente radio luperiouo:sicui qua doq3 contingit epter nubere vel propter vaporeo: vel et a propter nimia subtiista te pluuie iii lariolis et de iis tale:vcli pter ventum a monente materia vetvpter coli similia:et istud poli uinuo plurico experiri in naturalibus iridi huc:ysiae iit: licet non in artificiali bis misi totaliter principalio tris sitiincialia impedireturae uti non appareret scutioi ne remissior ista. Existis apparet aequ1doq; upparere possunt eque lucide ins ex te rioi et inferi saltemitaturalio: sed tune inferior siue iliterio iapparet debilis in coloubus. Expdictis etiam causio po: test apparere elion est possibile *vltra secundam irideat superius au parcat tenta iris. quia noli posset it i adti ad cimedem oculum ampliu* reflecti nisi ita debiliterci' estertii serisibile: sed tametilio e contingeret si illa tertia haberet coloressituatos sicut principalis. ed potandum et iste apparitio, ire dii iersolum colatum non semperet continue apparent in eadem giittula: haptimo in guttvlgoedete apparet color rubetis:et postea cum modi in plus bi scenderit in eadem guttula .apparet hanc ioA: et postea viridis:et postea a tui guo:et sic quia semper aelie et alie quiuile sequatur post motum prioris guttute apparet irio recte si insta est iii eodem denso ap pareat:ibuis tanteri in alio talio et non in eodeni .et istud po test experiri ili via vel duabus grossis guttulis descendentibito in loco obi fieret iris artificialis i quia ste eadem gurtii: in permutavit color eo in diversis utibuo ad oculus Mnec est

in conuenteno qi iti una guttulastpparet uni oculo unus cosior et alter alteruet sic omnes coloreo simul in eadem guttula respectu diuersorum oculorum sine collatum tiaret me guttula est permixta coloribus os uersio: quia non sunt codies: sed Ilix diuersimode reflexa.

NIpter boc patet quid sit dicedum ad ra

tioneo: quia nulla via sola causa sufficit ad hoc mi sic appa reat iris secunda obscutior pitula: sed omites concurrentes s afficiunt et licet Pristo non tetigerit omneo causas: tamen intelligende stulit alie sub ista quam tangit etc.

iris debeat apstere sua circuli pipini ianil sino sit imp eat metitu setai guttur pii mo*non: qi trio fit fim sectionem semiciriculi: sed illa noti est circulariora ecpiphesria circuli stet c. ita tela et de se. et ans prosibatur: qi sectio litio est figura angularisqrcausa rex circilauctione medietatis lance curve terim nautio Iuplicie secante priamide rotund j quiescere vel iacentemst supficie plana cui supficiei secas sui, sicies est eci distatis et cit hoc est linea recta:qesset tan axis in circitductione iulius linee curve.si tofitio fit p tale figura:p3 pia dc igura circulario.sed ano pro prima piae Bbas: na sectio nun est talio mura uia quol3 pucto susificiei radius incides et reflex' ad eunde punctu renectas vel ad eande linea recta: ut pl3 iii tractatu despeculis oburetibus et pol haberi ex upollonio de priamidibus: modo figura itidis est talio qi a citius putas cto iridio radi, reflectu tur usu ad eun ad pulictii oculi 3 asside oculus novideret tota iridec fit preflexione ad illuc culii: et pie sist ad ea fide recta linea:sicut esset axis sectio is munquest omnes radii iridio ocurrui: eius nisectionemnquem et Scrio si sic.ttieno appetet sola portio nec semicircul': sed

piis est falsiim sem*expientiae docet et ona p3:qr nullst tale e circuli pipheriaicii pipberia sit una linea is obiis terminos: in cuilio medio est piutito etc. ut p3 prio Euclidis inrtio. Uitalicii i imb. fir ta io reflexio:ergono sin figura circulare: psia ps ex eo q) nubeo ne est stigii re circulario .sea ans p3p experiei illa : qi qua Iliercu B moueas dii rpe appitionis iridis semp p Si videre iride: id stoe Getis ii iiii oi pie nubio estet: et hoc ide p3 ex x. st spectitie Vitulonio: eteranis idib'artificialis 'proratio eo. Quarto siste: tmic no posthii tapperevirgeons est falsinmoria teneri di ille it taleo reflexioneo 'si sesiridi: si iio 'malia figura pol fici Drto: se tur q6 nec virgesin alia figura O iri 3:et p onsito appebunt virge: sed iris:cii

ii tono sit vir visa. t utilio .moartincialio potappeream et a totius fisti reet; ctrcillario: get irio naturalio celestio. onap3psis tuditi erit isto in lila: et alio declariis: nutrio artificialin queanpet p vutiale qnae vel p cristallis hexagonii appetrecta lineae etsist multe alie irides pie apparet recti litice: na3 dato ae treo vel citatuor guttille descenderet iii raditi solio opperet tali buo eas, alio trio:et notii sui figura circulare. ex o. si sic:hoc esset ideoqi Fin circulii peripheriuradii incidereo sin equaleo figulos resim puellirer ad eunde oculu.et uo sarri necaui:boc salsum:qiliaem bene in planio specu, lio radii incident eo sinequales vel in equales angulos imaginercio ite iidunt. 'na prum qi per hoc Bristo. solum videtur velle .: barea positis: vc3:qrfini circuli pipheria. Erylirma f. qi boe videris esse platercu cularem figura solis: 'natenet:.Pptii vocetilliinari Spotcairsare iride nisi in plenilunio tutp3 it D : et ideo re irii circularita o luminosi sed ono; batur ei se fuisti im ii si medietas solio est et infra olivolite: et mediolao supra adhuc posset apperetrior et sire circa eclipsim solioqui plus O me elao se lio est eclipsam pol apstere irio. etiaradii ab uno puncto inragiliatur proce rei et non a circunfeletitia corpotio solis.

In oppositum in experientia: et Aristo in si

tera videmuo em perperientia iride fieri sincirculii vel pinportione circuli et Aristo.sepe dicit desciti icirculo: m non fiat uiator semicirci il : sed bene semicirculus.

ista questione primo videbitur positio

alio is deinde dic edii est breuiter ad quilistas linetione Ari.

Quantialia ad prim tam a Ii qui dicunt istam

conclutionein. rio apparet secti radii circuli peripheria in secundum se primo et illam probatat supponendo quina pilavo dicta de dira questione deh li marialigulo: sic in h.ssimi et ii sit ceti tritin oculivetoli 3ontis: et in sit ali civis pii cinoribilexioiuo:puta altissimus:et eum ubi fiat resterio ad angu log equa leo incidentie et renes: lonio:et impossibile est quod sint anguli equali scirculi iacinni ecundium figuram cir cillarent ideo iris appares licipi ita figure circularis. Se cuneo argiiunt sic. circianducatur trianguluob. tr. n. asnente h. i.stra. iiii restatim patet otio din. punctuo describit linea in circulate iii. inertio. adhuc coimmaut, quia ma

348쪽

synantur cimiti ferciat iam trianguli: sicut est trianguluo h.

lv. ni. tulic per quartam pii in i Euclidis probatitur onineo thuiusniocli trianguli sibi nuicem esse equales: et sutit de eodem puncto ad circinaseremiam: ergo linea,. in .etonali alteu nec corrcspode ilico sibi sunt equales I tectinio duo alio C

; Ismissa ista positione tanqua vera: tam cli

vi inclitio litere intentio habeatur: quia difficilio est proces sus inta iuuin maliqui dicunt Pristo.lion dixisse: quia iii aliti qua ti an statione nulla fit mentio de imo: et quia circa iit ram visa est demonstratio: secunditi quana Tristo procedit: ideo nunc aliqua bicula sunt supponenda . unio.* ou oest circulus diuideno partem tali visant a tion visa transie super superficiem terre et illa pat3iii literatet per autore sphere: et per pspecilii Oo. Secundo stupponitur q, semicirculus diuidens beniimberium quod est stiper ori3otent in mio mea dia equalia transieno ab oriente in occideo est medietas niagni circuli in sphera quod patet: qilia totus circulus est ma gnuo: quia prece trum transiretagitur medietas eius est mediet ad magni circuli. et istam etia in innuit Uristo. in litera. Certio supponitur in si due recte linee: quarum exeatvna a termino diametri: et alia acciitro circuli in seiiiicircuit ferentiaciusdem senii circuli concurranti ab eisdem punctio altas duas rectruo lineas exire ad alium punctum semicircum nati e eiusdem semicirculi concurrendo in ea de 3 proportione se habere est impossibile illa deni ostratam it circa literam per xv.quintitet per.xtitiis limi Euclidio: et Aristo .etia eam narrat in liter a. supponatur. iv si plures linee ab eis: dem punctis: puta centro et termino diametri exierint in eadem pioportione se habent eo vel ptior ibiis equales iste condi currunt in circunferentia circuli vel in semicircii fierent lapierudicio semicirculo magno equali. et istam etiam Tristoteleo tangit in litera et patet:quia non possunt reni otius iiec .Ppinquius linere ex teduquia statim pii mo semicirculo magno ad illum locum inclinato ab eisdem punctist puta termino diaetimetri et centro unoe in eadem pollione se habentes ad alium punctum concurret: quod est impossibile per premissam luppositionem. Butrito supponituri quod radia ludii noli vectilenaeo a sole existente in ornon te faciunt priamidem: cuius conuo est punctuosolis: et diameter omisontis est avis illius priamidioret basis est rotatio et circini fere sui a basistri . posito ergo Tv.fit soli et k.ocultio: et maliquio punctuo remEcte iridio vel guttula rorida in summitate refractionis vel apparitionio iridio: ad quem punctum m. incidati admo ab ipso i .et secussu in equalem a naulum reflectatur a a oculii stalia oad illum oculum non perueniret: vi patet expilotibus queastionibus . et sic similiter erit dealsis radi sequaliter ab axe distantibus super guttula o roridas.

Dis ergo praemissis fit coitelusio resposa Iss

aa quesitii.q, si non sit impedimentsi vel impedimenta: tunc iris debet apparere secundum circuli peripheriam .pbatur: quia sinon: tiinc piopinquius vel reni otius possunt radi in cictere et reflecti ad oculum S sit punctus m. et dec consequetitia patet: qi si non piopinquiuo nec remotiuo: tunc erit ligus recirculario: et habetur propositum: et si erit alia figura: ali qua paro magis elongatur et aliqua minuo ab eodem pullacto: ut patet inductive in singulio figuris ali da circularib '. sed consequeno probatur esse falsum scilicet q= propinquiuet vel remotius: quia iam hoc est et contra tertia 3 suppositioiae quia ab eisdem punctio:pula d. k.alie linee in eadem propor et tione se habenteo coli currere iit quod i possibile est. Et aliter inobatur fallitas: quia statim si propinquius anguli incidesti e et reflexi otiis non essent undiq; equalco: quod est contra quintam et vltimam suppositionem: ergo cii non positiit pios pinqui stolic cremotius incidere: secatur*viidiqidior equa et leni distaritiam.ducta ergo linea recta a pulicto ili perpendictitariter super h.k.linea in continuum et directum protractaus ad p.que sit in o. fim quantitatem lineen .o.describatur circvtud:cuiuo circunferentia per omnia loca fractionum urrefractionum transibiti ergo sequitur quo a talio reflexio vel refractio que est irio fiat secundu3 circulum vel secim daperipheriam circuli si noli sit impedimetituit illusi est auo avoluim'. Et si quis diceret ae lineant o. iii aliqua sui pars te non attingit fractioned: contra quia tunc oporteret mini si perti line ediicies bdabaestentionstores:quod est i inpossibile.patet ergo pro postituiti Caeter ista conelii stolis patetica impedimento existente solum portio cucula ferent tecirculi potest appere et ni a tot et minoisin impedimentum inatus Lentinus. Et ex ista cos ictu isto ne patet: cie quo terra et oubo diuidunt medietatem celsa nobio et medietatem Oumiri cirraculorum magnorum ad quos concurruili radii reflexi Maeosole existente in orta rite liui cui occulente solum apparet semicirculis Oirigis: et sole cleuato minor portic O semicircuitio: de quo videbitur m qii estione sequenti. CEt patet ite Iulii. quod si elementa densa sicut terra et aqua no essetit: et oculuci esset incentro mulidi: et cx opposita parte solio fierent rorastiones: ille oculii a vid cret triclem circularerii totaliter cdpletam Et iet isto patet ulterius. quod ii oculi honii tui, pollent eleuat i: sicut oculi auium: viderent secuduni circuli et entia

tridem completam et rotundam. et secundum hoc utera Tris sto. est exponenda quando dicit quod apparet se inicirculii et non sit possibile fieri maiorem portione ni si ire longiore: hoc est falsuris: quia potest integra ciret inferetitia apparere: sca oculo existetite in superfici cori oratio pt mi no potest magio apparere quam semicircuivo: et hoc intenditis illa.licctocalo eleuato in turri vel in mole altissimo pos et opparci e multo niaior portio quam semicirculuo et forte circuluo complestiis: sicut etiam pat3dciridibiis artificialibus quod potest niator portio quam semicirculuo apparere. unc ergo coatra questione ni vel contra processum vel modum di isto. des monstrandi arguitiir:quia posito quod guttule rc motior coelienta latcre quam superitis a quibus radii iii et deleo .cti duin equa leo angulo orc flecterentur sicut incidia iit: et ii clis iiii liter valiter sicut in guttulis super iovbvo plus propius quis: tunc longiores linee procederetita sole: et ita fidum euudem oculum ecterentur vel redirerit: quia in equalita olitieariamboc non impediti nec in equalitas anguloruincidentie nec reflexi otiis iii diuersio speculio. quod patet per i mille quia in specillis propinquio et remotio possit inuo eundem solein videre pir diuersos radios: ergo etiam in guttulto siccum sint tarici specula altem pomo linearum: scilic3lmee l).m .ad It .m .vel aliarum Iliacarum: nihil facit acl equalitate iis angulorum incidentie vel reflexionis in diuersio specutio: si superficies speculorum concaue vel conuexcitori sint equael . probatum non est quod hoc fiat per liticas rescias a sole productas super guttulas: nec quod fiat per has ctao: quia si per fractas ut videtur patere ex prioribuo queasilonibus minc nulla est demo stratio ruristo. Et si per lineadrectas: hoc non l)otest potat: quia refraii gerentur propter acarem qui ei dei inest ignerii cc sunt in ea dein circuit feretitia solet sumniit ad iridio adeo circuliniagni circunferentia nihil facit ad propositum .es,stem. codem modo argueretur quod inibi deberet rubedo vel albedo secundum fi guraisi circulas rem apparere: siiciat argutum est de iride. Cyreni non probbatum est quoad ni virea quando circa axenad h.circiindacitur veniat ad omneo terminoo refractionum et quod ibi solum debeat opperetrio et ii opto pila quitis uecie in os inop dictas causas Cyto cori simul copio pomo si eo vel equaleo poriunt eae linea diploiigio ax sicut breuiorum:et ideo illa Psortio linea ihil fac t ad D positum. Ite .lios videmus iii umitio altio experientiis cotoico iridio asparere:et non fini figlis ram circularem: sicut apparci lii funus sudanti lim et in alisbelitu in hyeme diffiiso contra fenestra quadrata iuxta positam umbie:et sil edimitte do anhelitu in radio solari ii an scitate per solamen et in ni ultio talibuo ubi taleo apparet sine arcu et circii ferentia. omissa pol dici I baiulitet . qsblica Testiunde iride pilio dii deiiso curatio is no fecit. c. quida arabeo posueriint: er ista noua translatio ab ara bicolixit translata in latitati:et rei abici expositorea: sicut Elt exsacrisi commento suo loquitur solum de hac demo stratione et noalii: et in aluiqita traiislatione Boetii nil git De hoc Icestu inaueniturque fuit degre coirit tinis: sed solum habet iii de circulo vario: qui debit apparere diuersicoloris .et trocide visit Uttuso iii occimopvective sue: sine talibuo lineis debet apparere .sicut dristo. iii liter alioue translationis telieta oti ni a meliuo probari possunt: et forte ista tion possinit sufficicii ter demonstrari ubi mis grapbuo semper iocum inueniat copiosiim fugiendi uisit experient te sensuales premittantur tutquam principia: et illa non scitat densonstranda nec possunt demonstraruet quia ut per experientiatii vicem no iri cic fieri secundit portionem circuli vel circumrentie: sic via cir xia

349쪽

, 2 bim otiis in Tertium meteororiam.

grauia non impedita descendere illoc noti est demolis ran dum nec demonstrabile saltem pereaque in ut cra ptinetur.

Ad ratiosi es Ad primam: quando diceba

harur*fit et cmegafans. Ad probatione: qr radii reflexi et c. dicendu et nonoes radii te tripore apparitiorito iridio reste xi ad vati puncti coiiciamilli nec ad vita linea recta 3 nec ad unam lineam curuam: uiso eo in circim relatiae iridio viii oculo apparentes ad viiuili punctum coctii rant: vel ad viii lineam: sed sic riSestiti speculo sectionis cuiuscii miique . quia ibi oes radii restexi ad una linea concurruntiextra quiunon ampliugalij radii concurrunt et ideo est satis dissimile. Maliani cum dicitur q=sit senii circuluo dicitur * tuc est unpedimentum. EDdaliana qualido dicitur undi id in numhe etc.conceditur antecedens .et negatur psita: quespectrenseus Osrum tapporet in vita circitferentia: et respecta alterius in altera:et sic quilibet oculus habet sua I. Ad aliam si sic etc. negatur pila, dprobat totie dicitur ae fiunt fini reflexioriem quantum ad triciaetitiam radiorum et reflexionum:tamen nomo portet figurain totam esse circunferent talem. LAd quinta tris artificialis et viciturae non de iride artificialiquem prolationes: et etiam secunduincirculi peripheriam sitioii sit ratione natu reste regii laterio potest hoc fieri:qi posteriorem rado aptio libus vel medio itilpedire si turne ad oculii perueniassi saltem sentibiliter etc.

p acritii r vicesilas o uti ii in semp

ii per tempore apparitidio tridis necesses tu centrii solis et centritori3olitio et centriis rix dis et polos eiusde vel polii esse in ea detis i ii ea recta. si Et arguitur primosition: qt i si sic: tunc centrii or(3ontis non esset idem cum centro inlidi: piis est falsus: qi ousonest circulus magnus in sphera igitur eius centrii est idem clicentro totius sphere: ut patet expilnio Theodosis de sipde: ria. Sestia pus probatur: ms hec qua morem tracmentsi mulsempineade luere rectacu aliquando nobis existe tib' .super sup fictem terre appeat semicirculus de iride:sicci cenatrii tridis est recte in circunferentia spuere terreret in eadem recta lis iracii centro ocu i et cucentro solis: et centrii mpndiniusti di tacetro oculi: ia per distantiam semidiametri sphere; sequii ille puncta . sentrii solidet centrii ingat nasis itinea de line recta: cii per alia via procedat linea ductae a centro solio p centrii mundi Sss percenn impcuti duceretur. Et forte dicere p. ae per centruo ii Sito Bristoteles in

tellexit centrum ociali. CSed contra . qui turictio ii pol et iris quando inminui nec maior aristin ascensum vel descensu solio.l hoc est falsum: et contra literam.quia Tristo. dicitq6eleuato signo in quola super diametrum que est a.g. initior erit inperto: dec,sio circulio si non esset h. eleuatum: et perpno Maioratur et minoratur: etesilaebatur: quia qu*per centruoli 3otis intelligit celitrii oculi tui tu dicio: ponatur d* centrum oculi sit valde eleuatu mo superficie terre in tantum * nihil per superficie terrescincti de iride: et tu iactioninuiolatur nec minoratur Ipter ascensum solis:quod est propositu ni. C Secitndo ad principale. nulla est peceste potest linea recta a centro solio per centrii di istis et per centrum itidis et potum: is igno seinper necesse eui 3 centra esse in eadem linea recta uino tinpostibile esse tona p3dese: probatur antecedens: quia corpus celeste et orbis cellaea et sphere elenientareo et oculliolion sunt unum coipuo nec pomni esse: igitur no est viis linea nec potest esse perbeccentra ducta: crilitea et quatilitas tuti sunt sine subiecto.Gest si viseres.non est aliqua ii se recta fita rei verita tenused 'iri imaginatione mathematicari si esset talis: ista caperet ompia lita in semeneno recta . Sed contra. tradius rectus veniens sole lupis perficiem ignis vel aeris oblique ilicidit ad superficiem ignis:et per pilo lion recte piocedit: sed 'ggiti irpinpinistas utiliolieo:et sic etiam venietis usu ad caput dominio videt te itidem ito faciet visibia birecte fim recta litieli procedere qtie Fin mathematista linagitiationem a centro solis pereemirum oculi us ad centrum iridio duceretur: et si conseques non sunt in eadem litio recta fini mathematica imaginatio

ne. Tertio illic:istic sole continue eleuato oporteret quiescente oculo ceritrum iridis et poliani continue moneri Dclaea delicto: coti sequetis est falsum dici centrum iridio et poli non possit ut terra peii et rare nec alia densa corpora: igiti irisci possunt descendere sufertuo ex alia parte: et etiam tunc circa centruiti oculi videntio moueretur due Iinee conti line: quo alas inest non percipimus videndo iridem .pna patet:qialia ocescente irides me oculo non omnia ista possunt manere ineat

dem linea recta: quoa est edtra questionem. Crauarto .st sic tunc centra triclium in divertio uibus apparentiis in specu, lis ex opposito iridis essent i eadem recta linea cit illio quae tum puncris: ii sequens est falsum et impossibile:qi ab eo de puncto ad eundem punctu ni impossibile est plureo rectas lineas duci cs vitain: iic ramen o polleret a centro solis et a ceutro iridi diici plures rectas lineas: videlicet unam per centrurn oculi: et alias per centrum iridium apparentium iu speculis. sed pia a patet: quia trici apparens ex opposito iridio pspeculum vel per specula est irio tempore apparitidis iridis et per consequens li questio est vera omnes illi pulicti iridissini peculo citetit in eadem litiea recta. Quinto.de artificia libito iridibuoque filuit per rorationes non est idem centrii iridio et centrum oti3ontis et cetrum solio:vel in eadein linea tacta:quia aliquio poster esse ubterra vel directe sub sole facieno iridem artificialem sicili centrum Ois3otio iionestet in eadem recta linea:etiam plures literaliter adinuice distati tes possunt sin mi et semel facere diuersas irideo artificiales: sic miri nulla recta linea postulit esse retra omnium iridium cum centro oculi vel ou3ontio et centro solso e Sexto .in eoidem instariti ninui et semel apparent diuersio dominibuo in diuersio partibus mundi diuerse irideo: quarum centra tiosulit nec prat est in eadem recta lineatimo distant tam conitrianguli: vel tali coni cuiustibet alterius aligulario seu lateratio figure; igitur non semper tempore apparitionis etc. consequetitia videtur esse limitifesta: et anteceden patet per experietitiam: et melius patet imaginanti.

Sit oppostium videtur fuisse Aristo. iii Iite

ra:ubi dicit. Eadent aut et polus et centrum circuli stipple iridio:quod terminantio nucortunia centruin oliuitu: estem illam.la.d. .ex quo apparetae semper tenipore apparitioni iridis punctuo d.qui ponitur loco centri solio: et punctuo tr. qui estori3ontio centriini:et punctugd.qui est retrum iridis et punctus p.qui est polus elua sunt in ea de recta linea scili,eeth p. qualitercii sole leuatur et depit ni itur rethoe Tristo. presupponit tan principiti:per hoc probano aliqua accideria de iride. videlicet quando sol est eleuatuo: tunc in inor apparet portio iridis in medietao:sicut de alijs de quibuo ponea videbitur. I socidem patet in quodam tractatu de iri dedincipit scia in expertu3 fit:ubi dicitur et solio ident est

sititium secuti dum sensum propter diuersitatem aspectuo .f.

oculi aspicientio quia seni per oculus amicietio est in loco cetriciae uti altitudinio hoc est orthontis: et liti eaq.o.n. transit per centrum solis et perceri trii in circuli usq3 adna diraelio i. punctum oppositiun in Niliaco ipsi sol si notati dum auteestae aliter sumitor idon apud astrologos et aliter apud peraspectivoo.na astrologi dicunt qa ori3oti est circulino magnus diuidens spheram per duo equalia transieno per centrum crus et separans partem celi visani a non visa: sicut patet per autorem de sphera aliter autein capi sit perspectiui:Mut apiparet per tu Ioirent in quarto perspective. unde capiuntori3onteii pro vita superficie circulari contingente terre suptate: et vitentio 1icedeteus 3 ad extren aptin celivisa*:et ei cciitru ni ponunt centrum oculi sic videntis.Et foeni illa pax et diuersita obicentra otiiontis: qi primo modo capiendo celitrii esset centritori Nntio:et centrum mundi idem. Sed secundo modo non sic:quia oculi nostri non sunt in centro muduimo valde distanti OSed tamen quia astrologi reputa sit terram inlati sibilem in colliparatione ad celsam: sicut appaeret insecuti donlmagesti Proteinei: quia etiam minima stella visu notabilis nullius proportionio apparet esse ad totu3cetum: sic irce terra:cum quelibet stelia si te maior:habet aliquam proportionem de et miliarum ad cellam: propter hoc reputant idem septi si molinonis et centrum mundi. Ulte rius notandi q=qullgio nulla sit pec pomitesserebia o se halabe litibus utimc linea recta a solevs ad nos: tamen si esse ea liqua

350쪽

aliqua talio linea recta: si eut bene pomimus i in agiliari sine

contradictio iter que est et a centro sol o ad centrum oculi iii continuum et directum protracta: queritur per questiolient virum semper et tu cessat io iii tali linea recta si esset tempore

apparitio illo iridis debeant esse ista puncta: ita quod inimappareat iris nisi talia quatuoi puncta sint in eadem linea

recta existente vel imagiriata.

Et secund uni hoc fit prima coclusio. quod

no et nece mariti senisi iste apparitiolo iridis ni celitrii solis et oii ontis ut astronoinuo sumit et iridis et polus sint iii ea dem linea recta.boc satis patet: qi plureo apparet nobio trides tana artificia leo Setia naturales:quarii centra impos sibile et cme in ea te linea recta cilcetro solio et centro muniat:qi hec tria celitra facerent triangulii: si recte lineea quo ibet ad quodlibet ducerentur: igit iid est nece me. Cosequetia tenetret antecedens patet aes in margutui uitiis prima ratione inincipalias ite oppositii: et phoc soluit C eciunda oclusio. qd senip tepore apparitio o tridio artificialio centrii sosiis:ceritrii iridis artificialis: et centrii oculi et poli eiusdemittinea delinea rectamisiilrefractiora dioisi solari uiuae Dineret sadlaphana oblique incident in impediu:mulo no inultu 3

sensibilis diuersiilao inde fiat. ystarum bas: nadulit irio artificialis recta lutea predetis ac tro solio tantitatis pyramisectio radiose directe veniet sup centri oculi vel sup cetra eos icursus neruo Wopticolli: vel perent rucdcursus neruosi optircoiii: qi experimurqd umbra capitia nostri incoliti limi et directi Dcectit' et equalitervs p mediuiris artificialis quatissilibeti et circula retia tridio artificialio non pluo distatim rea parte ab extremitatib'ombiei iii alia:nee cc Suertaminii daeeidetale impediat puta in equalitas figure capitio vel ea m vel crinisi.et ergo axio umbie in cotinuit et directityre ii Raxis pyiamidis radio sep centrii recursuo ii cruorissopticolu ductus pcedit: et axis umbre aeceditue cetrii iridis et si polo:ergooia ista quatuoi puncta sunt in eade linea rescia in iride artificialii et sic hoc semper experimur: et qfio cun moueamus caput moliebitur umbra minonis apparebit moueri iris artificialis sic.semp manet ista nitatuor ossemieade linea recta l3i nulla tinea recta semp maneat. E Tertia cocluta es ista qis sempipe 3ppariti Sis tristio naturastis et celestis illa quatuor puncta sinit in ea de linea recta etinente vel imaginata si non fractio radiolii inlati sibiliter vel aliter immutet: et hoc prum qi irtoliatura id fit sicut artificiat ovi sepe allegatu est extitera sed expcea elui coctusione sic fit iris artificiation ista quatuoisuincta sutusema in ea de lienea recta tergo etc: 'pap3: et elluatit cedes ex dictis. Et ite stigenda est coclusio respectu ciusdem oculi et de retro oli 3oatis P centro oculi capto:et si diueisso in diuersis litib' dicese irideo apparent sempcdi libet illom talia quatuor puncta essent in eade recta lilaea:et hoc unusquis por experiri:qi iride naturali apparente sole existentem oriente vel in occideste si consideret quis umbri capitis: pcedit directe per retrix et eque distata circunferetitiae: qisi radii solio prius cocurrerante umbia capitis ad tantam distantiam perueti iret rettroponas capiti aliquod umbiosum rotundisset magii tu et apparebit Ciexistis conclusionibus patet q6 nocuius cetiit centro mi indiet cetera ad itidem requisita ement pariavidererit totam iridem: et idem esset celitrii mundi cii centro bu ocul vel omnia quatuor puricta emetit in eadem linea rectacu centro mundi. Ex quo patet ulterius.qd si sol circudaceretur ceterio paribuo tali oculo in centro mundi apparearet iris circunduci et opposita parte celi:sicut sol ex alia parte circunduceretur. I Et ex doc patet quod si quid est et oculus sub polo arctico in superficier tali oculo potest iris a paparere circumduci:quemadmodulii sol circu ducitur ad ominem partem celi per totum tempus post equinoctium veranaleus adequinoctium autumnale per centrum: et sic talleo possut vistere iri aeni naturalem versu gaustruuid recte quod nobis existentibu 3 hic est impossibile:et causa est: qx ex quo semper ista sunt in eadem linea recta: et ipsi habetit solem super ollyontem ad omnem partent celi tam versu austrum quam versus septetrionem .ideo ipsi possunt vides re sole existente versus septentrio item iridem versus aucstrum:hoc autesnest nobis impossibile .patet etiam quod si

qui sunt untipodes quod illis nunq3 potest apparere iris persuo septentrionern : sicut ii is laic crastentibus non

potest apparere iris vermo austru3. Et existi octis patet quid sit in celidum ad questionem: et etiam excludende sunt

irides apparente per speculum ex oppolico: ide hoc iidbahem conclusiotico veritarent .c nunc dii bitatur circi predicta tqui no vi detur .ppter quid poti vel polus iria id fimi meadem recta linea cum aliis tribuo pii lictio. piobatu in i Irim est per experteritian dictatis: arista tria celitra uiu ur,adem recta linea: sed noli probatum est depellio Edid si od dicendum. cper qu,3 centruiu iridis et ceti ut ii ort3ositio P ictu illest latitur eadem iiii ea recta: vrcunt ex oeri nur iis iridibus artificialibuo et tia in ita uia tibvoti semper stiplici eo conet tenta a circi fiscretaria ridio exist o ueri imaginata est eque distans supficiet oit dogonaliter ita tersecst erectam lineam in qua sutit centra tria dicta: oporter qx ista recta linea citeri'

recte pio tracta processatvm3 ad potui inqui a polus est quilibet ounctus in linea recta a cetroc rculi sipendicitiariter super suptaieni eius erecta. igitur poli sunt in illa Fm qi pyperdiffiiiiiionem poli data in pnio uitulonio: et datam a Theodosio defoderio:g videmuo m si sol sit iii meridie in e state et faciamuoiridem artificiale per rotationes: opoget nos respicere quasi ad terra et non aere: sicut de mane in hyidine: et sic semper sicut hic leuar: licet linea recta a sole per certum oculi directe duci imaginata ultra oculum repumitu tet superiicies tritis senip orthogotialiter intersecans lineam proporationaliter triclinatur Ciet ex isto patet: quare nunco possus mus facere iridem artificiatem apparere sursum versiis cetii totaliter: licae perpendiculario supersit perficiem triclis vecniat qualia centro mundi st centrii oculi: sed semper versu terram vela lateret quia nun* Iluceret sta per terram: sicceperpendicularis vel recta a sole ad oculum veniens ab iiii rioribuo Diocedat:sed si terra per linaginatione esset ita paruam rassii circunquam posse sit transire in tanta fortitudine et distantia quanta sufficit ad itidem unc bene posset apparere sursum irio vel etiam si terra non esset et nos estentus.

Dei hoc ad rationes. Ad primani si sic etc.

conceditur Pippone eo ut sumunt per sp etiui. Ad improba, tione cndicebatur.tunc iri ono posterqnimnui tui. cd ceditur si oculus sie esset eleuatuom cc est in conuente iis . Chia seculidam it ulla est etc.concedatur sed sufficiat fini mathei naticatu imaginatiotae aest esset talio linea: tunc te pote appari rioni et c.Zid probatione cottaboc in radii franguntur. dicendii miscet sic stret opoitereteste: tsido' non facit seii sibile diuersi est a te: sed valde nio dicti et hoc non sufficit.qr naturalis iid habet multu demonstrare pinsensibilia: Mutinathematicu . Tria aliam tunc sole et c. coiicedis: qi no impossibile est si Giii imas nationem vel conditio italiterini dur meo terre non impedit quin pommus imaginari penetratione. Ud quarta despeculio adiicendiim hoc fuit ecclusum in coire iustionibus: et etia de artificialibuo diuersis et naturalibus:qi ii Soportet oim iri diu appareittiti simul et semel*centra sint i eae re cta: sed respectu oculi vi tuo quiescetis vel mori semper sunt quatuoi puncta in cade recta tepote apparitionio et sic respectu unius quatuortet respectu alterius qitatu oti licet deo iste recte linee in centro solio coniiciliant et coinuuicent: et non matho.iet per hec etia p3 solutio quinte et sexterationis.

semper telnpore apparitionis iridis et halo diameter iridis lupaecise dupla a adiametrum valo. arguitur primo cand: qiqiianaoin dianaeter balo et valde paruat qualido bato apparet itixta stellam et in in otio magnitudinis alia a sole et lunatet diameteriridis est tanta: sicut cεiter solet esse : igitur non semp r preci sed ripta consequiuitia p3 ex hoc in diameter has loqvado diameteriridi est dupla preci se est ni ultornator Sappareo iuxta stella.VSecundo. si sic. sequeret g distantia solis vel lune ab iride vela loco apparitionis iridio esset pcise in dii plo maior distatia eiusdem solio vel lunea loco iii quo apparet halo ivra vapore isto in quo fit.ons est fallam et impositibile:qi sol valde intuitu distata lunarit ab aeretet perona multo plus * isdriplo ad distantia dato et iridio ab in