Questiones et decissiones physicales insignium virorum : Alberti de Saxonia in Octo libros physicorum ; Tres libros de celo et mundo ; Duos lib. De generatione et corruptione. Thimonis in Quatuor libros meteorum. Buridani in Aristotelis Tres lib. de

311쪽

mmimonis in Eecundum meteororum. Q

Tum naturaque sic fluunt circa terra usq3quo situm ad mare habeant. Sed circa hoc dicendii est patu de motu marist nec intedo defluxuet restata maris: sea de ales usotibus quihud potest ni operi . unde citando dimouetur et quasi semper

perventum hinc et inde:et tunc ni ouetur a domite differentia positionis secundum * ventus ducit pallesciuo: et ita compnngit aliquao partes maris quad. st eleuari et proiici super terram siccam in tantum cilii quibusdani locis fit inudatio diluuium particulare ad quem locum tales partes maris confluunt eleuare Diio modo molietur mare asilocum decliuiorem si sit alicubi eleuatum: et sie quando dimittit vitam

parte terre et fluit super alij: et hoc retingit rapter piodos tas ctos: quia terra Spur sui raritate: quandom in uno ple est magis aestis: ubi est plustrararet ideo quia ali eptes dehouo possunt fieri nimis graues et alic grauiores Sante: ideo mare fluit taph unam partes uiolent dimitte do alia et istum modum tangit Ait istoanlitera: m aliqtieptes terretque illic sulit habitabiles:postea erut circii expet habitabiles et istumo dum narrat Ouidius:*in quodam monte fuit inpenta anchora sub ter et quoa erat signum quando vini fuit mas rexertio modo Miuuetur sicut fluuii filiunt: et iocis git Bristo in uter a crevicit plictus fluit in mari .c Et ex hoc sit piis nia coirarisso * mare comuniter fluit et mouetur ab aquilo, ne ad austrii quod probar: quia iii aquilone est mare multu 3 eleuatu et in custro mulis ibassum: et ideo cum aqua fingi aiulo cum declius orem smili urppositum: et alio quoad prima

partem patet: quis his qpi decst magii a frigiditas: ideo ibi generatur aqua et sinit ibi montes et colluuiit illeo et nuntiet tamen non coiisumsituraque propter defectum caloriosoditis: ideo opi*nsulteaque ibi maiieat: ideo mare est ibi mulatum eleuaturn a centro muta di :sed apud ali strii continge iliare exiccatur Ipter nimia vim solio:ideo fit ibi basium me

unda conclusio:quod pulli bile est crin quibusda3 locis fiat econuersorpter aliquod illipedimentit: quia possibile est ma quappter nimiam caliditate sub via solis inretitii ratefiat et cimmatur sicae ab austro ad septeturione iii queaturi et hepicitur in quo sta tractatu defluxu et refluiu mandae sub viae solis aqua bulliat in altu3: et sic conuenit fieri fluxum maris sconuersq:et istud dicet irriti allio questionibus.

Ad rationes.Ad plimam clementa etc. con

cedit. rq mitifim speciem perpetua : et sic est de mari. Ostalia i dicitur et stante opinione Tristo tunc nunesto tu Maatemit pse ductum cummi nego scisset ab eterno ima er et ideo sis ut ii unc est sic b eterno isti mure:us et non idem nee totaliter misi id velit dichece nuces' et piimo pro ouctrumni benia e tot uni tegorice: quisi hoc tot uni mi quampit, ito fuit propis istam partemqpe nunc deuouo apposita est per generationem: et propter hoc noti seqlii rur cptotiani majre syncat de gorematice sumenao sit producti se .cBd tertia de loco mari omegatur cosequentia: terra existetite grauiori aqua . LRdprobation*:qui alii sic aqua descederet pergra uitatem mimitam quia tioia est magis gygulo: et pereatidein Wauitate baturhinrascenderet si est et inqgio graue quam ipsa: et sitio pergi auitate a scinditia ne ii per alia virtutem quit babent coiponnatura lana inuo graula .s.*cedunt magis grauiduo vestes identibus. Udci arta in ceditur pse nobie deficit m hos non habemus ipm totum purum et si, ne per inittioiic: sicut sorte habemus ignem ita sitam era purum: velo nitii non illiu habemus puria elementit quilius perniixtuin nec usios opinionem iiiisto .elemerita fit priit purae simul iu durauit ab e tertio: etpqc sufficst d habendum elem eiu itaque puta impuriss pro puro. d aliam. cii dici tui minare etc.coiicediturae non erit defectio et co sumptio plust iii vita partentario ae alia : modo ex quo sic sit ilon pojtest quiescere. Idaliam creceditur stante difformitate terre in grauitate et densitam et raritate. Ad pimationeni quia tunc ignis etc.d sqqinoia est sinitici quia aer mastens aer noti potes fieri leuior issici nec etiam ita leuio; per aliqhas par reo compellatur Wosii petitio: siciit terrae evita parte potest pise parum grauio sicae pic, pter uiuitem gFauitate alterius parito det tileatur superius et altius ae aqua siti sed sic iid est decere respectu suarum partium: et de igite et alijs elemella

lis: quare etc.

tuat in uno tre et refluat in alio:et arguisqd non :qi si sic vel flueret ad viij differetia positionio: et ixo ad alia vel ad omne et sed nullo modo *sgitur etc. pila p3:

sedans quoad ptima partem:pd sufficiem ii diuisione: quoad secunda partem proab aliis: non em fluit ad una partem: et non ad alia: qr oppostatum experimur: videnruo e in littore: qal tam parteo oriens

taleo maris Soccidentales erunt implete: et ideo no fluit ad vitalii disserentist positionio tantii: nec ad oem: qivini et idet uc fluetat motibus petito:quod est falsum: qi tunc esset in lodicis diuersio et prido 'o no est naturaliter possibile.Et ex alio quia si flueret ad oem differentiam positionis: tisse non nudiret semper ad sepipii trione ab austro cuius oppositu dictum est in pilor questiolae.'na tenet: quia semp flueret ab oliente ad occidentem et ecoiiuerso Secti do.si sicivel naturaliter vel violentpr: se isti ullo istor; modo*:isi rete. 'na tenet et assis quo abiima parte probatur sufficienti diuisione: et quoad Regii dapisibat uriqimare est graue: emo tutuo naturaliter pst de .istini et non ad latus mec etiλ violeteriqi tunc no seni per sic moidereturiquia nullum violetitii est perpetuum: pri: moceli .ETettio.mgre est,n suo loco naturali: ergo iid fluit nec rq fluit:pila patetiquia simplicis iii loco naturatio no est aliqui iliptus: sed alio patet expliori questione. Et ex alio: quia ad illum locum flueretniare si fuerit extra:et hoc natu

raliter tergo ille est lociis iraturalis. Quarto.alia elcmen: ta non urint nec refluunt:e nec mare ona tenet per stimile: et alio apparet per experienti si Craii into mare mediterranea iam noti sic luit nec refluitide quo in magio videretur: ergo ite calia rosia patet:plinio quia partes maris sunt eiusde raetiolato:ergo motus citi conuenit nati iraliter uni conuellit et alteri:et qui noncduenit virities alteri: ano patet ad experietiam cytea Ileaque sicut fonteo et fluiiij non sic fluunt nee refluit litterspileensare: consequeritia tenet: qrque caulaeet sic iii mari eadem est et sic in atho aquio: cum lint colatinii ecum mari: alite cedeno apparet per experietitiam derium et riuulio: quare etc.

In oppostrum estAristotcles inliterat isto

sechndo: ubi dicit:fluit autem nigre etc.

In ista mestione primo ponende sutit oli

stinctiones dein e coticliasioneo: tertio declarandii quomodo fiat nux paetrum. De primo norandum quod mare fluit multipliciter punio modo demptati trione in austrifide quo dictum est in precedenti questione Secundo modo per verbiviii:et de isto dicebatur piluo. Tertio iii qdo, fluit sieqo bis in die iraturali vel modico maioli ipe maioratur valde notabiliteriet postea decrescit et refluit: et de tali fluxu et refluxuqtierit ista qstio et node aliis motibus. Ulterino notadiiq6 talio nuxup no cotiuenito ibuo maribuo: sea solum mario alio:et hoc maxime liotabili: qi si quibusda at o marib' hoc eo uenit non est notabiti lice selisibili: unde expimur de piari occidetali: qn luna olitiir suo Oii3onte existente in occudelitatibus p ibuo:tneniare incipit in operi fluere et augeri quosis ueluia a veniat gal inest meridionale si uelis eridiatiam illiti gregiosi ip vel 13pe:et postea Iulia pectinantea linea meridialia usq; ad pii lictii occidetio ilic refluit mare ab illi, loclo usu ad punctii a quo veniti et post Smoues ab occidere descedendo usu ad oppositu pulistii meridiei tunc item mare crescit in occideteretqn recedit adicedendo ad otiens:tune

mare decrescit sic O ipta tot pe in cito luna venit de oriente iterii ad oti ei per occidetis ingre bis fluit et refluit: et hoc imo est longilio in vires ii iuratio iii tantula quantii est dies Oitus arcu abest iplip luna cetra firmamentii motuI potet hoc plus soli et dimesessiti duplo plures fluino et recliis

xuomario stipi eo nate, exceptio duob'dleb 'cii dimidiotet hoc ter motu a pulli pius timeo firma metit: a messent pracila totquot dictu est. Et illud potheto experietitia:binquq ypter diuersitat=t orbatini dilici silicae flutusem magnitudiliget paruitate:qitia inautinio retini remem maiores fluxus co in estate:etusim non ita manifeste apparet deter minate fieri Fin cursum tundi sed anticipat ir luna quando perfluxum et econuerso:sed tamen non mutturi sensibiliter.

et de isto est questio nunquid semper ita fit. Tune sit

312쪽

Tunc sit prisna coclusio. Iulia Spter vitia

vel influentiam citam 3 suptasare oceanum cum aliis partibiis cessest causa eleuatioisigaquax partiunt maris et rare: factionis earum .iliapbar: illud ei tea quo posito ponitur all6R3 effectuo:et quo remoto remoues:et mota sic est de luna: et de aliis partibuo celi:quare etc.maior patet per diffinitione3 causiquiae ad eius emes uir aliud:ergo ete.sed minoi prohaturi quia sit luna non ascenderet non fierent taliantecapparerent etia sitiosi descenderet.nfialie stelle quecti pascendunt' ita docue iustori3onte:et in mare descedit vel refluit. et erista conclusios reptim luna specialiter respicit occidens vel parates occide tales:qi ibi contingunt eius effectus notabilior eo et ex hoc apparet q)l3 oleo occidentaleo magi respicii intur a luna aliis boibus: ideo magis mutabiles sunt inueti. Se cunda coirelusio.*lunae est causa refluxus inaris media levi iiii mediate.Dbatur:qr mediante lumine suo et mediantibu vapotibus quos eleuat in pio fundomario per specialentia fluentiam quam simul innuit: et cu lumine et mediatibuo partibus ni aris refractio: et mediatibus refractionibuo postqocori sequitur fluxus sicut ignis p calefactione calefacit aqua et illam calefactam rarefacit: g sequitur q= lanassica media ta: pna tenet: et ans docet experientia. iEt istio duabus eci clusionibuo patet tertia responsalio ad que situ .s.ci mare in uno est uinet refluit insitio: probatur: vlunaeque est causa fluxus et refluxuo semper mouetur: hin re semper fluit et re siuit: consequentia tenet perdiffinitionem causer festanopi, adsensum et ex conclusione pii m et secunda .

Tune quJtuni ad res tiu de modo quo stat.

Iuxta qdia orandii si Tineoniesso in libye radiorum restas ctione dicitae lunaqii oritur sup ou3onte mittit radios oblique incidetes sup supliciem maris oceani: et qrradi cii deii

stori medio occurru fragii turi et ali coptes maris rarefaciutet eleuat: et sic mare incipit intumescere: et quiloniagio acces it ad mestium celi vel ad meridianum tanto radi unt prospin rea perpessiculari: et io ptinue pluo et profundius rarefactu taliqoptestet sic continue mare erit maiuo: b per lumemst: quiandimisicit taleoptes rarefactas ulteritici rarefac re vel elevare: firigi dilaciaque marisonatur: et cSpuniitur: et constringite uerso taleo pleo:et ideo aqua descedit ecduerso: etio mare refluit. LM deca m luna est sub ou36tei ista occideo qncrescit dicit in luna incradio dinoo dinundita ace uineta desitate celi reflectit tur ad mare, et iteria facilit idequod plius: et postea ite*ue frigiditate reuertit aqua . ista caesi debilio: grvidemuo ae luna debili illumina tomyontem nostriti et sic scimus uexperientia * qii magis luminosu3 remouet ab aliquo piictoque illii initiat talitore inissitio erit iumen vereatide nullii:mocet veletia octaua sphera: sileet

tu infinitii desilio Schalybotii tm distata luna et quasi nutu radi de luna plingui i ad oppositante: etsi ptinguino e sentita torreo ae possent reflecti ad mare faciendo aliqd ibi. setis sit Ibabileqiluasit cavi dictu est: in en experiet o ptho ali*tulit expiri si sic eet:qi captovito dolio magii'aq in

ris occidet alio si pleno: si praestioolnerare fieret sic oporteret illa aqua in intraretieristi exiret de dolio: c d nullus est expertus. Ite novidet luna per radios sic refracto postera relucere: cii radii sint ita debileo:ut appet dic: qi millestes pspecula c6gregati et reflexilion faceret minimii calore sensi: bile:ideo nec refracti in mari pistrarefacere Dpter debilitae te: qi rare cere cosequis calefactione: et v luna no calefacit sensibila: ideo non rarefacit: et eis aqnfr*noli sufficit vlirarci aqua est frigida: ideo reuertintret condensaturi et sic dica Sin puncipio:*inc aqua est magio frigida: quia tuc nec alui nilne tune est calefacta iiec remissa in frigiditate hoc igis novi detur esse per tale motii radiorum . Et ideo aliqui dicunt Oluna et stelle quibus luna coli iugitur habent alico specialeo virtutes: quibuo mediatibus sic influunt sin diuersos aspectetus diuersimode: tuic rarefactedo: et postea di init tedo actione suam: et siciteris condensaturi et hoc erit Fin diuersos rigato oceli Fin q, planete et stelle habent diuersao virtuteoueatamen ii esset ita veru polleniuo in uno dolio parte experiri; cuius experieria non est vera. Ibuto ergo Ibabilius sinu tactum est iii pitoli questione: gi sol qui inouetur sem p inter duos tropicos: et sic mare suppo u sem p re picit ppendicii:

laribus radi oc sunt valde calefactivi: stic ut appet.cum radii oblique cadunt inestate hi calefaciunt aqua fluuioluet maris ideo cuin magis opinqui radii perpendiculareo sint

fortioris: sequitur ae perpcdiculareo niuitii calcfactunt et ioaqua suppo ita soli recte ebullit: quem adiis odii aqua in olla prope ignem ipsa bulliente occupat niatorein locuimet sic altetque accediit:et continue talis ebullitio Icedit ab ovente in occidens: et sic ab ortu diei usq3 ad meridiem appe bitrii lxiis et qr per tale ebullitionem multam de aqua subtili evaporat: ideolfrigidat luna vaporeo prope septe trioneni aliter sistasse tetrionem cli habeat virtutem creatiuu aque et augnierat mare:qi ibi soletiani non est fortis ad eleuandunt vaporeo:et sic mare erit plenu circa meridicaepter rarefactione ex una parte:et Dptar gnationem ex alia: qi sol declinat ab orientali hiis partibus postmeridiem et illa aqua mario et versiis orieteni dimittit ebullitionem: et sic aqua maris replet coli sumaptionem ibi factur et sic mare refluit: et iterum post occasum sol rarefacit alias partes circa dot sic est: et ille rarefactei in coccupantinatore locum: et sic mare auctum per lumina iterii repletur: et recedet ite sole iteruin rcfluit ut piluo: et eum hoc tam in oriente v in occidete: q, ubiq;:licet inoliente no experim vir: tum opter altitudinem niaria: quia est ibi maxiiiiiiiii friguo et D pc locum gnationio aquaritim:tum Dpter magni: tudinem mario cui si modica fiat additio noli statim apparebit: sed in mari occidentali melius appebit quia vicinaris

sunt ibi stricte: sicut inter Anglia et glaiidria:et inter galliam et i dispaniam: et hoc videtur velle Tristo. in utera ut allega: tum fuit post opponitum.

Ad ratMnes. Ad primam diuendum quod

alique patrio maria magis apte sunt ad recipiendii innuentiao et alie minusaei sic ab aliquo piicto signato fiet remotio partiti ad oes differetitias per rarefactionem me tali diis tutione continui : et ideo alle partes circustanteoque ito sutita fortiter rare ciens an eici sic mare ascedit littora. CDd aliam negatur Go Zid probationem dicitur m simpliciter punam solam virtutem ei tuinis soluo motuo sed si aliqua virtus specialis sibi influatur: tunc per ista potest ni ultipliciter agere et aliter co per alia:modo te est de inari:et sic naturaliter mouer: O virtute habet a celo Chla tertiam. concediturm quiesceret per suam grauitate qua do esset in loco natura: li: stic in non posset apploximari aliquod ageno: sed aliter no

imo aliquod potestia uno loco melitiget minus bene collo: cari secundum diuersa o parteo loci ret etiam per speciale insfluentiam pol aliqti id moueri diuersiitio de et non descere. CZid aliam negas sinii titudo . e da alia de inari iis editers raneo mi R ibi no influit sol et luna secuta libuet sit filiit propter nini iam latitudinc mario no est niani essu vitii augeastur vet non post intellam esse voragineo sub tali mari sc qm propter nimia grauitate taleo aque maris no possimi eleuari ita super iugaqiter scd rare fit inferius et taleo voragines faciunt augeri et inulti picari aqua mario versus occidenteisiem aqsta illa effluat in magno influxu mario sicut contius git inter Tnglia in et standria inci in altio locio. Ota alia negatur similitudo: qi non sunt supposite sic soli nec lunesidicut tarare: quare et cetera

mi Questio. II. GEErtio meritur utrum totum

mare debeates e salsii in et amarii. Et ars guitur pristio O a id quia nullum mare est calidum et siccum ergo et cetera.' sequetistia tenetrans quoad pii tua partem patet: qrcu initiare sit frigidum et dumidum no potest esse calidum et siccum: qi si sicco traria essent simul in codelinquo aemet impossibile alio quoad secunda parte pi3 p gnatione salio cligitetur solu ex sicco et adusto terrestri: gest caudii et siccinet ucctia salsum. CSeacim do. si sic: hoc maxime videt ex eo qd alicubi sal deberet ginari qG phcissa inare ex fieret salsu3: hoc est misti impliatetici: ex quo mare no est in se salsiqn Dducis etesias: ideo fid3fieri sat miluop3 fieri p plectione satio iii ipso mari: sed falsitas probet: iridii cedo de modio de cib'ditu hoc libronterqd mare fiat salsu3. retio. niare aliud no es saeri uois et mutitico gregati modo ille iadsunt salse sed dii Ices ij sed tur quod mare tio debeat esse salsilin.pilam et asio ex prioribus questionibu o. e Quarto .si mare esset salsi in tuc vaude cito deberet fieri dulce :sed hoc elisulsium consequellat

313쪽

netici videtnuo p expertentia hic: *si aliqua aqua sit admixta culate cuiaa misceatis dulcia stati in recedit salsedo: et sic fit dulcio ei toto aggregato: et licerit de maricii admiscetur dulceoaque Clini suo sit sic:tuticinare esset mixtii et nopu ruelementit .lhoc est falsum: quia tuai cnolgaderemus eleme, tuinaque cum mare debeat esse elemet uinaque: et si mare est mixtum: tunctiones elemetitiis fila hic teli et:qi sal est quo asdam mixtum:et sic salsamittetia mixta C exto. si hoc videretur esse perelevationeni dulcio remanente grosso terre

stri inmaru et hocpptercatote solio: sed hoc est falsinn,pita tenet cit per istii modii Aristo. potiat mare fieri saliunt: sea sed fallitas probatur: qui atticea de ratiotae paludes vel sta gni hic apud rios:deberent etia fieri fialsa per tale eleuatio, ne rem1tiete terrestri:cuius oppositum experimur. meetimo.tunc alladomario liuederet iii infinitum et amaritudo: qi sol semper mouetur circa mare et calefacit et eleuat plus et plua igitur clim ex illo intendatur salsedo:sequitur pio posistum:tamen conlequens experimur falsum.

In oppositum est Aristo .in secundo huius

ubi reddit causani salsedinis maris: quod non est et nisi masre esset salsum: ergo et cetera.

In ista questione primo videbitur natium

liter quo fiat satan secusso de quesito. LDeptimo iio tali dii est abest stilo dila intriti q6gnatiir excomixtioiicli unitdicii iicco terrestri per calore solio vel ignio vel alior ii decoque tui et resollietiti nubtile ipsius hiantidi .et illud p 3st experieti a captae itin aqua accit subui natavel alia aqua etsi ipsusa ista sup alia materia adusta postea illio belle pris ixtio p mittane modicus ii stare quous grossiim terretii fundo resiliat:et debilice fundat aqua supra aratio ad aliud vas : O suppona figiti lentonia * subtile evaporet uliue ad siccitate: turicremanens erit sal circa fuit dii vasis: et sic aliaris ni te facturit saltetis una odii talisit Attilio .in litera defecibus et deurina: unde videmas muris Iael salsa et amara:etia videmug qi si urinaestimeres in vase vitreatove vitreo:et suppotiatur lento igni quousue calefiati remanebit ei ii infulido quod da alius aes, reno vaest: m erit sicut salsi abia datur avaseullo er o md nisat.Sic similiter qui astu calida fundis supcinereo qui sunt adusti et sicci sic et bene comisceatur simul: tuc iterat liti: uiii:tqd quod amodo est salsum et amarit: pride si poneretur igni: sicut pilus deviilla est dictu timetriret albii in fundovasio tan et sal. Salvero de quo satini' cibaria generas isto

modo:quia sunt alique materie sub terram equi est materia adusta et sicca ae quad materia o et mmerao transsi adurum: queriterVexitumiamilia fontiu:et talio aqua colligit in vasisque lapponunt mi et exiccaentur et resolvis dumidii subet ile: et sic derelictu est sal:et dicit Brist.in litera de calce:q6 si aqua sust fundas: postea silvaqquae iccet eritis L es cui ido quare mare lit salsis 3.isotandu:qd iuris .in litera supponit m semper duplex fit exhalatio vita calida et humida: alia calid1 et siccatet illud opinet sic esse Dptet hi persos effectuo quoa videmuo gnari:quos causas tradere no possum' nisi sic citet. Et ex isto supponit; sol senip mouet circa mare evado exhalatioes caliciis et humidas:ex quibus si ut pluuie: et l)oc ex partemario: c dulces sunt vel de toto mari et uat aliqua et alatione calida et sicca dimisso calido terrestritii mari .etio supponedia est qSi mari est admixtio terrestris adusticu aquari hoc iuris .declarat in litem: aesta liqs viiii vas ceperit terren p totii et clauserito eo rima setos et oia nula quaeristete in tuo: et piecerit ad mare submerge do ipsustitu ne per longum te pilo aqua subtilis intrat illud vas p po: ros terre: sed ossum terrestre remanet forior no esset nisi ibi esset comixtio latis: ethoc dentonstrat in alio erepto: quia nati eo qin aquaritiorum et pura iubmergerensi pter grauitatem subnataretit alte iii inari: qinde stetitissmareeet gros

suin et taliter mixtu. Ite quodda mare es ita vos, tamqd homo ligatis manibus et pedibus si proiiceretur in marino submergere ri est ibi sicut iii palude. Item ab proprer nimiam grossitieth maculatvestes si lauatur in ipso et non possunt ii viridati: quia recte est illud mare sicut lutus et hoc est propter talem gro sitiem .ETuite sit prima conclusio.quoa mare debet esse quodammodosa ista 3*quq dammodo amarum: probatur: quia om nescatimque requiriatur ad hoc vi aliquid sit sal sua sunt iii mari: ergo et effectuoretp piis sequitur propositum: pua patet: quia politio causis ponit effectu saluecedens patet expdicite: est etillii iii mari quoddam terrestre adultum:quod fit ex exhalatione calida et sicaca. vii etiam ibi aqua pura admixta tet etiam ibi est calor so lio decoquens faciens humidum eleuari per emerientiam ergo relinquit m est falsum:et sic quodammodo erit amarum . patet ex hoc quia amaritudo insequii incineratione:αqrethcdaicinermi mari ex exhalano e calida et sicca .eta maritudo. Et ex hoc patet etiam si mundus fuit creatuo sicut creati, inuo:et li mare fuit creatu circa terra: tile per longii tempus mare erat dulce et non salsum et amarum qi oportebat soletnmoneri diu antem catilaret istas causas salsedinis. Ex isto p3 eti in m adam non potuisset trasire inare cum magnis nauibus podero sto: qi submerse fuissent: sed tepore lioe potui sciat fieri naueo:et ideo fecit archam et nauigauit.

Ad rationes. Ad primam etc. negatur map

ior mamma reppter salsea inevirtualiter calidum est et si ecfilicet maliquas alias uico positi esse frigidum et humidusque non sunt actu calide a sole. Unde experismir siquid fuit dat aquam maris super carne sua mordet ipsa in ac si aliq6 corrossuli calidii et siccis apponatura ideo apparet aevirtualiter est calidum: ideo imaginandii est de mariae sit toni het rogeneu intum sta salsedinem et dulcedine. Ud soeam citdiciturno videtur et cetera.dicendu*non opia lique sale3 extrinsece iiii mitti in mari: sicut fit in aqua: led sufficit aliqd terrestre adustum per calore remanere iii niari:et hoc niaxia me in loci sique sunt sub via solis ut dictum fuit: et ubi mare ebullit et coiniscetur altio marib '. Od tertiam mare non est etc.dicendu est mimo: qi ad aquas fontium aliquod terrestre est admixtii:qiiod fit in acuto riuorij. d quartam negatur pila:qi semper sicut duleio aqua ad iniscetur: sic sempsit exhalatio dulcis et remanet terrestre:quod causat salaedi neni maris. Ra quintam conceditur ae non habentiis to tii purum eicinetit itaque: sed sufficitur ba beniuo vini modi.cii siue parte et mixtii loco elementi. a sexta hoc esset etc. conceditur aestim probatione: quia itine est stagna hic apud nos etc.dicit et non tradiu durat sol circa ista stagna nec circa paludeo hic nee est ita intensus iii calore aetatis sufficiant facere: sicut iii mari: ideo citius fisit vermeo vel aliquod con milem fiat salsu in aliquod ex eis.cndultimi tunc salsedoetcaiegatur pii appter hoc:m semper admiscentur dulciar mittendo satiustinem mea notandum ae mare fit salsum: sii: militer propter hoc ma alia possunt vivere in ipso que non possunt vivere in aqua dulci: et si sic esset tunc in principio creationio aliquat ilia a taliano potuissent fuisse: quare etc.

stu usa leo vel fontales possint esse salse. Et arguis primo q=non: si sic sequereturae elementa simplicta baberinit qualitates sectidao: ut puta odore et sapore et silia: sed cosequena est fallum: v simplices non trahet niuinimas qualitatis simpliciter. na te: net:quia que fluuialeo et fontaleo sunt elemetit limen mare sit inutia .EZc So.si sic:hoc estret eodem modo: sicut mareelset ullam:hoc est falsiim: ut sol non pSt sic eleuare dulce remanete terrestri de fontibuo sicut de mari: sicut patuit inprecedenti questione: se donatetici: qinci alio modo videtur fieri salsedo in aqua . LTertio Asic: tuc no indigeremus actione altori elemento ili ad gnatiotic potio: oc est falsu3:vtp3 per medicoo: sed pura tenet: aque soni leo haberent sapos rem sine alii Oelamentio:et possent dare alii a permixtioiaem. Quarto. tune aliqui fontes ent aceton: hoc est fallant. psia reiiet: quia ea derone qua hi sis.sed falsitas probatur: maceto silao contingit ex corruptione calorio. modo aque fonstrum: cude se sint disside: ito corresspitur in elo calor. Lictuinto .si sic:tunc qua simpli posset taetrire:hoc est falsum:quia nullum ei emtatii simplex nutrit vel potest esse trutritiuii: beonsequentia teneti quia odorifera pomini nutrire et solii odor: sient declarat de quoda3 qui fuit tempore socratio qui circa agone cum iid posset ainplius comederetpter odorem metus et panio retatis diu mansit vivus:ergo simplex odor potitutrirei et per consequeno simplex saporet aqua simplex.

ii oppositu est Aristoteles stoedo huius.

314쪽

ista quest lone supponendum sicut dictu

est pilus quomodo fontis generatur in concavitatibus motin. Ulterius ad generationeaque fontalio guttatim agagregatur aqua et fluit ad loca bastiora et transit qua docue perlongum spatin infra terra antem in pede montia vel in sum nil tale montis magis bassi exeat:et hoc per experientiam v demus in aque ductibus:et tunc ili tati transitu aque:subterra quando sunt minere vel gnatio geometallor vel aliquorii conuenientiu ad generatione metallo *: sicut alumen Ilii fur argeiuii viuiti modo in gnatione talitiqniue in talibus locis et magnus calor riqn extati actione caloti cum litomaterie buo ibipparati filii saporeo et odores diu si sub terram talibuo mineralibus ilic q8 talia extracta sapiunt. Et imaginandues lucoea qua transieno per ista loca peractiosne tablisit saporosia: ite ut apud nos: sti quia tunderet aqua super cineres post*colata fuerit erit amara: ut pr3deuxinio. icergo conclusio responsalio:*aque fontaleo possunt

esse salse vel aliora sapor inprobatur ex iam dictio: qr possunt sub terra transire per talia loca agitur etc. uec quo patet alique acile fontaleo post uni esse aceto se: et aliq stiplice:et alique amare.CSecunda conclusio.*a fontalo sunt non solum sapolose: quin imo et odorifere et eatide actualiter et colorate diuersio coloubus:patet ista per similem ratione Dpter loca pque transeunt: etia ex istop, quo stant ita calide in terra quod bonio in ipsis pol balneari et qno latent sicut sulfur.

Ad rationes. Ad prima diciturmaque sap

polose sunt aliquantulumixtetet non sunt elementum purit. Ad lagam negatur consequentia. de probationem citor non videtur alius moduo et et diminio sicut iam dimini est. Ad tertia cum Gntune non indigeremus etc negatur pila. Ad probatione di oedo non est finie actione aliorum elementornaeaque sapiunt C Ad quarta conceditur antecedeo.Dd improbatione diciturq=imocii aliquid mixtu vel aceto sum admiscetur. Vid quinta tunc aqua limplex te. negatur c&sequentia rid probationem qndi ae illa aqua est simplex etc. legatur eum iam dictum sit mest mixta.

sit ex balatio calida et uicca. Et arguit aetnS:m tticae eventoso deberct esse calor et siccitas.*no est falsu3i hi dieque ter pluit bona tenet: v si vetuo est cati duo et siccus stunc calcfacit et exiccat. H Secundo .vcn- tuo est aer motus ergo iv,n est exhalatio calida et sicca.pna tenetiqi aer noti est exhalatio: sed ano patet:quia aliquis ventus est aer:modo non magis videtur de uno S de alio:ergo Ois ventus est aer.pnapi: et ansp3 devoto qui exit de flabello velamite.

In oppositum est Aristoteles secundo buis

cuo. dicens iv duplex est exhalatio: quedam calida et unita :et queda calida et sicca:et de ista ultima dicit fieri ventum.

In ista questione primovidebitur de causa

materiali venti.Circam notandu ae per calorem solis circa terram eleuatur exhalationes calide et sicce: et sitat multum calide et sicce: tuc eleuatur usu ad media regionem acrio vel ad supremam letibi Mantur in illimatione 3 seu impremioli eo igni te: sicut dictu est in precedetibus qstio ilibus:si viro noni sit nimis calide et sicce: tuc non ostendist nisi us ad finem medi regionis aerio prope media q est frigida et humida. et inde adipelluntur deorsum: et qiiq3 exhalationeo iste propulse obuiat alijs exhalarionibuo ascedentibuo: ideo reflectu tur ad latus: et ne mouetur ad latus:et hoc sic nio tu in dicitur vetus. Sit ergo conclusito remonsatio:*ventuo est exhalaestio calida et sicca:vel gnatur ex ea tanto ex inareris tubaturi quia vel est exhalatio calida et sicca: vel calida et hii Inida: iso calida et humida:ergo etc.psta tenet a tota disiunctiva cu des structioite unius partio ad alterain: sedatio quo ad primam parte p3a suffienti diuisione: et quoad secunda parte patet: quia aliter exhalatio couerteretur in nube seu in pluma cura tali fiat nubis vel pluuia. Itein si hoc noesset:est et aer motus:hoc est falsum.ona tenet: qiatiliqui volebant omniaster ex aere: falsitas vitas: qi in coueniens esset ae aer sic mos

verer sicut vetus: ess senio sit undiq3 apud nostetia aer est calidus et humidus: sicut parcipitino huius: et secundo de gnatione: et ventuo est caliduo et liccus. ISindubitatur: qtexerimur vetitii elah trigia ii:Dico * hoc est Ni qualisio talio exalatio calida et sicea eleuar: tac pio ptat friguo medier giosius caliditas eius actualis coirii pitur: et sic per aere frigidii manet actualiter frigida ut experimur: Suto in plincipio sue generationis fuerit actua Imr calida: se a remanet potentialiter vel virtualiter in ida. EDe causa formaudi cui it quiadam quo animotuo localis: quod piobant: quia qualido ephalatio mouetur sic ad latus: tunc estve lituo et nodurat. uendoc inierunt istum terminum esse corio stimuli .LUentu':qrcon notat motum: sed illud no puto poste valere: quia si mos tuo locatio sit lamiae ventucum motuo localio non sit aliud modiit: ut suppono:iste ventus est forina sui: qGnu liuo di ceret Dotest ergo dici quod Fomia veliti est for Asa mixti ima per feeritcui nomen speciale licti est impolliri i3:quod patet ex eo quod sic alta micra cabent taleo forinas substantia leo tergo et etiam ventuo. Sed verum est quod bo e ni ixtum quod est ventus mouetur naturaliter et ille motuo consequitur mimam. Ea ratiocies illinia in qui dicunt quod exhalatio bene mouetur etc.negor quia non corrumpitur statim cs pitinii non mouetur. De causa finali dicetidum quoa ventus est finaliter ad remouendum nubes de vita regione: et adduc dum super alta ut fiant pluuie in diuersis regionibuo super arboles: et illud patetqi nos videmuo nubes pervet os moueri ad latus: quod non esset nisi a ventos iste iano uereni: bcausa efficieno est calor solio.

Ad rationes.Ad ptimam negatur conse

quentia.qiqua uia ventus fit originaliter ex materia calida tamen in trigidatur per coriarium impellens. Saeculasdam negatura noradprobationem aliqo ventus etcadduc negaturatis. Eid probationem de folle dico cinci sunt pyue ventu sed est motus aeris vel aer etc.

- , Questio. MI.

m ma Ecundo queritur uti ii sol is

ciat cessareventos et commoueat illos. Etll arguiturae non ici tunc simul et semel soliis taceret celsare et n6 cessare: sea pno est fati is unitetna teneti si facit cestare et 'movet

cit comouere sit efficere lacit cessare et non te EEreo si sol faceret cessare vel ratos: tunc plureo deberent fieri de nocte ebde die: cuuio oppositum experimur .ETertio. sol est causa gnationis ventos: a linon esset non fiere iit: ergo non fiscit cessare .pna patet qx generans non destruit gelu tum:scd ano p3 de se hi Quarto. pluvie et magna frigora faciunt cessartaventos: ergo non sol .pna tenet: cum ista contrario modo se habeantiet auo pastet iii litera et etiam per experientiam,

In oppositum est Aristo. dicens: solatitam

facit cessare ventod et coin uet.

ista questione dicendum cst magis com

plete de causa efficiente venti et de loco ubi fiunt et unde vomant. Erinde de loco dixit quida ae venti origili aliter pio: ueniunt ansontibus: sicut fonteo et riui: et ibi gnati tur: et ideo flant ad latus: sicut fluunt fontes: qai pio bat ex alio: qi prope montes sulit plures venti: O non esset nisi ex lateribus invii tua exirent. Me .si nomine insiimitatibus monilii posse iit fieri venti: hoe est falsum et 'tra experientiai sacrificantium in montibus. si Sed contra illud obhe intraci in principio tertii duiuo dicitur O enephie. i.magni venit: quive nitit ante pluuia:qn veniunt desursum usci de usum: nec sinit ibiaticini molirco: de quibus veniant: ergo nec alti veliti: conlaxquentia tenet: et ano patet expdictio. Sive si iid est ne in o. leo adhuc dato qd terra et ita alta vino cet circii fluxa adstuc iid possiet fieri vel 'pillud rq illic no essent ni die oti, falsitas' sequetio adibas: qinicadbuc sicce cxhalationes possent eleuari: et phi schisinset repelli ad latip occursim aliam exbalatios in .cytemo pol reddi ca quare baio en cito coii sumi E ex una pie sisti veti:qr talio materia no straret moleo et io si fiat ventusnd ita laterib'. Iteria. terremot' poserent fieri si non visent moles: ergo et vetitus .cd sequeti tenet

315쪽

Thimonis in Setandum

qi exeat Eedia attolle fiunt. ta3 tunc vetiti non possulit

venire supplana terrain v binoesserit montes: sed piis experimur fatis . natetier: qippi rectas lineao adlatum Delii edo a inolim' opo iteret lineas terminari infusi ij cle tetre: et si

ficivmtus cessaret. Irid rationes opili tonsorumpe infites sui uel reci venti et c.hoc noli est ideo grex latere velit aent: sed ut multe exhalationes fiunt. Ad alia .negat pisa:*δexe Itoc Sex lateribus monti tu LRliter possiet dici: et sit puina conciuerso: ae sol est causa efficiens remota probat: sol calefacit terra et cremouet sese leuat exhalationes:de quibus fiunt veliti: eest causa efficiens:et tio est catamen imediata .qrcatora masteria famosa et leuitao sunt magisypinqua. Ex ista oclusioe sequitur alia .LRcaloi exhalatio is et leuita a et friguo medieregionis et stigialias exhalationii propulsaria sunt causeime inediate vento* probatur: qiisits positio lipediate ponitur ventus: etc.osia tenet per diffinitione cause iniediate.et an 'pti ex predictio. Gea notasidii est ae mi est causa efficiens cela attonisventutii per aliuni odiusti uper calore exhalationein calidam et pictam resoluit in aerem licae non erit velitus: et quandovelestat exhalatione usq; ad mediam regione aeris et fiunt impressiones ignite:et sic sol facit cessare vexos:

et oc votuit Uristote inuicta: et sic alios efficit et destruit: no vnum et eundem nec simul et semel. Et notandu*vndivsm circu uois3ositi scalisias iturventi et equaliter durent venit principales: sicut oricti taleo bor cales etc.sea colia teraeies nostic durarit notabiliter. Hed sic tandum ex diuersitate effectu tui iam venit austraus inducunt in iii iii rates in hominibus caudas: et pigrities: somitii: et adhuc pItiuis et cato re: sed borealeo causalit ibiti tudiis eo in dominibus et frigiditate aeris et serenitate:et colimrtat vim tem generativa et remouent malos dumores ad aere et sunt sanissimi rideo no est ypportuitu in camera habere fenestras a parte austrun nruit ulni parte boreali. Eedali esulit diuersitates effectuu alior ii ventorum : et ea ii se fila sunt imaginaiide de alijs: sicut de istis: vis de causa prima illorum est: qi ventus australto venita locis calidis: et transit per loca calida et humida:in quibus fiunt mult utrefactiones:et ideo vapores malos indit clint ad aere: que aerem voles inspirant: et sic exeolii firimantur: et sic iii aucunt grossitiein humorum: et perono somnii et consimisti de causam duc ut pluuias: qi multi vapores humidi tibi generantur ex quibus sit pluuia:et ideo per ista causam sunt calidi.Sed venti boica leo:ypter id oc*vemuta locis migidis et siccis adeo exicca iit huiuiditate:et consti ingunt corpora humana:et liccator naturalis uitia remqn mitific tur: et proapter hoc taleg homines taxialibu*ventio morant sunt fortes:et propter illud impedivi putre actionea: et ideo sutrini. Sed tamen notandis: gi Quid ista ponatur causa ex parte dispositionii materie: portet tam locoux e effectuum accidenti si ventorum causam sumere ab influentia celesti: ita qx, sic planete cum stellio fixis instuunt super tale locii materia pie parantes ae tales ventiliant et talia accidentia habeant.

Ad rationes.Ad prima3: probat ae questio

de virtute sermonis est falsa: sed debet intelligi c putatiue pro diuersis Tibus et diuersis locis sicut dictu est. EDd se, cutida .sequeretur et caeoceditiir: si cetera essent paria: sed sol quilao detectu calo iis eleuat exhalatio ius quas de die cominittet ideo de die plureo sinit: et ideo quia de nocte hoc lici conti tigit ideo sunt paucioleo. vla aliam sol est causa etc. conceditur an :et negatur pila:quia per altu modii facit cesssare et in alijo teporibus. Irata aliam: conceditura sis: et ii gatur otia:qi per aliti modii facit.hoc solet et per alium modii pluuie.nap utile claudunt poros terretet ideo exhalatio non potexire: et silc faciunt cellare ventos sed sol consumendo piusmodi vapotes facit cestare ventos et

Eptinio querit uiretriam terre

inoluont possibilis. Et arguitur*no: qui diterra necessario quiesciti medior ergo etc.

se Tlconsequentia tenet dela: et ano patet:quis hi celum necessario circa aliquod quiescensu mouetustillud aute no else videtur aliud

go naturaliter vel violenter nullo modo istorum: get c. constaquetitia tenet alio probatur quoad punia partem sufficiorum diuisione: sed quo adsecunda probaturano potest naturali

ter: quia terra est emptio Durumet graue: CS naturaliter quiescit in loco suo:necetia violenter:qi non est aliquodviolciuti sufficiens mouere tenam .c Tertio.si sic:vel motu circulari vel recto: sed nullo istoruni modo*:ergo etc.non recto:qrno iideor stim: custi inmitto: iiec sorsum cupit grauio: nec circularitur pti per experientiam. Quarto. si sic: hoc maxime fidiret per exhalario item inclusam: hoc est falsum. Datetici per Bristo in uter a.et falsitas putio pt3:qr exhalatio inclusa est calidae et sicca:ergo leuis et subtilio: et recedet per poros terre sine motu: et una debilio exhalatio et subtilis:n6 sufficeret adfrasi gestauterram duram: et si frangeret no fieret diuturnus motus. Estem. si sic: hoc non fieret miraculose: sed hoc est falsum: pateriit resurrectione domin ecce terremo tuosas ctus ibi magnus,

sit oppositum est Aristoteles in litera. ubi

tecit de doctractatum.

ii ista questione primo videbitur de cati s

ter remot'. Echo de locis et teporibus. Tertio de signie. Circa primu notandii: aeterremo tuo ficti multis modio

polluuiuo imagin ritu nomodo ae tota terra moueatur ascedetido vel descende do Dpter grauitatem illaiore ex una parte o ex alia:de isto nihil ad ypositii vitio sit postibile. Ulio

modo pcit moueri circularit et circa centrii quiescens: et isto modo aliqui imaginatur celum quiescere et terrain circulariter moueri circa centrii quiescetis: et iste moduo est falsilo et conta Siristo .secus ido ceu .Tertio potest steri per rarcfactione et calefactionem alicuius partis terre.Guarto inodo petitistii alicuius super terra ambulantio. licui videmuo qua; do prope aquaiqtiado aqua est superius re pacta .set ideo quando homine mouetur super una partem mouetur visa pars terre et in lateribuo exit aqua . Qui tuop gnatione in hortii et lapillorurn in terra: et qua docue ex hoc superior terra cadit inferius extractis carbonibus: et isto modo etia fit rediremotiio:quid om infodisitur mincrciet de istio Oibus non intenditur hic. Atio modo quado aqua erit facit magna coca uitate sub terra et permotu suum ampliat istam concauitate stib terra: sic ut terra postea cadit, nec de isto iliteiiditur usci Titio modo fit terre motuo ppter exhalatione aliquam inclusani calidstet siccamque vehemeter nititur hircet rupit terronii et de tali liic intelligitur. LUnde notandii ae sol et stelle

calefacieteo terram eleuant exhalationem a terra ex quibus fiunt venitivi dictu est: madoivi terra aliqua tutum profundeste est calericia: cotingit quado sic stiperuenire pluuia vel friguo: ita q=pori terre clauduntur sic stimini qui inceptarat terra exire ex tediitur et claudiitur et aggregatur adi vice et post congregatione mitificatur iii caliditate et leuitate: qi virtus unita est fortior seipsa di persa: et sic vehementer viis: ta et fortificata ex latio eu sti leuio rupit terra:etexit succe siti erumpendo terraret sic mouet terra. OEit ergo prima coclusio.qi terremotus est possibilio fieri: sumendo terremotii isto modo:ybahqrcausebit postibi leo fieri. o et effect pna tenet et ano pyin ita ex dictio Soea conclusio.in terremositio est violesimo ipsi terre ci tum ad grauitam apbai: qi esta puncipio extrinseco: et retra inclinatione nam rate grauitatis:ergo et c.'na tenet: et asio probatur: citatio exhalatio est quod da mixtuin:quodndet terra .ETertia conclusio. nio tuo exhalationi sensitio a tetra est naturalis batur: qi est a principio triti inseco: puta a cauditate et levitate: quesit in ipsa exhalatione. nunc ergo ponatur notabilia: et est prismo notandum oportet exhalstione caiisariis terremotii mraliter pcutere ad partes terreratia non moueret terram: nec etiaruperet estiet sic propter notii exhalationis seu humoria moves terra:et hoc declarat Ati .experimes aliter. nani viratam vi fulmen satis est subtile: valde militer cadit suparboreoiettstcriipit istas et iidaliae: et sic imaginati dii est de exhalatideIet declarat hoc paliud exemplitici videmus hoc per aliquos holas infirmos sicut lubricitantes et iraclidos moueri motu tremotis: sic*ilon psit ilitantii ligari quingemoueaturiet hoc est terquenssa humore inclusu 3picipoci mouente inopiit ligari. Docaliter declaraturiqiqvadoboles proh ciiit in hieme mina per aere frigidst circiistanto si audiitur potiet cogregatur humoles ad intra et facitit tremore et rigore Quartii sistis epi dari de pila ferrea et istetelli quodam

316쪽

ix uodam instrumenm facto ad modii canoiussit quo sunt quidaem puluereo:et cuterrum calidurn vetisnusi accendit istos pulveres: tutic talis exhalatio petiteritii: et ita fouiter extralati ista pila extra O qajdo ii iterficeret tres ni ilites artaratos boni darmis: et sic maginadu est de ex clatioe cau

salite terremotum.

Sit ergo quarta conclusio. quod no est pos

sibile per omne terra simul et semel fieri terretnotii. Dbat: qrito pol fieri undiu tatarib alatio m rei terre inoueat serago et caedaequetis tenetietatis declaras:qrno radi claudulitur poli senio nec potvndi terra calefieri: sicut in prundomatio:ex quo p3 m inali bus locis fit et in aliquibus iid. vii de vulturisto. qG in locis insularibus no fit psi mimia frigi: citate que disicut nεfit inemptorqi terra est iiimio e6pacta etia no fit in locis nimis calidis nee nimis frigidio: sed plus ries sit in locis ventosis et austrono seu in lintibus multos hyalus isti in talibuo potest balatio includi .ESed de te poribus dicit Pristo.*S fit intepotibus teperatio:et non in medio bremis nec estatis: et caiisa est: qii hyeme est terra nimis frigida et e6pactaretinestate cdsumi rexhalatio: sed invere et autumno frequetius fit et no fit etia in teporibus nimi humidio nec nimis siccirci ibi commeres exhalatio modica. Ite tepore eclipsis lune pellatio: fiterii inmersate plumina iis horis:et causa est eade&qi tunc est tra quillita o veto rum in eclypsi Dpter calore soliodeficienterietiam meridie propterea tolem consamentis ventos et

dens secundu vir fiae parietetiam postibile esset q* quelibet pars moueret simul et semes: licet no in tali motu qui dicitur terremotus.iet eum dicis:tune inunci mouet: negas sequetia:*cires centru vel eirta polos talis eirca descentesimaginatos . Adalista, scii qd violeter ut dictu fuit c d Iulioelio a. Et adprobatione*noiqima principio intrinsecomegatur: suis enim exhalatio sit inclusa in terra: tameno est de natura terre nec intrinseca tene: B quoddam trist distindicissa terra. Est alia. vel motitiete dicisqd motu tremotio qui n5 est solii unius ratidio: sed plurissia 3ptineas curuas e perrectas matbatione:cusim ista sit sufficies diuisio.dico vivetissest de motu naturali simplicissim5 de violento. Bd alia tunc fieretete concedis Hai inprobationedic turpot exire si poli aperti essent. Od alia dicti ae mite tueter remotus no fuit factus per exhalatione inclusam: d alio modo:putant iraculose.

quillitas aeris sit iunii terremotus hi tu, ri .set arguitur primo C honiam si sic: tune plures fieret terreni orieti ubicita in maesti Sin altis partibus.Gsecuta est falsus

et retra experientia et cotta Bristo .sulite, ratetconseo uentia tenet:qi sutiocis significii pluries et ubim fiant tranquillitateo stetis: terre mot' fieret ubiq;. Secundo.si sic:tate iuuenci posset emerest quillitas Nili sequeret terremotu a.'ns est falsu3.osia teneti ut p3. Sed falsitas etia py qiatinii sit terre mora cit no est triquila litas predes: etqstidemst erae. Eil ertio.docesset ex eo: quia tunc eam latio esset inagri magis in terra.'na tenet sea falsitas Dbat: quia ptempestate potant exhalatione o mclivo includio per tranq*tilitatem et perpetuam tranquilitate. Qvqrto.preterita tranquillitas est signum seques: ergo non peedetis coii sequentia tenet: quia aliter ide esset seques et precedensiet tunc nullus sciret cuius esset uignu3: quod est

inconueniens.

Oppositum vult Aristote.in illa secundo. In ista questiolae videndum est de signis

precedentibus terrem otii et de quesito. ecundo descitio sequentibus et efficiantibus.

Quantuin ad primum. signurn primum est

aves no audetit diu super terram residete: a volat bisve ter colitive de uno loco astaunctitrenso e. r huius causa est:qibabent ex instinctu naturali et ab influentia celesti:

ipsentiant acie inclusum: qr habent capitani utili aereae mutabilia fremisis uentia celi: q6 inultu manifeste apparet ut gallo qui calatat ad matutinos retin altis auibiis catitatibus ante pluuia. Sc6m signu est.turbati aquaru 3 iii putet vel salsedo vel alter sapor in cori metuo: quia tunc exl palatio et ne aliqsse exerint perve iures et venas terre ubi exesitaque cum partibus terre: et sic Lales faciunt saporco secrean dispossitionem sua: et l)oces ligni i*Multa et alatio est sub terra. L Tertium sigilii est traii quillitas: et eausa est quia tunc ex: baelatioque est ealisa venti includit infra terra: et ex illis mih lationibus inclusis causatirr terremotus vlla cun attici causis iii precedenti questi otie. Et ex iis patet responsi ad questrum: sed notandum ae non est signia in multum euidini et necelsari uni sed oportet q= aliqua precesselisit et dispositio:

neoterre et loci et temoous: et tune sic ranconsueta .tra si qui lalitas erit lignitin moti tamen couertibile LQuartuin signis est:qnreg existetesitim tubuo homilium existet tum super mare: re letia in existentibus intrauibu3 mouetur moturre modiis quiluis non siit motu onec tepestas: et causa liuius est: qi quedam exta alationes exeul It de forami tribus terre: et mirascetitur mari: et sic faciant:rumore in eos que sui super aqua.c Quintii nil e tumor maris in comet' si ne tepestate et voto: et caereti exhalato es ista terrai eluse appetereo ascelidere comiscetur marietravertiis in qu gret ex isto fit maior tu ruos marLES exigilanii qm ponti Urim quid fisonuo ad modomu utus et rubea*dste in fraterest; et cassis huius est*ex astatio inclubinfra terrarii incipit fortificari et percutit ad later terre spe foraminaret sic fit convoret cotingit hoc circa ters rasanirotas et spongiosast sicut dieit Aristo. circa mimini et Sicili I. LSeptimii figia si est quedaii ebula longa gracilis et alba ad modii linee litas suo occasui.cuius causaestiquia tunc non sint superius venti in aeretquibus dilualbatur metis inebula: et ideo pmanet immobilis et quieta: et ideo esto: balatio inclusa: et boc est signum terre motus futuri inbtriti lepore: puta per die vel dimidii post. Octauum sis sui est

frigiditas aeris ante ortii solis sine vento inconsueta: et caudim est: qi Balatici de sui natura est calida: ideo reddit acres calidiore:cii fuerit euacre permixta: deficiente caliditate redidit aer ad frigiditate:et sic est signi iterre motus. onus: uestrai perfrigiditate inconsileta clauatitur potuet sic exeshalatiosi eo includuniret non possunt exire et fortificatur peranti paristae sim. Decimii signit est quando sol fit caligino,

sussi cuius causa est: qitia timc multa exhalatio incipit exire de terra: et miscetur aeri:et facit solem sic apparere obscuruui.

Quantum ad secundum .sede signis sequeti

tibus et effecti hu* pituiti est qi magnus sonus fit: et postea ible audii in losqvbi est terreniolus: et aliquado est ma soletaliqua do est minor:et est terribilis: et causa quius est: minterre motu terrarumpitur et divargitur:et ex impetuo balatio is cuc mouetur sitsumi et extati exhalatione mota per latera terre gracilia fit sonuo: et ex fractione lapidisset arborum fit terroisoni:sed diuersitas sonotum prouenit exi luci sitate

exhalationia et partiti terreon figura 3: quia si exhalatio est multa et tamen magnum uecit magini sonii et graue: stafit sit strictuinet eth latio sit debilio facit sonii nigracile sicut cannis puetorum. et imaginadsi est de isto sicut he sono qui causatur expulsu aeris per fistulas: si fistula est grossa: facit grossum sonunietc. lius effectuo est fractura tetrarum et submersio turriu et edificior5 et ciuitam et iusto inuolao id in illis Et causa est: qi propter exhalatione inclusam terra inferius est cScaua: ideo exhalatione movete terra et frangente cadit terra inpios dii qn exit ex lario. Olius effectus est gnatio nouo*fonti iiiii qbusdst iocior optingitqnpuo terre ceciderunt ad aliquas concavitates ubi fuerunt a queiatentes:et iste ad asceduhip grauitate terreret sic exesstp ioca noua et nosti aqua talium inii de nouoppexhalatione: bexeat p nou si fiora me. lita effectus est effusio mario m.

terra pinodia inundarioiviet ca Afri .est:qicti parteo terre cadu texistite ex balitide tunc qfim caduiit ad piare; et sic in alia parte erit inlidano vel aliaca est: qiqnis rest*exx balatio exieo de loco terrecti fuerit ni ultam cir magno impetu ret occurrit aliqfiet obuia talisti exhalaticii inratiariti venientitque est mitis et impetuosa:et ex tali contairsu exhalationumque sint tan venti: quando eleuatur magnae

317쪽

b Tbimonis in secandu meteororii. Q

horno aque de mari et defertur ad alia loca : et turicemittit et sic fit mundatio. illius effectus est qfii sit obscuratiotti, sculpdictu est designo pcede titi. cilius effectusest quiit gliatio iiouoax motisi:vexti latio eletiat pleo terre et facit inundaticies et moleo. phlius, effectito est qua do sit diuitio terrarii vel montin qui prius erati ted iusicti:sicut dicunt aliqui q6 Eicitia fuit coiulicta ita ite: sed Ipterquetida terre: nioni fuerunt ille ab inuice separate: iste qas mare trusit nune meristas parteo. llus effectusest apparitio nouarii in salarii in mari q plius no apparebant.et caiisa sith ni aeri possutit generari mollitast terrena otii .EIte aliua effeci' est cisiiiiiiiiii datio vel exitus puluerit de rupturio terrevbisti terremotuo et isistamatiora quo: et quibus coharunt ciuitates sicut dicit Trist. te altus effectus est coc6sequiis mortalitates et pestile iitie post terremotii: et causa est: qi iste exhalationes exeuiites peterra exiccat aere:sic holas nopossunt ibi manere nec vivere: et qu exelint vapores putres facti et fetidisset naide subterraneis locis retinficiunt aerem:et bomineo:et ista igna nostiam diacosequunt verssurremostii: sed aliqua sic: et aliqua no etOv fici et gn*no.litat et prescedentia. Sed notandii est de remedii opter remotu etinata que cosequunt.vii de dicit Plituus ad cauedii de illis malis melius pst molari in vallibus vin montibus: et meit' est habere do inos bastas almo: et multi est molari iust moti,tes et bonum in terra plane,

Ad rationes patet quid sit diecit dum quia

n 6 est sigillicduertibile. Sed cua homullio iacurres itib' est sigrium facietis det uino te et tremore futuro: quare etc.

critur nono pirii tonitruu

causetur et igne extincto inube. Et arguisu, sic: qi sicut est de ignito ferro extilato;lia est de tonitruo: 3 solitio illius fit: sicut per ignein extinctissetergo etc. maloip3:qi illiso, ni videntii delire differuinisti fecit dii maj- ll gio et mutuo quelio diuersificant speciem: sed nainor patet u experteritia. CSecundo .in nube aquosa includitur igni ei verealtem aliquid de natura impia: vel imbalatio calida cito ignibiliae extinguis qua du fit tonitruuergo etc.c6sequena tenetur novidetur ex alio causarico exta Ilettinctio sie: sed anteq(deno patet in itera: ubi dicit segresperidies spargitur lacu :que cunco gutem tio licca intra mutatione in lalgidati aerio intercluditur sε uenienti nudi bibus segrega vi latera offendera o ad edtinetites nubes facit peliriura cuius sonuovocatur tonitruit: qistio esset nissi ignis vel ignea includeretur vel cotinueres.cTertio autoritate Aristo primi posterio iii .vhi dicit tonitruu est extincti ignia in tiube: et id evult Rincoluensis ibide clauarto si lio: ergo posset fieri tollit ruit sine extincti deii occosequeonmy aliquid fuit humo:onas bai: qt ex quoliost extincti ne:ergo sine illa:puta p aliti modii s. percussura imbisi ad inuic iis .iaet aliter: post et tonitruum fieri sine ii ubibus uis cui fit sotius in igne: ut dicit Aristo .circa ruptura ligitorii velu inflammatione sonutem. Quinta. st Ed:hoc esset y tutos' exbalario notat ingueret iligetieratio te tonitrui: oc est falsum: a sequentia leti et quia sino exitii gueretur: incremaneret:quare etc.

Oppositum vult Aristo .in secudo bufus.

ubi vult qs diuisio ipsius et balationia et motus exhalati nio ad spissituditie via ubis incidentis faciat militruum dii dirusic non ex extis ictione ignis in nube: sed et motu forati ex alandis ignite ad spissani nubem causatur ecte sonus sicut sonus perciis tonis autem faciat ignem vel fiat ignis. propter quod dicit in litera: fit auteni post percussuram et posterius tonitruo s.coruscatio vel viiiitio: sed videtur phus: quialisus anticipat auditum:quod troii emet:si esset extin

cito igitis in nube.

In ista questione primo videdi id est de ma

teria ipsius tolli trui. Et deitiae videbitur de efficiente et de fomia: et de fiste et de effectibus.

pisinst sit punia conclusio. quod ton

truum generater exhalatione calida et sicca talam ex niate,rsa.probatur: qr eadem est mater a coruscaticiis et fulminis et toti itruus ea materia coruscatioio et fulminis exhalatio est mi, da et sicca: igituretc.mator patet inlitera et minor simili Ur. QSed in nota dii trito capitur tonitruit ibi rum sono illoq peruenit ad nos dic:sed p corpore sonat evreausante sonii cuuio specleo multiplicarita dato 5:et illius materia est exhalatio: et etiam mite nubest in Scorpuo percusium: sed exhallaxio latii perecutiens. ec volo cr exhalatio sit sic materia tan*altera paro positi ex materia et forma sed talicue subaiectust liuo accideritio; et hoc qualido vocamus materia . Et confirmatis a conclusi':qistin utet semel ascendistit vapor et exhalatio us ad mediam regione aerio: ergo postibi te est O in ista media regione aerio exhalatio iiicludatur innubo: et sic fortificatur panti paristonim et propter hoc petit exitum et mouet circa iiubem et percutit ad latera nubis: et ex tali percusi tolle caulatur sonuo:quivocat tonitrum. ea notandit:*S tonitruit viso modo causatur ex percustione o halatidio ad latera nubio ut dictum est Blio modo ex diruaptione vel fractione nubio pio pter impelli exhalatiotiis vehementer exeuntio. Et alio modo perii rotum flammep ae remptaq8 exhalatio sit instamata vel successure inflaniatii rita velociter et fortitergo ignis facit sonum,et istum moduni tangit Aristoteles ut dictum est.CSedilotan dii est de Oidine: qd aliquod tonitruum fit sitie nube:ideo videmuo exhastlationem qu*ndo igistri et moueri cum sono:et si in iliter in istio inferioribuo qua do flamine candelarii moueris paele3 faciunt v mini paruit sonum. VI te si una cari dela esset ii ouiter extincta et teriere talia casiaeta acceri salii ferso iiii vialis mi in fianarer c ndela accelua inferior invia fumi irinalitas retur candela superior cum qii odii solio. Et sic ini agitia iidii est de tonitruo ivlide imaginas Arist.quod mi beo superius stitit valde deii se propter frigiditatem medic regiis pio: sea inferius propter calore itifime regionio sunt rare:et tu exhalat ideo talide et sicce quido moueris super tuo ad nubeo: propter nimia deii sitate no possit ut tra sire: et sis pcutitit ad ista virubeo: et redeunt hic inferiuo eu sono:et ista est cu: quare nofulminat versus cel in sicut versus terram et versus nos: bdiuersitas folion tonitrui fit viversitate ni bio sed in paruistate et magnitudine desitate et raritatensecundit dispositio item figure imbio:qr aliter causas sonuo quilubra rupitur et

dissipas inpii buom solupeutit ad lanionii erit plura:et alit pro superi uaga imbem: et aliter quando inferius.

)nune ergo dicendum est de causa fors arcili:

unde satis patet ex dictisq6 si tonitrii ii sit actuosiue accladenomo est causalami lio militi us: sed si sunt attonimium pio exhalatione sotiate tuc exhalatio est materia et miluo est mima. EZed adductio talicium de efficiente:meausa estis ciens mediata est calor sol unused immediata est calor et leuiarao exhalat dio .cSed decumiali pol dicisti aliter fit ad terrenuit doleo secundulci vult Tulliuo *epter terrorello nolet den Eriliter pol dictae fit finaliter ad purgadnaerciqiquare sicino uer: tisic viscositas aerio coirtipi iuret alie qualitateo aereiiificientes. Et p6t dieiqicausam finale ignoransiis: sicut et niuitois altorii effectuit: unde adcid sit soliussi ferriti siti tu inandaraque scinitio bene causam est iciento sed ignoramum determinate si salem. De effectibuo coiter solet duo affigitari. lim si est:m cottis sit m ex forti motu aestis qfixis sinum ionitrui aliqua animalia Psternunt:et qfi aliqarboreo frangunt: qi adocerest milite rivolvo citi' diuidit liqua corpora raram densappter subtilitate sua, Alius effectus est qnvaliqua aialia fiunt surda propter tonitruss.Eici huius est:qrpellicula auris vertimpamuq dicis miri ligat penimio forte sonu aeriscorrii piturcii deserisonuo ad auditii: et sic fragii illius pellicula cii sit iubtilio et aer inaure exit. Et sic iid est organii auditus: et sic fiunt sit radi .hoeqstuco tingit in ambabus auribuo:qnq; invita latii. EAliust effectuo est: aequae cervisa noua qii est i ebullitio. ite supueniet e tonitruo coit vir et solet holeo vitrum vel petras vitri piscere ne corrupui et causa est :qitti ebullitie lite tonitruii lacleno tremore aerio et vasorum: in quib' eotines ceruisia:coinquet cerussia: sic mea qdeberet superius restaere cominiens in serius: et inferiora stipetiuo:et id cotingit hoc: stis curatiqneo tingeret limotus violenti fierent: et hoc qum ala

tribuli fuimini. et possibile est viali fulsis S sit causa. Em

contra

318쪽

intrabdaeis dubitas:eis exhalatio fuerit eleuata ad nubes

et inclusa linquid repleat tolli iocii et cocauitate nubin .et vi des qGnS: quia aliternSposse tundius a latera repercutereiiubes faciendo toti inuit: o undiq; nubes esset immediat exhalationi secundum extremitatem: et ideo oportet aliqua partes esse carentes exhalatione et nube si deberet fieri ton truum secundit modii predictu . LAd hoc dicis vis ei ala: tio eleuas in principio in vapore: et fieretilietura nube: etpostea segregatur vasole exhalatione perfrigiditate nubunet exhalatio eo desat postea: et sic aer subititrato nubes iuxta exhalatione: et postea comitatur exhalatio: et petit exstinet superius exire no potest propter densistatem nubium:id percutit ad superiorem parte nubis et reflectitur deorsum astuteo inferiores: et sic percutit ad illas:etqnae adlatus vel latera: nec oportet derelinquere aliquod vacuunt cytem dubitat ex quo nubes et materia rara ad modii fumi vel caliginis: qualiter pol reflectere exhalatione veniente cu tanto impestu .EHdboedicitur.O nubes est densitoi fumo vel caligine et est multu frigida: etppter nimia frigiditatem medie regionis aerio et multitudine nubiu simul repellitur emalatio calida: ut dictu est priuato conaria se inuicem habent mouere localiter o antiparistasim Ex his patet quibuo te potibus debent fieri pluratoitrua: etquibus no.Quod inhvenieno: ppter defectu exhalationis ex qua fiunt nec multu in mea oestatis: qitue calor est nimis fortio: siccis commit tu va, potessi exhalatione ex qua fiuntet resoluit in aere sed in tempotibus mediis: sicut in autumgo et insime veris tunc plura sunt propter exhalationes.

Ad rationes.Ad primam negati ir maior:

quiano est simile:qi duis soni sint similes: tamen nec simili modo nec simili motu moriendo genreantur. EDd alia 3 in nube aquosaetc antecedens cocedit quoa a prirna parte disciunctiae: scd negat onamdprobatione dicisqdimo rem tu sine extinctione hoc Stingit.'id autoritatem Tristo diescis; ipse loquitur exemplariteriet exeptor uno requiris veritas: et ideo no oportet illud esse veru .uel potest dici R illud aliquado pollieri:vetuo: sine extinctione. Adali .conceditur consequens radimpiobatione quando dicuntii sti quis etc.dicit *imo:qi quado ignis emtanus fidit me post ea ignio extinguitur sed pilus tonitruum est ante extinctio

nem: imo recte in generatione ignis est tantio et non in coguptione: sed non audim ':quia visibile citiuo muItidicat sua speciem qua audibilet iam videmus ignem anteco audiatinuo sonum .hndallam:recedituris generatur extinctio ne ignio: et permotu: nec possumuo tale motum hic reperire

pio pter nimiam distantia:ideo oportet nos coiecturari vix taea que videmus

, et Questio .X. et

etem hias fiat ex exhalatione calida et sicca mi arguitur primo *M: M infrigidi dant:ergono sunt ex materia calidat sic ca cosequetia tenet de se: et ans p3 p etpetientia. Ecgo ali apparent ista ex stente serenitate:ergo illano sunt ex exhalati oecalida et descedete de nubes licui maxie opoiteret si iuesset.'na tenet: et asis p3asi experientia QTertio arguit de thyphone specialiter:qi si sic:tuc non moueres circulariter. patet.qi exbalatio mouet directe sursum recededo a medio: et falsitas patet in litera. Ite typhonascendit de terra vi

recte: ergono descedit de nube nec mouet circulariter: ut dicit mist .cosequetia satis p3: et antecedes similiter: qi eleuat resima tetrra iacetraducedo sursum:ergo ascedit. cluarto.tata materianopolitet includi sic in nubem remaneret calida et sicca: et ci tales effectuo causaret:ergo etc.cdsequella tenet:qi si debet venire de nube: oporteret vi ibi fuerint prino: ted antecedis patet:vnubeo sunt valde paruend oecupa: tes viij totam regionem: quare et c.

M oppositum cist Aristote in I uera: circa

piincipinter iij ubi dicit meo de Modo dicendum est de resteduis modo quo privo dictu est de calidio et siccis .etsubditae ille sit spiritus segregatas seu exhalatio calida et sicca.

In questione ista primo dicedum est de typ

phontaini odeeenephia. et tertio de intentione.

Quantuini ad primum: sciendum est quod

typhones ventus qui directe descedit de nube et obuia te si hi aliquo vento ni istenturilli et ambo sinini circulariter in uenfiet sic ni ouent stramina et pulueres de terra etqfiq3 botes Mariunt fortiores C Ulterius sciendii est tu iste vetus siria Esic qd in imbea quosa et frigida includit exhalatio subtilio et

multa: qua forti cata iliter iugo circunstantia cotrari petit exim dc nube:qret maxillic scuto:ersocia impetu ascendit ad parte superiore 3 nubis aqua ypter dcnsitat citcrum res pellii detoisum: et ex vi alterius impulsus diuidit nube in insferiori:parte ubi est debili odi et sic ibi flectitur et circulariter movetii rum ad terra:sed tamen inelius videtur q8 circulatio fiat ex obuiation eventoimne tris terra: sicut cotingit circaedificia et polisto sic it dicistii literaret ideo frequeti' circa montes et loca ventosa fiunt taleo venit, quia thi est terra a Latera a aqua percutiunt ventu et circulariter rcflectuntur et ex illo patent cause trahorno:quia causa mali rialis est exhalatio: efficieiloci caliditas et siccitas .formalis es una forma mitti imperfecti cui novavemus nome impositur sed fidinalio est purgatio aeris. Sed ii oratidii de differentia tu, phonis et fulminis:qi fulme fit ex tali materia magi orantegrossia est materiat rebonis Sm Imini sui pos cavi ecbiti Ir. Sciso differunt ex parte motus fulmen etia directe descedit sine circulatione phona ut novi prius patuit.Tertio diffferunt exple materie:qr materia typhonio no est inflamata sicut materia fulminis .cSed cotra ista fiunt instanticina videt q8 tradon non debeat moueri circulariter deorsu3: naaer inclusus in aquaqtie multo densior est nube ascendit pa qua no repere uetus a densitate:ergo nec typhonao sita, late nubium:per locum a maiori. Sed diceres materia tyraphoniano solii sic descendit ter densitate nubio: sed etiax pter qualitates in nube que illas depellunt. Sed eo traquia conniniliter diceres de aere sub aqua:cotraria o enim habent qualitates. te.videtq6 in inferiori partea iubis debeat fieri resteriore no in superiori parte:cii ibi sit de iistorer quo plus distat ab elementis calidis . si Tertiodni postiabile est materii venti ascelideread inedia regione: ergo ty phonnSalcenditiantecedes pbatur taliter enim in summiet ratibus montin possent esse venti EDd primit.dicitur sicut dictu est ypter trarietate loci vel cotuleris. Ita impio:

v tione ac modo de aere et c. negat : nam licctaer sit calieduomo tamen in tali tu ver hoc repellas citat in subtus est de frigor eaque petieio hirsu sicut supra . . dalia.oce diem in superiori parte nubio Iid iprobatione ae inscrimi cedit; inferius sunt iubeo rariore Epo Oilefactione radiorum

Eridalia. impostibil Icstetc.ilega asio. Ad phatione dicit 6 in vaporibuo materia venti poteleuari tantii us ad mei a regione: sola n5 pdt Potest etia dictae materia typhonio no est ita pure sicca sicut materias torii ventoria:sed est

cohereno in partibus et viscosa.

nunc ergo dicendu3 est de ecii bla: quod

est ventus magnus descend cocii magno impetu a nube: et deuastat et corrupit multa sua terra:sic qi in nube parua itis cludis exhalatio parua et mirificata petit exitii ducens post se magna parte nubio:et sic descendit impetuo se ad terra et cottiisit militoties ante magnas pluuias inestate:et dissertati pilone: qitypiron et ex materia subtilioliret mouetur circulariter ibisterme mouetur retinus dictarit priuo Ite

typhon raro fit in dyame: sed pluries in estate: sirinephia seconuerso: et typhos exitplocum strictum:et alter per ani plum: et typhon sepe fit apparetibusnubibu*:et ccii ephia overo raro vel natim.

ed de effectibus dicit Aristo. quodvcnS

tae nepbia apparet aliqua obscuritas Ipter comixtionem multaria exhalatio im que sunt multii terrestreo et grosse et inniive.et accidit post mi hii magila pluvia:qrsecu3 adsducit nube pluuiosam . e typhone sciendii ae typhon des scelidei id aliqua do instaminasppter velocitate hi motus et

intensiotae sue qualitatio:et tunc ista materia iiislamata vertitur et incerisso biptolemo tulit: et quandom cenabui uitrville et cillitates: et de cendit de die ita bene sicut de nocte t. apparet sicut rota ignita.

Ad ratio m. Ad primam dicitiar quod ii ori h

319쪽

m Thimonis in secundu meteoror v. in

qualitu est de se:nisi tunc descelidatu loca nimio frigidapter que potest in frigidari: sicut id venti. LUd secundunt

concedo a notet nego consequetitia3:qr nubes reni oueni atraice, velitat ad nos .ENil tertia megaf cd sequetia' qt Suis echalatio moueatur directe sursum: tame inii neposto surata de nube potest moueri circulariter vel motu girationis. Ed quarta negasona:sed dicendu est*cum hocsossuntnse plure*parueque eleuant vllam magnam,

sit ignis descendens denti be.Et arguitur q6 no: quia si sic:tune esset ibi genitus vel ite .primo modo is diu nubes est aquis et frigida que extinguit ignem etno generat. nec secitdo in odorta iid esset alvis lora vade veniret. Secundo. questio implicat falsum:ergo ipsa est falsaranteceden iobai:nam implicato ignis descendatiq6 est falsiani Ecertio .si sic:tunc cobarerentis 1 superque incideret. no est falsum: quia videmuom tuterficit ea sup que cadit an ecobustione et sine vulnere ipna pateti quia omnis igitio est aptus natuscoburere comet bustibilia. OQuarto. siisses ergo indifferenter aequalibet ii ubera quo cuti loco et in quo cui ivtiae: vel ab aliqua sic: et

ab aliquand: sectepore omni.lio primit:qrbocaa experiet atlassi videt nus. nec secundiitquia marinie temporibus tepe

ratis et locis fieret:ut dicit Aristo .m litera: sed hoc est falsii 3qr no est calor ad hoc sufficies EQuinto. ut linuit coinbu rereturqGlibet uidissererer q8pcuteretur a fulmine vel norio primu : quia perculit dura: sicut ferrii cli pei no tela ligno scuto icit Di isto inlitera: sic et vestimenta tripla: sicut accladit i si epheo liec al(qua siciet aliqua tioii:qi sicut alius ignismilla habet differetitia ad cebuuibilia: sic nec fulmesi habe, bit si striginis: quare etc.

Oppositum vult Aristo .in litera ubi dicit.

si aute in nubem ulmo et subtilis abstralias laus tiae fit fula meiti no emet nisi esset ignis descendena.

ista questione primo videbitur de gene

ratione fruinuisis.cSecundo videbitur de effectibus fulmii: scula ut tollerat olium.

Quantum ad primu notandu quod in nu

he qno includii extia latio calida et sicca et subtitio dispersa Pinibo et excoriarietate ei in nube e regas et mitificat: et sic fortificata petiteritu et friugit nube in parte iii feriori:et sic ex impetu is itis motuo itissumas exhalatio tripecij edtingit rex alatio ilist amata dispergifiniat':et tunc vocat fulaguratio: et incrumpter mite impetu texpulsione venit usu ad terra igni edo: et aliqn moueto via stricta tet Illa vocat fulme i licitiae dii .ex quo p3gnatio fulminis et fulguratio io. Secndo differiit qi maior virtuare sirit ad genera dii fulme si, fulguratiotic qi fulguratio fit pudefectit expelleus materi id misi ij. ilotanduce Brist.videt dixime de duplicii ulnifeqrocerasto: et subtili:s3alhapponiit tertiui q8 est petie transgq6tra sit pligna et nocoburit casicut declarat epilo: et ii meli valiae subtile: baliud est valde duisipas et niugis co globati uti uita est grossum: 3 tertia est adurens. Et illa differunt cli S iii alijo accidet ibuo: sicut in coloretet motui et talia fili sit albi colorio ad iis odii flammealbe Eli' est quod amor liben: siue crocerut aliud tubicii dii et aliud quasi nigru3:et illa diuersita OD uenae ex diuersitate thaterie fuiminio quemadmo an diueristas caloris stante ignlatet aliter coringit illa diuersitas pydiuersitate medioxii pq videtii fulmina:et sic Quia essent eiusde coloris:m apparent diuersorum. colorum,sicut sol apparet puniceus p p caligine ut dicis septimo tractatu. Illa si redisseriae motu: dico tingit aliqdmoueri trasuersalictier ad in odii volat' aiatior vel licut veti mouentaeumouenedi recte Deoisam: et aliqui attingit terra: et aliqfiri 6:blicae contingit rarosae directe deorsum descedati qualeo implestiuari eo isti e frequetius vadunt ad lamo: etici intrant per fenestras i c6bitriit sacerdotes. Differunt etia mater a et loco ge Ileratiosi totqralido gna in nube: sicut dictii est uisua etist sinas i ii terra: viqii id adicut fulme exire de motibus: etqfivi'. sfiatur ex quibusda fontibus sulfureis defluetibus subterra:et subruo est queda minera et qua eleuant queda exhalationes calide et igniuntur Ruri dicitiae ubi contingit: na si quis fouiter fertii ignitii iii trudatvehemeter ad aqua frigida generas fulme:itaci getierfit unanima ista no has hei oes Iprietate omlminis .Ex his patet causa materiali qi exhalatio. causa efficiens: quia frigiditae et calor intrinsecus et motus. causa mimalio: sicut iii ait o .Et finalio simillater. vel si illa non sit finalio potesse alia.

De se ii do. f. de effectibus fulminis inscie

dum O qnm contingit; gladius in vagina vel pecunia in buris liquefit sitae lesione vagine vel bur se et olla alii maliu3isicinerantur carnibuscirca ossa illesio:etcausa est: v tale fuimen est valde penetrat mu: ergoppter subtilitate eius vaginam pes tetrat quo usu inueniat aliquod restistens:qas ira poterit cito penetrare: et illud up moram qua circa ipsum faciecoburit et cciminuit. Ecfo.eotii sit qd penetrat ii xcadii, rit aliquado: sesidissipat et diriiritet frangit coipola: sicuti pideo et ligna: et est:m hoc est ex materi viscosa fomteriis erent uet magno impetu percutit coipolatet sic distipat ea. uisibi cunico hoc est: qici leo cadunt quidam lapideo vel mea tali getierata superius a quibus fit talio dissipatior et possiti bile est qG sta sit quandoq3. Tertio cotingitqii sui tua fulmen toraliter adurit sic a quandocue per ipsum coburiantur ciuitates et nemora. sinuar .aluiuoa fulme denigrat aliqua corpora tacta ab ipso et aliqua facit crocei coloris: et hoc a pharet in faciebus voim et aliquando in foliis vinea,

runt. Cestia into accidit 13ptercobustione corporum a fulmine quida mono sulfureuo: et hocppterviscositatem materie fili millis: et alias qualitatem coli currenteo.QSexto acciditae quadoc magnito ventus coii comitatur vel sequis fulmeet qua dod precediticausa est: qi qua do vexhalatio pellitae retinet ille pulsuo pellit alium iet sic mouetur aer quasi venetus precedetis: et multa paron alationio couertitur inumtum. CSeptimo accidit copercussas tulitisne sicut aliqua animalia sunt peractiosa et periculosa ad comedendum: et hoc piopte nateriam malitie mlmisiis. Octauo continescit aequando propter fulmes idolium rumpitur: et iid exit vinum:et causa stetquia tignum durius est vino:erso rumpituriet virtute fulminio tota viscositam vini pellitur ad susperficie3 vitii:et fit quedam superficies vel pellio circunda vinum ad modii cutio:et sic potest vinum permanere. Et dicunt quidam ae solii per tres meo ad maiuod strat:et quoapostea consumitur illa viscositas et pellio at illud vinum est venenosum valde propter causam predictam L nono constingit ae fulmen percutietio corpora venenosa remouet vellenum:et si percutiat coipuo sanum facit illud vellenosu3: nee est incoiruenietis: quia aer sufflatus extinguit candelgma celisam et extincta accendit: et sol indurat tutu3 et liquefacit ceram: et propter diuersitateni dispositionum materie: Decimo contingit fulmen ficti ae ubicunm attingit homitiem sitie in digito sine in pede interficit totum hominem: et hoc est propter venenositatem tua: quia alterata una parte ista altera talia: et sic tot in sic contingit iii aliis venenosis: ut patet in motis rabidi canis: et in punctione aranearum etserpentum. Eundecimo contingitqd nullum animal euadita fulmine percusti isti excepto solo l omine pio pter hoc O est nobiliuorve etia qui adortio plura scit cinielius medicinia potest iuuari.CDuodecimo contigit ae dormienopercussitorulmine inuenitur habere apertos oculoo: sed vigilano clausos:causa est pumi: qui doluitenteo percusti per subitam lesionem lexpergefiunt et aperiunt oculos:et sic moliunta pertis oculis. Oertiodecimo accidit c omnia percussa a falamine vertunt faciem circa fulmen et contra locum a quoveantiret causa est in animatio:qinaturaliter sunt nata ad deafendendusii se et ideo vertiit se versus illucvii de venit offensio:et propter stupefactionem et ad intrationemvertunt sh il lue .sed inanimata propter alterationem magnam tacta3 ex ista parte se tectunt illuc.EBecimo quarto accidit quod fetus cornipuli r in ventre matris matre illesaret hoc est ypter debilitate magna fetus. J Decimoquinto accidit q6 ilicorum libuo exsecatio veneno fulminio non generans vermeo: tii aliquidi init et in venenatis a fulmine bene edtiligit:s3n Sin ali 3: et potesse causatque venena sunt multum diuersaret sescimaudiuersitates modotii pomunt fieri diuersa: sed deteris

minate cause latit ite his occulte et igitote cruecilliosexto co

320쪽

sa est:qreleuatur bene exhalatio sine nubibus:et ypter modie regionis frigus repercutitatae si retio Decimoseptimo colitigit m fulmen o lectit nimis in locio subterraneis:et notantii incut in alti .et ei est:qind facile est fortia edificia et terra penetrare sicut aerem. ed de remediis circa fulcmen Dicit Senecam antiquitus regesquJdo erat in capio tepore fulmitiis te *ebant remoria pellibus vitulorumatinorum:et causa est:qi habet ista tota specie o quod fulmen noledit reo: et sic possunt eta quidam lapides vel verbe habetitis virtutem contra fulmen: quare etc.

Ad rationes. Ad primam creceditur ante

cedens Ma vlobatione locus renico ir in 'posito hoc noli nocet. Eridalia Dicednae hoc bene pol fieri violete vel aliquo extrinseco incipiete actione gi postea sic imoueas. Patertiaco cedis valiqua eoburitiet ii Ooia:ppdiuersas Dispositiones fulminis et materie. Idaliauit Aiquo me et Sisco visit Fm dispositione tepotia et niaterterii. quinta: dicitur ut differiit dispontideo materie.

Empticit liber Secutiduo.incipit liber tertius.

queritiar utritona

nis radius visualia refrangas in m Ni cursu medii densioris vel rariori . ti ita arguis pisomno in Iradius perim g pendicularis reflectitetno refrangi ita ditur aer a multo Mitiori ore alii raa d reflectuns et no refrangunt in oc

, si di tenet ex hoc crppedicularis radiust Cis est iam fouisiimus: terae dicunt perspectivi*radiusppedicularis penetratetndrefractus aiio py:nap experientias videmus ae stoculus fuerit perpesticulariter obiectus speculo gr radius visuallo reflectis supeunde oculii' et hoc ciiqis dicit scisa conclusio libri de speetialistqualicum speculo incidit radius equa leo faciens anguetios illos suu seipsum restecti .et p3CSperpessicularis radi 'est talia ui equales facit angulos ex eris v parte: ergo test etitur et reuertis in seipsum .e ecludo .sissc nunc idem accidi deno osci in diuersio subiectis cosequens est falsiim: saltem de accidentibus eriei sis: qi accidentia numerant numeraetione subiectorii: septimo metapbystce:sed consequina pio: batur: qr radiusvisualis est credens: cupit species siqua sit misso:si ergo talis radius frangis igitur est in ininioni edioet in medio occurrentealias n5 esset radius fractus:quia nut us radiuuinptimo medio est fraerus: nec aliquio in secundido .li et go totius radius dicti fractus eritide radius in ambobus mediis et subiectio. Eicertio .li sic: tunc nihil posset videri in eodem loco in quo est: vel apparere esse ubi est. consequens est falsum: etcotra experientiam:consequentia tenet ex hoc:quia dictanti visus est quoddamedua diapb aliud masius S litarem ergo fruatus in occursu denuoris medii frangis sequitur; mangitur super organii vi suo:etsi sic: cum visus estimet vel iudiceto laque videt lineio rectio se vides re: secunditae dicit secundii piincipius libri de speculis ivisa omnia recte videre:seqvis etia*res cppareat propinquius esse Saevel remotius:vapparet intermino recte linee subtense anguloque causant duelmee causantes fractione 3: et illabieuioi est illis duabus pnici apparet p.n: .coclusione piimi .Euclidis:vel apparebit remotius ppter diuersitat medio uiolauarto siste:tunc radiu visualio haberet relistentia in occursu densioris:pias est falsumcolaquetia tenetqi radius no frangitur sine causam ec sine resistetia maior irqisi esset equalitas naedio; post ageret:sed falsitas piobaim si luminosii 3 vel visibile duob' mediis illumina inlibet in equaliter desis subito veriti instati esset approximatae ipsu3 illumiliare eque cito utrii Manio utrii subito: ut puto teragono est maloi resistentia: tino nec in uno ite in alio:aliter ii esset resilietia causaret succestione: qisii essio causas ex resistent amo hillis ad motote: ut dicit Comine.quarto physi. Quinto .si sic:timc visus vel visio fieret extra mittendo: piis est falsum: et cotra scdiu de ala Ona tenet vi radius vi, maligno est aliud Gradius Beedensa visa: et si ille frangis

erit extra mittendo. stiponas isti qd occurrat mediurarius potio radius fuerit Dauctus iii ventioru tu cper questione talis radius frangereretii: abocpbae esse falsum: no enim frangis et natura radi :cura diuolit aptu natius directe A, dcre: et no est impedituost mediii rari': qi quicquid potin densius mediu agere hocp5t et iii rarius:et adhuc, plus: ergo si pol recte Bredere in densitori medio poeterit etiam harioris mea derecta linei Dcedere. nec potest diciae mediii hoc no faciat: sed radius quia capto puncto in densiori medio a quo dicis raditi securuore traueritur tunc virsi secuti dii linea recta multiplicet se in mediii rarius vel no Si sic:ergo no mala sis. si non :p:qi omite agello naturaleundi spherice figure diffutidi actionesvj tetageno ra alia 3 vel specie est agens naturale:et ex alio: qa oculus existetro in rariori meato obicit esset posset illud visibile in deiisiori videre: q6 no esset ii istundio ageret.CEeptimo. si sic: tile aliquo inspiciem est in aqui aqua illuminata et Lacte: radiuo visualis hangerer:cosequetia tenet:qi aqua est deni roi aere occurrens radio visuali inspicietio: falsit g nbasma3hnidi radius reflectit: qi domo specula Llaipsu3:vttit in aqua .igis no refrangi . na ista tenet et hoc: qi reflecti notest restativit. Cytem sit sic: tue in aere fieret refractio: polito cy ocu tuo videlitis effetitia qua: ista 'nateneti ex eo q6 dicis in literam ab aqua et ab acte:et ab omnibus plana stuperficiem imbellibus sit illud: fea falsitas Dbas: qi oculo existente in qua n6 fit re actio in aqua:igitur multo minus fit in aere: citaressi minuo poten o qua .

ii oppositum est Aristote. iii tertio huius

tractatu'secundoi vhid scitra uod quide ergo visus restandigitur et ab aqua et ab aere ex his que circa visum ostensa sunt oportet accipere. Et ae ab omnim' habetibus p Iana suom se hoc fitier quo patet qd radius frangis iti occursu densiouo: ethoe probabitur per experientias.

In questione primovidebitur de tertii inis

quaeua viedum est in ista questione et in laquetibus .c Petinae de quesito: puta si omnis radius refrangas et stimonianis: quis refrangatur et quis non .

Unde primo notalidum. quod Aristo. ni li

tera semper dicit vi uni fragi vel reflerit: et intendit p visum radium visualem et no potentia vidua nec organu et ille erat modua loquendi perspecti uos . . Ptolemel et aliorum. .EDeinde liotanda .qG no est cura inrumposito:vtru radi' veniat ab

obiecto visibili ad visumvel eco uerso:qr quocii modo fiat linee radiales eo de modo se haberent:et demonstratides si militer procederent Tamen pio isto sit e delusio ista.* visus non necessario fit per radi nexesite ab oculo ad obiecisssed prediit pio cedente ab obiecto us ad oculum inclusiue ista patet secundo de animaiqi visti ono fit extra mittendo: sed intuo suscipiendoret huic cordat Silace et aditulo in tertio et quarto permeetiue: sed in ali p. stetimeo prespectius: licut Lincon.in pspectiva sua dieitu lanitieri .extra initredo radiu ab oculo;qalybit de oculi agatarii qn capitit nigres de nocte; unoesius suis luminosio illuminant visibilia: et sic vide textra mittendo radiis. Et similiter de oculis luporu3 et quoipa a canuet pisciuetet contaimiter dicit esse deo nimbus oeulio animal tu .licet no ita bene sentiamus t me istu and obstat: quia*uis radius ab aliquibus oculis sic proce,

derelitanten non oportet in omnibuoamo oportet alium raetdiuina visuali obiecto procedere et multiplicare usuaa oculum:sicae visus recipiat species rerum me materia glite fiat visio ivt patet secundo de animaratrarie ovo mo socia

fiat nihil est ad quelitn. finorandii retrangi radiui vel haligi in proposito sumitur pro eoderunde radiusvisuallo pio cedensa visibili super medissa liquod densius m saemediii in quo est visibile per quera diu diffundissimilitudo rei vi stibilis vel est ipsam et similitudo rei biffusa usu ad me di nocearetio: dicitiirtinea incidetie vel radius inodentio. Sed radius qui a superficie rei radiuo incidit rotaberat per quem redit formaveissimilita do rei vi ilis ad eandem diffrientialis positionis extra mediudicii radius restertinis vel linea: sed radius Icedetio ultra medidi densimo no secii: dum rerenseratim rei que linea in redentse processit dicitur