장음표시 사용
391쪽
st1am largissima manu exhibita partim materias O bificas, tunc temporis masSae Sanguinis admixtae equoad Qxcretionem adhucdum vergenti a remedio jusmodi hausto via Obstruitur, adeoque depuratio illa tantopsrs exoptata impoditur. Hoc intusns laudant sui modio
crom dosin declinante morbo porrigebat, Non Sine suo CESSu, Deque ante diem duodecimum, vel potius doci mum quartum, Critica Xcretione tunc absoluta. Mini mequ ab hac mora, tametsi forsan adstantibus terro rem injicerent phrenitica symptomata, mortem vidit sub inferri potius saepe Observavit, malum illud plorumqus inducias erro possct a Solere, done narCOtiCorum a cesserit opportunitas. Cavebatur Solummodo, ne Cardia cis calidisque medicamentis adhibitis intemperies coopta uberius accenderetur, quo casu aegros Subito viderat perii8Se. Ouando febris adeo protrahebatur, ut aeger ante narcolicum assumtum commode posSet purgari, medica monti illius tanto solicior erat effectus. Imperabatur autem purgans medicina 10-12 horis ante narcotici constitutam opportunitatem. Neque metuendum quidquam erat a tumultu, quem stimulo suo pharmacum dedit pilulas Cocchii alias sexcitare solsebant subsequenti enim narcotici Virtus compsnsatura erat illa turbas. Quodsi vigilias ultra brem excurrerent, CeSSanti bus aliis symptomatibus, linteum, aqua ΟΘavum mnde-
factum et frigide sincipiti ac tomporibus applicatum, Plus
reperit noster, quam narcotica quaevi ProdeSSe.
Pras ossa hisme frigidissima et sicco sit in oris
392쪽
stalis intonii Solveretur, exeunte Marti a. 1665, peri pnsumoniae, Pleuritides, anginae aliique id onus morbi inflammatorii magnana derepente stragem edebant. Duo ipso tempore caput etiam extulit febris continua Opularis, a febrium praecedentis constitutionis genio longo diversa quippe quarum Vix ullae etiam tum Empestatis solebant invadere. Dolor capitis, quam in priore illa, intonsior et vomituriti0nes atrociores ad hanc Iesbrem accedebant in plerisque diarrhoea, quae antehac me lio praeverteretur, jam ab eodem ipso sedicamine pro
vocata est, minime tamen Cessant vomituritione. EX terna sicca, sicut in obr prioris constitutionis; attamen PraemiSSa maxime venae sectione aseger in sudorom solvi Poterat, eoque Provocat Symplomatum serocia mox re
mittebatur. Atquo hoc nullo non morbi tompors fori potuit, quum in febre praegressa ne tuto ant diem 13 volo id tontatum fuisset, nec aciles Cum Plesno suC- cessu. Sanguis colore saepe Pleuriticorum a rheu matismo laborantium similis, gelatina vero non adeo albescente praetextuS.
Anno sero adulto morbus in ipsam pestem ex acerbatus est, carbunculis bubonibus t aliis signis a thognomonicis stipatam. Quas in dies magis invalesso ns
circa aequinoctium auctumnale nomen attigit, mox Vero,
urgente brumali frigore, Propemodum evanuit, denique sub xordium oris omnino deleta est. Supserstes tamen febris aliqua pestilens fuit, quamvis non ita late sae VienS, excurrente integro anno insequente, im ad verusqus incipiens a ri 66 producta. De peste ipsa noster reserens, quum complurium milliarium intorvallo ab urbs ploramque partem SSet remotus aufugorat nim ob domum incendio absum
tam redux demum cum a summa atrocitate morbus
magn6Per remisisset ) paucis quidem sed propriis
393쪽
ohsservationibus Distur se instructum esse. Plenam morbisasvitium Honog Viderat q. . . Annus autem ips tot millium strage funestus, alioquin mitissimus ac saluberrimus XStitit omnesque, qui bus a peste immunibus esse contigit, nusquam meliorivat studine fuerant usi. Ouin otiam ii, qui ab ad omConvaluerunt, achemias si aliis assectibus, a residua priorum morborum labe provenir solitis, non amplius obnoxii sincops vivobant. Facit etiam Sanata Sunt BPOStemata quantaecunquo latitudinis fuerint, tomque carbunculi, postquam particula inflammata una cum Sanie disCesserunt, neque admodum exquisitis chirurgi auxiliis opus habebant.
Primo autem morbi insultu rigor, qualis in obro
intermittente, fero perpetuus erat mori Vomitu enor
mes, dolor in region cordis et oppressio, febris ardens Cum symptomatum familiari comitatu, assidue aegrum OXCruciabant, donec aut mors ipsa aut bubonis vel a rotidis benigna eruptio contigit, quae materiam morbi salutari eventu soras excluderet Rarius absque omni febre malum ingruit, hominesquo ex improviso SuStulit, maculi Purpureis praesentanei in t ritus nuntiis, etiam dum in foro versabantur, ruin pentibus. Qua repentina X animatio, nisi in pestis admodum funestae Xordio, Vix accidit, neque observatur remittente Et infracta iam Ιue, aut ii annis, quibus non omistit popularis. Verum non eSli tantum, sed pidomici omnos, ubi primum
menis licet conjicero, fomite magis subtili ac spirituoso Videntur inhaerescore, quam ubi adoleVerunt; quoquΘmΘgi ad Ccasum Vergunt, o magis in dies crassi fiunt ac putridam aboni humorum intomperiem β' . Fuerunt
etiam, quibus tumores prorumperent, ne febre nec gra Vior aliquo Symplomate praegresso, saltem animadverSo.
394쪽
Quibus hoc contigit, I pericuIo vacabant, spreta adeo
omni regiminis Cura. Causam illius pestis internam SYDκKΠΑΜΠ reperiris sibi vidobatur in inflammatoria diathesi particularum an guinis spirituosiorum, quam opinionem confirmatam sibi hab0bat color sanguinis Pleuritico, adusta anthracum lacis et anni tempore, quo epidemica pestis ut pluri
mum exoritur eo nimirum, quod inter Vernum et e stivum intermedium est, pleuritides, anginae etc., Ο pulariter invadere Consueverunt, eaeque tunc etiam Paulo
ant pestem Londinensem frequontissimae. Calidiorum modicaminum et alexipharmacorum in ejusmodi lus auxi lium per accidens duntaxat Praestari arbitratus noster est, quippe diaphoreseos, quam Suscitaresnt, henoscio. Quodsi sorto xhibita illa sudores commovere non alerent ut persaepe accidit , O Sanguinis servor mal concitatus noxam eorum palam fecit. Quo semolument eadem phar maca in prophylaxi sint, probandum adhuc restat. ImO vini largior usus, aliaque fortiora praeservativa Compluribus, qui alias intacti et incolumos haud dubio por
mansissent, morbum reapse indutaerunt.
Curandi indications se in universum dirigendae,
aut ut naturam ducem in exterminando morbo sedulo sequentes adiuvemus aut ut ipsius conatui in vinosendo semit minimo confidontes diversam o tutiorem iam ex arte nostra et Aperientia, vice illius, substituamus. Alexipharmacorum praestantia potius ad sudoriferam manifestam sacultatem quam ad occultam quandam virtutempesti advorsam refovenda. Etiam seliqua alexiteria, eva
cuatione potius solicitata quam specifica indole ossica cia esse videntur. Spocificum pestis remedium experientia nondum suppeditavit. In vera quidem peste fausta naturae molimina cer-
395쪽
nuntur abscessu bubonum in febro pestilenti idom ossicitur
sudore universali Prior sudoribus arte motis neutiquam abstergitur, altera alias ac per utaneam exhalationem
non dispellitur, quamquam haud dissitetur SYDκNΠΑΜus,
Post magnos sudores, ad trium quatuorve horarum spatium productos ac deinde abruptos, in peste tumorem SQ in conspectum dare. Bubonem a sudore proferri minime arbitratur, quoniam rigente hoc nullum appareatoruptionis indicium, scd sinito sinum veluti per acci
dens consequatur. Vorum fallacissima haec est mat0rias EXClusi per abscessus sudoribus foras evocatos, et multi pereunt iniis, dum brevi sanitatem Inulti recuporarunt, quibus spontane ritu, ptiam dum motiis intenti ver- Sarentur, eruperant sudor vi extricatus iisdsm pessim nocuit. Interdum enim bubo, qui primum auspicato ac Cum Symplomatum remissione protuberaverat, P tea ex inopinato disparuit, Qt in ejus locum maculae Pu pureae, certissimi mortis indices, successorunt. CauSa re trocessionis in sudoribus propulsis fuit quaerenda. Ita qu ratio materiae morbi amolionda admodum Versati- Iis si lubrica est, et licet in aliorum morborum sedi Catione naturae propension- presso Pede medicu Se
quatur, hic ejusdem auspiciis renuntiar dotiet. Scilicet haec ratio est malignitatis. Quae quum ita sint, dispiciendum snit, qua de
mum arte alteri, quam statuit noster, inistitioni satissat: nimirum, aliam, atque a natura diversam, morbiis
Iutionem aggredisndi. Fisr auis posso existimat Vel
Per Sanguini missionem, Via per Sudor Θ S.Circa sena sectionis utilitatem provocat ad expe rientiam medicorum in urbΘ, etsi V Θmenter repugnantem habeat Honsgs1υΜ Damnat autem Paronm, Ne non tumore jam conspicuo institutam, ut qua Vire naturae medicanti ripiat, nec satis mataria OVnouet, rumpente
vero bubono motum illius ab ambitu introrsum detra hat Frequentissim nihilominus noxam venae sectioniS
396쪽
perperam Sic factaΘ, adversus sanguinis in hoc morbo dotractionem generatim, alidissimi argumenti oco tor quseri, etsi permulti auctores,andem ut remodium morbi defenderint, SEPTALIUS, Fongsaeus etc. Opiosae autem detractionis, tamquam principis adjumenti, unicum habet,
Nihilo minus ipse diaphors si materia pestiferaΘsanguinis missionem postponit; quia Vires hae prosternat, medicumque infamiae periculo obiiciat. i. serum et illa dissicultatos suas abst. Nam multis, praesertim umvenibus temperament Calidioribus , . negr sudore Pro
liciuntur, a fortioribus auton adminiculis phrenitis facile
excitatur, Vel tandem pro Sudoribus exanthemata fatalia, itriste omen , extorquentur Dein des licst satis promte Corpora in sudoren, solverentur, si excretio justo matu xim, quippe lota materia nondum ponitus di5sipata, ab-irumperetur. bubons Sub sin m sudoris fausto mini ne Prodeuntes postea intro remeabant. aut saltem non rite abscedebant. In s guine uisem X recepto omite ma
Iigno commolio sit, et ecthymata, mortis imminentis in dicia, soras propelluntuP. I acie itaque et plura ejusmodi animo rovolvens SYDENIIAΜUs, etiamsi millus dolor vel dyspnoea deSSet, eo adductus est, ut rationem habero inflammationis cujus dam circa rospirationis instrumenta delitescentis; Οquo
67 Cur Per V. s. o. T. Confirmabatur Veriae Eeanda Consilium exemplo chirurgi militaris, quem refert noster este, liquot annis aut Loudinensem stragem grassarite, militibus Crimeruption maeularum insectis statim a Primo insultu, nulloquΘΩdhuc is tumore, sanguinem ingonu Copia detraxissct Stantibus quidem et sub dio, dotiso sedes descere inciperent, meri- Sura cruoris mittendi non des nita. Quo facto aegro in tuguria sua ad Eetinibondum dimisit. Et licet a Venae sectione nullum lan romedium adhibu rit, tamen Ox compliaribu S, quostio modo traol asset, iis nus quidem desideratus est. - enique quibus aegni SYDEN ΗΑΜs utiliter venam secuit, in illis instommatoriam aDguinis cognovit spissitudiuem, manifesto miS- si ciuis cohortamento.
397쪽
ratiocinio usus prospere processit, curam cilicet insti tuendo antipleuriticam, venae sectionibus repetitis, Pti sana et diaeta refrigerante. Sed quum a venae sectionibus repetitis modicus saepe prohiberetur adstantium importunitate, methodum reperiti qua pariter quidem Ucax, tamen hominum
offensionem non aeque incurreret, eamque saevitia morbi jam declinante ut optime convenientem retinuit. Primo, siquidem bubo nondum P ppareret, Sangui nem pro aegri Viribus ac temperamento mediocriter do traxit quo facto expedita erat diaphoresis, eaque iactu ram factam abunde compensavit. Post Venae Sectionem in Iecto institutam omni mora relegata Straguli aegrum obruebat, laciniam laneam sincipiti alligabat, cujus uti litatem in sudor ciendo en cognoverat. Dein Si Vomitus non adesset, theriacam et similia sudorisera et Cardiaca xhibuit. Duodsi vero, ut saepius fiebat, VO-mitus interpellaret, in dicamentum sudoriserum tantiSper distulit, donec solo X stragulorum pondere Sudo PTOmanare inciperet, facis subind levitor obvelata. Quo facio alvi profluvium et vomitio illico ultro sedabantur, adeo ut assumta sinceps diaphoretica probe retinerentur et effectu quaesitos praestarent. Inceptam diaphoresinio tionibus diluontibus, subaromaticis ad nyclithemeri pa tium continuari jussit, ab omni interim abstersion Stre Iiue abstineri neque infra quatuor ac viginti horas, sudoribus sinitis, indusium, utcunque madidum et in mundum, mutari permisit. Quae quidem noster cautis Sime observabat. A restricto sudore, aevitia morbi illico recrudescebBt. Nec interpolanda transspiratio erat virium curatione. Nam primo, asger sudore diffluens Viribus melius, quam antea constabat, excretis, quae incongrua essent circa horas autem aliquot posteriores, saepe sudorem Vidit erumpere, priore illo, quem medicaminum is prOVOCa-Verat, magis naturalem genuinum, copiosum, symptomata
398쪽
alisvantem et Ver criticum. Des In summo sudoris vigore ictu lauto, cardiaco sorbili aeger commode re siclobatur, diaphores simul optime sic sustentata. Por horas a sinito sudor viginti quatuor monebat,
ut frigus caute vitaretur, indusium sponte sua in O POP aresceret, potulenta omnia subcalida haurirentur. Quae inter sudandum capiebantur, etiam nunc conti nuanda. Zythogala, salvia ali rata etc. Inssquente di lenitivum msdicamon sibi familiare praescripsit, eri a
marindis, Senna et Phe cum Syromannae Et ΟSarum
Solutiv. compositum. Atquo ita anno a peste proximo permultis febre postilente correptis sanitatem OStev restituit. At vero tumore jam nato venam non aperuit, etiam in corpore ad Sudandum quantumvis inhabili, veritus, Qvinterio morbi r meante subitansus aegri intortius des stinatam diaphorssi antevorteret. Nihilominus , addit, fortassct satis tuto etiam sectum iri, modo confestim, absque omni mora Eliciantur sudores, qui ad spatium dictum continuati omnem tumoris molom paulatim ab
sumere et dissipar valeant idquo long minor salutis Periculo , quam si plena Suppuratio, quae in praecipito
assectu incerta et sallax existit, SeriuS ASPE tetur. -
De morbis huius notas enseratim sequentia noster addidit: - Febris vere maligna, Sporadica, a Pecu liari, Occulto, quasi venenato fomite oriunda , quae ab aliis sobribus ob symptomatum anomaliam tot ingenio discordet, minime frequens morbus est Circa Speciem profecto cum ipsissima post utplurimum convenit, ne nisi gradu omissior discedit. Cur igitur utrique, Si Cuti Rusa, communis. Compluros autem in malignarum Censum Vulgo referuntur, ob indomitam quidem sympto matum aDVitiam, quas mere e curatione perperam in
399쪽
stituta proficiscantur. Naturas enim conaminibus e turbatis et omnibus usque sque conversis tristissima rerum lacies ultra consuetum morbi morem inducitur. Hascos igitur febrium anomalia melius praevertitur, quam Praesens corrigitur, medico prudenter naturam intuente. Febres plurima decurrunt legitimae, salutares longe
Tarius occurrunt atroces, insidiosae anomalae. - Ad Reddi in constandam, praeter aeris faventem Constitutionem, ceu communiorem Causam, CCedat opor
tet iasmatis, a pestifer aliquo Corpore susceptio, sivΘProprio consorti fiat, sius per lamitem aliunde trans miSSum, materiae cuidam adlia rentem Ouod ubi tu vanis oris diathos sori contingit, ab Oxiguo seminario mo lata pernicies diffindituP, ac densatis undique funeribus, universo aeri per istum tractum a peste, tum Iaborantium tum defunctorum Oxhalationibus, abs et Contagium inducitur, adeo ut ad propagandam Iuem jam non amplius vel semite vel aegrorum consorti opus sit; Verum quemcunque hominem, Vel Summa cura a pesti feris hominibus omotum, ipso or PQ SQ inficere a Ieat, modo illo corpus habeat resertum humoribus ad assatum xcipiondum paratis ' . Exoritur maxime, siquidem epidemica constitutio favet, inter ver et aestatem ambigente tempore, utpote quod inflammatorias diathesi per se provocandae CCom modatum est. Morbus cum anno adolescit, Vergento collabascit, dono tando nor in in integrum restituit bruma glacialis. Aliis anni temporibus rarius pestis enaScitur, nec tam immanis desaevit. Interim aeris dis Positionem, quantumvis incongruam, pestis Suscitandae Per Se esse imparem noster existimat; sed fomitsm hujus morbi alicubi usque superstito esse, et inde aliorsum deferri, dono aeris constitutionem nactus fuerit populari morbo id onsam. Alias enim, addit, se non intelli
400쪽
gors, qui fiat, ut in eodem coeli tractu, dum unum alia quod oppidum peste gravissima siligitur, Laliud non longo dissitum, sublato omni C mmercio Prorsus immune per aliterit 'IFebris montinua constitutionis 'spide micas V. a. 16 3 - 16 5.
Exeunt Octobre '' ann. 1673 tempesta JaactenuS. tepida et aestatis instar placida creponis in frigidam et humidam os mutata unde catarrhi et tusse plures quam alio ullo tempore. Tussibus hisce supervenir Solebat sobris constitutionis stationaria, hinc magis magisquo grassata symptomatibus variata Quum enim paulo ante, ex praecedenti constitutionis dysentericae ingenio, in viscera morbi impetus factus fuisset, iam in pulmones et pleuram Prae Ceteri Converte batur, unde Symplomata pneumonica et pleuritica edebantur, febris indole cete
Diathositi in hac etiam Lbro primitus inflammato
cunda Vice emissus, quasi PleuriticuS morbo ero pro vectiore cessabat Phlogosis. Symplomata, Praeter communia febribus, in pluri mis orant dolor capitis et dorSi satis atrox, stupor o Iorque artuum tensivus imo totius corporis, rheumaticis tamen mitiores, nonnullis ineunte morbo in suda tiunculam propensio Lingua, ubi sibi permissa sobris erat, naturali sere, non Sicca, paululum alb0scens, sitis in diocris. Quodsi calor ultra sobris consustudinem in tendebatur, lingua siccissima, subsessa sitis magna, urina,
59 Fama erat, pestem Londiusnsem a Batavorum ditione suisso illatam. 60 P. 18.