장음표시 사용
421쪽
plerique naOrtui. Deniquo gravi cum OpOrct, Sudoris algido, urinis iam nunc tenuibus, parotides erumpebant, eaeque Septim vel nono die, raro undecimo, PlerOSque, Prius quam opportuna inventa erat medesndi ratio, sus secabant. AIt ra obrium specios, Stal; continua, Parior erat, in iis obsorvata, qui paulo remotius a fossis est foris sedebant selior in simul victus rationem secuti, bene colorati, humoribus gavisi integris. His evis ut plurimum horripilatio accessit, magnus gravisque Capi tis dolor, oris amaror anorexia, minor ad Vomitum Propensio deinde excitato aestu ingente capitis dolor auctus, Peticulae rubrae, subiti de livescentes. Intendo batur malum quarto die cum deliriis, Opore, tendinum subsultu , convulsionibus, lingua arida , facie aliquantu
lum rubra, urina nunc iumentOSa, nunc tenui sanguis post sextum largus de naribus cum levamine prorupit. Por alvum circa septimum diem biliosa cum vermibus, iis vero hic paucioribus, decedebant. Tandem parotidibus utplurimum supervenientibuS, auctoqU SOPOΓΘ,
multi poplectico modo interibant Ono vel undecimodis, frigidis sudoribus magna Copia ab univerS Corpore defluentibus Paucissimi salutem recup0rarunt besnsficio
naturae, Vel CraSSarum urinarum Copia, vel in alium morbum conVersione, in dysenteriam, aut quartanam: Veruntamen posthac inventa curandi ratione multi rosti
In cadaveribus tertiana ofunctorum roseolis Viscora
dominis apparebant livida, hepar subfuscum, intestinasphaceiosa, Verminosa ibidem macula nigrae in nodio quasi Iumbricis perforata. Suspicanda in his orat pri stina Viscerum dysci asta. Quibus ex continua febr
pauci reperiebantur cerebrum VariCOSum Sero cruento largiter effuso.
Cura morbi prius quidem validissimis instrumentis
422쪽
improsper gerebatur. andem conveniens methodus fuit involata. Initium capiebatur circa primordia tertianas perniciosae a blando modicamine lenitivo, nonnul iis, qui cibi multum paulo ante primuin impetum ingesserant, vomitu lenissime eliciebatur , Ole amygdal. c. aqua theriacali et jure insulso, paucis in emetico. Qui post triduum demum curam admittebant clysmatibus potius, quam purgantibus, quantumVi lenibus, eva cuandi erant ab his enim tunc Vermes irritabantur, dysenteriae et cruciatus et acile necrosis intestinorum adducet, Anti P. Utilissima porro se praestiterunt vesicantia et Co tex, peruvianus Opportune adhibita ula primo cruri bus . dein brachiis et cervici imponobantur. incipientessoctu comatos, Profuerunt maxime , riuum nondummatoria in visceribus decubuerat nocebant vero in ero sionibus intornis Vel achecticis tumoribus, necroses fa cito tunc inducendo Major copia sanisi de plagis of suontis tanto tutiores aegros praestabat Cortex ae nuinus, ante tertium Vel quartum diem, in tortianis oratoxhihondus tardius propinatus nil is proficiebat, et u perabat morbus Forma propinandi in variis Varia. Ubi viros languidae, artus frigidi, temperamentum Phlegma ticum, meque coma aut delirium urgebant. ipse cortex cum vini et inquae SCOrZOnerae unciis tribus iis din gulis paroXysmorum diebus. diebus vacuis Asmsi tan tum jejuno stomacho hauriebatur Corpori gracili, os robro classo china aquis card bened et Coret Onerae in fusa proderat, addito olei Mathioli balsamico anthol
minthico) pauxilio. Mosis chinas singulis vicibus scrupuli duo si drachma forma boli ,cooptissima. Esicacia
corticis optatissima, saepe admiranda. Quosdam juva Vit theriaca quae olim locum seruviani corticis obii miit Condiacobant o medicamina alterantia, aperientia, blanda . Victus tenuis cura ad decimum quartum erat
423쪽
Eadem noxa purgantium ab Oxordio datorum in
continuis febribus erat; etenim gravis turba a sortior bus Edicamentis xcitari solebat, dum maioria in an guine adhuc resideret. Vi placidissimum eccoproti cum nonnullis ante diem tertium concedebatur inter dum clysmata sola omnem paginam tutius absolverunt. Vesicantia etiam hic mature posita optime profuerunt, et Cortex, quamquam hic minus praesentansum didit offectum. Narium haemorrhagia larga multis utilis ova Sit nonnullis cucurbitularum scarificatio in scapulis et cervice, ubi coma deliriumque cerebrum Occupabant. Levavit etiam venas jugularis vel frontalis incisio, et
Coma avertit. Ceteroquin emulsione Seminum Cum si
hi diaphoretico, nitro antimoniato Q lapides pretiosos
utiles noster invenit, nec non Cardiaca fragrantia. Parotidum utilitas infida nocebant plerumque uia socatione, suppuratione interna, demum tabifica conva Iuerunt pauci humoribus rursum ad urinas vel intestina in diarrhoeam conversis Paucissimi usti evaserunt. Vona in hisco tumoribus nusquam aperta fuit, forsan aperire, praestitisset, ut ipSe noster uSpicatur ingenua con
Aliora vic popularem febrem caStrensem AxcI s1us vidit Roma per aliquot annos usque ad 170 gras satam, ex pravis odoribus Vicinorum Stagnorum oriun clam, in quibus linum et Cannabis macerarentur. Orbus signis et cura modo descripto statui tam similis x stitit, ut seorsim de eo referri non opus it. Eandem ob rationem tres sequentes constitutiones bilios o-typhodes, quippo pari fere rerum conditione, Sed remo tius ab urbs conflatas, silenti praeterimuS, utpote qua rum xpositiones vix novi quidquam Supra memoratis additurae sint.
424쪽
Morbus si medicina ineuntis rasculi VlIl.
Interea, e quo GALEI auctoritatem An AcΕLsus, rorum opportunitale adjutus, feliciter quondam succus serat, ΗΕLΜONTIUS Ver ex institutione medicaciam soroin totum Summoverat, paulatim apud multos obsolesce bant, quae notione rerum et distinctiones x votori illa disciplina ortum habuerant. Verum uti antehac tam multimodicinam Iscserunt Vel docuerunt citra ingenuam ratio cinaiionom et Candidam et Constantem naturae animadversionem, ita nunc etiam haud pauci, quum propriis ingonii viribus in doctrina et arte profitenda stare et incedere non OSSent Vel non auderent, eadem coecitates vel inertia HELMosae1 fere ac SYLVi detulerunt, quod nuperrime GALENO, quasi ingeniis in libortatem vindi catis, abrogaverant itaque judicii gubornatorem for mulamque servitii permutaverant, at animi ipsi non inagis etiamnum suae pontis degebant. Qui vero me mors insita virtutis arbitrium Sententiae veCuperave rant et sibimet plura confidere ac suo in doctrina senio indulgore coepserunt, dissoluto scholae communis Gale nicas vinculo huc illuc an ferebantur, Successu studio rum si hic majore ille minore, prout in aliquo splen dohat o doctrinae species, Vel praeceptorum in praxi
admiranda probabilitas. in incerta vagari et vacillars mox coopit idea febris putridae malignae, quippes in
qua nostram typhodein plurimum recognovimus. Solli cet quae hucusque satis quidem OnStanS, una et unive salis dominabatur malignitatis notio, dum ad morborum fere eventum se remediorum minus promptam ficaciam Spect ibat, causam ponens in singulari aliqua, latente eaque ΘSSima materiae anomalia, ea ipsa a sectatoribus Batavae medicorum scholas jam ad Iuculentam febrium et manifestam indolem arbitraria dispositione transfere batur qua morbi indolos antehac ex decursus ra-
425쪽
tions spro demum pro maligna suerat recognita, sam
nupori jam in principiis ebrium perspic0rs sibi vido
hantur, Certa quaedam Symplomata ut maligna consi derantes Quum ita statuissent, paulatim febres promis cus exanthemate StipataS, ut contagiosas genio a riantes, multis perniciosas, in malignitatis censum pras Ceteris contulerunt, quippe in quibus materis morbi naturae beneficio in ambitum corpori excluderetur, par tim, quae subtilior esset, in auraS XSpirata, Partim, quae crassior, lentior, superficiei externae inhaerens varia forma et indole. Quam viam excernendi omitis a ligni, quum natura quasi monstrante medici Asdulo in grederentur, singularem frequentiam et Celebritatem nacta jam est diaphorotica methodus, neglecta fere purgante, Vire roborante, quae antea usu Vulgari venerant. Et reaps ista juvare Videbatur sudorem movens medicatio, consentiento forte tum stationario morbi charactere, tum rogimine Et Vitae ratione tunc temporis familiari.
Variolas tunc aetatis, morbilli, miliaria, Petechiae, em phygias pariter ac pestis ipsa bubonacea perinde tam quam soboles malignitatis perhibebantur. At vero tu penda, quae illis observatoribus obviam facta est, febrium Xanthematicarum Copia et arietas, ut recte mox
a sapientioribus perspectum est, haud exigua ex parte Curae genio regnanti debebatur; et ab arte corruptum proprie erat, quod ab illa quasi secundum naturam,smendatum salso putabant. Itaque non multo post Viri docti hanc d malignitat febrili sent 1itiam deseruerunt, praesertim quum mites et manifesto benignus istorum
assectuum constitutione saepius ObservaSSent OpΘram
que igitur dabant, ut certiore indicio statim in princi piis morbi malignam febris indolem comperirent. Prae
te leviora quaedam et minus constantia plurimi pro susticisnto malignitatis testimonio habebant virium repentinam, primariam et eminentem pro Stra tionem ex quibus iterum alii hanc qualemcunque de
426쪽
bilitatom, alii eam solummodo ut maligna labris notam
spectabant, quae non ab humorum plenitudine obruonis volis int0mperie profecta Sset, neque evacuationibus Iargis si crassioribus, caute quidem institutis allevaretur, sod in qua volui subtilissimo halitu materia oculis nun quam manifesta, acerrima, tenuissima, ad solitas partesset nervos, ad intima corporis decumbonte viros vitales o naturae medicatrix facultas pessundarentur. Tali pacto
constituta febris maligna, enta fere dicebatur, quia
paulatim adoriretur, Specie mitis, sero tamen Vires a tura recuperaret, et penitius inhaersns morbi lamos
tardius demum et dissicilius vincersetur et dirimeretur;
nervos a Ver eadem audiebat, quum species laborum est signa non tam humore Circa Vasa set visosera male tem PeratoS, quam potiu Superiorem animalis vita potontiamst servosam facultatem male habentem arguersent, et citra vacuationem OnSpicuam Saep Sanita restitueretur.
Omnis igitur animi attenti et cura versu nervosum systema dirigebatur, apparatu quidem medicaminum fors oodem, sed ratiocinio et scopo mutatis. Etenim quas antehac alexipharmaca compellabantur, calida antidota, iam nervina analeptica, excitantia roborantia audisbant. Scilico idsa mali mutata, ratio tamen curandi adesmporstitit, considerati enim rei, non ero natura ve1 experientia, inversa est. Dissensio auis da malignao sobris rations, gones et species egregie deinceps emicuit, quum ad humores male mixtOS, et Sanguinem, utpoto fomitem mali spoctandum, nonnulli recedorsent, GALExo iterum annuentes, alii symptomatum vehementiam, in Solentiam, contradictionem, ut necessaria indicia urga rent, alii doniquo unice ad acrisiam morbi respicerent, mira distinctionis subtilitat ac discordia, quam enucleare a proposito alienum est. Haec enimVΘΓ prae monita sunt ad Qxpodiendam perlustrationem auctorum et genium seculi et doctrinas adumbrandum. Partim quidem natura ipsa, Varian morborum On
427쪽
Stitutiones, ansam praebebat, ut magis magisque inar diis dissoronis, sobres typhodes Vel maligna discerne rentur Scilicet circa finem septimi et decimi atqus in
itia sequentis seculi febre saepius Per Populum grassatae sunt symptomatibus quidem Saepe memoratis, ty-Phod statu, exanthemate maculoS etC. COUSpicuae, Sed nihiIo secius Hong minus funestae promte quidem Crit judicatas, arti facilius cedentes Vel eadem plano non indigentes, maturae beneficio ad Salutem restituendam susscients Forsan eaedem aliquot febres, riuus Prior aetas atrociores et pluribus lethales cognoVisset, jamjam mitescebant, non tantopere per Se ipsas et prima gQnesi quam potius per medicinam TeSipiscentem, a gi natura accommodatam, simplici em, minus Violen tam, jam saepe Xspectativam; quippe quae instauratio artis SYDExuΛΜ pras primis debetur Ouum vero Spe ciem illa sobres, prius horrendam, non commulctSSent, re ipsa tutiores factae, non statim a plurimi ex CenSumalignarum et pestiforarum excludebantur, Sed modo ut gradu inseriores ac deniter intensae considerabantur. Serius autem secernebantur ab illarum societate, I
brisque et echialis, ut qua pluribus Vicibus ae vitiam deposuerat, pro ancipite fere coepit haberi, super malignum in specie dictam eminon funerum majore re quentia, dentius decurrens Eaqus ipsa rursus distin glaebatur Pro arietate genii epidemici prout quidem
Cutanea eruptio necessario accederet, Vel abeSSet passim, febri more 2 specie Et decursu minime hinc mutatis, quemadmodum SYDΕ ΗΛΜυς nuper de febre Variolosa, morbillos etc. praeceperat. Maeo noVa species Saepius Populariter grassata exantho malico catarrhali SS. Petechizans compluribus dicta est.
428쪽
Obsservavit febrem, quam modo memoraVimVS, a tarrhalem malignam . pet Q chigant sin alii dixerunt serosam continuam , epidemi Cam, Con tagiosam, febre petechiali stricte dicta miti Orom, nec tamen a periculo Vitae immunem. Fobrilis motus in hoc Ionis erat, tum Virium Pro Stration junctus, vigilia, inappetentia, quandoque cum eruption macularum Pulsus contractus color, obilis; macula ite v ad vis vel ium levamines vel Sine moestorescebant roseae, purpureae, ex livido fuscae, ali quantisper evanida digiti comprossiones, in modio Vestigium rubrum more relinquentes Sub statim morbi omnia Vehementiora inquisiud maxima, deliria. Spirandi intonsior angustia quibus si accedobant tondinum subsultuS, adipsia, singultus, aphthae, CONVul Siones, SyncopΘ, Atremorum frigus, Sudor CopiosisSimus, OPS ipsa in propinquo frat ' Quando vero circa diem Uri, Ix xi liberalius promanabat tepidus sudor, per aliquot dios continuatus, dicet cum virium languorin erumpen8, vel otiam alvi fluxus non cito transiens, salutis hoc in dicium hab0batur; idque nanto certius, quando POStenpuIsu mutatus, durus mollescebat, minus celer et inae qualis, animus erigebatur, auditus hebescebat, urina Cum sedimento porturbata prodibat circa dies decretorios. Quo sacto paulatim somnus si vires et cibi appetitus restituta sunt, ne tamen facile ante diem xiv. Popularis morbi constitutio genita nostr habetur ex anomalis, inconvenientibus anni temporibus , unde multi in corpore gignantur xcremontiti humore RO Θ- lineantur Propter impeditam transpirationem. aere u
429쪽
mido , calido , nebuloso, Venti non permoto, BCCeden
tibiis posts frigidioribus aquilonibus Etiam si 40stas diutius siccior fuerit, auctumno. boreali Vento Spirante, emergit pideinica haec et petechigans 40bris similitorvors ot aestate sit . in subita et vehementi vicissitudins, frigida tempestate in calidam, humida in siccam mutata et
vic vorsa Sed infestat etiam morbus ex privatis cau-8is, in corpore impuro, in nimio et frequenti refrigorio. Symplomatum nascitur varietas a Aeta ratione intem periei Vera petechialis pluribus exitiosa est et cum in tensiori contagio et anomalia quam implex petechigans. Quibus naturae virium robur adsuit et corpus bene constitutum, homine d plebe et rustici, Sol Saepe ex terno convenienti regimine, rartis auxilio destituti, patienter XSpectando tempus, melius et felicius evadebant, quam imbecilliores, Moticulosi. intemperanteS animo
excretiones, praeter dies criticos Qui occumbobant, Perierunt ex mening inflammata . Phrenitide, Vel angina Aphthis ventriculi inflammatione. Medola maximo nitebatur robor naturae Virium, minu in arte curantis, quantumvis periti et sagacis uando vigor adhuc mo
tuum Vitalium, animus erectus, corpus nervoSum graCile
et cutis perspirabilis erat, feliciter Volci sui artificio vel
sponte plane succedebant omnia. Alias nec optima me dondi methodus profuit Cavendum igitur, ne motu et eXcretiones, quibus liam spontanea salu reStitueretur, turbarentur et praeverterentur placide medio incedendum fuit 4spositis omnibus dortitor commoventibu et evacuantibus, sedantibus et sistentibus naturae Pu ΡΘ- rite ac leniter juvandum. Quom in sinsem completa humorum dissolutio sediocriter compescebatur et lenieba tur intemperies diluobatur, emendabatur, motu humo
rum Xpediebatur crassiores solvebantur, ῬXcretioneSolrinae, Culanea Θ, putorum et urinae mediocriter Pro movebantur deni lus vires sorte attenuatae fovebantur.
430쪽
Conducebant ad haec assequenda temperata cidula Vogolabilia, Spiritus vitrioli, malis . nitri, mi praecipue dulcificati; blando diaphorotica, et terrea fixi Ora alca lina. bolus Armena, terra sigillata, lulvere beZOar dici complures etc. laudat pulverem ex antimonio dia
phoretico, lapid. Cancror et nitu dep. Compositum, Vel solum Vel cum citri succo permixtum Pro potu hii inoctantia et diluentia: dec. 1ordei SCOPZOnercte, Cum TRS. Corn. Cerv. SyruP. Cidui., qua pura, Wildungen- Sis, cum Saccharo, itisani decocta cum cerasis siccis contusis, Juscula tenuia gallinarum, c. succis acidulis, corovisi a Ioves. diureticae utaneam perspirationem commode alebant, praeter dicta beZoardica terrea, aqua scabiosae, cardui bened. Scordii sorum ambuci, mi X tura simplox, acetum aromaticis herbis insusum tinctura medicaminum aromaticorum, ingolicae, impinellae, di clamni, Valerianae, OritCis cascavillae, herbae card be ned. Scordii mediocriter Spirituosae, etiam cum spiritu
salis dulci paratas Alvini evacuatio clysmates sebat
emollionii simplici, decocto mannae cum Cremor. RPt.,nq. SCOPZonerae Vires optime reficiebat Vinum temperantes haustum cum aliis diluentibus, aquis aromaticis,
Cato per totum morbum moderatu Servabatur et aequalis, aer PuruS. Juvanda erat perspiratio Cutis con tinua fugisnda mutati indusiorum, certe recen totorum, non satis SiCCatorum, nec Don Stragulorum, Iectorum; vitanda Crebra surrectio, neque sterni lectus obebat ad
modum debilibus. Vitandus erectus corporis situs tum in lecto tum extra eum, idque tanto magis, ubi pulsus Jobilis et magna obilitas si morbi vigor obtinebat. Faciis nim animi deliquium subvoni bat, exanthemata repellebantur, aque ad nervos delata convulsiones et resolutiones funestas siclobant ').68 Diss de situ erecto in morbis periculosis noxio.