장음표시 사용
231쪽
dam, inquit Matthiolus, a quo et1am est Optime depicturn.)Siliqua strum appellat, quod sit gustui acerrimum: foliis, fide ait da orte si Solano similibus, paulo tamen amplioribus, caule cubiti magnitudine, viridi colore, albi canteis geniculato floribus albicantibus, fructu longo corniculorum instar, qui primo
exortu virescat, maturus ero adeo refuscat,aciquore quodam ita pelluceat ut corallum referat Min quo concludatur pumilum semen lentium modo compressum,usque adeo acre, praesertii nantequani sit exsiccatum , Ut siquis manu attrectet, eamq; postea ori, aliive corporis parti admoueat , pustulae statim exsurgant, quod ipse experimeto didici. Quo
fit ut mercatores nostrates ad tincturam tan tum eo tantur. Barbari vero nostri cuin sale, , M sal quem conficere optime norunt, aqua in fos v xbδ ς'
us ad id reseruata, piper illud conterui: compositionem illam Ionque appellant qua Omodo, quo nos sale in cibis utuntur, non tamen quod onque buccellae anteq iam in OS ingerat applicent, buccellam enim ante, post vero Ionque sumi nis digitis apprehensum, Ut cibo saporem addat, ori imponunt. Denique crescit quoque in illis terris fabε --,ἡ/a genus pollicis crassitudine , a Barbaris -- α οὐ fa- menda-ou seu appellata pisa quoque alba,&' μ' in
leucopaea, quae Commanda-Miri nuncupant miri pisa citrullae quoque rotundae nomine Mauron minor/-
Hec sunt no quidem quq in uniuersum de ii
232쪽
arboribus,herbis,& fructibusAmericanis dici possunt, sed quae a me sunt obseruata per annum quo illic vixi. Axhoxζ Denique sicut est a nobis dictum, apud A-
ctusque o mericanos,quadrupedes, nulla aues, pilces,mne Amst nulla denique animantia per omnia Euron E i is nostris respondere ita nunc assero,qua-ptis Gibu tum per sylvas,&agros errando experiri mi- distςxv ' hi datum est , nullas esse arbores, aut herbas,
nullos denique fructus, qui a nostris no sint dissim 1les,liis tribus exceptis plantis, portu laca, Ocymo, sifilice, quae in quibusdam locis
nascuntur. Quapropter quotiescutaque noui illius Orbis imago ob oculos obuersatur, aCrisque temperiem ,auimantium multitudine, auium varietatem, arborum platarum elegantiam, fructuum denique bonitatem animo recolo,toties Prophetae ista Psal. 1Oq. exclamatio mihi in mentem Venit.
O qua vi,fuit illa qua potestaου, Quae prudentia multiplex,creanduet ot rebus, simul,&simul regendistriam quacunque patetglobos tellus, Vis quoque imperi' tuipatescit. Ergo beatos terret illius incolas praedico, si verum istorum omnium Conditorem agnoscerent. Atqui ad res describedas me accingo,quae plus aequo, quam sint ab eo alieni, demonstrant.
233쪽
CAP. XIIII. De bella presi' fortitudine, ct armis
V AN Am Tovoupinambaulti' To menorum nostri bellum immortale gerunt adueesus varias fi v nitimas gentes pro more reliquo si omnium sarbarorum, quartam illam Or is partem incolentium, quae a Magellanico reto quod ad o. grad. vltra Antarcticulo tauum iacet, Vsque ad terras Novas, quarum si d0us est ad 6 o. grad. citra eundem Polum)lati-udine citra quadragies centena passuum milia occupato proximi tamen Minsensissimi orum hostes ij sunt qui Mareaiates appes antur,quisque eoru sunt soci Lusitani, quos 'eros appellant. Sicut etiam faryaiates, non nodbet ovoupinambaulii' , sed etiam Gallis orum sociis sunt capitalas hostes. Non ta
ne quod Barbara isti de fin1bus propagan nisq loriis bello extent plures enim agros quam 'Vςil, apus sit occupant)aut de diuitiis ex spoliis,retemptionibus, armisque deuictorum paran sis, cogitet. Hae inquam, eos minime morent Prout enim fatentur omnes, non alio inrmouentur affectu, quam ut parentum, micorumque iam olim captorum, ab ho- Ο. ij.
234쪽
stibus eo qui a nobis dicetur modo , deuoratoriam, mortem quani seuerissime ulciscantur. Cui studio tam pertinaciter adhaerent ut quisquis eorum in hostium etnanus inciderit, eandem poenam necessario expectet,ni minim fore ut mactetur, deinde deuoretui Ρrίeterea Vbi primum inter quosdam ex isti
populis bellum est indictum, in eo consentientibus omnibus hostem cui illata sit iniuria in perpetuum de ea ulciscenda cogitati arum, ac proinde ignauiae tribue dum e si suam redactum potestatem impune dimittant: eorum inimicitiae adeo sunt inueterata Barbari in ut in gratiam inter se reduci nunquam pos
resis sint. Merito itaque dicemus Machiauelendu non eiusque discipulos quibus hodie magno sumalo scatet Gallia Barbaras istorum actiones imitari. Cum enim αλοι isti contra doctnam Christianam, docent, ad praxit
reuocant, recenti gratia Vetere iniurias noesse abolendas: hoc est, homines Daemonuisimiles alios aliis parcere nunquam deberan non satis declarant animos suos tysribi esse ferociores' Ratio autem qua Touoi inambaulti' nouad bellum profectur conueniunt, haec es quantum Obseruare mihi licuit. Etsi Regi aut principes inter se nullos habent, sedi res sunt ferme dignitate, tamen hoc illis am: tura inditum est quod etiam a Lacedaem iniis exactissime olim est obseruatumn visiniores, quos Peorem piche nominant, pri
235쪽
pter rerum experientiam suspiciant si obser uenit in singulis itaque pagis non aspernan Brasiliεses dum illis praestatur obsequium. Oblata hi oc senioribus casione,vel inambulantes, aut ieci is suis pen hi ducsilibus xylinis insidentes, caeteros his aut similibus hortantur verbiS, Ergone inquiunt alternatim loquentes,
1ermone minime interrupto malore nolim, Ameris.
qui tot hostes non modo debellar ut , sed etia oratio. devicerunt.& mactarunt,& deuorarunt,eXC-plo nobis fuere ut perpetuo domi delitesca mus8Gentem ne nostram,quae tanto olim teris omnibus fuit terrori, ut eius conspectu ferre minime potuerint, magno nostro cum dedecore, tanto assici probro patiemur, ut in
laribus ipssis nostris ab hostibus bello peta
mur Nostra ne ignauia committemus, Ut Margaiates Jeros-e alpa bio est ille gentes nequam,)primi in nos impetum faciant Tum orator ille manibus humeros, nates plaudens cum exclamatione haec addit verba, Erima, Erima. ouo inambauis , Conomi- ouassovet an,Tan, c. hoc est, Nequaquam, populares mei, adolescetes fortissimi, ita nobis est agendum: quin potius ad certam n Sinstruamus, mortaque mactationi nos deuoueamus,aut nostros ulciscamur.
His ergo seniorum orationibus, quae aliquando in sex horas produc uritur, auditores,
qui attentissime audiunt, adeo ut ne syllaba, quidem illis excidat, animo, viribus aucti in singulis pagis se inuicem compellates,
236쪽
ad praefixum locum quam celerrime possunt
magno numero conueniant Vertim antequq
Tom inambaultio nostros ad praesium deducamus , quibus sint armis instructi dicendum est.
Ac primum quidem Tacape hoc est clan clauoli uas, aut ense rubro alias nigro ligno labraca
SVς tos habent longitudine vulgo sent quinque aut sex pedum, extrema parte orbicula is, aut Ouali figura, latitudine pedali, crassitudine digiti pollicis in media sui parte, Ore ςro Ommodissime exacuatae, siquidem ex grauissimo ligno, quale est buxum junt confectae: securis acutissimae cici perparum cedunt. Adeo ut fac1le credam unicum 7 ouo inambauitium istiusmodi claua armatum, ac furore percitu, multum negotii duobus gladiatoribus nostratibus exhibere posse. Arcus insuper habent quos rapat nominant, ex eodem ligni genere rubro nimirunt&atro fabricatos: i longitudines crassitu
dine nostros adeo superant, Vt eos nec lentare, nec adducere ullus nostrum possit: quin potius imo totis viribus puerorum decem annorum arcubus curuandis opus esse. Proo 'hqr neruis ea es illis herba quam Tocon Vocant, nemorum quae licet admodum sit exilis, tanta tamen elitu firmitudine ut equi vires ferat Sagittae sunt Iositudo. Vinali longitudine: tribus iuncturis perficiuntur: media parsi arundine, reliquae ver,duqe ligno sunt nigro : segmina porro illa adeo concinne quibusdam arborum corticibus colligan-
237쪽
I BRASILIA Μ. 73ligantur , ut firmius agglutinari nequeant. Plumulas duas illis applicant pedali longitudine, luas fio Xylino: quod gluten apud eos non sit in usu,constringunt: ossa preacuta macronibus aptant: aliquando arundinis siccae frustulum palmi longitudine in modum scalpri dolaturi, nonnunquam ratae piscis caudae extremum , quae ut alibi dixi maxime est venenata. Ex quo vero Galli Lusitani in eas
regiones commeant, recepto eorum more
Barbari sagittas serreis spiculis,aut saltem clauis acutioribus firmare assueuer uni. Iam dictum est quae sit illorum in versandis clauis illis suis dexteritas Dad arcu Vero
quod attinet,confido forest ij omnes a qui ni sagitta-bus sunt conspecti Barbari , confirment eos xij p iussi nudis brachiis tanta ceIeritate , tamque certo ictu iaculari, ut quod bona Anglorum pace, qui tamen peritissimi sagittarij habentur, dictum sit sagittis suis manui qua arcum tenenti inpositis, duodecim ab illis cuius quam ab Anglis sex suerint emissae. Postremo parmas habent ex tergo Tapi Parin co' us seu, cuius iam ante memini, latas, planas, 'ςς- ' rotu das ad modum fundi tympani germamnici. His inter praestandum non obteguntur ad eum quo solent milites nostri modum, sed iis dimicando sagittas hostium excipiunt. Haec vero sunt uniuersa Americanorum ar mariaeque enim aliis armaturis corpus suum obtegunt: quin contra exceptis plumaceis pilais, armillis, breui biisque aliis indumentis
238쪽
ornant)si vel indus essent induti ad praeliuprofecturi, confestim illud exuerent, veriti
ne illo intricarentur. Feri*O e Vt autem sermoni de armis Barbarorum
paruita finem Imponam, illi liquando a nobis entes
ivtyx serreos accipiebant sicut a sica cui clam ex meis unum dono dedi, statim vaginas procul abiiciebant iidem quoq; acceptis cultris factitabant,ebrum stiluore delectabantiar, aut ad abscindendos arbomina ramos Vtiliores, quam ad pugnam censebat ac sane, ut a me dictum eu, optime suis versandis eos esse exercitatos commodius illis utuntur. Caeter uia i tormenta aliquot minimi pretij eo deuexcramus: haec Barbari terni singula displodebant, unus mari ibus impositum ad
destinatum intentabat, alter collimabat,tertius ignem admouebat. Tamen quia cannam ad os usque complebant, nisi carbo contusus puluer tormentario 2 nobis suisset ad mixtus, magno eorum periculo tormentum fuisset disruptum. Ad Eae nolo praetermittere Barbaros, ctim primum tormentorum ma-;Arurn , minorum strepitum audirent, quOdammodo territos fuisse praesertim cum no nullos ex nostris auem ab arbore deiicientes videbant,feramve humi sternentes plumbea glande, quam ipsi non cernebant, tamen arte cognita, haec reformidare desierunt: dicebant
enim se celeribs sagittas se iaculari posse, quam quis tormentum semel aptaret. Si quis
239쪽
autem abiiciat tormentum longe altius penetrare: Respondeo nec thoraces bucatinos, nec amis consertos sagittha Barbaris emisi impetum ferre, quin ea a que ac glande tox mentularia traiiciantur. Veruntamen quia commodiori loco har a nobis dici poterutri cum ad barbarorum praelia ventum erit, ne confuse agam , iam Barbarorum copias ad praeliandum educo, Ea qua dictum est ratione coacti ad octo, aut decem capitum millia , mulieribus non paucis, non ad praestandum quidem, sed ad impedimenta, io meatus comportandOS, in castra couenientibus, ex senioribus i qui hostes maximo numero interfecerunt, lae-UΟrarunt, copi)s praeficiuntur: quibus ducibus itineri se accingunt. Quamuis autem incedat nullo ordine,tamen clim iter faciunt conglobati,sortissimis primam aciem occupantibus, mirum est quam commode uniuersa illa multitudo, si ii tribuno&mensore se recipiat, ita ut signo dato celerrime in aciem conueniat. Ceterum nonnulli sunt qui cornibus quae
ipsi Intibia vocant, sesqui ulna itingitudine,& crassitudine hasta nostratis ab inferiori parte palmi latitudine, instar buccina mil1
tes cient, tum patria excedentes , tum etiani
castra mouentes. Nonnullis etiam fistulas ex ossibus hostium olim maci atorum& deuora torum gerunt, quibus assidue in itinere canunt, Vt sociorum animos excitent,studium
que hostes consimiliter mactandi, augeant,
ne ordine, in confusetanaen in cedunt, Inubia cosnua inge-Fistut ex ossibus hu
240쪽
Si verb, quod frequenter contingit, nauigio expeditionem in hostes facere placeat, litora legunt, nec alto mari se committunt. In suistia, in Vero se lintribus disponunt, eos Dat nomi-xe com nant, singuli constat ex singularum arborum '' cortice detracto in hunc usum destinato, tantae tamen amplitudinis ut singuli quinquagena capiant hominum capita Itaque stantes pro more suo nauigium a gut remo trinque plano, quem medium comprehendunt. Hi porro lintres cum plani sint, minimo negotio aguntur. Eorum tamen in alto mari , vel oborta tempestate usus est nullus. Sed in summa malacia Barbaris nostris ad militiam proficiscentibus , classem sexaginta huiusmodi lintribus constantem conspicias. Hi tam celeri aequor percurrunt motu, Vt mox oculos fugiat. Atque hi sunt exercitus Tovmenquinterra marique.
Hoc instructi modo quinquaginta non nunqua passuum millia in hostium fines pro Pilmsi Bat grediuntur.Primoque hoc tun tiar strat age-hR Orum mate,sortissimi quique caeteros cum mulie-ἡΣ -- ribus,&impedimentis post se relinquunt itinere unius, aut duorum dierum summo cum silentio accedunt, syluasq; occupant insidias hostibus instruetes, quibus adeo sunt inteli ut non raro per 2q. horas illic delitescant. Mostes vero si ex improuiso fuerint adorti,quotquot viri, foeminae, ac pueri occurrunt, non modo deducuntur, sed etiam mactantur ab hostibus in patriam reducibus, frustatimque