Cl. Rvtilii Nvmatiani Galli V .c. Itinerarivm

81쪽

atque eius laudes reseri, Antoninus quoque in itinerario meminit huius Vi bis. 3i Amphitheatrum. J instar Amphitheatri. Tag. Is . N. II. Amaro gustu. J marino. I 3 Purus odor molli seq. sapor dubitare lauantem. Iin omnibus vulgatis labantem male, sed facilis mutatio,b, in, u,

Vt solet excussis pugnam praeludere glebis

Stipite cum rigido cornua prona terit Verg. lib IO. Aen. Mugitus veluti cum prima in praelia taurus Terrificos ciet, atque irasci in cornua temptat Arboris obnixus trunco ventosque lacessi Ictibus, ct sparsa ad pugnam proludit harena I9 Siue Deus faciem mentitus ct ora iuuenciJ Deus, Iupiter, Faciem, & Ora. Verg. lib. I. Aeneid. con

iunxit. ri P

Ut faciem mutatus o ora Cupidor 9 Ora iuuenci. J hoc quoque ex Verg. sumptum

Dixit, ct aduersi contra stetit ora iuuenci 2 3 Elicitas simili credamus origine lympha. Jm impressis legimus nymphas corrupte. hoc quoque cor

reximus.

2 6 Musarum latices ungula fodit equi. J Pegasus in Helicone fontem dedit, ut superiore tertio abhinc

versu.

Auctorem pecudem Fons Heliconis habet 27 Antris Pierijs. J antrum musarum . Spiracvla. J aquarum eruptiones.aquae autem proprie spirare dicuntur ut in Verg. lib. Io. ubi spirant ex veteribus manuscriptis libris, non sperat,4

genis

82쪽

gendum est.2 ua vado non spirant, nec fracta remurmurat unda Um.in primo Geor feruetq. fretis spirantibus aequor Quod Pierius vidit,& testatur in uno ex ijs, qui spirant retinent , superadditam esse paraphrasim

crispantur.

18 Messallae. J Valeriorum cognomen a deuicta

Messana praeter Macrobium, Seneca antea notauit lib. de breuitate vitae. Valerius, inquit, Maximus primus Messanam vicit, dc primus ex familia Valeriorum Vrbis captae in se translato nomine Messana appellatus est, paullatimque vulgo permutanto litteras Messalla dictus est. Senecae liber veteris edutionis meus pro Maximus habet Coruinus,pro Valegiorum, Valerianum, utrumque Mendose quem Io eum, ut scripsimus, ex ingenio emendauimus.1 9 capit. J delectat allicit Horatius. Vt pictura poesis erit, quae se proprius fles Te capiet magis, ct quaedam si longius abstes . verg. Aen. Capiturque locis3r Hic est qui primo seriem de consule ducit que ad Publicola: si redeamus auos. cias publico is sit dictus, docet sit. Ital. lib. 2. Publicola ingentis volesi spartana Propago Is cultam referens insigni nomine plebem

Musonios atauo ducebat confule fasces vag. 16. N. I. Praefecti nutu praetoria rexit.J Pra sectus Praetorio Romae in Aventino e regione S. silexij lapidem sirperne fractum descripsi, cuius exe-plum quando non nihil eruditionis habere videtur, huc producere non alienum putaui

83쪽

γ' RVT. LIB. I. ADNOTPROV. AFRICAE . ΕΤ . V. s. IUDICANTI PRAEF. URBIS. ET . U. S. IUDICANTI. ITERUΜ. COMITI. ORDIN. PRIMI. INTRA . PALATIVM. PRAEF. PRAET. CONSULI. ORD. PLACIDUS. SEVERVS. V. C. FILIUS. PATRI. REDLIGIOSO ET . ANTONIA. MARCIANILLA. C. F. NURUS SOCERO .l SANCTISSIMO

3 Qualem poscat facundia sedem. J ipse inseri Vir bonus esse velit quisque disertus erit

Cic. Quinctilianus, & Fortunatianus, orator vir bonus dicendi peritus 7 Minion Munionem per quinctam vocalem Omnes Rutilij editiones habent. Verg. Io. Aened. Vbi in manu scriptis omnibus legitur Minio per tertiam vocalem

sui caerete domo,qui sunt Minionis in aruis Pauli per litus fugimM Minione vadosum Sustecto trepidant honia parua solo. Jtrepidant dixit propter vada, & breuia TrepidantJ saliunt, spirant crispantur, quod br

uium est proprium . Horat. Trepidant rotantes. Vertice fumum Idem .L3mpha fugax trepidare riuo. Franguntur enim fluctus elisi terrae Verg. Qua Nada non *irant, nec fracta remurmurat unda Hostia parua. J pro hostia horia, quod est parui Nauigij genus, legi posse censebat Petrus Ciacon singularis vir doctrinae ,& sanctitatis exemplar

84쪽

tis Io S. CASTAL. IN

Graviscarum. Verg. lib. 1Ο.

Intempestaeque Graviscae Graviscas ab aere dictas noster proximo versu conin

firmata

suas premit aestiuesaepe paludis odorsit. Ital. lib. 8.

Et veteres misere Graviscae r Et desolatae moenia foeda CosaeJ Verg. I o. Quique vrbem liquere Cosas Quo loco Seruius inquit, Ciuitas est Tusciae,quq

in numero dicitur singulari secundum Sallustium . unde apparet esse usurpationem. Haec Seruius, Rutilius infra quoq. scripsit numero unitatis. Diore namque Cosae cognatos depulit hostes a s Credere maluerιm FIgmaeae damna cohortis. Et coniuratas insua besta grues. JPlinius lib. 4. cap. 9. Ceramia, ubi Pygmeorum gens suisse proditur, quos Galietos barbari vocant , creduntque a gruibus fugatos.& lib. I o. cap. 23.in ducias habet gens Pygmaea abscessu gruum,ut dixi mus cum his dimicantium Iuvenal. sat. I M.Ad subitas thracum Nolueres nubemque sonoram Tramaeus paruis currit bellator in armis

Mox impar honi, rapi q. per aera curuis Unguibue a saeua fertur grue in Priap. lusib. Tramaeo breuior gruem timentὶ Et Sympositis a nobis nuper editus ex vetustissimo exemplari, quod est illustrissimi & Reuerendi Lsmi D. Iohannis Francisci Cardinalis Comendoni, viri sapientissimi ac de litteris litteratisque optime meriti Aenigmate 26. de Grue. Iittera

85쪽

Littera sum caeli penna perscripta volantis Bella cruenta gerens volucri discrimine Martis Nec Nereor pugnas dum non sit longior hostis 2I Signatus ab Hercule portus De portu H rculis saerae Antoninus in itinerarioar Mostior aura J Hol at. ubi mollior aurai 4 LepidιJ de hoc A usonius Iam facinus Catilina tuum, Lepidique tumultum Lepido ct Catulo iam res s tempora Romae Orsus bisscnos feriem connecto per annos 3 o Obruit auxilijs urbe fauente nouisJ pauente re posui muri erat fauente in vulgatis omnibus 3 i Insidias paci moliri tertius ausus Tristibus excepit congrua fata reisl Lepidus Lepidi Triumuiri filius de quo Liuius in

Pag. IT. N. I. Quartus Caesareo dum vult inrepere regno J de hoc Suetonius in D. Claudio Cum vero detecta esset Lepidi, & Getulici coniuratio. idem in Caligula, quo facilius eas in caussa Aemili j Lepidi condemnauit quasi adulteras,&infidia i um aduersus se conscias, hinc est quod Rutilius

intulit.

Incaelli poenam soluit adulteri,

Incaestumantem adulterium p oprie dixit, quod Placidus grammaticus in glossis docet his verbis. In cestu puto A, littera debet retinere, ab eo enim quode in castum venit . Caestum dicunt Zonam pelli ceam Veneris, quae legitimas nuptias ligat. siqvis ergo alieni, legitimique matrimonii Iura violauerat, in caestum dicitur admisisse, id est, quali callitatis vin eulum. Zonamque Veneris violaste.

86쪽

M IOS. CASTAE IN

Nominibus certos credam decurrere mores. Moribus an potius mMina cerna dari. JAusonium expressisse videtur, qui de Probo se Essare caussam nominis

Utrum ne mores hoc tui Nomen dedere,an nomen hoc Secuta morum regula iSed & tertiam ille adiecit caussam An ille venturisciens Mundi supremus arbiter Qualem creauit moribus iust uocari nomine. Nomen datum praeconise Uitaeque Testimonio.. Quod Lepidum totiens reccidit ense malumJEx ente cadit. tale illud Verg. Uno auulbo non deficis

alter.

RecciditJ Ouid. quoque primam produxit Quod in ipsum reccidat optos Nec dum decos pelago permittimur umbris 4

Ante lucem nauigamus, permittitur in vulgatis mcdose legitur,ipse unius litterae mutatione locum,os nor, sanaui. I 0 Mutantuni totiens vario stiramina flexu Quae modo profuerant vela repente nocendin vulgatis. Quae non profuerant Perperam omnino, nos modo ex non fecimus.

ii uili J sic legendum in Plinio, Mela, Martia no alijs ,non Egilium aut Iginium. hodie vulgo , Gilio, dicitur haec insula, quae plurimum Rutilio

febet, a quo tot versibus tam plene celebratur.

87쪽

RVT. ADNOT. t si siue loci ingenio, seu domini genio J sidonius

Apollinaris hae coniunxit in praefatione Epithala

mbitiosus 'men totaου ibi contulit artes Qui non ingenio, fors placuit genio Pap. Stat. lib. a. si. Loci ne ingenium an Δη-ι nu rer prius. Et , Ingenium quam mite solo idem s. Et mirem genium domini praesentis adora. Do mini genium P. Stat. dixit Imperatoris scilicet Do mitiani, qui dominum Deum q. se salutari voluit Vide Suetonium in Domitiano. Martialis quoque 1 circo saepe de Domitiano scribit Domino Deoq. nostro Ex

Terrarum domino Deoq. rerum

Tu. Ι 8. V. T. Sic Isinantem, ventusque diesque

reliquitJ quale illud Verg.

Interea fessos ventus cum sole relinquit I Occurit Chabbam memorabilis Ilva metallis

Verg. IO. 7ὶ Ilva trecentos

Infula inexhausis Chabbum generosa metallis

Vide Seruium ad huc versum. Solinus & ipse Iluam serri feracem vocat. Sil. Ital.lib. 8. Non totidem Ilva viros, sed lectos cingere ferrum Armarat patrio quo nutrit besta metallo PQ. I9. . I. His mecum pigri solabar taedia ventri sanabar legebatur in editione Romana, & Bononie- si . solabar nos restituimus, ut Verg. lib.Georg Interea longum cantu Iolata laborem. α Georg. Ipse caua solans aegrum testudine amorem Quam dicendi rationem ea lapidis particula retine', F α ri

88쪽

Ii video, quam Romae in pauimento templi f. Maiatini in Exquiliis deseripsimus, qu3 peranti Mui S .at. que eleganti ssimis certe vetii bus linsuam Latinam

auctam volumu2.

H S. PAT FR A C. MATER. MAESTUM . SOLA TUR. AMOREM SOLVENTES'. NATO . TRlSTE . MINISTERIUM

Et venantius Fortunatus a nobis restitutus solam euamoris dixit hoc versu Funeras oscium magni solamen amoris Dulcis adhuc tineris das Placidina tibi. 3 taxasum cursum J lassatum in omnibus editis . laxatum nos restituimus, sequitur enim cohibet. inendum autem inrepsit ex vulgi ser mone . Vulgus enim Italorum,s. pro, x, en unciat, sed a nostris im- pretioribus hoc quoque loco erratum est. Faleria J Antoninus in itinerario portus vel positio-

mim nauium .

s Et tinn Hrte hilares peν eompita rustiea paga Mulcebant; acris pectora fessa io cis J sagi est in vulgatis omnibus, sed pagi Rutilio reddidimus. quem sic scripsille ut credam, auctor est Horat . unde noster haec verba sumpsisse potest videli. Qui cireum pagos, ct circum compita . & alibi , vacat otiosus cum boue pagus ris J Vide Tibullum elegia T. lib. I. 3 1 Namque loci querulus curam Iuda ou s agebas

Huma

89쪽

mmanis animal disci ale cibis . uti Sat. I Quidam sortiti metu tem sabbata patrem it ρ aeter nubes, ct caeli numen adorant. Deo dictare putant humana carnesuillam Qua pater abstinuit, mox et praeputia ponunt Quare noster paullo infra Quae genitale caput propudiosa metit Qq aere apud Laciantium lib. 4. de vera sapientia cap. I .

23 Septima quaeque dies turpi damnata veterno Iunde illud legimus septimam aetatis partem a Iudειε

Cui septima quaeq. fuit lux Ignava o partem vitae non attigit ullam. Ob id noster supra dixit frigida sabbata

Sexcentos illi dederat Populonia mater Populonium in Plinio, & aliquot locis Antonini mendose sorta illi legitur. 4 Lumine nocturno colicienda Pharos J Ammi

nus Marcellinus lib. 22. Promontorium Ceras pro lucentem nauibus vehens constructam Celsuis tur- tim. quapropter Pharos appellatur. Suet. in D. Clau dio iti perposuit altissimam turrim in exemptu Alexandriuae phari ut ad nocturnos ignes cursum naui. gia dirigerent. Sil. Ital. Sublimisque minans inrumpit in aethera tecto Ostentas altam, pharos ut Memplitica turrim. Pap. Stat. LMmina noctivagae tollit 3barus aemula Lunae sau. stat ra. Taudem

90쪽

Tandem intrat positas inclusa per aequora moles Tyrrhenamq. pharon porrectaque brachia rursus s Speculam 1 speculum legebatur, nos mendum Sustulimus

7 castellum geminos hominum fundauit in ususIHoc quoque restitutum est a nobis, erat enim fra dauit, nullo sensu .

33 Non indignemur mortalia eorpora solui Cernimus exem'sis oppida posse mori JLocus ex epistula Ser. Sulp. ad M. Ciceronem lib. 4. videtui sumptus. Hem inquit nos homunculi indignam ut siquis nostrum interijt , aut occisus est, quorum vita breuior esse debet, cum uno loco tot oppidorum cadauera proiecta iaceant. Seneca lib. s. quaest. naturai. Ego autem perire trimeam,cum temra ante me pereat,cu n ista quatiantur quae quatiu in iniuriam nostram non sine caussa veniunt.Helice, Barimque totas mare accepit.ego de uno corpu'sculo ri mea. Ausonius Gallus ad monumeta rettulit.

Miremur perinse homines, monumenta fatiscunt Mors etiam saxis, nominibusque ν nit Monumenta perire dixit & Iuvenal. satyrax. titulique cupido Haesurifaxis cinerum cuctodibus, ad quae Discutienda valent sterilis mala robora ficus Quandoquide data sunt ipsis quoque fata sepulchris.1' Optarem veterum complecti carmine nomen Sed quosdam refugit regula dura pedes cognomen versans Veneri cari si me Rufi Illo te dudum pagina nostra canitJoptarem verum legitur in vulgatis, nos veteru duarum litterarum adiectione iacimus. Nam veterum

nomen