Hieronymi Dicelii Paedia geographiae generalis sive Mathemathicae methodo accurata in usum studiosae juventutis, praeprimis auditorum suorum conscripta, : cui Carmen Wendelini Helbachii, quod in omnibus locis sint homines, atque à Deo alantur, & sust

91쪽

Petrus Nerigonim Tom. VI. Curs Mathema. tici cap. I. de Sphaera loquens de Hori-ronte sensibili, proportionem altitudinis rei eminus conspectat ad distantiam oculi in superficie maris collocati in tabella subjecta proponit, in qua superior linea continet altitudinem rei vita, i, ordistantiam circuli in miliarib, Italicis.

rohannes Bapti a Ricciota lib. I Geographiae, Hydrographiae Reformatae

cap. III p. m. a. dicit, si oculus supra mare aut terrae locum centro globi aequi distantem elevetur passu unico, non videbit ultra miliaria halica circiter duo cum dimidio,vel ad summum tria versus unam partem,totidemque versus oppositam Si autem magis magisque elevetur, puta supra turres, scopulos, montes, amplius&lius videbit de portione Globi Terraquei Scipio Claramontius, apud modo laudatum Ricciolium lib. VI p. m. 216. Opusculo de Horironte sensibili

propos. I. a. assumit ex Vitruvio hibmLcap. I. altitudinem staturae humanae ordinario pedum sex, ex symmetria vero partium corporis humani altitudinem oculi

92쪽

ocul ab imis pedibus digitorum, seu umetarum po quae,reduci a ad quintas digiti,est partium, a qualium milliare est

Ooo oo vel in minoris terminis est ita. qualium missi re est io oo oo. Propositione autem s. assumit ex Ptolimaeo Semidiametrum Terrae milliarium s Zyllatque adeo partium si 'So Ooo qualium

altitudo oculi est ira Hinc proposit. q. stendit, arcum hori Unto sensibita visum ab oculo in littore maris versus unam partem esse Graduum O. a seu mu-harium duorum et passuum i . totum vero arcum versus utramque partem 26 seu missiarium quinque, passuum 63 o. Proinde opiniones procli, Alberti Magni de Macrobii reprobat. Postea tamen Proposit. I. supponit, altissimum montium esse unim milliaris, vel semimi liaris, unde colligit,dijantilem Uis es exis- Naparte Grad. s. v. 3 seu milliarium

a bi&sic defendit Proclitin, qui posuit sed posita altitudine semimilliaris, colligit Grad. I. 3 p. si milliaria o

Ex his videre licet, non tantum hori ZOntem sensibilem dissicile posse determinari , sed .pro Hoersa altitudine oculi,

eum est vel majoren vel minorem , Onsequenter illius quoque diametrum maiorem inminorem fieri. Cur autem hic Horigon

93쪽

Horiron longo Sc brevi quandoque concludatur spatio, causa es Terraqueae Mo- rotunditas; ironiana enim oculus noster in convexo huius rotundae superficiei est collocatus fit, ut lineae rectae ab eo egredientes, secundum quas visus sertur, quae lineae ideo visuales ab Opisti, dicuntur, sint lineae globosam Terr superficiem tangentes, Pare oculus nequit majus parium intueri quam illud, quod hae lineae aliquo modo attingunt, quod quidem est exiguum, ut optiri solent demonstrare rabique visio nostra desinit, ubi rotunditas Terraqueae Molis ab his lineis sensibiliter deorsum descendit. Et cum praeterea visio nostra secundiu praedictas lineas fieri tantu poscsit, sequitur, nihil ab oculo videri posse

nostro, quod infra eas existat. Sequitur nunc alterius Hortionii , qui fiationali dicitur, consideratio. Hic

totum Coelum in duo hemisphaeria aequalia dividit,partemque Caesis patentemine visam, a latente non visa segregat, cujus poli in Sphaera sunt ipse capitis er- arabice semith mo positum sub pedibus punctum, quod . di arabice dicitur centrumque illius idem cum Terrae centrum est sed quaeri hic posset, unde hominibus hujusmodi ratiocinatio

94쪽

storta opinari autem possumus, eum Francisco unctino Comment in Sphaeram Iob. e Sacro Bos cap. I m. no. ex eo esse factum, quod homo nocturno tempore sereno iii aliquo libero constitutus loco videat in oriente emergere eraia Cisum, quas pauxillo ante tempore non viderat,et iterum ali is alias. Sic videt in Occidem sellas murem mergi,&lius minime apparere, in iterum alias halias. Unde concludere licet, quendam esse in Coelo Circulum terminantem res Cas a non issiquem Horie item appellitabant, de ita imaginata re lati dato iunctimore is loqui placuit est sit perficies, taedam transiens per Terrae Centrum , expansa usque in coelum,in per quatuor Mundi cardines scilicet Orientis, Occidentis, deridie dc Septenti nonis, secernens res visas a non visis Et hanc imaginationem Terraqueab His Rotunditas a Globositas plurimum juvare solet Veriam haec omni areis e sunt intelligenda Nam nemimem latebit, vulgo quidem solere dici, Florieontem de quo inter se Astronomi suas

habent disputationes, superficiem esse

planam circularem , Terraque super m ei incumbentem, atque Coelum undique attingentem, ita tit in duas aequales partes hoc modo ipsum ditii dere

95쪽

videatur Sed non nisi se eundunta quum judicium Uuntaxat haec ipsa divisio erit in telligenda Geome. trice enim loquendo hujusmodi superficies non valet Coelum in si aequalia dividere segmenta, cum non per illius transeat centrum S illa Coeli pars dest, quae intercipitur inter illam superficiem contingentem Terra ue a Molem , seu illi incumbentem .illiam, quae transi, per centrum Teme priori atqui distans. Attamen Distantia a superficie Terraque. Molis usque ad centrum illius non est tanta, quae, ut oculus noster in Irerasea Mole constitutus, si blatis alliis impedimentis montium videlicet balliisum, mediam Coeli partem non conspiciat, efficere possit. 'id quod fieri

potest, ut quis in excelso aliquo existens monte plus quam mediam conspiciat Coe-- lipartem Unde factum videtur esse,utiircularis illa Terraque superficiei incumbens superficies pro Horidni habita sit, quae superficies sensibiliter Coelum

dein in duas di secat medietates , quam vis, uti dictum, Geometine loquendo supersicies tantummodo per Terraqueaa sis centrum educta bifariam secet coelum, quae sectio vel diosis ab Astto- vomis vocari sola Rationali Horidon,

di quod

96쪽

quod Ratione sola collectus sit. Acies

enim oculorum nostrorum ad extremum iisque coelum non excurrit,ut divisionem Coeli in aequalia praecise percipiat segmenta, sed ex variis Phaenomenis, quaesensu percipere solemus, Mens ratiocinando colligit, remita sese habere. Eadem de causa ab Astronomis nonnullis vocari quoque Sevit Artificialis, eo quod beneficio Artis pronomica sit inventus, urbes Marces per artem constructae habeant hujusmodi horiZontem. lent autem nunc hunc Rationalem ves set sicialem Cireullam in Sphaera vel GD-bo itidem Artificiali dicto Geographi

per ligneum ac crassum repraesentare circulum. Et ut in Orbe Terrarum certa quaedam plagae sunt, ac deprehendi possunt,illaeque vel Cariunales, ves Collatera su atque istae dicuntur Orien Occidans, Septentrio moderidies silve-ster: Ita etiam in hone Sphaera Artificialis ves Globi Horietome non tantUni illa omnia sed etiam duo Calendaria, O

ius sive 3 ianum, Novum sive Gregorianum, cum duodecim ignis Coeli tib di horum trecentis sexaginta gradibus ibi in Ecliptica descriptis depicta, quidem cum in finem deprehendes, ut beneficio plagarum. ves inde etiam orientiam

97쪽

tium ventorum,qius regionem, qua sci l.

ventus oriatur, scire possit Et benescio Calendariorum inquirere quoque liceat Mensem item, denique Signum illiusque Gradum , in quo Sol versetur: Quod infra in Resolutione unius vel alterius Problematis observabitur xdemonstrabitur. Coeterum fuerunt inter Patres, referente sic Paulo Merula pari. I. Cosmograph. libII cap. XIV. p. m. 2 3 c prianus Augustinus, hic quidem Tractatu non m decimo in Evange Phannis, ille in Libro de Sina et Sion adversus judaeos quem librum tamen laudatus supposititium censet qui ex nomine primi hominis, A DAIMI scilicet, quatuor Mundi Plagas

Cardinales eruere volunt, indeque a Deo creatum primum hominem ADAPreste scribatur , quatuor constare lueris, a quibus quatuor voces incipiunt, signi ficantes quatuor Mun, Partes, Aretetn-λη, Oriens, Ocnta Occidens; Ap B,

Septentrio,,scitharare, Meridie ; quod ADAMI posteritas per omnes Orbis Plaga esset dispergenda . ne laudatus

Merula hoc magis acutum, quam Verum

censet.

Meridiani, nempe est Circesim morimmobilis Uratione Instrumenti clivo d

98쪽

est Globis vel Sphaera itidem ac do

ci tamen rationis mutabilis, per polos cali ductus Est autem probe hic notan dum, quia non omnia terrae loca eidem coeli puncto subjiciuntur ta non omnia possimi eundem habere Ageridianum Stanis de nutabilis ves variabilis Choc geometrae tamen dici suevit. Manifestum ergo erit, tot numerari concipi,di i-- cui accidere posse,iquot cuidam ab occasu versus Ortulsa, vice versia procedendo verticesia fiunt pu a, arabice semith dicta Qtia ratione una eademque Ciustas plures continebit Meridianos Quo enim lacus magis fuerit orientalis eo etiam habebit Meridianum ma is iniex ta em si ad amussim rem examinare, hoc est, praecise&ge etrice loqui velimus Ast si sensus judicium nobis est consulendum, j axi Procli observationem deprehendere licet, Sensidi m Meridiani Va lationem vix in spatio trecentorum stadiorum sive v. N. accidere posse, cum in tanto spatio tierti cati censibiDter discerni incipiant. Ad toti adia imanet enim idem Meridianus, id est Sol quoad sensum non uet semel oritur, est occidit, es meatum Coelisit metiis, qui trecentorum stadiorum

99쪽

intersalla inter se distant. Et trecentu stadiu in se respondent 36. minuta unim gradus, minuta respondent a. lunius hora Itaque in uno coqiuam altero Sol a. unius citius oriri solet Geo- drographi cum stranomis alias infinitatem Meridianorum ad numerum finitum redigentes quod supra quoque fuit men Oratam, tantum centum et octae via per totum Terraeive Molis tractum numerant, ita ut per binos AEquator gra durum oppositio extendant, in materi iautem aptara unus ille aeneus Meridia-mas omnium illorum ossicia praestare potest ceterum quamvis Hra alias

nullus sit primus, nec principia sinis obi Terraque designari possit ech

vllas tamen inter tam infinitos ferme Meridianos unus vocari solet primus, reliqui pecuniarii ita conclans, universali, Dur non quidem ut dictum, naturas a sed Impositione es Constitumne Asificum, qui coacti quasi sunt, in tanta Metidianorum copia primum aliquem constituere, mi e certa superficie Terraque Sobi per quendam

femi cicculuna areolisvarii rea Oris in So.e adus divisim definares, Ut omnis cons ita veretiar. Cum autem hoc aliu-

100쪽

mano positum sit arbitrio, Terentiana illa sententia locum quoque hic invenit,

quot capita, tot sensus , suo cuique mos est uandoquidem Geo-Hydro-graphi in primi ist ius Mer .ani constitutione non consentiunt, sed pro hibitu modo huic, modo illi, modo alii loco eundem assignare sustinent. Vetusto autem instituto Meridianus per Insulas

Fortunatas quae an hodierne sint Canaria, ut doctorum vulgus autumat omnino incertum est cum earum situs Ptole-maico cum situ minime convenire videatur transiens, ideo pro primo in habitus, partim quod loca magis occidenta-liora veteribus fuerint incoonita. Postquam vero ante duo, quod excurrit seculari nimirum a pari ultra Insulas Fortunatas vastissima Americae Regio, ceu Nodus Orbila innotuit Geo-Hydrographi primum transferre solent Mers

dianum in tua magis Occidentaliora eumque ab illis Insulis numerando incipiunt, penes quas magnetica cuspis, vesacus in compasso praecise in Mundi Polam vergit nec declinat, id quod in furibus uti Hispanis audiunt Mandricta a Batavis sic dicuntur antea dictis Fortunatis decem scilicet gradibus occidentalioribus , . quidem earum una

Cordo