장음표시 사용
81쪽
Coeterum notari adhuc merentur hic memoriae causa qualescunque hi tandem versus: ti tuo ex granis digitus componitur Est quaterna Palmo Deitus, quater in pede Pa
esuinque pedes Passim faciunt, passu quoque
Viginti quinquestadium dant, sed Miliare Octo facit stadia , Duplatum dat Tibi Leuca.
Atque hactenus in Schola Geometrarum audivimus principia , quae ad Studium nostrum Geographicum faciunt,& inpraesentiarum iussicere possunt. Igitur ex hac fit demum
En vix nobis ingressis Pontem Et originem Ceographia nostra generalis Astronomi monstrant , ac sine hujus scientiae auxilli Defcriptionem Terraque Molis Doctrinam de Locorum intervallis, deque Regionum Designatione,&C aeter hujusmodi,quae mirabile ornamentum, simul ac utilitatem omnibus Rebus- publicis afferunt, nullo modo perfecte haberi posse. Quare audiamus illos attente, quibus principiis utantur, probe observemus. Illis vero cum Coelo praeprimis res est, de quae ibi demonstrare solent, ad Terraqueam quo-
82쪽
que Molim nostram, quantum ad studium Ceographicum necesse esse videtur, referre optime norunt. Et ut commode fiant omnia faciliusque discentes perficere queant, Archetype originisti excogitarunt conformem Sphaeram vel Globum, ni pum , qui Nam ratem satis nobis repraesentet Miro autem Fcio ribit Christophorus Ciatilis Commentario in Iohannis de Sacro meo Sphaeram,ip. i. inventa est Sphaera Materiali ad hoc maliquam Areta, Caelesti us habere notitiam possimus. Quoniam enim in nostra potestate non est,coelos, quando Abuerit, ascendere, ut ibi gradis circulosque consideratos visu percipiamus, eosque revosiamus, undecunque, quocunque voluerimus Rursus neque hominis .erat ussit avectare ea omnia, quae in Coelofutura sunt, neque ullus hominum, dum vitiit, ea omnia qua praesemia sunt intueri potest Amplius, nunc hic dies existit, illic nox His mod Sohoritur, elata stelia quietiis,illis Nero occidit:
Hisu Sphera obliqua illi seu recta degunt:
denique nullus omnibus in loci habitare simul eodem tempore potest: di tamen omnia requiaruntur, ut aliquam possimus Cognitionem habere eorum, qui in Coelisti illa regione sunt. Idcirco magua industria,summoque ingeni excogitarunt Arti ces hujus disciplinae mira Eruditione praedit Materiale aliquod instrumentum, qa adnobo omnia illa, quae in Caelo imaginamur,
83쪽
e scire desideramus, ob oculas poneret. Solent vero illud instrumentum ita describere: Spheras id quod Cicero recte in obum interpretatur,x md quidam arche pus imagoque est, sine circulisque distincta,perbiam totius Cosmographia rationes ob oculos nobis proponuntur. Vel etiam hoc modo Globus terrestris est artificiale corpus rotundum, solidum, mobile viariis Circulis ac picturis distinctum. Terraque moli nativasuperficiem cum omnibus contentum, quasi ad vivum repraesentans. Cujus aliqualem figuram adjectum schema exhibebit. In hoc vero Ecivo actitiae repra- seviatis Globo,ves phara jam probe notari de
I CIRCULI sive ARMILLAE, ex quibus ni-
84쪽
nimirum constat, quorum circulorum porro observetis r.
i. Nonerus Denarius, ut sunt Horison, Meridianus AEquator Zodiacus, Tropiacus Cancri, Capricorni, Coturus Solstitiorum AEquinoctiorum, Potiris A -cticus et Antarcticus.
Majores, qui ex Terraqueis molis Centra quasi descriptis eam in duas aequalis partes dividunt, ut sunt brien Meridianus, quator Rodiacus, Colarus Solptiliorum et quinoctiorum. Minores, qui non ex Centro Terraqueamolis descripti eam in duo inaequalia segmenta dividunt, utpote duo Polares, duo Tropici. b. Secunda in I. Mobiles, restes scilicet Sphaerae vel Globi artisicialis ac materialis. Nam mota Sphaera vel Globo quidam circuli simul progrediuntur, unde mobiles erunt; qui quoque in respectu ad fabricam Sphaerae materialis vocari possunt intrinseci atque essentiales,ipsam pha ram materialem constituentes Suntque sequentes octo, ut AEquator, odiacus uocoluri, duo Tropici es duo Po
85쪽
a. Immobiles, eodem scilicet respectu Sphisa,vel Globi artificialis. Quidam enim mora Sphaera non simul progrediuntur, sed quiescunt; qui quoque in respectu ad fabricam Globi ves Sphaera
materialis vocari possunt extrinsectes accidentales Et sunt tantum duo sequentes, utpote Meridianus es Hori-
I hoc est,unum eundem ibsitum ac locum inter se invicem semper retinentes,qui sunt sequentcs octo, Ut AEquator Zodiacus, duo Colari, duo Tropiciis duo Polares. Ideo vero in Sphaera artificiali ocito hi dicuntur circuli immutabiles, quia naturalis Sphae-ra,vel Vel repraesentant nobis traditus, quos AEquatorem, Zodiacum, uro , Tropicos, Polares vocare solemus, illosque semper inter se invicem unum eundemque situm ac distantiam retinentes deprehendimus ac observamus.
Ita de his Tractibus Coelestibus Sphaerae artificialis dicti circuli eandem habent
2. Mutabiles hoc est novum situm ac locum adipiscentes si quis ipse suum mutaverit locum. Et sunt in Sphaera
86쪽
vel mota artificiali duo illi immobilis,
.ixa eridianus. Iter enim faciens ab ortu versus occasum , vice versa, meridianum mutare necesse habet, pr indeque semper novum nanciscitur, quoties novum illi contingit poectum vertica . Si hoc Geome-- me hacuratiori consideramus modo, in una Urbe qui , quoties ab occasu in ortum ervice vero ambulabit, multos habebit Metrilianos. Verbi gratia, Lipsiae ad portum Grim, mensem habitantes Incolae alium habent meridianum prae illis, qui circa Thomanum Templum si habent domiciliari sed hi geometrice talas erunt Meridiant,omnibus vero unicus tant ibi est sensualis Et sensib dissere
tesMeridianos solent Geographi cum Astronomis designare ac determinam re per AEquatoru .hujiis Parallelorumgradus horum qui partes, nota cibicet prima. Unae, in Ilobo Artificiali, vel Mappa Generalissisma,per binos AEquatorogradus oppositos sensualem Meridianum describere extendere, hoc modo I 8o numerari possumus Verum, per decimum quemque gradum irodictis
87쪽
dictis instrumentis solent depingi,ita ut trigintasex tantum deprehendere liceat Quod ideo factum censere debemus, ne Globus multitudine ejusmodio aliorum circulorum quasi obrueretur, nec alia adhuc depingi, ac in illo repraesentari possent. st Horidion Ouoties enam quis progreditur ab occasu versus ortum, dc
vice versa, toties novum nanciscitur punctum verticale consequenter notium Florieontem, cum ex illo hoc
soleat oriri ac describi, atque undiq;aequaliter distet.
I. Horisontis, nempe est Circulus Maior immobilis quidem stum Glibi artificiaeis, tum quoque Loci respectu mutabilis tameni ratione stilicet diversarum in Terraque Mole habitationum, quae vertica te punctum diversum habent&faciunt
a puncto omicali OSemith Iaeque distans, hoc est , undique nonaginta gradibus ab
Notandum vero est, non solum Veteres, sed .hodiernos Astronomos duplicem constituere orientem , ac docere, nimiruna unum esse Ratione percipiendum,
qdem oppellant proinde RATIONA-
88쪽
Lm, vel ni ALEM: Alierum senis posse percipi, qui SENSIBILIS vel APPARENS dicitur. Hic sensibilis numnam illud in superficie Terraqueamolis vocatur patium , quod acies oculorum circum uecta, sublatis tamen omnicus impedimentis, potes conspicere. Cum enim Terraque hae moles, quod supra est satis demonstratum, rotunda sit, tantum abest, ut oculus in ejus superficie constitutus majus possit intueri spatium, quam quod rectae auferunt irae ab Dculo egredientes, quae dictae molis superficiem contingant,ut Optici demonstrare solent. Quam late autem pateat prospectius seu distantia humanitat suae iti Campo, quore, obstaculis aliis non 3mpeditus, absolute determinari nequit, unde etiam hoc spatium non eiusdem
quantitatis Autores facere solent Etenim ex veterum sententia, praeprimis
autem Macrobii, lib. I. in Somnium Scipionis Cap. XV. lib. . Saturnat. Cap. XIV. Semidiameter illius complectio turri So stadia, hoc est milliaria viginti duo cum dimidio. Erathostenes s attiit eandem so stadiorum, quae quadraginta quatuor ferme essiciunt milliaria aberius
89쪽
bertus Magnus asserit, continere ilialam toto stadian id est centum viginti quinque milliaria Gemi fuero in timentis Astronomicis cap. IV.d Proclus qui sta plaraque ex illo desumsit, in Sphaera Cap. X statuunt ei stadia ooo quae essiciunt ducenta quinquaginta milliaria. Inter Recentiores iobannes Replerus libri. Epit. stronomiae p. m. asscite docet, rei visae distantiam ab oculo pendere a propertioue altitudinis objeSI , vel octili, vel utrimque , ut si fuerit obieectum altuis passi XV videri posse ab oculo ita superficie mari ex distantia ae missiarium Italicorum quae duo cum dimidio germanica aequarentra Si vero: objectum passu XV. de oculis par. sis m. altitudinem obtineant, videri posse ex duplo majori distantia, nempe milliarium so Italicorum , quae quinque essent germanica. Et composuit Tabellam , ex qua ad oculum patebunt omnia , quamque huc apponere placuit hanc sequentem
90쪽
verbi causa In mari tranquillo Signum in Altitudine videtur a Miliari Pedum vel Passuum Italico Germanico