Aphorismorum sectiones septem / Ex Franc. Rabelaesi recognitione. Quibus ex Ant. Musae commentariis adjecimus et octavam. Et quaedam alia ...

121쪽

HI M. Irrimperium corporis obtinet, argil mento, quod homilies Vsponte nix per purpation in potiones bilem biliosissimasque res citominat uel excerniant: quod item extubribus' laominum coloribu patet Pi tu ita aestiuo tempore longe infirmissimavit, quod e temptis ob calores siccitates o

uehementer aduersatur. Autumno, sanguitus quota pars est in homine. quoniam id tempus siccum est hominem iam refrigerare ancipat. Sed atra tunc bilis, oua in pluruma est potentissima, quae instante uero hyeme decrescit imminuiturq; refrigerata Rursus pituita uicissim au petur. tu in ab imbribus numerosioribus, una a noctibus longioribus. Profecto haec o-nuia semper habet corpus humanu quae certe non negauerim pro temporis circunsistentis qualitate ac propria cui uim natura, separatim modo maiora modo minora

caliditatis scilicet Vfrigiditatis iccitatis' humiditatis particeps est neq; enim quaepiam illarui uel quota temporis parte consisteret, sine reliqtiari omnium quae inlio mundo sunt, eosortio inae, si qua deficeret, omnes simul aboleretur: lmppe quae ab eade sunt constituta necessitate, invi

122쪽

cemq; ali intur de sustentantur. Sinail; in do homo, siquid eoru ipsi deficeret quae congenita sunt, no amplius uitam degere posset In anno,modo hyems maxime, modo uer, modo eltas, modo autumnus uiget, haud aliter in homine interdi pituita dominatur interdum sanguis, interduli lis,tum flaua,tum atra, cui dentiore quoq; argument, quia si quater in anno eidem homini unam eius de generis potione dem deris, hyeme tibi evomentur pituitoussi-nia,uere humidissentia, estate biliosissima, autumno nigerrima Cum igitur haec ita se habeant , oportet aegrotationes quae layeme incremetum suscipiunt, aestate desinere hecontra , quae aestate creverint, hyeme terminari, nisi intra dicrum circuistum de quo postea loquemur, absoluatur. Vernori morbori liberatio in autumnuexpectanda est, Autumnales autem ueris tempore liberentur necesse est. Haec uero

quisquis stata tempora superauerit, hunc Galen fore annuum scire oportet. Sic medicum ii putat morbis mederi oportet, habita bene cu- Hippo et iusq; quod in corpore pro tempore eius cmii is nati ita uiget,latione mira primisq; pr xcla

ruid ii camo ignorare debet, morbos qui ex D-

sequunt pletione proficiscuntur, ex manatione cu-

123쪽

rari:&ediuerso, qti euactuefactione proueniunt, sanari saturitate. Qinta labore, hos quiete: qui ex otio, eos exercitatione euinci. In summa , oportet medicum scire obsistere instantibus de morbis informit de tempora bus Vretatibus, contenta hXare,d laxata contendere tali nanq; modo morbi uitium facili me desistere poterit. Et lio mihi fanatio esse uidetur.

Morbi alii xuietiis genere alii a spi

ritu quem ti alientes uiuimus, proueni unt. Sed de utrisque hoc modo disse piari atque diuidicari oportet. Cum una gritudine complures eo de homines tempore corripiuntur, causam ad id reiicere debemus , quod maxime commune est , quoq; omnes utimur id autem spiritus est quem accipimus redduariisque tunc eniimul ut nequaqua in causa est e manifes costat, cum morbus omnes pariter attingit tam iuniores quam seniores, tam foemina quam mares, tam temulentOS

quam abstemios, tam qui ordeaceu quam qui triticeiam in cibatu sum ut panem, tam qui parum quam qui multum laborant.

124쪽

Ergo non luctus rationi in causa pone dum est cum homines: quoquo uescendi modo utentes in eande incidunt aegrotationem. Cuin uero eodeni tempore diuersi morbi gignuntur,sine dubio uictus cuius que culpa est Oportet itaq; remedia adhibere cum morbi occasione queadmodum a nobis alibi dictum est, repugnando,tun etiam ni eius genera mutando: qua loquidem cibos quibus homo titi solitus est, nequaquam aptos esse liquet, uel uniue sos uel plerosque uel unum eorum quempiam quod cum didiceris inspecta tamen cossiderata, ut a me iam dudum dictuni

est hominis natura, aetate forma , Manni tempore, de morbi genere debes uitium mutares remedia facere, modo demendo, modo addendo cum hoc ut omnem curationem tuam siue uictum ad cuium; aetatis habitu, tempora formas morbosq; dirigas Atqui si morbus umi omnes pro

naiscue uulgo infestat, clarum est non uietini, sed quena trahimus spiritum , ita causa cite . quippe qui morbidam planbquadam excretionem habeat Perpetuum igitii est homines per id temporis haec admoneri, scilicetne utetima mutent quimoibi causa non existat prospiciant ut corp

125쪽

a H v M. ileorpiis j quam solidiis iamia atqtie attentiatissimum, cibis potibusq; quibus uti consueuerint sensim demesido quia si stinantius uictus mutaretur, a mutationet peraculum foret aliquid in corpore inno-irandi. Quare solito nimi utendunt est , cum noxae causa sit nulla hominis Insuper ut quam paucissimus spiritus corpu*ingrediatur, isq; ut maxime peregrinus sit provide lum, tum loca , in quibu morbus grassatur, quoad fieri potest, mutudo, tunicorpora arten uado sic enim minime multo ac denso tomines geant spiritu Morbi qui a corporis membrorum ualidissiano proficiscuntur grauissimi sunt: atque si ibi ubi coepti sunt manserint, necesse est

ualidi sis momembrorum laborante totum

corpus laborare. Sin autem ab imbecillioribus se si ualidissima insinuauerit, facilius absoluuntur, quia ui facile uindicantur ostiae influunt.

Enae corporis crassiores ad hunc modum oriuntur, quatuor paria sunt. Primu quod ab occipite tendit per ceruicem summa perreptans latera spinae , ad clunes&crura: deande per tibias, mal-

126쪽

leolos exteriores ad pedes. ita ob rem doloribus dorsi de coxaria, de poplitibus malleisue exteri sanguine mitti solitum est.

Secundia uenarum par de capite circuriure per ceruicena, insulariae dictae sunt: intus propter spinamin lumbos ad testes femora perfertur, atq; per poplites rei-bia propter interiores malleolos ad pe-Quae iii des. Quapropter doloribus lumboriani&deo L' testiuita satagiti ne poplitibus aut malleolis ait tunus interioribus Terti utar uenaria, cuin a a temporibus perceritice sub scapulis potienus ab rigitur ad pulmone , altera de parte desii lassis xtra in sinistra pergens mammam subit,&IA' 'Ais' ad lienem tenem i descendi: altera desi- iiii nistra iudex trana procedes a pulmonibus curiis ciue mammana subit, mox iecur petito renem ab 'ippo utraque postremo ad podicem desinit. die laxi Quartum par a sincipite, de sede oculo-

pta lut li

rum per ceruices ad humerorum clauicu-

delas deuenit, unde per lacertos ad agilem,iniarum mox per cubitos ad uolam: digitos, unde intus remeas ad alas propaginem mittit, quae summa costas perreptat, uni altera ad lienem , altera ad iecur perueniat deinde tractu eminens per Uentrem ad genitale desinit ita uenae craseliores habent Procedunt quoque a uentri

127쪽

niculo per corpias aliae permultae claria uetuitae ramulorum modo , per quas alimentum corpori transmittitur, quod a crassis uenis Vanterioribus hextimis ferunt uentriculo, reliquo corpori sibique inuicem subministrant , internae scilicet externis, externae internis. Quam ob rem has ni ittendi sanguinis rationes seruare aptissimum est. Operaeque pretium est, ut cultellus quam longissime loco

ubi dolor esse de sanguis cogi didicit,adigatur quia tali modo haud magna repente mutatio fieret consuetudo remoueretur eo te amplius coeundi. Omnibus qui aut fibre integri multum puris excreant, aut dolore uacui sedimentum uri nae admodum purulentum, aut stercora cruenta, sicut in torminibus, .diuturna habent: qualia esse solent iuuenibus quinque' triginta annos natis, de hominibus et a grandiore aeuo:his o milibus ea de illa res morbi causa existit. Quapropter eos exercitationibus atque corporis laboribus deditos esse oportet, ac ne operariorum quidem labores in adolescentia subterfugere, deinde laboribus remissis corpus implendum est molli carne, ha priore multum differente, ita ut adepta id- si len

128쪽

uentuiti corpus a superiore de uernaculo discriminis nabeat multii. Si qui igitur taeasse et iri trandoq; in aegrotationem inciderint, quam primu euadinat. sed post amo bo, subinde temporis curriaulo corpus liquatur, Madiani et effigie per uenas, quae latissimae desperuia suiu, diffluit. Quod si ad inferiore uentriculta cite ait, tale ferme quale intus erat, seras mittitur per meatus secessium. quippe quod, utpote uia decliuid librica, haud diu an intestino detineatur. Quibus in peetus destillarit, suppuratione infestantur: quia diutius in pectore sedes cu ueluti acclivi expurgatione sur-siim uersus difficulter eiiciatur marcescit de suppurat. Si ad uesicam eruperit, a loci calore calefit, albu redditur, secentitur ac rare fit, rarefactuq demi fluitat, pars cras

a subsidet, quae pus dicitur. Ideoq; pueris calculi cocrescunt, ob eius loci reliqui corporis caliditate: quod usu uiris nequaqua uenit, propter corporis frigiditatem. Non alienii est scire, hominem prima die supra quain possit, esse calidissimii, nouissima autem frigidissimia: necesse enim est calere corpus quod adolescit, de ad uires incrementumq; tendit . ediuerso illud su-Pra modum frigere,quod ceperit aboleri tau

129쪽

ducum in ruinam praeceps festinare. Atq;hac ratione homo prima die, fiat maximum suscipiat incrementia, eo magis cale scit sic extrema, quantoplitrimum uitali vroboris detrahitur, tanto frigidiorem esse

necesse est. Ex illis autem qui praedictonio do asseeti sunt, plerique sponte sua, si tempestiue scilicet quinto squadragesimo die liquari coeperint, sanescunt. Sin

autem eam dierum metam praeterierint, per se annum conualescunt, nisi uero quapia alia re homo offendatur Morbos qui sensim ori siti ir quorsi causae cognitu faticiles existunt, tutissimos appellare licet. iare praesentissima curatio, si quam primum morbi causa occurratur: qua subi ea, morbus absque negotio discedit.

Vibus in urina ad arenularum si militudinem aliquid subsidit, seu pori, id est tophi lapilli, his tubercula ad

crassam uenam enata sunt, atq; suppurue, runti deinde cum ea haud ita cito erumperentur,pori deuoluti ex pure per uena,s1- mulcti urina in uesica extruduntur. Si urinae crueiae sunt, in uenis uitiu est Si urina

130쪽

quae crata est, habuerit ad effigie capillamenti carucula admodum nainutas, signo est uitiu se in restibus .articulari-biarum. Si pura hin summa urina ueluti fu, fures huc illucq innatent, scire licet uesicqscabiem subesse.

DE FEBRIB v S.

Agna ex parte febres a bile sunt genera earu quatuor sunt,absque issis quae doloribus euentiat.Nuncupantur autem, c5tinens, quotidiana, tertiana, quartana Continens, a copiosissima atq; me racissima bile prouenit, serquam breui iudicatur. quoniam corpus a uehemeti calore feruefactum, dum nullo temporis i teruallo refrigescit, celeriter soluitur absumitur. Qtiotidiana, secundum continente a largissima bile est, rex omnibus aliis itissime uincitur. longior est continente, quo pauciore ex bile uenit. tum corpus propter intermissione requiescit: in continente autem nullo unquam tempore quietem habet quia nulla sit interca- 'Qui ait pedo. Tertiana, diuturnior est quamdiu diei si totidiana, inmore bile accedat. quanto tur ine- plus in tertiana quam in quotidiana co piissima pus requiescit, tanto diuturnior est, quam quot