장음표시 사용
151쪽
riores uentriculi partes laxat, inferiores flatibus cruciat. Idem ex uino, tum albo, tuin nigro accidet , ubi subita fieri a consis tudine mutatio qua uis enim uinosi uniuerit utruq:, magno tamen discrimine corporis respectu, alterum ab altero differt, ut ni in mirum sit si dulce, idemq; uinosum uinum, ubi subita fuerit ianitation idem est icere uideatur. Caeterum hanc senten ctiam contraria quoque ratione fulcire oportet , Si quidem in iis ratio uictus per 3γmutata est, corpore non permutato, ut ne
que ob auctum robur cibos addere, neque ob infriaritatem eos minuere oporteret. In singulis itaq; perpende lim spe, fg ciem morbi, atque hominis naturam, ac aegrotantis in uictus ration consuetudinem, non solum in cibis, auerum etiam potionibus. Sed perquam modice, addi sotioni studendum est ablationi uero in totum intendere, saepenumero prodest Mora, do susscere possit infirmus, donec per uigore morbus maturus fuerit. Id ubi se diciendia i , posthac perstringemus itaste ax rum qua uix multa iam dictis consentanea si criba possent, tamen rex de qua plurimum habui sermone efficaciux testimonii non desiderat, quippe qua commodissimum
152쪽
contemplanti praebet aditum Incipienti biis igitur aciatis morbis, accidit interduitant laborat tu alii eo de quo incoeperiat die cibos ingerant, alii postero die, alii quicquid forte semina nacti sunt sorbeat, alii
ceonem, id est innum bibant. Quorum error etsi grauior est quam si diuersa uictius ratione usi fuissent, tamen longe minus laeditur is, qui hac occasione peccauerit, quam si duobus, tribusue primis diebiisti enas penitus cocidere sines, mox quarto quinto ue die huiusmodi uictus rationem aggrediatur. Sed longe graui se imum est,sioibus iis diebus uenas exinaniriremittat: deinde posterioribus diebus, prius tanae qmorbus maturetur, ad huiusmodi uictus rationem se couertat, siquide plurimi hoc padio mortis periculi subeunt, nisi alii-bris admodum fuerit morbus. Errores au tem ab initio protinus commissi, non itae difficulter corriguntur, sed faciliorem c te admittunt medelam. Hoc documento nullum aliud puto salilbrius quod primis diebut nullum sorbitionis genus subtrahendum est his, qui paulo post uti sorbi-
ctione quavis cogantur. Etenim qui ho deacea ptisana utuntur, penitus nesciunt
ipsam noxiam esse,si tribus, quatuor, phim tib
153쪽
ribusue diebus, exinanitis iani lienis sorbere incoeperint. Neque etiam cremorein cui duntaxat accipientes, quum non, cte sorbere incoeperint, noxam sibi infera intestigiuat, sed tum primum cauent periculi magnitudine agnoscunt, quam ante morbi maturationem , quas hordeacea in ptisanam sumit, qui cremore eius
uti solebat Vnde manifestisti me colli asgitur, ni edacos non recte aegrotis uictius
rationem praescribere quippe qui in mordas, non uenarum exinanitione, sed sorbatione egentibus uenas concidere pedimittunt. Contra b d uenarum exinanitione ad sorbitiones transire periculosum est, ipsi confestim transmutando plerum nonnunquam a uenarumanam tionc , ad sorbitiones eo tempore transeunt, quo satius esset, ita exigente morbi iratataone, a sorbitionibus ad um irarum exit ianitionem transire. Una a
ex capit ac pectorectii da balis attrahitur, quibus uigilia quoque imorbi maturationem impediens a cedit, moestitia , amariti idineque ins stantur, delirant, ac splendentia quae da in apsortim oculis obiiciuntur aures sibilo amplentur, extremae membrorum partes
154쪽
infrigidantur, urinae reddi initi incoctae, sputa tenuia , salsa, colore syncero, exi gua, sudores a ceruice profluunt, anxie tale uexantur, spiritus errat, quippe quia in sursum fertur aut frequens est, aut ualde magnus, supercilia grauantur,anina defectio urget, eaque mala uestes a pectore proiiciunt, manus tremore assiciuntur, imum labrum nonnunquam concutitur
Haec si ab initio apparuerint, delirium,&quidem multum ac uehemens denuntiant, atque aeger magna ex parte mori- tiir. Diiod si mortem effugerit, aut cum abscessit aut sanguinis uore e naribus, aut crassi puris sputo liberatur, nec aliter
o euadere poterit. Meque uideo medicos
harum rerim experientia ita exercitatos,
ut imbecillitates in morbis discernant siue ob uenarum inanitionem , siue ob aliam quandam ritatio siem, ut uel dolorem, uel morbi uehementiam eueniant. Neque eas a tection in species dignoscunt, quas iacti itura iri stra uel habiturum, singulis officere solet: quanqua abdix uel salus, si cognoscatur, ite mors, si propter imperitia nisi lateat, expc standa est. Sane ut grauissimum peccatum censetur, i uel ob laborem, uel morbi uehementiam imbecillo,
155쪽
aliquas uel potionem, uel sorbitionem copiosiorem, aut cibi un exhibeat, existima; cum a uenarum exinanitione factum debiliorem, ita impudentissimi est, et ouem uenarum exinanitio reddidit imbecilliorem, non cognoscere, habstinentiatio quere: quaquam ne hoc quidem peccatum periculo uacat tamen ut superiore seu iuvest, ita magis deridendum. Si enim alius quai pia siue medicus, siue plebeius acce ferit, notaueritq accidetia, deinde contra prioris medici institutu, cibia potionemq; exhibeat, plane costit hunc nonnihil auxilii attulisse proinde prioris artificis institutu grauissima subit alunt a. uideli arm:
supuenies uel medicus uel plebeius uelut mortuu resuscitasse. Nos de hac re' no settas quata ascribemus, qua bus singula discernatiir. Atq; haec quae iam proposui, linialia fere sunt accidetibus, quae uentriculum nonnia quam infestant Etenim si unii tersum corpus praeter consuetudinem diti quieuerit, non protinus robustius euadit.
Quod si longiori quoq; spatio torpuerit, deinde protinus labores aggrediatur, id quod effecerit, uile erit. Similiter de reliquis quoq; corporis partibus sentiendum cit. Neque enim pedes, neque aliae corpo-
156쪽
ris partes, recte sua munera perficient, dira suetudi ne labore intercipiente, si aliquando subito laborare tentaverint. Similiter dentes hoc tali et caeterae quoq; partes affacietur. Nam cubile praeter costietudine, aut molle, aut duri molestia est. quacuam quod sub diuo praeter consuetudine' Hiratu est,corpus indurat. Porro horum
omni uiatis fuerit ex epta quaeda perstringere .Esto sane quod tibia cuiuspia ulcere non omnino salubri laboret, qui neq; pedidifficile, neq: facilem omnino curatione admittat Si prima protinus die, inter curationis uidelicet initia, sic iaceat, ut nequaqua crus eleuet, inflammatione haudquaquam afficietur, multoq; citius bonae ualetudini restituetur, quam inter curandum errore comittat quod si a die quinto, aut sexto, uel serius etiam surrexerit &incedere conetur, magis dolebit quam protin ut ab initio in curatione peccasset. ii uero subito multumq; fatigetur, grauiori niciabitur dolore, quam si per iam propositos dies inter cura tu fuisset fatigatus. Itaq ex his omnibus perfectu licet colligere testimonita, quod omnis subita mittatio sit modii excesserit, noxam inducit.
Ventriculus autem grauiter laeditur, si ei
157쪽
posteaquam uehementer cociderunt uenae, protiniis immodice quidpiam tragoratur. Sic reliquiim quoq; corpus, si ex multa quiete subito ad uehemente labore deducatur magis laedetur, quam ubi ex pleni re cibo ad uenaria cxinanitione trai mutatur. Illorii etiamnum corpora torpere necesse eli, qui ex multa fatigatione, repente ad ignauia secordiamq; sese conuertunt. Proinde uentriculos ipsoru , haud ita multo cibo exercere oportet alioqui de dolo rc Erauitate toti si corpus uexabitur. Cit spteria de immutatione uel ad haec uel ad illa, longior fuit nobis sermo quod huius niodi notitia, ad omne fere negotiti utilis
est, praesertim ad hoc nostru propositum, quod scincet in acutis morbis a uenarum exinanitione ad sorbitionem transeuntes, permutatione a nostris praecepti abstrareno permittat Etenim nolit exhibeda sorbitio donee maturus uideatur morbus, aut aliud signia, uel circa intestina, ut vacuatio aut aritati, uel circa praecordia apparuem Vehemen uigilia, ut cruditat inco figci lonemq;, tum ciborum tum potionis efficit, sic in diuersam partem transmutatio, corpus resoluit huelut decoctinu reddit, capitisq; grauitatena inducit.
158쪽
uinosum, S album,hnigrum, atque aqua mulsam, aquam, Oxymel,qua imam ad acutos morbos pertinet, bis fere notis distinguere oportet. Dulce quidem uirium, non adeo , ut uinosum , capiti grauitatem affert, miniis tentaturienteni nec ullum alii id tam faetid per intestina descendit sed ie- curri de lienem in tumorem attollit ac ne his quidem utile est, in quibus amara bilis exuperat. Nam lis sitim excitat, superiorem intestinorum partem inflat. inferiori uero intestino, quod ad flatus rationem attinet, non adeo infestum est. Sane status, quem dulce uinum excitauit, non facile permeat, sed in praecordiis diu commoratur. Urinam omnino minus hoc, quam album uinosumque ciere po-6 est. At nullum aliud efficacius promouet sputum, nisi quum sitim induxerit, tum enim minus quam caeter sputum euo cat ubi uero non excitat sitim, omni alio
esticacius screatu iuuat Vini albi uinosi
159쪽
tum laudes lina uituperationes, in dulcis itini enarratione magna ex parte cotinentur ipsum enim omni alio fucilius adue sicam transit, urinam ciet, magnumq; semper auxilium in his morbis afferre solet.quamuis enim, quod ad reliquos usus pertinet, ab alio uino superetur , quia tamen per uesicam purgat, magnifice liberat, si exhibeatur ut oportet. Has igitur de uinitum usu, tum noxa coniectura , licet per pulchrae iant, maiores nostri ignoraueriat. Fuluiam uinum,&nigrum austaraim tua sdem usum habere censerem in acutis et norbis, nisi capitis grauitatem inducerent, cmentem attingerent, atque sputi urinae letexitum inpedirent. Caeterum a uino albo, aliisque id genus non maxime abstinendum est , quum alui excrementa, .mollia, ramentosa fuerint. Id uero nemine et latere debet, quod superiores, de inferioreScorporis partes, ut minus laediti in uni dilutum rata meracius intestinis magis
Qi a mulsa per totum morbi acuti
decursum pota, his qui amara bile irabundant, d quibus tumida sunt uiscera, nunus conuenit quanquam ipsis no adeo in
160쪽
iit uinum dulce sitim excitatri pulmonem autem lenit, sputu mediocriter educit, tum
sientibu prodest, quippe quae abstergendi facultatem obtinet, sed plus uiscositai tis quam opportuna sit,i puto ducit. Ciet urinam efficaciter, nisi uiscerum aliquod i ibistiterit alui bilios excrementa educit, quae interdum uitiosa sunt anterdum magis qui in oportet,in exuperat hi pumat. Id uero biliosis maxime accidit, iliis is quibus intumescunt uiscera Aqua mulsa quo fuerit dilutior, eo est caciore cito candi sputi uim obtinet, atque pulmonem reddit leniorem Quse uero minus diluta est, alui spumosa excremeta supra naodum biliosa, sicalidiora naagis quam dilutior ducit, quamuis alias pr terea noxasi inferant huiusmodi excrementa Neque enim praecordiorum ardorem extinguiat, sed excitant,efficiuntq; ut difficulter morbum sustineat aeger,&membra hincinde deiiciat intestina etiam, anum ulcerat.1 Quibus uero auxiliis ea curare opori teat, postea explicabimus. Igitur si in huiusmodi morbis, quis aqua mulsa,pro alia potione, posthabitis sorbitionibus ut