Aphorismorum sectiones septem / Ex Franc. Rabelaesi recognitione. Quibus ex Ant. Musae commentariis adjecimus et octavam. Et quaedam alia ...

291쪽

MEDICINALI s.

noti, per subductionem sed quaecunque sub cute per sectionem, uel ignem, aut per medicamina adii rentia. Sic uero aliquando quaecunque in aliqua naturali cauitate, ut in thorace. Et, ut summatim dicam, quicquid praeter natura in aliquibus partibus continetur , sanationii intentio est ablatio: quae si fieri non possit, transposi tio. Quae uero non sunt ex genere, praeter natura, at qualitate damnantur, in his intentio est abeuacuatio. At inuentio eoru quae ad ipsoru sanationen perducat pa

tim quidem ex affectu, sed praecipue ex ipsis affectis particulis sumitur.

Vaecunq; partes uero ob id quod Irxasperatae naturale amiserint ha- iis leuitas naturalis est restituenda, ossa quidet uigando arteria aute silln- suam leniendo, humidis quae nihil mordeant, lentore habeant. Sed quibuscuq; laeuitas inest, naturalis,asperatas est reuocanda medicaminibus, que sufficienter abstergat,&iarii adstringant maecunque uero, uel obstructiones,uel angusti, noxa meatuum alias sequuntur aegritudines, ab

illarum curatione prius est incipiendum. Osten

292쪽

Ostensam si quidem est in libro de disserentiis morborsi, quod de inflammationi-biarum,& duris,laxisq; tumoribu , siccitatibus, aliquando immodicis, ac praeterea uitiosis partiu continenti uiguris, ea quaei luper diximus, saepius adueniunt: sicuti quibusdam rema otibus eoru quae sunt ambitu corporia. Quod si non ulla ex proxime dietis inuicem complicentur, uarias habet, ut indicationes Sufficiet autem in

uno exemplo habuisse sermone quoniam de omnibus in libris de arte curandi ple- auus sumus exequuti Supponatur cuipia particulae multitudinem sanguinis influi,

adeo ut intendantur in ea uenae,non maiores tantum, sed etiam paruae, quae prius sensum effugiebant nunc uero iam plenae uisu comprehenduntur, sicuti plerunq; in oculis ob tunicae albedinem manifestissi lime patet: par siquidem est quod ilia uasa quae latent sensum, iam plena distendantur nondum hipsa ob paruitatem uisui mani se sta: iam periculina imminet, ne quod ex uasis exudat, ad spatia uacua, quae in medio sunt, enundantur, aut ne iam paucum aliquod sit estu sum. Huius quidem affectus sanatio intentionem habebit euacuationem, aut, ii manifestiori

293쪽

uocabulo utamur, ab uacuationem, si qmdem morbus crat immoderata partis repletio. Necessarii igitur est, ut aut superfluitas retrocedes evacuetiar, alit per ipsam patientem particulam Retrocedet aute uesimpulsa uel attracta, uel tras missa, uel ioru uno aliquo modoria, uel Omnibus P celocum uero patiente uacuabitur, partim quidem manifeste de sensibiliter partimuero in uapores resoluta. Si igitur uniue sum corpus plus aequo plenti fuerit, per patientem loci minime euacuandum Nanas scarificationiburum, aut stetionibu sensi biliter euacuabimus, plus ratione excitati doloris attrahemurum. Si uero calefacientibus dispergere letabim' plus erit id quod ut caloris ad partem attrahetur, si dispe sum. Quod si in eo elaborabim', ut quod

influxit retrocedat, corpus plenu non admittet Ad lice igitur ambo totum corpus

euacuare oportet, aut omnino ad contraria loca retrahereriti od patienti particulae influit quo perfecto opere, prius a parte repellendum, mox dispergendia Quanto enim per minora fit, tanto expeditior est evacuatio A patiente pero loco distriniagendo, ac refrigerando rc pellemus:sed de exinanita loca attrahi in ad se ipsa quae-

294쪽

cunq; repercialitatur. Hoc a quidem ostensum est in eo uolumine, in quo de potentiis naturalib agitur, inuas praeterea uigore ex medicaminibus adstringentibus addito, a se ad alia remittet Si igitur hac xii superfluit omne retrocesserit, bene seres habet. At si aliquid fuerit in parte re

tentu coni et iurandu erit id lentu ac cra sum existere atq ea ratione iam coaetu,

atq adstrictum, ut cum dissicultate solui possit. Fieri autem potest, ctiam si no eius naturae sit, ut ad spatia quae in medio sit effusum: in quo casu tunc ad id eis tenduesse tempus suadet, ut hoc ipsum quod reliqui est per patientem loca evacuemuS, imponendo supra iacentibus partibus ea, aes quae influentem humore repellendi uim habent Maxime uero uacuabi usi in spaditiis intermediis aliquid cotineri conte eiura assequeris, de scarificationum auxilio, in medicaminum quae uim habeant, di-

spergendi. Sed quoniam haec omniaui/res calidas habent, eiusdem uero temperaturae opus est, mordere quando modum cxcesserit, cauenda ex eis sunt uehementissime calida, ac tiam praesertim cum patiens locus inter summa fuerit neque enim paruus excitabitur dolor, si praeter Prop

295쪽

propriit in asteetirin instipe mordeatur,omnis i praeterea dolor fit etione commotiet. Quod igitur mediocrem caliditatem obtinet, ' in his sensium doloris non inues hit: atq; co ampli iis omni dolore uacat, si rota humidum extiterit. Et quidem quicquid per summa haeret, potes est id medicamendispergere: quod etia ualidas no habuerit ad dispergendum uares Quod si summae qui de partes omni noxa caruerint, id uero quod euacuari oporteat in peniti orib partibus fuerit: intedendus, atq; augendus dispergentis medicaminis calor, cu dubitandi sit ne priusquam profundas attigerat partes, interim uires amittat. neq; tameex eo superiores partes alique dolore se sitient, cu omni vacent affectu . Quare nuchaec duo simul inuitant ad calidiori pariter, atq; acrium medicaminum usum, S summae partes quae tolerant, profundae quae egent. Haec igitur ex patiente particula indicatio assumebatur. Dein ceps uero, si quid ad sanitate deficiat coii- sideremus meque enina paruum aliquid deesse uidetur. Affectae partes, in quibus fluctionis superfluitas retinetur, nonnullae quidem rarae, laxae de molles natura existunt: nonnullae autem densae.

296쪽

pressae, ac durae Priores igitur facile euacuantur, reliquae ante acrioribus iracuantibus, ac praeterea tenuiore parte haben

tibus egent: atq; eo etiam magis quanto profundiorem situm habuerint. Haec igitur tibi rursiis sit indicatio, altera a parti culae patientis substantia alia uera a for matione uinii, ac situ Supponatur enim, latae' si ita contis erit in hepate si proxime vivae p/ dithim affectum, in angultis uasorum fi- . . . et nil, is intrusis humoribus, qua uellenti ac

tenacerum, uel crassi existant, uel superabundent. Nonne in promptu est, prinium quidem crassiti cm, uni cu clatore dc tenacitate, cibis, ac potibus extenuantrbus, ad subtiliorii partium subitantiam rransferri oportcre e Secundo autem ioco non per angustos, atq; natisibiles, sed latiores meatus quicquid infestum existit, esse euacuandi uia Sunt enim in hepate uenae nominus amplitudiare quam numero excede tes terminatur autem hae quidem in gibbis ad uenam cauam hae uero in canis ad portam. Unde haud difficile tibi futurum ci ubicunq; pressi ac stipati humores fuerint, eosdem expedite euacitare, trahendoquidem ad uentre cum his quae attrahendi uim habent medicaminibus, quicunq; ex ipsis

297쪽

m ipsis in uenis ad caua hepatis pertine

tibus aceruati, ad urinae uero meatus promouendo per cauam uenam quicunq inuenis ad eam pertinentibus sunt. Sed pr ter supradacta alia est indicatio ab hepa te ipso ueluti a uenarum principio: nam

cum non tantum seipsum regere natura aptum sit, ut pleraeq animatas partes, sed nenis praeterea uirtutem largiatur, periculum imminet, ne sit eius uigor madefacien tibiarum, ac relaxantibus cataplasmatibus fue rit resolutus hapsum primum adfui opus, atq; omnes subinde uenae eius ratio-aae imbecilles efficiantur. Quare in eius curationibus aliqua ex adhingetibus me dicaminibus miscere oportet. Sed quonia in profundo admodum loco situm est, du bitandum erit no adstringentis medicam iniquis debilitetur: nisi ab aliqii alterat subtilium partium substantia qualis aro i matum est, traducatur. Melius uero fuerit, silo ipsum adstringens modicamen unum

protinus ex aromatum genere fuerat: nam si duas habuerit natura insitas qualitates ac potestates, ualetitis operabitur. Et quidem evacuetur quod preeter nati iram in membria consiligit Seruet autem huniorana Odia naturae cducinenteni. Quare et illa anini

298쪽

animaduersio a nobis est adhibenda, ne

qii id ab humoris confluentis qualitate, o sius leni membri temperies sit alterata: si pituite naturam tenuerit, ad frigiditatem diuero bilis,ad caliditate, ut hanc ipsam ct rantes intemperiem sanitati restituamuy.Curabimus autem , contrariam ex adue so afferentes qualitatem: quemadmodum in intemperaturaria curationib' diximurum, quantum unumquodq; calidius, aut frigidius factum est, tantum refrigerantes, aut calefacientes. Quare ut hic rursus agno scenda est ipsius secundu naturam temperies. Nam quo pacto sciemus quantum iii frigiditato, ac caliditate a naturae modo recesserit aut quando a frigefaciendo su persedebimus, nos latuerit, ea quae est secundu naturam caliditas 3 Ita uero di frigidius effectum calefaciemus, ignorantes frigiditatis naturalis modum: neq; opportune calefacere, neq; in tempore a calefaciendo desistere poterimus.

SEd quouia de his satis diximus, transe

ire iam tempus ad ea in quibus numerus non est secundu natura. Cum uero duplex

299쪽

plex sit eortina differentia, qui biis qui denialiqua particula deficit, bis intentio est alteram efficere subministrando naturae,eo quo diximus paulo ante, modo . At quiabus superabundat, hanc resecare oportet.

aut ferro,aut igne,aut medicamine, quod

urendi uim habet. Haec igitur omnias nare possibile est: at non aeque omnia Eenerari possunt, ut in libro de semine diximus. Quaedani uero sunt, quae di generarii possunt, licet tamen pro ipsis alterum effice e quemadmodum in osse ex toto sublati, alteram substantiam in eius sede reponere, a carne, atq osse differentem est enim qires eius gignitur loco quq dam ueluti caro callosa uel callustia nostis, processu temporis magis ac magis ad calli duratrem traffertur,cum ab initio carnis potius imitetur naturam. Quacunque parte sublata, cum neque eandem secundum speciem substantiam , nequesnante efficere possumus, tertia nobis intentio quedam decorem uenire, quemadmodum in mutilationibus. DB RBO AB CvNDv MUm3gnitudinem. C A P. X C et r. Ommunicat autem hoc genitrum totum

cum eo quod ad magnitudinem perat tinet.

300쪽

tinet.Nam quodci inq; ex eo est sectita dum naturam , illi propinquum existit. Id uero tantum seiunctum est ac separatum, quod inter ea que sunt essester no naturali connumeratur: in quo quidem prima intentio est ablatio, si uero haec impossibilis existat, secunda est transpositio, quemadmodum in suffusionibu . itaecunq; uero nointegris partibus, sed partium tantummodo particuli deficiunt, aut exced natura modum refectio quidem, ues gemera

tio in has qu deficiunt, ablatio uero, abolitio in his quae superabundat. Quare

neque in ipsis altera inuentio, neque medicaminum forma genere diuersa.

s Ed iam ueni edum est ad reliquum sa- Iinbrium causarum geniarum, quod ea corpora emendat, quae in situ sunt uitiata ue- 'ra luti' luxationes, antestinum an scroto. xi Fit autem hoc ex uiolenta tentione, atq;impuli u. Hoc uero ex dilatato, ac rupto cotinente. Quares dupla sanandi modus:

alter quidem ad oppositam parte ei a qua facta est permutatio intendendori atque impellendo alter uero id quod continet firmius solidiusque reddendo . Quibus

uero