장음표시 사용
11쪽
Uspicaturus Chemiae publice docendae munus, ex ipsa hac arte, de quo dicerem, censui petendum. Nec defuit sane, si coram Artificibus agendum fuisset, quae in panegyri Academica peroraturo quammmime defuit, materies. Quis quaerat sollicitus, ubi abundantia affluit ipsa rerum pertractandarum4 copia viberrimi sanus certe nemo si modo loqui datur his, qui periti sunt rei, in qua explananda
12쪽
α DISSERTATIO DE CHEMIA dubius apparatus, dissicilis tamen eligat quis, quod spe applausus enarret concioni, cujus palos longe maxima de argumento rationis nihil sere quidquam recte intelligit. Hanc videtis seriem meam hodie, qui coram Principi bus in Republica Viris, in consessu sapientisse simorum Profesbrum, in conspectu denique hominum in omni scientiarum genere persectissimorum, verba habere cogor de Chemialde Chemia quae aspera, horrida, laboriosa, a Commercio Sapientum remota, ignota Eruditis vel iaspectari ignem lamos , CinereS,serdes spirans , vix ulla amoenitatis specie commendata habetur. Neque tamen sola hujus ignorati apud Clarissimos Visurum parit molestiam Oratori, sed latur aliud, quod
curam hanc majore cura aggrarat ViX enim.
est quae magis refugiat ornari verbis, vix alia minus accommoda amabilis eloquentiae Iehodiciniisa prorsus ut Suadae consultissimus ius smae excutiens Rhetorices Topica, parum re Periat, quo absolveret propositum. contra Vero
13쪽
sUO ERRORES EXPURGANTE avero pervulgatus dudum invaluit rumor apud Eos, qui in studio sapientiae gloriam meruere,, qui sententiae suae graVitate rebus pretium statuunt, quasi oecunda errorum, bonae frugis pauperrima, egestatis parens, rei familiaris decoctrix, pernicies d pestis bonae mentis, esset, de qua sermo habetur, disse,plina. Alios esse sateor, qui sive studio ducti, sive eXperimenta edocti, pulcherrima quaeque de illa dicunt sentiunt; sed parum quoque valet horum apud idoneos auctoritas, quia ini praedicandis ejus laudibus nec rationem tenent nec servant modum. Utque immerito hanc Illi detestantur, ita Hi eandem usque ad
insaniam depereunt , Utrique nimis acriter. Quae mecum perpendens arbitrabar, tantam sententiarum discrepantiam, atque Ompo'nendae sitis spem, materiem praebere huic 'horae propriam Emm igitur a Chemicis in artes spars fassus conabor evincere, Ipsos hosce asia Chemicorum indu riia expurgatos selicissime Erit enim haec ex Chemia materies huic i
14쪽
4 IssERTATI DEM HEMIA utcunque conveniens celabri ni a meo non liena munere, sorte nec inutilis Veris conabor minimum distantia proferre , , ne inepte nimis fautor videar, cavebo. Lenes Vos mihi animos, patientesque accommodetis aureS, dc, si misere cupidum vires destituunt, detis veniam Sed si eventus vota hodie mea hanc orantis causam eluserit, non ideo sane Chemiae merebor haberi minus idoneus e nulla
quippe disciplinarum minus generat diserti
Oratoris facundiam, nulla ineptior, ut elo'quentiae arte apposite ad persuadendum ta
Ignorantiam solam mortalibus omnem fero calamitatem parere ingeniose disputat Graecorum sapientissimus. Longe magis igitur errores infelicitatem creant hominibus. Neque horum damnosior usquamest, nisi in ipsaTheologia, noxia. Estne alia , quae salutem hominum propius curat, inter disciplinas cet illa, sentire de SUPREMO NUMINE consentanea MAJESTAT SUMMAE ; hominis ossicia in
15쪽
s Uos ERROREM EXPURGANT E in D Eumpraefinit pietatem, qua prosequatur hominem homo, praescribit&explicat; Jovis benefacta in mortales enarrat. Quam pubchra haec, quam sublimia Vilescit prorsus, quidquid cum his comparaveris. Eo itaque religiosius cavendum est, ne in sanctissima sapientiae hujus adyta profani quidquam irre pat Sacrilegii habeatur, sinapii quam DXime, exsecrabilis, reus , qui opinionum Commenta, studia partium, affectuum vitia, substituens pro Divinis, sacra miscet turpi bus, cultumque UNI sacrandum DOMINO dolo rum foedissimis praestandum rapit Sacrosan elis quidquid non panditur oraculis, miraculi
quidquid Divini supraliumani prodigio
haud firmatur quam certissime, quidquid nec Voce nec Xemplo, intemerata stabilivit famelitas, esto procul, procul esto Utinam haec mature cogitassent, utinam seri , hemico
rum plurimi l Quam decora ipsis constitisset, si intra suos vixissent fines, gloria Quam vel lem, ut nimis tenterarii haud ingessis en se in
16쪽
DISSERTATIO DE CHEMIA arcana Religionis publicae t nec inania portentosae cogitationis ludibria mysteriis miscendo foeda contaminatione polluissent omnia O si vesani homines temperassent sibi, nec ipsa Sacra Volumina interpretari volui hiat ex
Principiis Ilementis hemicis Sed pudet, omnia haec de iis dici posse, refelli non posses Parace i, Helmontii Fratrum Rosiae
Crucis, aliorum, scripta evolVat quis Stupebit Nugamentorum pudebit, in Uae per VC-titum nefas ruit audax omnia fingere Turba Chemicorum. Quae fabulae , superstitio, inscitia Certe vivusquam plus deliriorum reperias. Est tamen in re ipsa causae quid, qua compulsi adeo indulserint huic ingendi licentiae primi ultores Artis. Erat ea olim penes sesseres metallorum , yracmona , qui nulla imbuti Artium ingenuarum doctrina, ab omni commercio cum Sapientibus procul eX-sules, damnati ad subterranea , in tenebris degebant, niserumque spiritum duro&paupere victu sustentabant. Cogitate hos mille
17쪽
rerum periculis assidue obnoXios, trepidos rerum, mentem turbatos, durissimam undique vitam trahere. Quid enim Θ avent ad terrae motus frequentissimos, ad rapidos montano sumine torrentes, ad apparitiones ignis trisulci fulgetri, sacri sulphuris, ad incensa subito
pinguis halitus crassamenta, ad fragores spelui carum, ad mugitus soli. Nec datur interea, qui lucem reddat trepidanti animo, sapiens o sultor Sed aniles gerrae, historiolae sabulosae, tristia terriculamenti instrumenta, atque atrae irritamenta bilis, e stultis insanos sere reddunt homines ita quidem, ut Valens men te integer de motu cerebri4 turbatione peri clitaretur. Tales sane Magistros qui accipit ad elementa Artis ponenda , felicii oportet firmus, si non imbuitur vanis, quibus illi cor rupti sunt, erroribus. Ita enim se res habet
cum Iis, qui in discendis toti sunt Artibus, ut Magistri auctoritas, propagata de traduce in traducem labula, frequentia Xemplorum,
eos trahat, qui caeterum, emunctae naris ho- a mi e
18쪽
3 DISSERTATIO DE CHEMIAmines, cauti satis erant fictis vera secernere. Et quis, quaeso, ostrum tam bene firma tam pulchre subducta, Tatione ad sapientiam, quin juvenili praejudicio , Praeceptoris opinione,
repetitis narratiunculis, acclinem falsis animum sero tandem, videat, doleat Ipsi
deinde huic malo fatalis accessit pernicies aliae eo, quod Medicorum eruditissimi, a num, Peripateticos, Arabas, aspernati, Chemicis totos se devoverint postquam enim ibi
nuda plerumque Verba, heic Xperimenta rerum, generalia illic omnia dc in cerebro enata speculantis, hei autem re comprobata eL fecta Artis, contemplarentur , discrimen admirati, praepetes, festinando mo praecipi teS, caeco Ue impetu, Omnia Iloque ratio' cinia ampleXi sunt odiorum, UOrUm pauca
laeti viderant es ecta. En infelicis mali labem, quae serpente statim de lato dominanti contagio sic infecit omnia, ut dein suspecta prudentibus, lillosophis invisa, ridicula ple- Tisque, evaserit. Hinc recruduit, quidquid
19쪽
s UOS ERRORES EXPURGANT E solim , apud prima secuta , Ilagi, Chaldaei, Persae, deliraverant de Igne Eo inde thagorae blanda allat, suavia, de animarum transmigratione insomnia renata sunt; Illi cum insanientis sapientiae Auctore, mentem asserere invisibilium prae subtilitate corpusculorum nubeculam mi numeros, Daemomnas, cum Platone, ubique suspicere Alii Zoroastris magica tentare quin, gravissimos Chemicorum Irincipes videas pro veris docuisse serio atque inculcasse, quae ingenio arte summi Poetae suaviter luserant, de Faunis, Satyris Geniis, Nymphis, Pygmaeis, Semi' deis, Sylvarum, Montium Aquarum, Subter raneorum, Aeris denique, I minis Pharmaceutica , fuscino , carmina , incantamenta, Pastorum, Bubulcorum conjecturas Astrologorum leves, saevasque minas Barbarorum Amulet , Talismanos , obsignatos intra metalla Genios, infusosque incantatu infirma corpora spiritus, discipulis obtruserunt.
Quid miri hos Doctores ipsa tandem violare Sacrat
20쪽
xo DISSERTATIO DE CHEMIASacra Errorem eXtundit error Golumina
Mosis, Solomonis Scripta, loco ΜΠyoannis, habuerunt pro descriptione Artis Aurifabrae. Omitto nefandas de Sacrosancta Triade, de aliis reconditissimae Religionis mysteriis,
abominandas, interpretationes. Has quiaU-dit detestatur, Xsecratur qui legit, horret qui
intelligit nihil secere reliqui, quin suis id
conspurcarint commentariis, tibique allegorias, emblemata, typos, aenigmata, ita crepantes, ut nihil tam Xplicatum, tam liqui dum tam planum, in Sacris legatur Literis, quod nugantes non detorserint illi in sensum alienum insania denique eousque Uente, Ut ipsam tandem rerum gestarum Historiam, ipsa miracula, quibus doctrinae conciliant fidem Auctores Sacri, quis credat, in Alchemiae placita conVerterint. Metuo , ne indignabundi ad haec totam damnetis ilico proscribatis Artem. Sed, si sedato quis pectore sederit ad haec omnia judex, rerumque non cor' ruptus momenta juste librat, cernet Vero, A