장음표시 사용
31쪽
sUO ERRORE EXPURGANTE larrum, sellicita denique comparatione omnium inter se, priusquam fas sit ullum pronunciam modum universalem, cui Omneynaturae actiones obnoxiae Constitit nihil fallacius, quam
ex similitudine unius caetera Xponere, Omnia aestimare utque frequens tironi eventuum omnium causas ex modo Uno petere, ita maturiore usu perfectae aetati vera placebat .sm-
cera tantum sapientia, quae jussit lento gradu, exquisitissima cura, sollicita ad singula quaeque circumspectione, procedere , antequam sententia super naturalibus rebus di ceretur a Chenaico. Providentissime com
missis correxit errores, perpolivit Vera, abUsu emendato, aucto usu, Certa, pura, atque
ah utili laudatissima jam colitur. Qui Hom- bergiana Tachenio, Hesmontio Bouisana, qui vulsatos Tirociniorum Scriptores contulerit cum iis, quae in Miscellaneis Germanorum, in M ommentis Gallicis m Britannicis jam habem tur Commentariis, prudens ferat judicium, me justum hujus calculum resormidabo.
32쪽
a DISSERTATIO DE CHEMIA Aliud restat caput, unde errores plurimi duxere originem ς id autem commune adeo
multis quidem aliis, ut vix sit, qui ab eo immunem jure se jactet Scilicet intento qui est
in naturam rerum animo, quoties causae a
sensibus remotae virtute opus ingens factum perspicit, procli Vena se Xperitur, Ut putet latentem, quae hoc effecit, non corpoream, sed longe sublimioris naturae esse. Nec prius sententiam corrigit, quam Geometrarum argumentis intellegerit, in minora semper se cari posse corpusculorum quodlibet, eadem manente in minimis, quae in maXimo fuerat, indole corporea, & non referre sensus magni tudine sua assiciat, an effugiat prae tenUitate.
Quibus dein accedens subtilitas Mechanices facit, ut excutiatur falsa haec opinio, dum evincit minora agere eodem majoribus mordo. Quotusquisque vero haec intelligit Eo rum autem, qui haec didicere, pars longe in ima, imoin acutissima, ubi re opus est,
i sum horum negligunt Hinc ignem dixere
33쪽
sUOD ERRORES EXPURGANTE. et 3 non corporeum, sed corpus interin spiritum
ambiguum. Alii solem ejusque ignem filium, evehunt in eos. Quantumque inde peccatum in Chemia est: in Chemia dicam pimo vero quam est late seminatus error hic in alias Scientia: Et est QVer adeo perniX, praepes, penetrabilis, dissus a violenta, universalis solis ignis actio, ut arduum fue rit intelligere, inerti moli has dotes esse pro prias Ideoque Volutaremur Usque per has opiniones, nisi si Chemia demonstrastet liquido ignem arte sua capi, teneri, sigi, pon derari, corporibus Uniri, inde Xpelli, posse. Tum sublata ilico monstra dogmatum, P plaudente Sapientum choro Nihil amplius ibinniatum est de ineptissimis, in quae res deducebatur, figmentis. Sed constitit remo tissimarum a se invicem rerum, ne ulli uno confundendarum unquam, mentis scilicet cor porisque absolutissima diversitas. Placita modo hemicorum consulantur de natura solis,
34쪽
i DIssERTATI DE HEMIAScientiarum evulgantur, invictissimisque pro bantur argumentis. Jungat his, cui volupe. dicta Verulamio de indole flammae ignisque ex Chemicis maxime hausta experimentis. Addantur quae fortius , quae Brit mihilosophi, subtilissime tradunt de purissimae fammae, mira indagine captae, pondere. 15 citur inde quidquid hac in causa peccatum fuerat a Chemicis, expiatum per ipsos fuisse quam purissime. Nec est quod levia haec aes inies Tanto quippe pluris limus urroris cor
rectionem facere decet, quanto pejor alter , qUi, e emendato es mersus est . Quid enim homini accidit infelicius, quid turpius, quam consus Rctionum mentis, corporisque Sequebatur interim e priore error hic Atque non tantum omnia sere hemicorum, Verum
pharium quoque Philosophorum . ratiocinia infecit, turbavit, foeda haec opinio. De prisca Veterum Philosophia an pulchriora di'
Xero universa certe illa, castum exceperis
Anaxagoram, huic obn ia errori est. Quasi
35쪽
s ERRORE EXPURGANT E hycorporea moles tenuissime divisa , expansa,
rarescens, ita tandem Utaretur, ut CXcC-
dente prisca indole recens adipisceretur in geniuiam Ut, quae prius mole, forma, duritie, motu tantum ageret, Vel agCretUr, nunc in se ipsa species orto recens X corpore animo impressas intelligentia praesente sentiret, intueretur, compararet inter se odio prose queretur, Vel amplecteretur amore. Licet in
sania haec videatur ipsa , recoctus est tamen Crror crudus hodie, quidem, quod acerbe doleo, a Viris certe optimis malos enim quisquis dissensus causa dixerit, ignarum is malumque se prodit. Refutat autem Asseclas hujus Sectae artis nostrae industria, docet illa modos attenuandi quam maXim CorpUscula, quae rursum pro lubitu coacta densat, nulli de nata, destructa nunquam ulla crebiandi facultate Campus se pandit, in querit diffusa laete exspatiaretur oratio, sed aliunde superat adeo abundans materies, prorsu utilissiciat haec dixisse paucula.
36쪽
ic DISSERTATIO DE CHEMIA Physicae Medicinam arctissime s clari utriusque docet contemplatio quare Chemi' corum in illa errorest hanc corruperunt ita, ut non modo quae speculatione abs tui itur infecta sit, sedis foedata quae in ipsa Versatur peris Xercitatione. Licetne osten'tare caput tot malorum Princeps Chemistae magnai artificiosa ignis, vasorum , instrudi
quibus varie permista inter se, vel lecta seor
sum, corpora in novas mutabant species, unde recentes oriebantur agendi vires, antea
haud proditae. Illa deinde quum Xplorarent corpora artificiosa indagine , quam copiosis' simam dictitabat hemia, deteXerunt genera motus plurima , quibus similia alterius artis effectu nunquam Viderant, quibUS paria nunquam obtulerat sua sponte commissa sibi, tura InVento laetis applaudebat gloria Sed felicitatis percepta voluptas hebetabat InVeni foris animum i Similia his repertis in natura Icrum, in corpore humano dari ilico asse rebant,
37쪽
s Uos ERRORE EXPURGANT F. is rebant, assumebantque ut quod certissimum. Quae, ut fierent arte, intricatissima, violentissima, perosissima, sagitabant artificia, illa in sedato corporis humani motu obtinere, foveri, ali, illa in terra, aqua, aere, nasci, Fam precarrio dixerunt quam oecundam dederunt a scituris mox laetissime erroribus oportunitartem sales acres, alcatini, Xi, ignei, d minabantur praesentes in corpore animalium Vegetantium; volatiles, acerrimi, alcatini, occupabant hominum humores blandissimos,
partesque firmissimas ut in dentibus hospitarenturin in ipso lacte modo acida claram celebritatem nacta, utpote non fossilibus an tum vel vegetantibus, sed & ipsi homini ita
propria, ut copia , Odent acrimonia, Uncta obsiderent penitus inde humanum corpus ossicina hemica, theatrum, in quo ludi haberentur hemici, oppositorum salium conflictus , servor, pax, VicissitUdo, ortUS, interitus, effectus, inducebantur jure quasi timo. Artes spe o, Mibus omne cor
38쪽
foris humani partes examinaVc ni sunt, ut varietate operum , ita Effectuum, insignes,
sunt admirabiles. Lento hic tepore prudens fovet, violento alter igne cxcoquit, ibi h sublime agi, superapposati ignis vi hic spectas deprimi est ubi admistorum vario opere componi, est ubi in simplicissima resolvi clamenta cornas. Tam diverso perum arparatu in nova semper mutatas sermas Corpo-Υa obtinuere, vix binis Artificiis diversis offecere eadem. His intcrim productis ram diversis, distimilium adco causarum effectis, tamen simillima in ipsis corporis partibus cxstitisse asseverant. Usque adeo scilicet, ut Vir clarus veritus non fuerit arguere lucentem in vivetati corpore ignem , quia Vulcanus a dens sermidabili violentissimi ignis& extrema tortura ossicinas urens, putrefacto , sicca- o carbonibus isto, lotio Ovasis firmis coer- cito, lucentem massam exprimit. Caetera dei ic genere adeo sunt multa, ut enarrandis
dies vix sussceret. Quae quidem facilis in
39쪽
sUO ERRORE EXPURGANTE. 'ρ emicis ut tuleris, mireris interim temeriacceptata Medicis, ut tota horum ars brevi pependerit a Chemia. Suas Basi leae Scholas Parac pus vi aperuerat decimi sexti anno vigesimo septimo seculi, quin omnis Helvetia, Germania universa , Galliae pars maxima, Medicinam Chemicam amplecterentur. Imgenio acer, artes doctus ingenuas , eruditione atque facundia clanas e nontius nonagesimo septimo inde anno Scriptis inclaruit primis, rejectae Scholasticae hemicam ha substituit, ut omnis jam Em a nomen illita derit hanc omnes uno ore laudare, omnia de ea bona dicere , quae bl vitam tueri
salutem posset Certatim omne e arte pro
sci ibere quidquid non haberetur purum p tum hemicum. Quum dein hac in Acad
prosessiis immodicis ubique laudibus commendaret hemica, totusque in illis auctor,tate, eloquentia, exemplo, numerosae Audb torum frequentiae missimos artis usus extolle
40쪽
3 DISSERTATIO DE CHEMIAret, id effectum fuit, ut in tota, qua late pae tet, ut σύ dominaretur. Pauci dubitaverunt quidem, sed assensere omnes sere, simulac OIhomachemus audacter, magno animo, desse tuna, eam propugnaVit, tribus super ea vulgatis Scriptis, doctis certein laboriosis Agere naturam, agi Vitam hominis, instrumentis
Chemicis his solis excitari , dirigi, augeri,
minui sopiri, motus omneS, quorum Varia' tate Universi totius, corporis humani, ese secta fieri possent, absque his nihil adeo inculcatum, ut Academiae haec resonarent, ut in omnibus Medicorum Scriptis unum hoc laudaretur. Si acedo acrium roderet metalla, quod alimenta in ventriculo solveret habeba tur acidum. Si aromatum oleis acerrimis abius igne nata acida aestum generarent erubdum, acidus hylus balsam confusus sangui ius credebatur naturalem calorem corporis excitare aut, si utraque haec paulo acriora, inventa febrium ardentium putabatur caulli.