장음표시 사용
571쪽
quia videlicet Verbum quod erat a principio
permanens, 5c naturam carnis nostrae sibi in e parabiliter unitam quod non grad assumenS, carnis suae naturam ad aeternitatis naruram admis cuit: ac per hoc eam nobis communicabilem
sub facramento praebuit. Proinde ambigendum nullatenus est humanam posse naturam ad diuitanae carnis pertingere edulium , quae inestabili Verbi commercio ad usque diuinitatis adorandum perlata est participium: alioquin paganum erit, totumque penitus desipiet quod scriptura refert; Adorate scabelium pedum eius, quoniam P U. ys. a. sanctam est. scabellum quippe diuinitatis sancta s. est humanitas Redeptoris: i propior inseparabilis veritatem unitatis deserenda est reuerentia summissae adorationis,tumque praesertim quando munus supplet alternae communionis ad hoc siquidem diuinitus institutum, ad hoc discipulis a Domino indictum , ad nos usque venerabile hoc decucurrit facramentum: ut per unitatis mysterium , ipsius participatione comparatum: diuinitatis essiciamur grata sedes , Sc regnum, ab humanis videlicet in diuina transfigurati, &a carnalibus ineffabiliter ad spiritualia prouecti. Si igitur quod maius est collatum nobis non abnuimus, neque quod minus est concedi posse dissileamur; videlicet iure sub mysterio carnem sumere corporis Christi, quod iam de contiguo nobis est , quia dignanter corporis no stri carnem assia mpsit quod supra nos est, qui vere homo ex virgine natus Christus fuit,
ac per hoc deveritate carniSeius communicaniadae , & sanguinis nullus iam relinquitur locus
ambigendi. Si quidem & ipsitus Domini professione, & nostra fide vere est caro, & vere est sanguis sacra confectio vivifici sacramenti, quae accepta fideliter id emcit, ut nos in Christo,&Christus in nobis siit: & haec est vitae nostrae causa, haec fatus, quod in nobis carnalibus manen tem per carnem Christum habemus; qui licet iam longe sit alterius dignitatis, dc gloriae,quam
nos,naturaliter tamen caro est, quod nos, quia non adimit naturam, sed glorificat assi1mptio, dii unum fit V erbum & caro: unde in nobis catanalibus etiam nunc manet Verbum caro, quam nobis communicandam,dum in stadio corruptibilis vitae curritur , ea disipensatione Christus Deus procurauit, Vt in nobis maneret, qua per suam passionem mortisque supplicium indulto vitae remedio prosipexit, ut adsuam nos quandoque dignitatem contuendam, ac pro modulo nostro promerendam;proueheret, efficerrmurque ei similes, videntes eum sicuti est. Et vere haec est vitae nostrae causi, quia ipsa pro nobis occubuit vita Vt nobis Vsiualis fieret esca. Haec
etiam gloriae firma spes promerendae,quia ipsimhai L, ό glorioire diuinitatis carnem hic tenemus in pi
io. gnore, per quam in nobis carnalibus interim manentem Christum, qui Dominus virtutum est, SI Rex gloriae habemus; dum eam Ueram, atque ipsius Verbi naturalem, ministiorum ossi- A cio, remoto totiuS erroris scrupulo, percipimus. Anne hoc veritas non est ' Ecce iterum perspicacissimus mystcrii contemplator Diuini falsitatis authores redarguit, poenamque CIS, quλrei tantae maiestatis merentur plecti, Vigente Christi spiritu,qui in ipso loquebatur, in rcc Mannectit, contingat plane his vorum non esse, qui Christum Iesum verum Deum denegante112. Hoc Z nos sicut & ille, nisi ab errore suo resipuerint, iuuat imprecari, Ut quIdn gauCrint saltim ultionis tortura valeant experiri. si Nob1s autem carnis suae, saluatoris benignitas per Veritatem si iam, nostramque fidem, naturam adeptis, dc proprietatem perfectae vilitatis utrinque professis indulgeat quod repromi 1,ah ς ffit, ut in ipso permaneamus, & ipse in nobis, Π.fiatque digna merces piae credulitatis optabile contubernium dignanter 1llapis maiestatis,& hospitae praesentialiter diuinitatis : per idoneum videlicet tantae gratiae pignus,& virtutis.
π T Erum licet tali viri suffciat authoritas, ν aliqua tamen deflorare libet de Sancto
Ambroso, cuius in Ecclesia Cathol 1 capost Apostolos authoriras habetur praecipNa;cuius eloquentiae amuens facund1a Latinae linguae decus est,&forma: Beati quoque Augustini, cuius spectata fides, & multipleae in scrituris labor utilis, & clarus comprobatur: sed δίal1orum sanistorum Patrum dicta nonnulla sub- Xemus, quae sparsim reperta sed simul diligenti studio, & non paruo labore congesta, hac dere pie quaerentibus sint grata, & ad rationem, fidei roborandam satis superque idonea. Ait qui my-'' ergo praedictus pater Ambrosiius in libro de My steriis inisteriis, Nunc illud consideremus, ne quis orte V - ε ou, bilia videns, quoniam quaesunt inus ilia non υidentur, nec possunt humanis oculis comprehendι, .dicat; od eis Dens manna pluit de dictum post' αὐ- est, panem Angelorum manducaxit homo. Seu ra. tamen panem illum qui manducatierunt omnes in deserto mortui seunt.j autem esca quam accipiet, Hispanis viisus qui descendit de caelo, vitae aetervae
substantiam subministrat, se co=pus est Christ. Ihy4ς
Considera nanc Utrampraestantio sit panis A e - i . lorum, an caro Christi , quae ιtique corpus est vitae. Mama illud de eaelo: hol supra laetum, illud caeli, hoc Domini caelorem. Iliud corruptioni obnoxium, sin diem altera eruaretur, hoc alienam ab omni corruptione, quod quicunque religiose gust erit, corru tionem se ni ire nonpoterit. illis aqua depetra fluxit, tibi sanguis e Chrso. Ilios ad horam satiauit aqua, e sanguis deluit in aeternit, iudaeus bibit se sitit, tu Gm biberi tire non poteris, illsed in υmbra ot in veritate. Et post nonnulla; Guantis igitur υtimur exemplis, ut prosemas non hoc asse quod natura formatiit, sta quod benedi illo conse riauit, maioremque vim esse bevetat is,
572쪽
D e Corpore & Sanguine Christi. 77
a m n raris,quin senessithone natura etiam ipsa A cordis illud accipientibus. Et revera Christu, Matis αν Et quibusdam interiectis: Ouo tan- enim vere est vita, sicut ipse dixit: M, se
tam υulari humana lenia Hio , tr natariam con . uerteret, quia arcamas de ipsa consecratione iuditianis, vii versa ipsa Domini sisatoris operanturina toramentam istud quod accipis, Christi se
mone conficitur, quo ι tantam υAtiit sermo Hetati , υtignem de cisti poneret, non υa bis Chri sisermo, ut species mutetis elementorum 8 De to
tius mundi operibus legisti, qaiis ipse dixit, factasanta ipse mandauit se creatu sunt. Sermo ergo Chri=, qai potuit ex nisilo facere qaod non via, veritas, o υiria: & necesse est Vt qui Chri
stum in se fideliter excipit , Vitae aeternae particeps mereatur emci: a qua longe si qui se a sen-Eho mysterio aut male vivendo, aut non recte credendo elongare non metuit; cui quisque eo
magis proximus existit , quo per rectae fidei
studium emendatius vivit. Ne vero quis coopus aliter interpretari siue intelligere posset, quia videlicet Apostolus ait, se corpora cavi Cor. is. pia, corpora terrestris,mox in si1bsequentibus et AP. erat, non potes ea, qua sunt in id mutare quod s idem Doctor apertissime Christi carnem appet
non erant. Non enim minus es nouas restis re, quam matare nataras. Nonne renitis est nouas res
dare, quam mature natur, i Sea Piciar timen iis utimar' setis viamur exemptis, incarnationis V qae a mamm mysterio veritatem. Nunqtiid ruris otis praece si cum Ieses Dominus eae Marianas eratur λ Si ordinem quaerimus , viro mixtia foe-m na generare conssaeuit. Liquet igitar quo praeter nriturae ordinem Virgo graeratiit , o sol aod conficimas corpus ex Virgine est. 6aid hie quaerimus naturae orauem in Christi corpore, tam lat dicens: Consideria nunc utram praefantiorsit cap. s. panis Angelorum , an Oro Chrsi, quae υtique corptis es vitae. Vere profecto corpus est vitae curo
risi: ia ipse Chri s , cui es ipsa caro corpus sub mitium, vita es immorta is , sea gaia sitim deriser eo fruentibus con at spirituatiter operari. Et post pauca : Manna, inquit, illudvmira fast, hoc adium corptis in Deritate es. Non immerito manna umbra dicatur, quia etsi in veritate coelestis creatura sui unde de Angelorum panis nuncupatur,dum tamen aliud quam quod pristernatu=am sit ipse Dominus Te asparsus si videbatur signo portendit , figura vel umbra
Virgine Z Verri Utique caro Christi, quae crucis es , quaesepulta es rvere ergo camis illius Sacramentam est. Ipse clamat Dominus Iesus, Hoc Mi is ih V s me m. Ante b edictionem verborum cae e. 16. lestium alia species nominatur , post consecrationem corpus Christi significatur, ipse dicit si stinem suum, an e consecrationem aliud dicitur, post consecrationem sanguis nunc patur. Et tu dicis, Amen: hoc est, verum est. Guod sermo sinat, affe- Atassentiat. His igitur Sacramentis pascit Eccle- mysteri j suturi non ipsa veritas extitit, quae CX pecialiatur temporibus reuelanda nouissimis, quando plenitudine quam diuini consilii prouidentia disposuit ante tempora sarcularia iam accedente Deus ipse homo pro hominibus dignatus est fieri, & hoc coeleste, ac potius diuinum, non ut ante per Moysen manna illud dederat, sed per semetipsum confecit Sacramentum , Discipulisque sitis in sui memoriam VCque in saeculi consum relationem , qua ipse ma-
siam sitiam Christus Iesus, quibus animae sub la' o n1feste venturus est, tradere di natus est celen firmatur. Et post pauca In illo Sacramento brandum , ita dicens; Hoc a e qaotiescunque ristus est, qaia corpus Christi est non jubeor I
poralis scis, sed spiritualis est. Unde se Apostolus de po eius ait: qma Patres nosti escam θiritualem manducauerunt, se potam Piritualem biberunt. Corpus enim Domini, corpus est pisit D. Corpus Chrisi, corpus est diuini spiritus. Haecranti viri sententia fideliter expensa,Οmnes h reticorum versutias, & Vmuersa destruit artagumenta, Catholicamque fidem e diuerso in struit, & roborat, & de veritate naturali corporis, ac sanguinis Iesu Christi Saluatoris, denotionem fidelium, ne de caetero in aliquo va- Υcillet, sussicienter aedificat ; quam quia per singula nobis In quibus oporteret discutere non
vacat, siummatim percurrimuS eam, monentCS,
ut qui haec lecturi sint per se diligentius inquirere , intelligere quae indiscussa praeterimus, studeant. Ait ergo, Ua esca quam accipis, iste panis visus qui de coelo desiendi vitae aetermesub
santia ubministrat, se Corpus Chrisi est.
Vbi aduertas oportet, quod escam,&panem quem de sacro altari percipimus , Domini indubitanter dicat corpus, & ideo vitae aeternae
substantiam subministrat , digna aeuot 1one
ac facite quotiescunque Luc in c. Iumstis in meum commemoratronem. Vnde nimi O. rum constat eandem veritatem carnis, ac san- si ι'
guinis esse in sacramento, quod fancta per uniuersum orbem Ecclesia uniformiter agit; quae erat dc in illo, quod ipse Christus Deus iis san Ris man1bus sanctificauit, ac sitis, qui eum ab initio praedicationis secuti fuerant, distribuit: Accipite, inquiens, se comedite, hoc est corpus
meum: ac deinceps, Hoc, esit, facite in mesi com memorationem. Haec VOX, ut credimus, & confitemur , est ad quam consecrationem Dominici mysterii quotidie fieri liquet. Quod quamuis aliud humanis cernatur obtutibus , quamuis aliud significare utiliter ratione typica non DC-getur, nihil tamen aliud omnino substantialiter esse quam vera Christi caro, & verus sanguis comprobatur. Et sicut stuperius ait beatus Ambrosiius ; Iam non est post verba coelestia quod natura formauit , scd quod benedictio coelestis consecrauit , quia maior est vis benedictionis caelitus infusae ad preces Sacerdotis, quam naturae; quia & ipsa natura ab eo quod erat, in id quod non erat mutatur benedictione. J Vnde & alias in libro de
573쪽
Sacramentis idem ait; Panis iste panis est ante AVerba Sacramentorum, ubi accesserit consecratatio, de pane fit caro Christi. J Et post nonnulla;
I Si ergo, inquit, tanta vis est in sermone Domini , ut inciperent esse quae non eratar, quanto magis operatorius est, ut sint quae non erant, b
in Miud commutentur. J Qua sententiola liquidius destruitur haereticorum perfidia, qui aliter quam ipsa veritas habet, aduersus diuina dis putant Sacramenta, in quibus solam esse figuram , dc non Veritatem assirmant, atque creaturam, Ut fuerat omnino , permanere: aliquam
virtutem spiritualiter propter benedictionem, Bunde Domini corpus vocetur, habere; nec in aliud quam fuerat demutari reram Veritate: cum Ambrosius dicat s f hoc autem coi pus linveritate est; quod qualiter in veritate sit, ipse exponit dicens; non est quod natura formauit, sed quod benedictio consecrauit; quia benedictione natura mutatur.
At quia sunt nonnulli his aliquanto ut sibi Videtur, prudentiores, atque religiosiores, qui carnem quidem dicant esse Christi, non tamen
illam, quam de Virgine sancta Christus ipse su
scepit, in qua passus est, dc a mortuis resurrexit; quam ad caelos cum triumpho victoriae vivus dc verax deuexit ; sed quandam nouam , quam benedictio recens consecrauit. Praefatus Doctor apertissime definit horum errorem destruens funditus Catiliolicamq;fidem validius aedificans, qualiter hac de re secundum veritatem sentiendum sit; ait namque; Liquet igitur quod praeter naturae ordinem virgo generauit, de hoc quod conficimus corpus ex virgine est. Et paucis interiectis: Vera vlique caro Christi quae crucifixa est,quae sepulta est;Vere ergo carn1s illius Sacramentu est, ipse enim clamat Dominus ilesus: hoc est corpus meum. Ex quibus omnibus luce clarius constat Dominica Sacramentavere esse corpus, ac sanguinem Christi, non soliam per virtutis emcaciam & sipiritualem potentiam, sed etiam per proprietatem naturalis vetitatis integerrima, nec aliud omnino quam eandem carnem, quam Virgo de Spiritu sancto concepit, & integritate virginitatis illibatae permanente , pr ter humanam consuetudinem, non praeter Veritatem corporis humani edidit,
quae crucis damnata suspendio, mortis addicta supplic1o, sed postmodum beatae resurrectionis glorificata triumpho, coelorum superauit fastigia, sedetque nunc in aeternum Patris dextera, ubi pro nobis iuxta veridicam Apostoli Pauli vocem Pontifex in aeternum factus, pro humana carne sedulus interpellat, sed per naturalem ' Deitatis veritatem suorum suscipit fidelium Vota, S Votis annuit, pro potestate ac Maiestate diuina. Hinc alia eiusdem Doctoris testimo nia super eadem re non incompetens videtur addere: Vt multiplex dictorum copia fidelibus satisfacere, de perfidis vana, Sc prophana docendi libertatem valeat fundituS adimere, ait ergo in tertio de virginitate libro: Vide quantus Rrii iuuad natale sponsi tui populus Venit, Sc nemo Impastus redit; denique ad tuas nuptias plure S uocauit, sed iam non panis ex hordeo, sed corpus ministratur coelo. Ac post multat In
passione vulneratus est, atque ex vulnero aqua,
o sanguis ad potum spiritus ad resurrectionem. Vnus enim Christus est nobis fides, spes, charitas. Fides in lauacro, spes in resurrectione, charitas in Sacramento. In secundo de viduitate: Dominus, inquit, Iesius aliis panem horde ceum , ne in Via deficerent; aliis corpus suum, Vt ad regnum contenderent,ministrauit. Et inlibm de Sacramentis Ergo didicisti, ait,Vt pa- cap. . nis Corpus Christi fiat; de quid λ Vinum in cali cemittitur, sed fit sanguia cosecratione caelesti. his Ac post aliquanta: f A ntequam consecretur panis est, ubi autem verba Christi accesserint, Npus est Christi, Sc ante verba Christi, calix est vini Sc aquae plenus, ubi verba Christi operata fuerint, ibi sanguis emcitur. Deinde ipse Dominus Iesus Christus testificatus est nobis,quod
corpus suum accipimus,& fanguinem. Nun
quid debemus de eius testificatione& fide dur L b c e i bitate 3 J Et in superiori libro de Sacramentis: Sicut, inquit,verus est Dei filius Dominus Iesus Christus,non quemadmodum homines per gratiam, scd quasi filius ex substantia Patris; itavera caro, sicut ipse dixit, quam accipimus. Sed forte dicas, quomodo vera γ Qui similitudinem Video, non video sanguinis veritatem. Primo omnium dixi tibi de sermone Christi, qui operatur ut possit mutare dc conuertere genera instituta. Deinde ubi non tulerunt Discipuli dicentem Christum , quod carnem suam daret manducare, de sanguinem suum ad bibendum, d recedebant. Ne igitur plures hoc 'facerent, S veluti quidam horror esset cruoris, sed maneret leti gratia redemptionis; ideo in similitudinem quidem accipit Sacramenta, sed verae naturae gratiam virtutemque consequeris. Ego sium , inquit, panis vivus, qui de coelo descendi. Sed cataro non descendit de coelo , hoc est, carnem interris assumpssit ex Virgine. Quomodo ergo descendit panis de caelo λ Et panis uiuus,quia idem Dominus noster Iesus Christus con rs est divinitatis, Zc corporis: dc tu qui accipis carnem, diuinae eius substantiae participaris alimento JL In hac itaque sententia liquido declarat beatus Ambrosius quare superius dixerit carnis, vel sanguinis sit militudinem videri, non speciem: quia videlicet dispensatorie species, id est veritas carnis, ac sanguinis in Sacramento latet, ne si ut est, appareret, horrorem videntibus res ipsa incuteret. In similitudinem, inquit, accipis Veritatem , ne ipsa veritas tibi incutiat horrorem :J Ideo similitudo praetenditur ut veritatis horror pellatur: nec gratia tamen Verae naturae, carnis, & sanguinis minuitur, dum sub alia similitudine vera caro, deverus sanguis Christi percipitur. Et similitudo quidem carni S , ac
574쪽
D e Corpore & Sanguine Christi. 7 9
singuinis, panis, ac vinum dicitur; vel propter ' Vt in apocriptam legitur, in hoc mysterio cogita ipsam veritatem, quam licet occultam habet, seu quia iuxta aliquid caro, bc sanguis sunt, propter quod sic iure dicantur, quia cum pCr coniuetum V sum Vitam vescentium eis conse Uent, in carnem naturali incremento conuertuntur S sanguinem , und de satis competentet Saluator carnem suam , dc sanguinem de panis , ac vini materia constituit consecrari: quibus ipsa vita mortalis subsistit, quibus denique Rumana substantia quotidiana incrementa co sequitur; dum per escam, dc potum assumpta, in carnem, de sanguinem secreta quadam vinaturae traiecta conuert tur. Caeterum in veritate caro, Sc sanguis sunt post consecrationem
Pnis, de vinum licet lateat species sub praeor dinata diuinitus similitudine visibilium rerum: Sicut in libro de sancta Trinitate secundo idem antistes protestatur Quasi homo dicit quaesiuit humana, quia in mea subitantia loquebatur: hic est pan1s vivus, qui descendit de caelo: a . panis hic caro est, sicut ipse dixit: hic panis, quem S te. ΔΛ- ego dabo, caro mea est. J Et in octauo: Videa-cto ς λ mus, inquit, ne terram illam dicat adorandam
SQ ' propheta,quam Dominus Iesus Christus in ca in de stercoro, ne commisceatur in digestione alterius cibi . Denique ubi spiritualis esca, Sapotus percipitur,oc Spiritus sanctus per esi in hoamine operatur, ut siquid in eo adhuc carnale cst, transferatur in spiritum: de fiat homo si truus1s, quid commixtionis habere poterit 3 Quantum igitur distat illa aeterna Vita ab ista mortali, tantum de iste cibus omnino pr. Penain et ab illo communi, quo simul nobiscum etiam animalia
vivunt. J Ecce quid memoratus Vir secutus auctoritatena priorum patrum dixerit. Beatus nihilominus Clemens Apostolicus in Epistola ad ,
lacobum directa, in qua se Apostoli Petri re - Ciemetit. fert indidisse praecepta, imperat quatenus mi- Mi Iacob. uisiti reliquias menta Dominicae absumenteS, sebii io'
quae ea tempestat et permaximae consueuerant Concilio
fieri, a reliquis cibita, certis abstinerent hora k- rum interstitus, Ut scilicet qui tertia diei hora
communicaret, ad sextam Vlque ieiunaret; qui vero sexta ieiunus praestolaretur nonam, 8 qui nona in Vespera reficere dur. Quia ergo post perceptionem mysteriorum statutis teporum momentis iussit a comunibus obseruandum cibis,
nunquid aliqua distendebatur sollicitudine de
assumptione suscepit , itaque per scabellum C Sacramentorum stercore, quasi pretiosior1, ne terra intelligitur,per terram autem caro Christi, serm s .in quam hodieque in mysteriis adoramus. Beatus
d) que Augustinus in libro de verbis Domini: f Memini, ait, sermonis mei, quia cum de Sacramentis tractarem, dixi vobis quod ante ver
ba Christi, quod offertur , panis d1catur, ubi Christi verba deprompta fuerint , iam non panis, sed corpus appellatur. Quare ergo in oratione Dominica , quae postea idqui cur, ait, pa nem nostrum γ Panem quidem dixit, sed supersubstantialem: non est iste panis qui vadit
forte commisceretur aliorum c1borum viliori ,
quod honestiori forsitan secessit, oporteret refundi 3 Absit Neque enim de discernendis steria cotibus ab Apostolo acceperat disciplina, quam alii itidem Apostolo mandaret tenendam, sed de sanctis mensae Dominicae fragmentis praeceptionem , quam caeteris traderet, acceperat. Quae cum quanta sint sanctitate reuerentiaque tractanda, euidenter insanuat, cum participes eorum ad communes illico escas accedere verat; non ut commixtionis caueatur obscenitas,
in corpus; sed ille vitae aeternae panis, qui animae is quae si proueniret immine esset cauenda, sed ut
nostrae substantiam fulcit. Ex hac igitur tam perspicua de Sacramento Dominico sententia datur intelligi, quod consecratio illa supercae testis non umbra lit, sed vere corpus,& singuis. Vbi autem dicitur panem super ubstantialem, non qui vadit in corpus, sed qui animae nostrae substantiam fulcit, patet utique quia oratio Dominica non de isto temporali pane, qui in corpus vadit, 3c in secessum emittitur,dicat; sed de illo qui consecratur diuinis verbis, sumptu que sulcit animam nostram: quidum offertur
tantummodo panis est,& temporale carnis mΟ
ritum subsidium, post consecrationis vero mysterium, caro Christi est vera,& immortale sidelis animae praesidium t sicque sub forma quam inuisibiliter praetendit, salutem quod diuinum est operatur fideliter percipientis; nec per aqualiculii turpiter egestus perit, sed reuerenter insumptus animae lubstantia fulcit. Quod Paschasiis quoque diuini Sacramenti scrutator diliuenti illimus, discussorque Catholicius, in libros io ut beatus Augustinus sensisse comprobatur: In quo inter caetera sic ait: Friuolum est ergo,
tantae sanctitatis officiales ad parcimoniam, am plioremque frugi vitae informaret 3iligentiam, ac ne imperitis falsa opinandi occasio daretur negligentesque damnabilis noxae supplicium sequeretur, quod minatur Apostolus Corinthiis, qui 1nter agendum Domini coenam effrenatius indulgebant gulae illecebris, quibus ait; Itaque quicunque manducauerit panem hunc,& calicem biberit indigne, iudicium sibi mania 3. Cor. o.
ducat.& bibit, non diiudicans corpus Domini i yi ''
Ideo namque reatus ingens contrahitur, inde vehemens poena subsequitur, quod mysterium s Dominicum non 3iiudicatur, id est a reliquis cibis minime discernitur, quando ab imperatis, Ioan sere
immo impris indigestione ab tui 1actatur. Vnta anitio is de beatus Augustinus in Evangelio Ioannis: Quicunque, inquit, manducauerit panem, Scbiberat calicem indigne, reus erit corporis, hesanguinis Domini: de his erat sermo , cum hoc Apostolus diceret, qui Domini corpus velut quemlibet alium cibum indiscrete , negligenterque sumebant. Hic ergo si corripitur qui non diiudicat, hoc est non discernit a caeteris cib1s
575쪽
Dominicum corpus, quomodo damnatur qu1 6 ad eius mensam fingens amicum, inimicus a cedit 3 4 Proinde valde, ut si perius diximus, cauendum est, ne non discernatur, id est, indiscrete vel negligenter sumatur Dominicum corpus, quod non modo mortis aeternar si1 p plicium si ibinouere, verum etiam gratiam Vibiae perennis fideliter sumptum creditur imperatare , velut eiusdem muneris auctor testatur diseces, siquis manducauerit ex hoc pane vivet in aeternum, J hic 1taque panis coelestis sacramenti qua vitam mortalibus refundit, mortisque poenam repellat longe incomparabiliterque ab hallo, qui corpora tantummodo curat, refert; ac per hoc credi quod pereat nequaquam oportet , ne ubi vitae gratia per fidem haurienda est, periculosa mortis ob perfidiam incurratur lues: sicut Augustinus ait: Erit autem illi homini mors non vita, qui me dacem putauerit Vitam. J, Mendacem quippe putat Vitam, vel quantum in se est, facit, qui sacratissima verba Redemptoris interpolare,vel falso praesumit interpretari : atque per hoc illi mors, non vita erit,dum de vita aliter, quam apsa vita sentit, quae ait; panis quem ego dedero, caro mea est pro mundi vita. J Hic ergo specie tenus panis, sed in us sritate caro veritatis, & vita fidelis mudi iudiciti vero infidelis, sicut ipsa veritas cui fides adhibe da est, aperte praescripsit, in homine vitam non stercora, mentisque nitelam, non corruptelam Operatur ventris; qui proinde vocatur si per substantialis, quia superiorem fovet substantia hominis, vegetatque, ac prouehit; quod profecto ante consecrationem agere nequit terre nus panis, qui in corpus vad1t; sed iste nimirum qui animae substantiam fulcit, qui merito iam post verba Dominica, Vt Augustinus ait, Vocatur Chrisi corpus non panis: vi pote in aliud itransformatus operatorio cositus iure sacram
di. De quo pane quia spiritualis est,& vitae aeternae magna nobis ingeritur necessitas postulandi, ut scriptum est, spanem nostrum quotidianum da nobis hodie , J si quotidianus est, quotidie pro certo quaerendus est; nec debet intercedere diuturna eum petendi dilatio, cu-1us constat vitalis, salutarisq; animae perceptio. De temporali autem pane & communi sollici με tudo interdicitur his verbis Nolite solliciti esse dicentes, quid manducabimus, aut quid bibennus3 Quaerite autem regnum Dei, & om-
nia haec adicientur vobis. Regnum Dei Chri stus est, sicut scriptum est: Regnum Dei intra vos est Christus autem panis est, sicut scriptu est: Ego sum panis vivus qui de caelo descedi. Hoc pane quisquis fideliter satiatus fuerit, de futurum sibi panis terreni subsidium non timebit.
ra, alibi similitudo corporis, & languinis Christi reperitur incertum, quamquam id nullum rectae fidei afferat praeiudicium, inde tamen sibi nequam homines dessendendi erroris ingens se arbitrantur reperisse patrocinium. Dumque sib1 volunt videri quasi spirituales, multo ipsis carnalibus inueniuntur, ut ita dicam, carnaliores, & quod est verius, deteriores,quoniam ubi debuerant altioris gratiam intelligentiae pulsando fideliter, quaerendo humiliter Inuestigare , ibi discipulam perfidiae abruptumque perditionis praecipitium per obstinatiam noscuntur incurrisse , non enim inscripturis quid propensius oporteat sequi, sed
quid validius inepto opituletur errori satagutri mari: dumque suam tortitudinem adscripturae normam dedignantur dirigere, sed ipsius rectitudinem potius violenter inflectendo nituntur deformare , &ad usum sitae peruersit iis intorquere, licet obtinere nequeant penitus: quod ambiunt, vehementius tamen per hoc in praesti mptionis suae vitio conualescunt, sibi que viam profundioris scientiae obstruunt, aditumque salutis pertinaciter repagulas damnat,& seris blasphemiarum. At nos, quibus non animositas, d veritatis placet sinceritas, auctoritati sanctae scripturae cedentes, ac non tam secundum nos, verum nostros magis sensus ad eam consormantes, nec in eius varietate disso nantiam , sed multiplicis intelligentiar lineas amplectentes , ita sacramentum Dominicum figuram iuxta aliquid , & similitudinem non 3 negamus ; Vt in veritate tamen corpus Christi,& sanguinem naturaliter existere profiteamur. Ait enim Corinthiis Apostolus ; quotiescun- 1. Cor. 11.
que panem hunc manducabitis, & calicem bita εαε.betis, mortem Domini annunciabitis. Quod ex verbis derivatumDominicis ratio manifesta prodit, quibus utique Christus sitis Djscipulis passionis suae mentionem indicens ait: Hoc Μ Π est corpus meum quod pro vobis tradetur. Hic Calix sanguinis mei, qui pro vobis effundetur, Luς, , b hoc facite in meam comemorationem. J Quia ' 'ergo Christus resurgens ex mortuis iam non moritur: Per hoc illius mort m quotidie am s. nunciamus, ut per eam Patris propitiationem prompt1us prouocantes imp tremus, ac sic salutare mysterium, mortis est Dominicie signibficatiuuna, reconciliation1sque humanae effectivum. Quis igitur neget id similitudinem iure dici, seu figuram quodUnigeniti pastionem, quae semel praecessit, repra sentat 3 Sed haec samilitudo, vel figura plena est admodum veri tate, & gratia. Veritate quidem, quia carnis, ac sanguinis Christi dulcedine, non modo potemtialiter , sed & naturaliter appro tur redum
576쪽
de Corpore & Sanguine Christi. 9 i
dare. Veritate dico, quia nihil in ea minus est iis illa carne, quae clauis sum Ya pependit in cruce, nec aliud est quam sanguis ille, qua pertuso profluxit ex latere. Sicut Augustinus ad Neophilos probatur dixisse; hoc, accipite inquiens,in pane, quod pependit in ligno , hoc accipite in calice, quod manavit de latere. Vt manifeste patet,nihil in ligno aliud pependit quam
caro, nihil aliud de latere manavit quam qui erat in corpore sanguis. Gratia autem plena redundat , quod nos temporali solatur munere, ut id demum quod prsetendit reuelata consequamur facie: gratia quoque, qua nos capiti Bnostro agglutinat,ac dum tendimus ad patriam, sic nos vegetat, ne deficiamus in via. Veritate
postremo pariter, & gratia figura haec sue similitudo est referta, ubi illum proculdubio percipimus, per quem gratia, & veritas facta est:& illud idem totum de quo Euangelicum intor an. i. s. nat praecomum. Verbum caro factum est, &b i . habitauit in nobis: & vidimus gloriam eius, gloriam quasi unigeniti a patre, plenum gratia,& veritate. Haec nimirum est gratia, quam dum
mundus nescit, repente accepit. Haec gratia, hquae nullum inuenit meritum , prorogauit benefic1um. Haec postremo est veritas , quae omnem excedens intelligentiam piscatoribus tamen concredita saluam mortalium aut de struxit, aut condiuit sapientiam. Huic enitaxius veritati inhaereamus , ne a gratia excidamus , & ut ad ipsum qui veritas est , pertingamus , tantae grat1ae arram non negligamus : quae Ut vera quandoque apprehendatur vita in praesentiarum nobis constituta est
Caeterum ut sua diuinae naturae seruetur maiestas, ipsique sincera non obfuscetur serenitas, roperosior adhibenda est diligetia, subtiliterque 3 istinctio verborum facienda, ne prophana sensuum irrepat confusio, unde peruersa consueuit oboriri dissentio. Hinc etenim illa late serpens planta Manichaeorum; hinc spurcissimus pullulauit surculus Arrianorum: Inde quoque
innumerabilium pestis schismatum aut sumpsit exordium, aut usurpauit sibi suffragium: Inde
etiam modernae haereseos incentores, impiique dogmatis conflatores puritati fidei calumniam parant, diuinoque mysterio veritatem , quantum in ipsis est, derogant , eo quod similitudo Alcatur aliquando, vel figura, ac si aliquod sit
figmentum, non veritas. Verum diligenter cauteque perpensum ire oportet, quia ut plura alia homonyma sunt duo vocabula haec,cumq; multifariam pro varietate sensuum, quibus applicantur , queant accipi, ita tamen nonnunquam
in diuinis inueniuntur posita literis, ut nihil e. 18. Veritari naturae, nihil substantiae praeiudicent
proprietati; ut est illud in Genesi Non est bo num esse hominum solum, faciamus ei adiutorium simile sui. J Vbi cum fieri adiutorium homini dicitur , noua nimirum creatio mulieris intimatur: qum bene similis perhibeturviro, quia profecto etsi in sexu sit discretio, nihil tamen est aliud mulier quam homo a eadem quippe
natura, eadem conditio; quae ubi una fuerint nulla probatur dissenso. Sicut ergo mulier de viro non aliud quam eadem caro similis est homo, ita de vero corpore Christi, in quo habitat omnis plenitudo diuinitatis , substantiu uverumque constat corpus ipsius, quod religiosis in sincta Ecclesia ossiciis tractamus: cu 1 ap positum nomen similitudinis in nullo contraire probatur. Porro si cui comparatio ista minus Vi . detur emcax, & ad susceptae rei negotium non satis idonea ι vel illud Apostolicum, ubi nulla fuerit ambiguitas, non ingratus audiat: s In s- pbd. itimilitudinem hominum factus. J Hic nomen si I militudinis , ut perspicuum est, hominis verita
tem non excludit. Christus enim verus homo
fuit, licet in similitudinem hominum dicatur
De figura autem ua in eodem Apostolo legitur alibi. Qis cum sit splendor gloriae, & fgura substantiae eius. J Hic superstitiosi verborum Hib. i a 3. aucupes , fraudulentique veritatis impostores, aut paternae Christum substantiae exuant penitatus dignitate , aut diuino sacramento calumniam de figurae vocabulo desinant irrogare. Si enim figura hic substantiae est abnegativa, non est filius quod pater, ac sic Christi Sacramen tum dum similiter dicitur figura , umbra est,
non veritas, sicut illud unde refert scriptura i Haec autem omnia in figura contingebant i c. oillis. J Quae omnia λ maris videlicet multi- e. D. plex beneficium , nubis in die refrigerium, splendoris in nocte solatium ; sed & mannae nectarei imbres , irriguaeque silicis madores, , & caetera quae ibi replicantur. Sed hinum manna sicut caetera dicitur figura , quia aliud erat, atque aliud praesignabat, quod enim via
debatur id totum substantialiter erat: Christi vero futura mysteria quibusdam intellectualibus indiciis praemonstrabat quod utique non erat. Vnde Apostolus alias: Nolo vos, inquit,
ignorare fratres, quia Patres nostri eandem escam manducauerunt, eundem potum bibe
runt; eundem scilicet per potentiam signiscatius figurae, non per veritatem exhibitae nataturae alioquin Christus adhuc in vasta heremo saxeus riget , ubi lapis ille profluus aquarum in sua mole torpet. Scriptum quippe est;
Petra autem erat Christus: J sed non petra '
de virgine nata Christus. Haec igitur figura iure dicitur umbra , quae aliud praeloquebatur, quam erat. Si autem Patris Unigenitus de Deo Deus , figura eius, a quo in nullo distcrepat, substantiae dicitur , nec minus eo est cuius figura praedicatur. Liquet profecto quod& diuinum sacramentum figuram dici liceat,& nihil minus a veritate carnis Dominicae habear. Atque haec est Dominicae figura substana
577쪽
quippe fuit Umbra , hic veritas est ipsa. Porro hic illam sancti Ambrosii sententiam inserere oportunum iudicauimus , qua quidam in derogationem sancti Sacramenti, immo in suam
perniciem , Ut experti sumus , abutuntur; in
qua alibi similiti ido pretiosi sanguinis scribi
tur , alibi vero figura corporis , dc sanguinis ponitur ; quibus, Ut diccum est, peruerit quique in suo fortius errore implicantur , dum non auctoris sensum in eis per consequentiam dictorum perquirunt sed ex nudis potius verbis suam in qua detriti fiunt insipientiam astruere contendunt, exque tanti Doctoris nomine auctoritatem sibi comparare,
ac per hoc haeresim , in quae languent, contra Catholicos nituntur destendere. Quod
nullatenus procedet, nec, Vt Volunt, continget, sed potius res quae in quaestionem Uenit, clarius elucescet, si prioribus posteriora comsequenter collata fuerint ; 55 ex praecedentibus subsequentium tenor verborum rite in-s, tellectus CXtizerit ; qui ita se habet Sed eap. forte dicis : speciem tanguinis non video , sed similitudinem habet. Sicut enim similitudi nem mortis per baptismum suscepisti , ita etiam similitudinem preciosi sanguinis bibis,
ut nullus horror cruoris sit , dc precium tamen Redemptionis operetur. J Ecce unde tota processit quaestionis inter insipientes dissensio , de quibus dici per Spiritum sanctum in Pist. 13 a Propheta clamat ratio : Dixit insipiens in corde suo non est Deus. J Insipiens profecto est, qui Christum diuinitate, quantum in se
est , exuit dum eum mentitum fuisse, quod in Deum non cadit aliquo modo , asserere non metuit ; qui similitudinem vel figuram tantum esse impie dogmatiZare praestamit, quod ille vere carnem , SI Vere sanguinem iesse suum probatur aperte protestati , quod tale est ac si diceretur a talibus , dc taliter,
non sapientibus, sed desipientibus , non est
Non est Deus ergo dicere, est veritati, quae Christus est, contradicere,&aliter quam ipse de seipso docuit peruerse scntire , quod insipientis omnino probatur esse. Aut nunquid in spicias non aperte probatur, qui ipsi Deo proisimplicis seruuli verbo quomodocunque prolato renititur, SI cius planis , ac simplicibus sententiis calumniatur Z Dominus dicit, hoc est corpus meum; hic est sanguis meus, quod pro εvobis tradetur, qui pro vobis effundetur, comedite, & bibite J: Et hoc idem sua mei memoriam facite. Isti dicunt Ambrosius dicit: sanguinem non video , sed similitudinem ha-
bet, videlicet ex verbis discipuli Magistro cae-
.b letti iniuriam contumaciter irrogantes i &
cum scriptum sit, non est discipulus super Magistrum, J auctoritatem Magistri discipuli
praelatione , quantum in se est, demunt 3, unia de non minus praelatum offendunt , quam cum qui ipsum praeserunt. In Vtroque rei, utrobique nihilominus condemnandi. At nos sic honoremns scrutam, vi semper & in
omnibus praeferamus ut oportet Dominum,
nec Domini sententiam ex verbis Discipuli sed potius discipuli dicta ex Msgistri metiamur doctrina , cui nimirum contraria senti, e non potuit, si qui iem discipulus veritatis fuit. Sed iam attentius considerandum quomodo V1r tantus, qui in litem ab infidelibus vocatur, a suo auctore Domino nostro, Magistro Veritatis non dissentiat , immo in omnibus
concors existat. Qui paulo superitis ait, D didicist 1 ut patiis Corpus Christi fiat, & vinum in Calice mittitur, sed fit sanguis consecratione coelesti. Hic sane nihil est disponantiae nihil prorsus quod discrepet a regula veritatis Catholicae, nihil omnino quod verbis Domi
nicae repugnet sententiae. Haec verba poti sis Dominica quomodo accipienda sint , dicta declarant. Dominus enim ait, Hoc est Cor pus meum, Ambrosus qua ratione id valeat fieri lucidius exponit, dum mutatione paniS, ac vini Christi Corpus Sc Sanguinem coelesti testatur benedictione essici; qui si hanc suam tam petipicuam de veritate Dominici corporis , δί sanguinis sententiam in eodem pene versiculo oblitus aliud sensit , dc aliter docui si
iam non Domino , sed sibi ipsi contrarius exist1t, quod ridiculum est cogitare, ne dum
Ergo videamus quod sequitur. f Sed forte
dicis speciem sanguinis non video , sed sim1-litudinem habet. JHic in primis attende, quod
personam cuiuslibet assigurat idiotae diceniis, speciem sanguinis non video : cui dubitanti nec rem ut est expendere digne valenti, res.
pondet; Sed similitudinem, inquiens, habet.JAc si diceret, o pauper ingenio, o cssicax sensu, vel sicut discipulis Dominus ait, infirmis
adhuc, & diurna nondum Sacramenta capere valentibus, o stulte, & tarde corde ad credCn- e. i. ddum, miraris quod corpus audis, quod sangui- i. nem audis, sed sipeciem id est veritatem carnis , & sanguinis quae intus est, quia non credis , non cernis , quam si nimirum crederes, sine dubio videres. Crede ergo ut videaS, nam
credere iam corde est videre: quod duin disefertur , dum ad intuendam tanti mysterii profunditatem acies mentis fidei beneficio mundanda , & illustranda expectatur quod exterius patet, interim quia similitudinem habet, ne contemnas, ne in iudicium damnationis mcrito incredulitatis incurras. Suscipe quod palci; ut postmoesum pertingere merearis , mediante fidC , ad id quod intrinsecus latet. Sed similitudinem habet, intus Veritas carnis & sanguinis est ex pane & vino coelesti opificio mutatis, foris similitudo , ne homror Valpat accedentem confundere ostensi
cruoris. Sed similitud1nem habet, inquit, ubi
578쪽
De Corpore δ: Sanguine Christi. 93
non istim quam prius testatus est veritatem idenegat, sed quod aliud in veritate sit, aliter oculis videatur profecto declarat, similitudo igitur exterior , veritati non praeiudicat inte riori. Similitudo haec non dissere veritatem, sed praeparat fidem , informat credulitatem , non manuit benefic1um,sed cumulat meritum, mysterium velat, non adimit gratiam, Quet deuotionem ac nutrit, rationem piam non impedit.
remctitatem arcet, negotium salutis exercet; hie similitudo attrahit te ac retinet, ut veritas re recreet, ac prouehat proinde ergo venerare: i& honora hanc similitudinem , quam diuina praetengit dispensatio, ut dignus quandoque fat, qui veritatis Dat reposta est non fraude-' ris beneficio, quia mediatoris quodam modo vice fungitur, ut amoueat horror ira, gratiam largiatur: hinc profecto subiungitur Sicut enim
mortis similitudinem per baptismu suscepisti, ita etiam similitudinem pretios sanguinis bi
his , ut nullus horror cruoris sit, dc precium ratamen redemptionis operetur: hic etiam similitudinem preciosi sanguinis bibi declarat ut cruoris tantum horror procul absistat sicut morti; similitudo sit scipitur in baptismo, cum ibaptismum verum sit, & essicaae Sacramentum ut viria obruat, Vitae sanctitatem con erat, alio quin si verum non esset, qualiter tantum boni deseret 3 Et tamen mortis similitudo dicitur,
cum tamen, Ut praemissum est, Vere peccatis a ferat interitum, virtutibus ortum praebeat, δίmirustret mcrementu. Sic quoque non immerito preciosi sanguinis hauritur 1:militudo , vi
cruoris auferatur penitus horror, dc tamen sicut verus est sanguis, 1 ta vere precium operatur redemptionis ι unde iam de similitudine superducta ob certae rei gratiam disputare praefatus dota ictor desinit, atque de veritate naturali , quae Dominico inest Sacramento, de qua etia, ut saperius pater, tanta dixerat, consucte disserit,
didicisti, inquit, quia quod accipis corpus Christi est: J Corpus, ait, est quod accipis in verita-Jhi4ς te cui similitudo militat dispensatione. Corpus ut redemptionem precio operetur, similitudo ut horroris taedium propellatur , Se deuotionis snceritas exerceatur 1 ut dum quod non vi- Ibidem det, credit dignius assequatur quod pollicetur, ς P operta maiestas mysterii. Sequitur: suis scire quam verbis c estibus consecretur , accipe quae sunt verba. Dicit Sacei flos, fac nobis hanc
oblationem ascriptam, ratam, rationabilem, ac
ceptabilem. quod est figura corporis & singuini; Domini nostri Iesu Christi Quod figuram
dicit sc accipe: quia cum hoc dicit Sacerdos 5 agit, ipsum Dominum figurat sua sacramenta tractantem, & consecrantem, bc ea ipsa pariter quae sacrabat corporis sit, ZI sanguinis mysteria praeferentem: f quod est, inquit, figura cor .poris 3c sanguinis. J Figura dicitur , eo quod iam praesentetur simplex panis & vini substan tia, unde verbis potentibus cosestia e ci de
beant Sacramenta,ut Sacerdot1s oratio docet δίindicat. f Fac nobis, inquiens, hanc oblationem ratam. J Videlicet ut sitiam naturam excellat; rationabilem, ut tibi placeat: acceptabilem, ut nobis proficiat ; Vel ratam, ut a figura trans mmetur in veritatem rationabilem, ut nostrae tibi commendet deuotionis seruitutem : acceptabilem, ut sussciat ad impetrandam ccc latus propitiationem. Ac deinceps: Qui pridie, inquit, Ibidem quam pateretur acceFit panem in manibus suis sanctis , respexit ad cosum, ad te Pater sancte Lue ri. bomnipotens aeterno Dcus , gratias agens beanedixit, fregit, fractumque Apostolis,& Disci pulis si is tradidit, dicens: accipite,& edite ex
hoc omnes, hoc est enim corpus meum, quod pro vobis confringetur. Similiter es calicem postquam coenatum est , dicens: accipite, de bibite, hic est sanguis meus. Vi is, illa verba om- ἡ al. enimnia sunt Euagelistae, usque,accipite, siue rpus siue sanguinem. Inde verba sunt Chri l. Vide singula verba ; qui pridie, inquit, quam pateretur, accepit panem. Antequam cCnsecretur panis est ubi autem verba Christi accesserunt,coriapus est Christi. Denique audi diccntem : accipite M cdate ex hoc omnes, hoc est enim cor pus meum. Et ante verba Christi, caliY est vini dc aquae plenus; ubi verba Christi operata fuerint , ibi sanguis eis citur, qui plebem redemit. Ergo videte quantis generibus potens est seriamo Christ4 in aduersa conuertere. ' Denique stat desti
ipse Dominus Iesus testificatus est nobis, quod 3ς corpus suum accipiamus de sanguinem. Nunia quid debemus de eius fide, δc testis catione dubitare 3 4 Hic beatus Ambrosius de fide de testi. scatione Christi haesitates manifeste redarguit verumque Christi corpus, verum eius singui , nem, panem dc vinum post verba Christi aperta confessione asserit ; mutatis videlicet na- ruris potentia Dominici sermonis. Quapropter iam perspicuum de euidens est quare supe-esius similitudine habere sanguinis,non speciem videri dixerit. Haec, ait, similitudo sola est sanguinis non sanguis, sed similitudinem, inquit, habet, cuius non videri dixerat speciem : quod si dixisset , spem sibi salutis preciumque funditus redemptionis adesiuiset: ideoque Christo Iesu ac suis quae ante praemiserat verbis, de post
subdiderat, contrarius omninoirobaretur esse.
Cum ergo dixit speciem non videri, sed habere' similitudinem , sanguinem reuera nullatenus esse negauit, ad quem species , vel similitudo videntur referri, de aliud ei tribuere , vel negatarc sine sui diminutione , nam licet non videatur in sua specie, licet aliquam videatur quam praetendit similitudinem habere, nonnihil tamen potest esse. Nam dr verus sanguis est, vero de corpore Dei de hominis Iesu Christi. Nee alius quam qui de Virginis carne exortum ac
cepit, δί in precium fusus est mundi, sicut post pauca Jeclarat prxfatus Doctor ubi ait Vbi verba Christi accesserint, ibi sanguis eicitur
579쪽
qui picbem redemit. J Nota diligenter singula, A& vim verborum pondera, verba,nquit Christi operantur, sanguis effciturqui plebem redemit, quia nimirn non alius est qui efficitur, qua qui redemit sanguis. Id m igitur ille usus, S iste sa cratus unus est unius Christi sanguis verus, licet
figura iuxta aliquid dicatur; non tamen sicut manna, quod corpus Christi non erat, sed ii gnabat: propicr quod & Vmbra vocatur, cumsi1bstantialiter manna tantum fuisse probatur. Vnde Augustinus: Ised manna umbra erat, istaveritas est, panis quem ego dedero, caro mea
est, hic est panis de coelo descendens: mira plane Ircs, panis descendit de coelo, panis quoque est caro, ergo caro de coelo; itane estῖ Ita plane, se enim scriptum est: qui descendit de caelo filia; hominis, qui est in coelo. Videsne quanta sit
unitas Dominicae personae quantaque veritas viri usque naturae in Dominico homine λ In coe lo caro, verbum in terra, immo verbum & caro in coelo&1n terra, quia nimirum una Dei &hominis est Christi Iesu persona, hic autem est,
panis vivus ex simila nostrae humanitatis, &diuinitatis rore confectus sicut enim granum istumenti volubili tritu mola respergitur aqua,
ut panis sat, ita illud frumenti granum per dispensatoriam mortem in terram deciduum, ut
multum afferret fructum stillicidio irroratur di hinitatis, ut sit iam non duo, sed unus panis, atque ita figura Dei ,& figura carnis, una sit fgura sacramentorij p nis, non futilis, sed plena veritat1s. Quem illa mulier Euangelica tribus sarinae satis oculuit, quoad susscienter fermenta tus fieret accommodus usibus humanis. Hoc
igitur spiritualiter pane digneque praegustato ira
merebimur concorporari Christo,ut ipse in no bis δε nos simus in ipso,fietque ex compluribus, in non plures, sed unus panis , per confiammatae videlicet sacramentum unitatis in ipso, & in
nobis. Vnde Apostolus ait . Itaque unus panis, Vnum corpus multi sumus. Ingens igitur dependendus est labor, orationi'; Vsus frequentior, colenda animi puritas, sectanda prae omnibus charitatis unitas, ac sic frequentanda tantae gratiar veritas: quotidianus en 1m hic panis nuncupatur, cum in oratione Dominica dicitur
panem nostrum quotidianum da nobis hodie. JHic Pater Augustinus talia prosequitur : Si quotidianus, inquiens, est panis cur post annuu a' a ' sumas quemadmodum Gra ci in Orienteueis k in facere consueuerut 3 Accipe quotidie,quod quo- 't tuse tibi prosit, sic vive ut quoti3ie merearis
item ex accipere , qui non meretur quotidie accipere,/mhrono non meretur post annuum accipere. Quomodo
Satici Iob sanctus pro filiis offerebat sacrificium nec p . forte aliquid vel in corde peccassent: ergo tu audis quod quotienscunque hoc sacrificium mors Domini , resurrectio Domini, eleuati Domini significetur ,&remissio peccatorum dc
panem istum vitae aeternae quotidie non assumis p qui vulnus habet, medicinam requirit vulnus est, quia sub peccato sumus, medicina est c este, & venerabile sacramentum. Haec sunt preciosa sancti Augustini dicta, contra eos praecipue qui post nouem annos semel communicant; & cum infidelitatis arguuntur, huia militatem mentiuntur , qui si humilitatis gratia a Sacramento sincto sese suspenderent, D quaquam peruerse sentiendo, S: in luto nuperae haerescos impudenter haesitando contra idem lacramentum procaciter disputarent. At nos, quibus alia sententia est, si munditia cordis cum innocentia operis consentit, diuinis frequenter participemur mysteriis. Si vero capitalia premunt crimina, a sanctis, non ut in peccatis perseueremus, abstineamus; sed ne super impia temeritate damnemur, si impudenter mortalibus attaminari vitiis ad ipsa noς praesum eda immergamus. Ergo ad tempus abstinendum est ita a
sanctis, sed poenitentia Ocyus adhibenda,ut cessando a malis , dignaque satisfactione vitam
mundando a peccatis, satagamus amissam reparando gratiam sacramentorum communione
digni quandoque inueniri. Qui autem ab his
. criminibus vel vitae innocentia immunis est,
vel digna post lapsum poenitetitia subsequente
in demptus effectus est , sic frequenter atque cum humilitate communicet , ut de infirmitatem suam diligenter consideret, & a minimas, opitulante Deo , peccatis abstinere de caetero festinet, deque Dei misericordia nullatenus desperet: qui ut quotidianis lapsibus nostris quotidianum procuraret remedium , coeleste hoc novumque non annuatim,sed diatim Igendum, remotis veteribus, instituit sacrificium , quo crebrius pasti, ac subinde refecti in nouemur,
fideique gratia illustremur, quemadmodum ait in Putes Augustinus: fAccesserunt Iudaei ad Chri ' sis hstum ut crucifigerent nos accedamus Vt corpus p sal. 33.
eius accipiamus &sanguinem. Illi de crucifiYo ψ contenebrati sunt, nos manducando, & biben
do crucifixum, illuminamur. J Ecce hic nulla scribitur figura , sed aperte manducari crucifixus atque bibi perhibetur. Alibi quoque ait; in sacramento credentes biberunt sanguinem ibighm in quem suderiit tauientes. Hic quoque nullum psal. 8, similitudiniso en3itur nubilum sed eundem Pg- ς in Sacramento dicti sunt bibisse sanguinem, . credentes quem sevientes fuderunt. Et in libro Consessionum. Ille, inquit, tuus Unicus L s in
redemit me sanguine suo, non calum mentur cap. 3. mihi superbi, quoniam cogito precium meum to i,
N: manduco, & bibo, d erogo, & pauper cupio saturari ex eo Ecce Augustinus Christum cogitat precium suum, cumque se manducare dicit, quia cibus est, & bibere, quia potus est, vi pote caro , sanguis, & erogare , Episcopus
enim erat, & pauperem cupere ex eo saturari,
- quia humilis nesciebat fastidium diuini Sacra
Haec igitur fideliter, & cum s delibus credamus ut manducando Crucifixum , & b1ben-
580쪽
cum illis veraciter illuminemur , ne per in fidelitatem cum impiis obtenebremur ; qui Videlicet infideles tametsi vocem Christi, quae carnem suam dixit comedendam, bibendum que Sanguinem nequiuerint ferro , quia no
luerunt reuerenter credere , tamen Christu
Deus quia voluit, potuit absque dubio, quod
dixit implere,carnemque suam nobis an escam, N potum praebere; quod quamuis ratione videatur minus compertum, fidei tamen constat omnino perspicuum. Quemadmodum enim credimus Verbum carnem factum, δί indubita tanter tenemus , sed qualiter sit nulla ratione nouimus: ita δί in dominico Sacramento panem, qui cernitur,nihil aliud quam Christi carianem, quX percipitur, intelligimus, tametsi hoc
capere, vel disserere nequeamus Hoc autem credimus, quoniam ipsa eadem diuinae vi mitis essicacia, quae Dominicae incarnationis exti tit creatrix, huius quoque caelestis Sacramenti
semper sit emcax , potensque operatr1X. His igitur propter perfidorum insolentiam, paucis quidem pro rei magnitudine, minusque accuratis pro maiestatis dignitate, sed libratis rata veritatis aequitate, praelibatis potius quam per
oratis , quorundam temeritatem compescere,
atque habenis modestiae temperare dignum duxit ut immoderatius diuini Sacramenti altitudinem perscrutari nequaquam praesumant, ne offensam sub obtentu pietatis incurrant:
quibus siussicere debet pura fidei simplicitas, &ab antiquis tradita, dc ab eorum successoribus
ad nos usque transmissa: nec humana in diui
nis est festi a loquacitas, unde est illa beati Hilarij sentcntia. f Non est, inquit, humano
Lib. 8 de aut saeculi sensit in Dei rebus loquendum, nec per violentiam, atque imprudentem praeda capax s. tionem , caelest1um dictorum fanitati alienae,
atque impiae intelligentiae extorquenda pe uersitas est. J Haecillos proprie sententia respicit, qu1 humano sensit caelestibus dictis violen-riam inferunt extortae imp1ctatis dum diuinum Sacramentum nota deprecant turpitudinis.
Sunt autem multa in seripturis, quae s vehementius exaggerata fuerint, non opem salutis, sed errorem inferant perditionis; nec acuant intellectum, sed mentis confundant intuitum : In quibus quicunque modum reser
uarunt, in Ecclesia Catholica perstiterunt: qui
vero perefluxerunt , obturatoque insipienti corde in cogitationibus evanuerunt, in multiplices falsitatis Antasias deuoluti sunt, hereasiarchesque effecti , schisData , dc conc1siones
Operatisiuiar. Cum ergo, Ut dictirm .est, innumera sint scripturae sacrae mysteria , quae reuereri magis mortales, quam scrutari Oporteat,
pauca hic ad euidentiam rei siubtexam , ex x qu1bus est illa de vocatione gentium, Iudaeorumque repulsione districta diuinitatis censiura, inquam cum Paulus Apostolus oportunitate d1sputationis impegisset, nec se explanandae, neque nos ei capiendae siviscere perui disset, in admirationem diuini secreti repente erumpens ; O , inquIt, Altitudo diuitiarum Ia- Rom. ii. l.
pientiae, sescientiae Dei, quam incomprehensiis ab H punt indiciarius, inusit ibilis γ eiust sed ocillud de animarum origine, de qua multiplex apud mundi philosophos fuit disputatio, dc in
ter nostrae religion1s probatissimos duplex est, agitata ratiocinatio. Cuius altera quidem pars ad reddendam quaestionum sol ut1onem paratior, altera vero est ad fidei integritatem pro pensior. Sed ea nimirum euicit, quae ad veri ratem praeponderauit. Ita quoque & hoc caeleste Sacramentum credendum est potius, quam discutiendum. Satius cst enim aliquid dissimulanter ignorare, quam quid inhonestode re tanta dissinire : quia in altero praesium ptionis est periculum, in altero sobrietatis catholicae negocium Vnde Beatus Gregorius ait: Quod ex agno remanet 1gne combura S, Homst.
quando hoc quod de myst rio eius penetrare non possiimus, potestati sensti Spiritus humi ζ' S
liter Iesemamus ; Vt non superbe quis audeat vel contemnere, Vel denunciare quod non intelligit, sed hoc igni tradat, cum spiritua Cancto reseruati J Ergo quod ipsa per se .veritas de sitio sancto corpore , dc sanguine definiuit,
credamus, quodque Ut crederetur per scripturas diuinitus inspiratas dignata est reuelare, profiteamur. Ab hi S nulla recenter emeroente
opinione auestamur : pro his quoque deffem, dendis quicquid est rerum , quicquid virium, sed Z sanguinem ipsum, si ita res exigit, impendamuS.Caro enim Vera est, venisque Sania
guis Christi Sacra confectio panis, dc Vini, quae per mysterium passionem ipsius repraesentat Unigen1ti; proque sumontium meritis, vitae fit
stipendium, siue iudic1j causa singulis. Quod
si his altius quid pro peruersitate ebull1ent1um haereticorum refellenda depromere necesse sit, idipsum quoque modum probabilis non eX cedat rationis, nec gratia destituatur plenistiam honestatis, nam ad omne redundat praestia, gium impietatis aliquod ibi suspicari vesti gium turpitudinis : Vbi consistit forma disciplicitare caelestis, decusque totius sanctitatis. His itaque quae dicta sunt pro modo exortae quaestionis, Sc sussicere credo his, quibus veritas
placet, non prolixitas orationis: copiosa diuitanorum testimoniorum ex patrum dictis excerpta annectere exempla proposui, quibus fideles quique plenius informati, suam tueantur credulitatem , dc perfidorum 'securius sub amnent impietatem, dc obiectas acrius propellant quaestiones. Augustinus ergo ait in libro psal- Εκphsie morum; Ferebatur in manibus sitis: hoc vero pia' u