Gulielmi Ballonii ... De conuulsionibus libellus : in quo solennis quaestio explicatur, cur sauciatis dextrâ capitis parte conuulsio sanae partis contingat

61쪽

potius instante morte eum non iam amplius alteratio fit, sed alienatio temperamenti partis. De quo paulo post obiter unum animaduertemus. Si conuellitur par sana, aut conuulsionis causam habet, ut virus, aut reipta inflammationem, aut non habet. Si non habet, contingit tantum X euentu,ncmpe ratione resolutae partis alterius. Sed qua ratione pars altera resoluatur dictum est aut quia consumptionem sui spiritus e sanguinis contractam prae inflammatione partis sauciatae, pars sana persentiscit. Si vero causam habet in se, aut inflammationem, aut virus depositum , qua vi deponitur virus Est enim resoluta pars male affecta. At resoluta pars non habet potentiam depellendae sanie virulentae. Nisi di camus cais lio id fieri, vel partem sanam, iam Ytincta altera, infirmiam reddi, vel attrahere vi ius aut id fieri

test. Et 11 surgentibus .summissis vaporibus e visceribus ipsis, conuulsiones, id genus alia cercbro contingunt, quid λcum domi, id est, in cerebio ipso mali labes nutritur, alitura concipitur Id autem persentiscit potius parS sana, ut pote nondum defeeta languida facta : laesa non id cntit utpote infecta, contaminata , resolui iam prona per facultatis

ut pars altera fana sana autem μαωπώς dicetur senticiis istud virus , diu stra depellere adnitens cum ad exircina iam processum sit conuellatur. Id quod probabile videtur. Si itaque pars Iaesa exolvitur, videtur ab Omnibus grauiter peccari qui in vulneribus capitis curandis versantur. Nam si cui vulnus infligitur vulnus parte detraci initio ad reuulsionem X eadem parte laxata percussaque vena sanguis detrahi solet. Et increscente dolore auctisque symptomati , ecce

phalica eiusdem lateris laborantis detractio fit. Quod paulo imprudentius fieri videtur. Si enim ita frequenter sars laborans aperta vena eX inanitur , dum vulneri ratio habetur, tantumdem de partis viribus , euacuato spiritu sanguino, detrahitur. Hinc maior occasio inducendae paralyscos It que e re futurum magis videtur , si in opposita parte laxetur vena. Sed haec ad methodum medendi pertinent qHae εχπολῶ ό . animaduertisse non pigebit. Atque inter disputandum duo proposita sunt quae, ne series

62쪽

Ordoque rerum perturbaretur, diligentius iton fuerunt discussa , prius est, dum diaeimus phreniticos instante motae conuelli potius, quam cum inflammatio summa est. Iosterius, quod e,-- al. eXistimat ex vulnere conuulsionem contingere ob inflam- h. i. mationem nos autem & inflammationem causam esse putamus, - reicctionem depositionemque materiei virulentae in partem 3liquam1 Miror enim cur Gale hanc nam Causam, nempe ita salannationem, statuat conuulsionis, cum pars aliqua uubaerata est. Quasi vero ex alia occasione nasci non possit. Melius, meo ι; iudicio Hippocrates Euanescente, ait, tumore in Ulceribus, conuulsiones contingunt contra , quibus tumores in viceri , bus Oboriuntur, raro convelluntur. Galenus in commento, tum conuelli ait cum ulcera vel magnitudinem effatu dignam, assiumpserint, Vel κακοηytius mi ec, & cum ad iis partibuS ulce, ratis humor tumoris autor ad partem aliquam primariam per 'τα j se inclinauerit. Sic in parte dextra cerebri Cedema aliquod conceptum escte potest ratione vulneris , quod disparens translato alio humore, conuellendi occasio existit. Ut autem id fiat, repentinum quendam motum ο xlia fieri Oportet. Et sapienter Hippocrates utitur verbo su φνης αφυι-

ui; o . Qua ratione non videtur satis probare illud Hippocr. λυε ζ 43 89 6 id est, sensim solui, ut sensim humor trans-ratur. Et vult multo melius id dici posse si adiiciatur, εξο - φνης ἀφανι θάτος ω ζ, ut sit subita emotio μγ σις, humoris dolorificam δεά εjιν committentis. Et ita addit, Id quod

γ ποῦντων γεννενα . Illud, Repente evanesceres dis parere dise, positiones dolorificas, id est , οι lis is x φλεγμονας, Vt alio loco Galenus explicat praeterquam quod in alia parte manis1 Ii . festa abscessiim es e docet, etiam ad viscera ipsa translationem humorum molestiam inferentium fieri testatur. Sic non videtur probare illud Ἀωμιλια ομον, Ut tarda fiat humorum discessio. Tamen et Epid. Videtur per et ἐμολυν η , subitam quandam solutionem significare cita enim Galen Cona ad particulta s. sectionis a. lib. 6. Epid. ἀμολtuae , Vocat

63쪽

DE CONVULSIONIBUS LIB. a

tem videtur contrarium iis quae hoc loco leuntur. Tamen potest esse subita cessatio a motu tamen ut quod coqueabatur, sensim atque sensim disparet. Et revera αφωιζειν significat subito cessare, λώιμολυνε sensim Vanescere. Ex his apparet non a sola inflammatione conuulsionem in vulneribus euenire, sed translata alio materia, non sensim quidem, sed repentei incitatiore quodam motu . Nunc de Phreniticorum conuellendi causis: Diximus ante eos dist endi conuellique cum mors in propinquo est , non autem cum inflammationis summa sunt omnia. Quod si veru naest , hinc elicias cur conuulsi in vulneribus capitis non tam Cueniat cum viget inflammatio alteraturque pars, quam cum

deferbuit, o partis alienatio iam facta est. Id quod Galenus his; ex Hippocrate acuti si me docet explicans illud. Desipientiarii. obscurari blandae valde nephriticae D phrenitides obscurae sunt quod vulgus Medicorum saepe lateant. Existimant enim . tum homines esse phreniticos cum homine aegri eiulant, in assidentes insiliunt At deterrima est haec phrenitis: He . isticam enim quandam in cerebro ali dispositionem indicat ii Cum enim initio inflammationis qualita ipsius humoris bi . liosi toti cerebri corpori nondum confusa est sermixta, tu

multuariae fiunt desipientiar At progressu temporis simile quippiam contrahitur lanis quae a tinctoribus imbuuntur. Ιmbibitur enim id quod elui non potest. Id est, aliquando cerebrum alteratur tantiam, aliquando alienatur temperamentum,& velut hectica quaedam diathesis inducitur. Alienatio autem alteratione multo deterior existit. Atque hanc distinctionem ad institutum accommodemus: Conuulsione 5 terrificasymaptomata quae morituris a vulnere capitis accidunt, non XCi-

tantur tunc cum inflammatur pars . sed cum valde alteratare pene alienata est Sic est probabile forte conuulsionem quandam esse tacitam partis affectar manifestam tantum partis non fauciatae Sed haec tantum coniectura nostra est. Quid enim impedit quominus per istam alienationem , antequam intermoreretur dc resolueretur , obscure conuulsa fu

rit At ita non est apparens, ut est conuulsi partis illaesae,& sic id quod sanum est attrahitur ab eo quod laesum est, quae tertia est species conuulsionis quae fit Q a mMαν, ut ante

ex Galeno dictum e Atque ita satisfactum videtur obi

64쪽

ctioni quae de inflammatione mouetur, quod nimirum reindibilius fuerit moueri conuulsiue animal saeuiente inflammatione, non autem cum defcrdescit. Acriores enim sunt morsus de stimuli vigentis inflammationis quam inclinantis. Alienatio enim temperamenti quod αν re ἁ κλασε consistit det riora edit symptomata, quam alteratio, obscuriora quidem re li φανι'; leuiora , sed per se, reipsa funestiora, ut de obscura phreniti de demonstratum est. Iam vero qui oppugnant rationes primas de translatione materiei virulentae a patete laesa ad sanam, fieri enim potest V tumores ξα pins evanescente , alio materia transcurrat hac de consumptionc spiritus sanguinis in parete fana, obiiciunt& illud, de quo ante, ab aegra parte potius trahi sanam partem , quod inflammatio constringat , contendatque item conuelli potius debere totum corpus , quam partem unam. Ad totum enim cerebrum vis inflammationis videtur perti nere, siue id fiat per se, siue gε8, ω'ς. Item, si Virus ad partem sanam fertur , pellitur a laesa parte. At quae Vis pellendi inerit parti iam moribundo e misi ad extremum conatum partis ad interitum tendentis referamus. Mirum enim quanta vis eluceat in isto dissidio , dissblutione partium , c

febris sit exolutum us causa potior videtur aeteri ad inferendam conuulsionem. Pars enim sanarac velut viva per

sympathiam tantum affecta dissblutionem sui patitur. Quod

citra vim ignam contingere nequit. Ridiculum alioqui foret conuulistonem natura ipsa inclinante a proiecta contin- gere, Cana ad conuulsionem viribus d contentione opus sit, Vt doauimus ante causa , λυσεως ψ ατασμὼ ψ ον distingVziartes. Quod si verum , cur non integris viribus conuellebatur animans Si aut flatus virulentus, aut nonnulla materies Dsicit partem fanam, non iam affecto morbo eueniet conuulsio.

Metastasis enim fiet superstite partium robore. Si credibile

non fieri conuulsionem per με Ῥαχν Quanquam magi δVisist η δε cn A; partium , magna quoque is est particulae materie virulentae, quantula ea sit. Et id praesertim circum PH. s. laesiones partium neruosarum. IJερ δε αλ F; ita HippocratcS.C : Laci alterius odi excipientes supple materiam' quae fertur

Σ 'i Sasmo, excretione attraction e aut propter dolorzm,ridi

65쪽

praecessit, aut coniunctus, aut futurus est cum morbo, aut ob grauitatem, aut alio quopiam, liberant, aut aliis καὶlναιο com . . municationes, alio loco vocat, linλφιξίας Migrationes fiunt, arrisu ait Galenus humorum ob communicationem dc Coniunctioncm naturae membrorum, V ορ e οἰδi Ciso πή-

prcs Testiculus tumefactus in tussientibuS Documentum E id. eil affinitatis cun pectore mammi , cIara voce. Male in . Vterpres, de sine sententia, melius ita Latine. ac stis prae tussi L0ςR intumescens argumentum est assinitati cum pectore dc cum uitu; mammis, geniturae vociS. Mulio magi deXtra pars cerebri Caria ιν αν, cum sinistra habitura est , ut inexplicabilis sit affectuum communicatio. Dicat qui S Crebrum cum ampla pars non sit, cur affecta Vna parte , altera non statim co- afficitur. Immo contra fit ex Galeni sententia , ait enim GaIen ad pari. 11. primi Prorrh. cerebrum hominis in si gnem magnitudinem habere , multasque neruorum propagines, phlegmonem cerebri non statim in toto oriri cerebro, sed alias ab aliis earum exoriri. Si Conuulsiones una parte eueniunt non alia uod obseruatione di num est Devi particulae materi ei virulentae abunde dictum est, licet etiam materia totius abs cssus lethiferi ad partem sanam non demigret Est enim Galeni locus nota dignus, Cur lumbis dolentibus in suppressis haemorriloidibuS Ἀρδεαλγ cc ueniat , Cum longo interuallo utraque pars sit disclusa Copia sanguinis in ripa 'Veni coaceruata, serum quoddam tenue Graece ορρος επῆος

scendens ob sensum eius exquisitum. Pari iure , abscessii existente in cerebri parte laesa, δε eandem corrumpente, tenuisichor resudare potest , qui feriens partem dextralia illaesam, conuelleiadi occasionem afferat. Sed cur potius haec resud ii phlegmone defervescente , quam eadem flagrante Vt cum singultus inflammato hepatis concavo gignitur ob resu danis erum a parte inflammata , non cum extinguitur, sed

cum Viget.

Ultima pars e ratio non est prstereunda de exhaustoracina nitione. Conuelli eniim p rtem sanam putant quod spiriatus anguis illius sit absumptus Exiguus saepe abscessus est, nec tanta inflammatio quae rapuerit sanguinem .spiritum L

66쪽

paret sana Nec credibile eo deuenisse partem sanam ut inanita sit. Nam si exhauriebatur, Cur non ante conuellebattur,in integro sensu facultate integra Vt enim dolor sit dum res frangitur, contunditur, de id fit θραυς sic conuulsio debet potius uenire dum spiritus exhauritur quam

cum exhaustus est Fieri autem mutationem oportet, non iam factam. Alioqui hectiea laborantes conuellerentur. Contra qui affatim inaniuntur convelluntur', Id enim lyροι, fit. Sed hic dubitatur an sit continua, an e interuallis Cum est ex interuallis, cerebrum quatit se ut excludat quod mota Gai nui testum est, non sic in tetan'. Quomodo distinguit Galen.

pilepsiani a caeteris conuulsionis formis: eam Epilepsiam,ibu g. contra quorundam opinionem, ab exhausto non oriri ait quod cito illa fiat, cito soluatur Ac tandem confugiendum est ad extremum naturae conatum, ac dicere oportet partem sanam incipere exinaniri non exhaustam esse. Sensus enim reliquus mintegritas partis , parte laesa iam intermoriente,

nam vi morbi suum vigorem amittit, νον αλε ταιν, & Clut

Ἀεim χῶν , vocat Hippocrate elegantissime loquens de medicamentis quae ventis perflata Vigorem amittunt, velut λ m: χὐ m. sensus inquam reliquus ad motus conuulsi uos plurimum facit. Et plerosque vidimus vi morbi conuulsos, quorum in capite nil commemorabile deprehensum est quod conuellendi occasionem attulisset Ac si ea conuulsio contigisset non tam ob conatum rei molestae excutiendaevi expellendae, quam per quandam collectionem uecessum naturae suas copias dissipatas diuulsas recolligentis. Id fit per quandam υνm αν naturae, morbi . Nam ubi vires sunt pares, ibi cst renixus maximus: matura est ἁνήονος Vulnus quiadem exiguum, abscessus non ita magnus, sed partis praecipuaed quandam in corpore praerogatiuam habentis, obsidione magnus dicitur δε opinione maior, de homini necando satis. Vires non ita detritaein imminutae prssertim cum a vulnu culo intereundum sit. mirum non sit si reluctatio sit , ximam aduersaria quaedam, colligente se natura, contenrio. Hinc illae lachrymae hinc conuulsiones, hinc symptomatum terror Et illud est quod nos consi ramus & comminiscimur. Et tum id euenit cum subita de conferta est mutatio.

Referre vero causam istam ad consumptionem spiritus in

67쪽

parte sana, unde ista consumptio non fuit inflammata, assiu-

u praeterea est perenni a corpore in cerebrum citaque aut rcfolueretur pars sanari aut pia conuelleretur propria conuulsione.

Restat ut concludamus aliquid ne legentis commentarium hunc animus varias in partes fluctuans distrahatur Quanquam ea sumus si methodo ut ordine rationes aduersae ponerentur deinde coniecturae nostiae, rationes probabiles quae in certis rationibus conuellendis insumerentur. Sed rerum series aliquando perturbata fuit, propter quaestionum quae ex iis quae disputantur, tanquam ex fontibus rivuli sca turiebant, varietatem. Di Rimus videri probabile ut simplex& absolutus consensus causa foret cur pars opposita eaque sana Conuelleretur Immo quo modo resoluto musculo oppositae partis ex eventu conuellitur alterius aduersae partis uiaculus e sic fortassis equum videtur ut resoluta una cerebri parte altera pars erebri illaesa conuellatur Dextrae enim& sinistrae partes mutuo ad suam firmitatem retinendam conspirant. in dices resolutio ista congeneris musculi, paris robore, viribus conuellendi occasio alteri musculo opposito cxistit, de id in musculos cadit, cur non, in cerebri partes oppositas, non quidem ratione medulla cerebri, sed ratione& neruorum Membranarum qua ratione os ventriculi conuelli dicitur in singultu, licet musculus non sit, ita cerebrum conuellatur non quidem totum sed ea pars quae illaesa erat, resoluta altera Vt enim traque pars cerebri in opus Vnum conspirat, ita fit, ut una intermortua , tendatur altera contrahaturque Quid etiam impediat si dicamus hic euenire id quod diximus ante ex Galeno dum agitur de conuulsione υι- τ υρι- ' αν. ait, ait, conuulsio cum id quod νώ. a sanum est ab eo quod continuum est attrahitur vel etiam, it vl sanum attrahere ad se id quod sanum non est M id ex euon

tu, quia quod sanum non est amittit suum τονον, igorem, ac resoluitur: sequitur sani coitum S tractum τονικοὶ , Vt ita dicam. Nec omittam pericranium ipsum. Nam cum Vulneretur,in eius Vulnus cerebro communicetur, ut ante dictuna est, cur non resoluetur par dextra ranium tegentis membranae & musculi, conuelletur sinistra tot conuulsio ea sit quae in musculis oppositis congeneribus cernitur. Vnde cum

68쪽

Hippocr. Cauet ne se Clio fiat in temporibus , supra tem-

pora in temporibus metu conuulsionis, supra tempora, metu haemors hagiae, ita ait Scinum in temporibus conuulsi pre- , hendit, si tempus sinistrum sectum, conuulsio deXtrarum partium Et contra. At id ratione musculorum Oppositorum Uenit. Et haec consideranda cuique relinquimuS. Non est necesse refellere rationes coruni qui X haustum

conuulsionis causam autumant, nec non Lorac ρ ρυσιν, matCrici

virulentae in partem sanam. De iis enim abunde dictum. Agnouimus quidem esse vim magnam vas OriS, aut statuS vcne nati, si etiam e visceribus surgat, nedum si satur, foueatur, retineaturque in arce mentiS, omnis motionis scnsationis sente. Id in arboribus ipsis cernere est Nam sy-derationem nescio quae aura maligna malcsic ait crre solet Et tam subiti tantique malefici fere incognita st causa. Verum omnibus diligenter subductis rationi videtur assinius , ut conuulsi partium sanarum ad eXtremum potiuSm, turae conatum referatur. Est enim parti sanae, incolumi, a laesione tutae vi necessario occumbendum. Id quod citra manifesta argumenta reluctantis naturae fieri nequit. Vnde vulgo dicetur, quod conuulsio fere omnem animantem Orientem comitatur Nemo enim fere sine conuulsione moritur is sertim si qua pars rosistit. At saepe tantulum est malum in capite quod mortem affert. unde caeterae parte Vimoriuntur, quia pars princeps euiter , quoad φαι' iras laborat sed hi parte principe nil leue de contemnendum est. , , Vnde illud Hippocr. a. de natur humana fortissimis, membris morbi fiunt grauissimi: Nam si in parte manent, la- , borante membro fortissimo, reliquum corpus turbari est necesse. Huius rei sidem facit varia ratio intereundi in senibus vietis 5 defectis, in iunioribus quorum virtus est Vernans C mascula. Exemplum propositum est de animalibus quε iugulantur, usque subito, nulla pios gressa affectione quq vires minuerit, intereunt Motus contractioni di cuiusdam Conuulsionis apparent, ' tanquam indicia naturae manus dare nolentis aegre sui dis lutionem ferentis. In animalibus quae morbo Confecta obeunt, id non cernitur Cum enim vitae nostra filum bifariam concidatur, aut fato, aut casu fa-

tum εἰ Imb, Graecis ac Demosthenes vocat ' Ἀμιριά

69쪽

ηανατον quod notandum est in perennitate essiuui triplicis

substantiae constituunt, unde fatalis quaedam moriundi neceisitas , ut eleganter οἰ, ρω m ει μαψμ- dicatur , fato decretus, assignatus. Calus autem in viis potentia Ierum X trinsecus incidentium, in coeli morbo, ac diaetae vitio , Con sistit. . At maior quae dant vis in ea distatutione quae carit Contingit saepe cernitur , quam in ea quam fatalis affert necessitas. Sine sensu ac dolore aliquando contingit dis Iblutio. Qui autem a capitis vulnere intereunta febribu S sympto illa. ticis implicantur : hae in aliis aflectionibus triri sic non habent symptomata, at non ita in vulneribuS capitis toties enim neruos Umacnus cerebiumque afficitur , clIriorum, Conuulsionum, tremorumq; nactus csse solet. Magna enim est vis Cerebri, admirabilis Naturae in o architectando solertia. Itaque Cum capite saucius, particula tantum laesus sit, caetcra Vero sanus, mirum non est si motibus quibusdam inordinatis natura sese tueri velit aduersus instantis mortis dissolutio

nis impetum, quoad eius fieri potest obsistat. Et ut tandem scribendi commentandique finis mosus

sit aliquis , omnes eos quibus noster desia dat labor rogamuS,

ut haec omnia boni consulant. Non tam τηῶνα φαλα si Gisquam λεω id quicquid est concludendum fuit Rationem huius rei praefatio praetulit. Si quae redundant & luxuriant, ea styIo sunt depascenda ac reuocanda. Multa sunt disputata animi gratia, non vlla de nobis concepta opinione. Multa hic sola nituntur coniectura. Immo effecimuS, Vt nostrae coniecturae iusto militiae sacramento cum sanisvile manis rationibus contenderent. In re enim dissicili, lubri- , quae tot eruditos male habuit hactenusi exercuit, dissicile est statim aliquid statuere. At oratione limatur veritas. Et lieci multa sint quae in illam partem trahant, plura sunt quae in contrariam reuocant : totumque in quo laboratur, ita perplexum est, ambiguum, ut iudicium quorumdam requiramus qui rem totam definiant Malo hac in parte

absolutam rei definitionem, quasi decisionem cum aliqua timiditatis opinione desiderari, quam si fiducia aliqua male consulta aliter fecissem, meam prudentiam requiri.

70쪽

APPENDIT AD LIBRUM

Ix 1M V s e Galeno cur praeciso cerebro Vomitus superueniat biliosus. An id fiat cerebro ipso caeso , an aembranis solis affectis, quaestio quoque fuit. Cerebrum enim ipsum intentile esse credunt si quis sit sensus , eum totum membranis ipsique nient put Macrobius loquitur' acceptum ferunt. Tamen Galenas ad cerebrum ipsum causam istam biliosi vomitus refert. Non solum, ait, vulnerato cerebio succedit biliosa vomitio, sed, membrana crassiore. Quanquam Erasistratei,

Qqui sensum omnem a membranis repetunt facile Lidere possint dictum Galent. Vix enim intactis membranis cereis brum vulneratur. Sic eodem semper reuolueretur. Nam Cum sequitur 'λγήνημοι quoddam Commemorabile propter laesionem , id semper contingere non tam ob sauciatum cer brum, quam ob affectam membranam, dicetur. Non peruenitur enim ad cerebrum nisi per medias membranas.

Sed alia longe difficilior quaestio. Dicunt quidam se ob

seruasse in plerisque eorum qui a Vulnere capitis insigni inte. Iterunt, abscessum in concaua iecinoris parte. An id fiat eueniatque nescio , sed tamen a plerisque chirurgis id obseruatum esse audiui: Sed si fiat, qua ratione contingat,&an sit verisimile id fieri posse , porro quaestione dignum erit. Primum illud cst verum quod Hippocrates& Galenus scri Abunt praeciso cerebro febrem , illis vomitum superuenire Bilis reuonaitur , ait Gai affecto ventriculo qui Cerebro compatitur. Ad os enim propago heruorum insignis Pertingit. Immo ait Galenus, in magnis doloribus, &vehementi moerore ad x triculum biliosa superfluitas confluit, maxime si ventriculus Me inedia fuerit. Unde ergo in concavo hepatis abscessus fiet 3 Quidam dicunt a cerebro per continuitatem membranarum interii.rum imperspicua-