장음표시 사용
31쪽
sionem 1aullam si e Vt ante docuimus, τόν ob ει, motum esse obscurum quasi implicitum. Quid respondeati , Hippocrati qui ita de Epilepsia ait Vena internas secato duna b.
magnus morbus in tensione est, Graece αν ηὐει Vere auia βῆ
tem intolligit de paroxysmo Epileptico in quo alias motus est
obscurus, alias manifestus, is quaedam est in Teiano non est manifestus. Non video cur Celsus Tetanum, alias spccies nomine rigoris expresserit Nisi forte a quodam accidenti, nempe a rigiditate quadam partium, maluerit per rigorem quani per Conuulsionem exprimere: Ac si ca formula loquendi esset plausibilior, ad sensum potius accommodata. Ita autem loquitur, frigidus modo Conuulsionem, modo φροιν rigorem infert, illud ora ossis, hoc autem aώνος dicitur. At 'αο hic potius verborum quodam lenocinio Oc aucupio laborat. μ' Caeterum in Teiano motus est, is obscurus, sed perpetuus motus est cum contentione quadam , unde incredibilis dolor is ij. est In aliis conuulsionibus distentio fit, duccussi is sed . o. ctiam excussio, i motus est manifestus. Et Teianus defini . tur conuulsi perpctua totius corpori rigidi, Z in neutramli . . . partem inclinantis. ait enim contractis ad suum principium musculis, in ea contracti0ne naanentibus. Nec qUae con-uclluntur parte moueri videntur, quod aequaliter ante, re tro tendantur Tensio autem haec non fit citra motum non tam sensu quam ratione depraehendendum. Et eo crudelior haec conuulsio, quod perseuerat, breuique hominem consumit, ut quae innumerum acutissimorum morborum referatur. Et quia conuulsio non intermittit , accessionibusque non est distincta, ideo manifestus non est motus Quod autem in ea Contentione motus sit aliquis Cum naturae conatu, inde patet, quia partes breuiores fiunt de contractiores Instante autem morte λυον tuas, soluuntur αμαλ' ακως laxantur Huc autem afferre licebit exemplum de speciebus articulationiS. χιιι - θροι in ψ αυάρθρωσi , ex o differunt quod in illa sit motus manifestus, in hac nullus, aut suboscurus addit Gal. lib. . 'ἄρθρων tamen ορ ρωδια species ad λαρ ρωαν refertur, quamuis in multis partibus quae δεατ ιρ ρα Atiui articulantur, aut nulluS, aut admodum obscurus sit motus. Id inconnexione costarum cum Vertebris, radi j cum Carpo, Mastragali cum osse scaphoide cernere est Sic non est exacte motus quaerendus, nec
32쪽
in speciebus articulationum in quibus motus esse deber, nec in conuulsionibus , quamuis per motum in o lyετο definia tur Et cum Hippocrates in ulceribus tibiarum se an b ι- Ianduna, nec sedendum putat , etiam in fessione ipsa motus est aliquis In ciano motus est tonicuS CGας Onae' habens, e βτοῦ του ονου onus aut cim, ait Aretaeus, .ec V νέυρω, es 4 αντα os nonaen est, id est , dc neruum, cnerui contentionem significat. Est autem lac in parte potitis Galenus sequendus. Ita enim de Inotu tonico scripsit. Qua- tuo differentiae motuum in musculis reperiuntur imam aut
V contrahuntur, aut Xtenduntur, aut tranS rucatur , aut tensi manent. Teianus autem fit dum inuitae partes in contraria ab oppositis iniusculis retrahuntur Constat autem εκ ἀρο omoso, es εμ ne di re ridendus sit qui S τὼ m , Gubis. 1Otum esse negat, ut cum braChium tensun manet omnibus ς p. a musculis pariter contendentibuS. Et τῆ τόνωτ αγαν os , at-s, is p. tribuere plenum est ignorantiae , ac si motus tonicus motuseausis , non sit. Immo imaior est adtio 3 contentio musculorum quam si reflecteretur vel inflecteretusi Galen auteni doctrinae pratia loco D rnotum tonicum promIIcuum qui putat X motu&Immob1 risi a litate. Tandem ita conficiunda est tota res. Cum membrum
contortum apparuerit, perinde ae si in naturali situ foret, ri giqum tameti manet, nec ab eo situ dimodetur, conuulsio est mus Euli qui ad proprium psincipium conti histus partem simul cui injeritur adducit immobibemqtie reddit. I Ea tamen cautio est adhibenda , dummodo id non fiat Vitio peculiari articuli. Callus enim in articulo enatus , aut humor prohibere potest liberam iniuncturis motionem , quod cont1ngit cum luXatio in particula non recte cui ata fierit. Id quod τη G D, ιλω&l
f ere est , contorta quidem pars est nianc in eo statu Vnde non dimouetur, conuulsi tamen non existit. At quod parim Contrahantur intorqueanturque οπιπονίπασμώλ, lic Ct motus euidens non sit . tamen conuulsi siit, satis ex superioribus apparebit. Reliquum est ut quaeramus cur Conuulsi partem sanam in iis qui a capitis vulnere interituri sunt , occupet, lan solis morituris id contingat Posterioris partis assertor videtur esse Hippoc. 'Si Cui , ait, e vulnere Capitis moriendi necessitas: inaponitur, nec seruari potis est his signis ita colligendum, d c.
33쪽
Tunc naeniinit istius conuulsionis. Sic illa conuulsio despe-iatis profligatisque omnibus hominem adoritur sauciatumcumque coniumit nec aliaS incidit, nisi cum resoluta parte Una extremo ipso spiritu ac conatu natura succumbere para
Ac t res eodem filo facilius Xplicetur in causas sonuulsionis inquirendurn est , an inanitio & repletio duae solae sint
causae , an conuulsio ex accidenti fiat ac ue ad alterutram
Usartam referenda sit, an vera sit, parsque quae amictis ita rebuS laborat , conuellendi causam in se contineat. in Veroea conuulsio Ytremi tantum conatus nata irae sit Consequens , an a morbo fiat, an a natura, an ab utroque. Num repletio,
Tum 1 nanitio eam afferat, an sit quid tertium. Et in eo di ficultatis nodus conssistit, Quod autena ad conuulsionis Canias pertinet , si quis praeter inanitionem ac ri pletionem causam aliam statuerit, paulo fortassis alienior videatur. Tamen Galenus cum de singultu agit , tertiam causam commentUS es , cum tamen singultus conuulsionis rationem induat Et V concedam vere conuulsionem non esse, quod ad causaria attinet idem si iudicium. Et Galen e Hippoc animaduertit singultum eo modo quo vera conuulsi oriri CrCdi A h ἡtur, a repletione cinanitione principium Causamque duce 13. li. GI Vulgo tamen inter conuulsionem, singultum differentia statuitur , quamuis aliquid amne habere videantur. Eoque primum a conuulsione singultum secernunt, quod hic sit motus quidam conflatus e laXitate quadami contractione. Primum enim laxat se ventriculus cibosque ea ratione deserit, ne naturaliter complectituri, deinde collactis elidi virius seipsum asstringit, magnaque tot iu sui Corpori Compressione o si . singultum edit. Et Galenus dum agit de subuersione CDtri ατ a culi docet laxitatem a copia contingere M a nimia humidi πους, te Irriguus enim ventriculus en nimiam humectationen, codem modo laXatur quo cruorum ligamenta. Vnde ventriculi contingit flectio quae jgitito ut i iocet cetri Voca tur. Quanquam αα cmi, nauseabundam ventriculi affectioncm significat, Uppetitus abolitionem Donati opinione in m. Vt idem omnino non sit quod A cst μού Latine lupinitas ες-- ' ventriculi redditur subuersio. Quanquam Omen ἄια -
σμ in ea significatione non legitur apud Hippocr. sed aliter
34쪽
10 1 ρ ν libro de fracturis. Significat enim δούιαν me ου νος ἔπικλι a. a jIν, Cuia diu par Veluti supina iacuit itaque ventriculus cruri primum laXatur atque dissoluitur, sed deitide scipsum colligens constrinxit, duplex omnino motus esse videbitur ideoque vere conuulsio non est Nisi quis dicat disiciationem neruorum , quae Graeci o in typhia dicitur contractionem 3 extentionem significare Nisi enim distentionis nomen contractionem aliquam significaret, frustra nomen σπισμος Latine distentio redderetur. At longe aliter res habet. Nam cum ventriculu nimia humiditate irriguuclaXatur, non conuellitur. Sed cum molesta est materia, qualitate potius quani quantitate infestans , tum sese colligens, dum X cuter rem molestam conatur, singultiendi occasionem affert Audiatur Galenus tres singultiis causas pluresve assignanS, duas tantum verae conuulsionis. Ego in conuulsione tertiam causam praeter inanitionem: repletionem nondum reperi singultum ' vero sine his fieri video, acribus humoribus, aut serosita, aut 'medicamentis stomachum mordentibus, quibus reiectis cessat' singultus. Et cibo mordacem qualitatem nacto singultu con-e.-- tingit. Et aliis locis: Singultus est conuulsiva oris ventriculi
ad pari. affectio, quod o vel humorum copia grauatur, Vel mordetur,
vel propter frigiditatem contristatur Ali ex rigore oris Ventriculi. singultiunt. Et pueri singultiunt tum ob Corruptionem aliment in ventriculo , tum ob partis frigiditatem. In quo Galenus bifariam decipi videtur Serosus humor , aut piper in ventriculo dissblutum, aut corruptio alimenti ad repletionem referuntur. Sic frustra tert3am illam singultus causam confinXit.. Denique, si tertialis statuitur singultus causa,
codem modora tertia vetae conuulsionis Causa poni statuique potest Nam aura tetra inferne elata feriens cerebrum conuellendi occasionem afferens, ne ad repletionem, nec ad inanitionem referetur. Item si ex frigore conuulsio contingit , quo modo ex rigore, frigore oris ventriculi singultus Oritur, an ad repletionem, an ad inanitionem reuocabilis estpSi usdam tertia causa haec constituitur, a seipso Galenus dissidebit Huius haec verba sunt Quod ver ex plenitu- οῦ i, dine iugiter με sue Graece , an bene reddatur Latine, vi- lib. s. deatur singultus fiat indicis pueri crebro, Cum sunt repleti, , singultientes t Rigor autem, frigiditas omnis cum neruosa
35쪽
corpora dissicilia ad dimandum reddant, causa sunt ut repleantur, atque ideo in ipsis singultiunt, hic textus bifariam
contra Galen facit Nam dc exemplo puerorum docet a repletione tingultum esses Tamen paulo ante adducit idem de pueris Xemplum V tertiam aliam causam a repletione,&ab inanitione astruat Secundo , dum frigus rigorem,
GreC το ὲ λυος , quod potita rigens frigus aut crudorem interpretamur , tanquam tertiam conuulsionis causam necnon& singultus constituit, ut nec nona in repletionis nec inanitionis comprshendat, aliter longe laoc in loco sentit anxad repletionem refert frigus istud. Replet enim ex eventu dum spiramenta cutis stringit. At hae opiniones longe sunt
dissentaneae At tantum virum , quantum Galenum agnoscimus inconstantiae insimulare nefas puto. Et forte in aliis locis paulo largius , in aliis paulo strictius de conuulsi onera singultu disputare voluit Nam dum omnis, Conuulsionis& singultus Causam ad repletionem Minanitionem referimus, nimis fortassis generaliter pronuntiamus Ho autem saepe erroris occasionem in medendo prs exuit Vbi enim Me dicus putat ab inanitione affectum non oriri non enim s spe conuulsio, singultus ab inanitione est , quamquam fieri
non negamus statim ad repletionem tollendam se conuertit. Vnde ut euacuationem moliatur , nullum non medicamenti genus experitur. Indeque aegriS periculum non raro intentatur. Vna enim cum humoribu quo frustra medicamentum
exagitata ut pote qui morbi causae non rnt anima ipsa euolat cum singultus a pressa costatum , a maligna aura , a perfrigeratione , a prolapsu intestini oritur , is ab inanitione quidem non est , an a repletione Θ Si repletio , quaenam Et quod remedium adhibcudum Itaque prudentc Galenus praeter inanitioncm dc repletionem , nouam quandam singultiendi causam comminiscitur , quam utinam dc ad conuullionem quoque retulisset. Sic di dici falsa repletionis opinione dicti , tot vacuantia remedia non excogitarent. Hinc nil nisi veXatio , vi medentium magna sequitur calumnia. Et haec forte causa sit quae induxerit Galenum ut tertiam istam Causam adumbraret. Gorraeus in Desinitionibus Medicis, Hoderius eam partem attigerunt, ratione eXplicarunt quibus se eam Galani opinionem tueri posse putarent. Hanc au-
36쪽
rem quaestionem Doctis . ScaIiger Conam in lib. decimum Aristotel de Histor Animalium nuper in lucem editum, explicauit Quis negabit humorem nullo modo auctum
acrem aut acidum euadere neruo pungere, Unde conuulsio 3 Et Avicennas a Caliditate sine materia conuulsionem nasci putat , Vt non repletio rion inanitio causa sit misi forte dicat quis , fieri posse , ut is humor qui non nimius, sed caeteris aequalis habeatur dicatur ideo abundare quod ad naturae functiones aut pristinam concretionem inutilis sit. Et ad eandem Caesaris sententiam accedit quod ait Gai Com.
ad Aphor. 3 . lib. s. ob cacheXjam totum corpus aggravatur sanguine, licet modum naturae conuenientem sua multitudin rnon excesserit. Certum tiam cst Avicennam statuisse conuulsionis epilepticae speciem quam Vocat non proportionatam ad materiam. Et ea est quae κτ συμ- i, fit qualitate mordaci quae rara est dc eius Galan meminit in locis asscctis in hist. Grammatici, quae vero ab inanitione aut repletione est ea est Ἀτ ιδεοπαθειαν, quamquam 3 τοπους priorem illam quodammodo ad replationem referat. Quod quoniam quaestione dignum reperimus, ab eo non fuit abstinendum. Paulo plenioribus velis soluimus , sed remigrandum est,
cum superius constituerimus explicar cur morituro ex vulnere capiti pars sana conuulsione tentetur. Nam conuulsionis causas generalius eXplicare expedireque portuit, ut ad eas ea conuulsio reuocetur quae Vulneri occasione contingit. Quod dum fieret noua qusdam difficultas oblata est. Nam cum idem forte de singultu iudicium foret, est enim
singultus πασμί. et , aequi 3 1 visiam non est duas conuulsio
nis causas ipsius autem singestus tres aflignare. In quo forte constans in Galen opinio desiderari potuit. Vacillat enim dum modo frigus tanquam quid tertium constituit, modo qualitatem e cruditate resultant . Sic nodus iste disibi uendus fuit, alioqui vix ea dissicultas explicari potuisset. At iis dissicultatibus deuoratis iborius excurrere licuit. Qual1- quam quod nunc proponitur , dissicillimum est ad explicati dum Pauci enim, quos modo sciam , in ea parte elabo
Potissima qus stio est quae nostra ingenia exercere debet, cur sana pars couuellatur, c aegra resoluatur. Cur enim pars
37쪽
aegra non conuellitur potius, deinde resoluitur & elanguet pAc primum nosse oportet, cum nostrum corpus geminum sit, dextra dextris magis consentire, & sinistris sinistra. Vnde illa εὐθυωese , , , 'ἴξιν, toties ab Hippocrate cele-biatum Tamen non desinit magnu esse consensuid extra rum partium cum sinistris, S contra. . Porro cum fiat con Hymberi sensu vasorum communione, operiS societate, teneris si nailitudine, cumque ea qui VlCma Iunt quaeque propinquatri' bis .mum ac maxime assici soleant, non parui refert scire qui resoluta parte Inistra, deXtra conuellatur, versiisque suum principium retrahatur. in posuimus ante duplicem esse consensum, num absolutum, alterum seCundum quid, trecentio Areolares loquuntur Absolutus dicitur cum exempli gratia pro ' ἔς
ponatur dolor capitis' ad cerebrum ipsum nil pertinet cor
poredinia parte communicante praeter laesionem ipsam id est, phia. non tam fit per Communicationem materiae, quam affcctionis& doloris patticipationem. O generis enim similitudinem laeso neruo in parte aliqua , cerebrum , aut musculu tempo. ratis absoluto consensu fit doloris consorS, consentienS particeps Contra , si dolor communicatur per materiam aliquam summissam translatamve, seu sit chor, seu exhalatio seu spiritus, communicatio non absoluta vocari solet. Maxime vero per spiritus ipsos affectum communicari arbitrantUr Galbisui uae opinio maxime placuit Herodoto qui nullam sectam se p. a . qui visus et magis, quam eorum qui spiritibus Omnia tribue a s runt , Graeci πνευ m c ocant Arculanu e Avicenna pl. exempla proponit consensus absoluti, dolorem capitis ex conuulsione, ex dolore iuncturarum, punctura nerui. In iis enim negant quippiam corporeum materiale ad caput rapi, Vt non vapor, non spiritus eo ascendat, sed aut qualitas manifesta , aut occulta, ut vis venenata. Quanquam, qui qualitas sine materia deferri possit Alia est quorundam ratio ab Arculano adducta quae plus habet geni quam ingeni , plus
acuminis quam solidae veritatis. Si licuerit, ea ratio a nobis exponetur. Inter exempla absolutae commu0ionis, possumus, alia multa enumerare. Haec paulo plenius Xplicantur, quod ex iis rationum momenta ad institutum pertinentia Yquirantur. Inter exempla haec erunt. Cum quis
frigus aliquod non mediocre in pedibus sensit, seu nudus in
38쪽
frigido solio inanibulet, si non longe post corygam patiatur,
aut lachryniantes oculos habeat, nunquid id per consensum fieri dicetur An communicatio fit materiei Nequaquam. Item cum reciso cerebro biliosa vomitio superuenit, nun--hi, quid communicatio est materteio Nequaquam Sed simi tib litudo generis, meruorum compassio ad id plurimum facit. Os enim ventriculi insignibus neruis insignitum cum cerebro patitur assinitatemque habet. Nec interest, an dicamus cetarebro laeso praecisoque, aut tu membranis vulneratis tu. multum istum in ventriculo excitari. trisque enim laesis Com. ad vomitio superuenit biliosa ut Galenus docet. Quanquam E
et , rasistrati sequaces in alia fuerunt opinione. Negarunt enim
eam vomendi necessitatem induci posse affecto ore ventritaculi per sympathian , nisi ad membranas affectio pertineret, Meningas enim neruorum principia statuerunt. Et ideo cransam meningem ratione sui id genus nauseas, vomitioneS,sub- Σὸm.I. uersionesque ventriculi inferre posse putauerunt. Et quidam ex recentioribus solis membranis sensationem seu sentiendi actum attribuerunt: quod forte in Erasistrateorum scholam irrepseunt Nec ab re memini ipsorum Erasistrateorum , non ipsius Erasistrati. Nam cum olim Erasistratus eam opianionem de membranis neruorum parentibus tutatus fuisset, c. senior factus eandem repudiauit erebrum enim solum lib. neruorum principium esse affirmauit Ad eam sententiam Macrobius elegantibus verbis ex professo explicat cur cum
cerebrum sit το προύπι, ω ,, et1:ων, ipsum tamen non sentiat,id quod a ratione alienum videtur, ut Cum expers sensus sit, sensum caeteri impertiat. Docetque non eue necesse ut ipsum tanquam primarium animae instrumentum sentiat. Nebrum
quod tactu sui vel hominem torquet, vel frequenter interimit , non suo sensu, sed vestitus sui, id est omenti, hunc infert dolorern Ac satis de communicatione absoluta dictum est De non absoluta exempla apponere non est ne cesse , ut quae satis per se sint perspicua Nec alienum eritti,,, Io Vigoni praestantissimi Chirurgi hoc loco verba usurpare, 'νον haec distinctionem continent, cuius ope aditus erit facilior ad 'f' quaestionis propositae penetralia. Duplicem spasmum con- a. stituit , num materiae analogon , alterum non analogo n.
si, Rursus prius membrum in duas partes diremit, ut spasmus
39쪽
materiei analogus aut sit ab inanitione , aut ab repletione. Videtur autem interpretari spasmum materiei non analogoneum qui absque materia fit. Quanquam paulo confusius.
Partim enim suam omnino proponit opinionem , partim totus videtur ex aliorum opinione pendere. Et cum duas di uisiones proposuerit, nam degustauit tantiam, alteram ne plicatam reliquit. Et ut ex aliorum iudicio nobis aperiat quaeli vis, ratio spa mi qui non est materiae analogus, affert exemplum de punctura a re valde acuta, aut de re perfrigerata. Adducit autem Aphorismum, frigidum ulceribus moro horis. dax, conuulsionem , rigorem denigrationem partibus an 'fert Deinde subiungit, idque fit sine materia. Et quod facit frigus sine materia per simplicem quendam consensum, idem facit punctio siue a venenato animali , siue a re acuta illata. Deinde non ita longe post adiicit, licet superiora omnino probare non videatur, si quis inde spasmus consequatur, eum materie non analogo esse. Id est , materialis ea fit conuulsio, quod & ratione doloris assiuxus in partem fiat, ratione ipsius laesionis in parte ipsa, aut a porri ur humor alienus, aut virus Concipiatur. Et eo consili citat Galenum locus autem Galeni nondum mihi occuriit. Conuulsio au tem quae ob puncturami solutionem continuitatis cruorum contingit, fere semper ab humiditate est Cui loco non est absimilis ille quo vult dandam perpetuo operam V puncta de om-rum partium ora pateant, ut calidum medicamentum affusum UM . per ora vapores educat attrahatque humorem circa locum L , ...
iactum in alto delitescentem. Immo plerisque placet ut neruus transversim desecetur , ut punctim facta laesio virus non supprimat. Facta enim punctim solutione, subsistit resesque fit virus formidabilium symptomaton causa, author Vt dubitem an sit plausibilis ea de re Aphrodisaei opinio. Cum i ii .
enim quaerit cur non ita inflammatio sequatur praecisionem neruorum , Ut puncturam, rem ita disibluit Quia spiritus inaequali punctionis segmento, occurren retorquetur, atque in se coactus stipatur ac recalescit At praeciso penitus neruo spiritus omnis multi abit. Quae verba naagnum quid spirant & portendunt, scd obscurius rem exponunt, ne di-Cam, obscurant. Itaque patet ex Gal. Vigonio etiam in neruorum punctionibus spasmum ' γ νομον , materici parti,
40쪽
cipem esse, siue multa sit, siue pauca, sed sua qualitate eam
molestiam infeci nata. Quantitate enim non tam nocet quam qualitate , cum a natura alichior existit. Et ita conuulsio non analoga materiae dicitur , Cum affectio grauissima est, perpusilla materia existente, ut id quod contingit terrificum non tam materiam causam sui agnoscat, quam qualit tem vi explicabilem, aut partium Communicationem , aut Carundem naturalem Constitutionem Exigua enim mali causa
in neruo est magni momenti Vis enim conuideranda si Nec quaestione indignum est, an cum frigus conuellendi occasionem affert, absque materia id fiat. Id enim volunt fieri illi de quibus Ioannes Vigonius ante. Sed prius diximus ex Galen frigus Graece ο ψυος conuulsionis, causam esse, quod difflationem prohibens neruos repleat, .sic ad repletionem id referendum, sine materia ea conuulso non sit. Quanquam Galenus alio loco aliter sensit. In Aphoris mi enim affectionem nerui a frigore enotrabili profectam ad ipsam refrigerationem retulit , quae cogit constringitque ipsoS neruos, unde conuellendi nata occasio. Verba haec il- h. j lius sunt . Vt non oportet neruorum substantiam a calore ima ibs modico exolui, sic nec ultra modum refrigerari, in numcogi ac cohiberi Melius Graece C. μυάγε oς Κεθ' Et nescio quid in mentem venerit Galeno ut non admittat lectionem vulgarem Hippocratis quae est eiuscemodi Frigidi im, facit conuulsiones , denigrationes , cui sores febriles sed, ita legendum putat, frigidum Tetanos facit c rigore , qui, ipsi conuulsiones, nigredines , febres afferunt sed haec obiter , Nam legimuS, m λειον, ς το υο - Ο Saconuulsionis veram causam esse. An id fiat pc replationem an non, an simplici quodam imodo. sine materiaci ipse X superioribus colliga6.
Explicata consensus varietate , Ut unus absolutus, sine materiei, saltem quae sub sensum cadat, communicatione, at ter cum materia, ad veram rei quae proponitur X plicatio properandum videtur Leui tamen scrupulus animo nostro inhaeret quem eximere melius est,quoniam ad superiorem dis putationem pertinebit Arculanus inter ςteros distinxit cum consensum absolutum, mon absolutum Galenus paulo aliter