장음표시 사용
11쪽
Tnoua, secundum ueterem prouerbium , omnia placent,& uetera, secundum nouum placitum sepe resurgunt, placitura non tum , uerum etiam interdum summopere profutura . Illis curiosi plerunque excitantur, haec a prudentibus ut plurimum approbata, iterum in lucem prodire, quodammodo renasci coguntur. Id mihi saepius Tiberi ornatissime cogitanti, ludiosis plurimum placere, nonnihil etiam, si possim, prodeste summopere cupienti ea demum opinio semper sui , ut cura librorum imprimendo '
12쪽
rum uacaturus, non solum aliquid semper noui palam prodire studerem; sed etiam siqua uetera possent e tenebris,&puluere in delitias, &lucem efferri, eis
obsequium omne meum , meam etiam
omnem operam, ac diligentiam abhib rem. Hoc meum antiquissimum,animoq; infixum institutum seruaui semper nunc autem factum est ut in eo seruando humanita tua,quam omnes norunt, ego etiam
expertus non semel fui, plurimum mihi faueret, large benigniterque conferret. Nam compendium istud omnium earum rerum, quas Logici Philosophi, atque Theologi terminos uocant, quae quidem
legentibus non solum, uerum etiam disputantibus omnino neccssariae sunt, si nunc disciplinis uacantes eorum summo cum emolumento in lucem iterum aspiciunt ire non tam id instituto meo,
quam benignitati, ac liberalitati tua acceptum referre debent. Nec illi solum, ueruego quoque non parum ob id me tibi debere sentio. Quamobrem ne ea, quam tibi pro ea re gratiam habeo, sit ociosa o-la moueanimi gratitudinem prae se ferat: libellum hunc sane accuratius quam antea
13쪽
ita, Duenustius excussium, Ma mendis quantum fieri potuit expurgatum,tuo preclaro nomini dicatum uolui. Sic enimis hoc meum alienum aliqua ex parte me soluturum intelligebam,quando nullum liud uetustissimae obseruantiae in te eae signum tibi praestare possum: eruditorum agmen ab hac tua in me liberalitate percepturum, quanta morum Acilitate,quanta comitate non solum sis ab omni inuidia alienus qui ea quibus caeteri carent,aequissimo animo in publicum proferas . uerum etiam quam omnibus bene
cupias, quid patronus disertissimus uigilias,&operam fortunis tuendis conferas:& uir optimus,quae tua sunt,intellectuS,animique dotibus augendis largiare. Sunt enim in hoc opusculo ea omnia, qu quasi quodam lumine humanum intellectum dirigere queant Nam tripartitum uolumen habet in prima sui parte sextum previa, tum breuia praeludia, quasi
προλεγο ενα, quibus lector tamquam fundamentis utatur ad reliqua intelligenda. In secunda uero ea Omnia dicta,dictiones,&comunia uocabula continentur,quae philicis,uel theologis,in eorum sensibus expli
14쪽
cadis,prae manibus esse solent.Tertia aute
pars in eo consumitur,ut determinet luce
quoque modo nomina Deo diuinisque conueniant ut eius qui in altissimis habitat fulgorem aliqua ex parte contemplari possimus Tu nunc Opus accipe utilissimum, tibique omnino debitum,& Nicolaum tuum tui studiosissimum dili , si cuti facis . Vale Venetiis Prid. EI. Nouemb. M. D. V X X l.
15쪽
Tractatus Primi, qui est de praeambulis qui
Vid sit complexum incomplexnm.& quomodo se habent ad operationem intellectus Cap. l. Quod omnium complexorum ioco plexorum conceptiones reducuturiresoluuntur in conceptionem entis' i est prunu intelligibile Ca ij. Quomodo diuidaturens inens reale, en rationis, in substantiami accidens,in ens secundum se, inens secundu accidens quid sit unum quodque istorum. Cap. iij. Quomodo omnes conceptiones omnium entium quae te- solii itur in conceptionem entis, addunt aliquid supra ens non tamen ab ente diuersum, sed solum specialem
Quod nonam a tam primae impositionis,quam secundae aliqua conueniunt pluribus generibus entium Aliqua uni generi solum aliqua uni speciei unius gnis sol u. Cap.Y. Quod omne nomen secundunt gramaticos est primae impositionis uel secundae. Secundum logicos est primoin tentionis uel secundae. Cap. 3.
TRACTATUS SECUNDI.D. declaratione difficilium diciorum in Logica,Philosophia, Theologia, continet p. cccb. suffcientia sex transcendentium numerus, Mise lentia. qualiter se habeant ad inuicem,quisunt,eu
16쪽
res unum, aliquod veru na&bonum. Cap i De primo transcendente quod est ens .specialiter quo modo diuidatur in actum iotentiam. Cap. ij. Quomodo diuisio entis in actum potetiam intelligaturtiipliciterin quoinodo conuenia enti. Cap. iij. Quomodo dr uisio entis in actum, potentiam est diuisio realism quomodo rationis, quomodo in diuersas res&quomodo non,& quomodo dicatur possibile. Ca. iiij.Q:mmodo possibile dicitur secundum potentiam activamta passivam, non repugnantiam terminorum. Quomodo druilio entis in actum & potentiam est realis iures diuersas. Cap. V. De multiplici acceptic ne horum nominum clasvi potentia,& eorum significatione. Cap. vj. Vnde habuit originem hoc nomen actus, ad quae est se
o modo habet intelligi illa communis diuisio qua dicitur: p est olida actus primus, quidam secundus Ca. vij. De hoc nomine potentia unde traxit originem,&ad quae secundario est extensa,& quo est triplex potetia. .viij- Declaratio eorum quae tali unt acti a potentia ,paL
Quomodo nitelligi debet quod in deo est duplex potetia
ordinata& absoluta,& quaesit istarum quaelibet. Quomodo intelligitur quod aliae sunt potentiae naturales, allae rationales,&harum aliae rationales per essentiam
alia per participationem Cap.r Q io modo intelligatur quod potentiae naturales sunt determinatae ad unum, potentiae rationales ualent ad oppo auo modis dicatur potentia passiua, quid est potetia naturalis, 3 obedientialis Cap. xii. Qid est educi uel induci respectu potentiae passiuae,&quae fori Ceducatur de potetia naturali & quae de potetia de obedientiali,&quibus couenit induci uel educi. Qviij. De secundo transcendente quod est res quibus quomodo conuenit diuelsis. Cap. xiiij. De uno,quod est principium numeri,quomodo cum ente
17쪽
conuertitur,& quomodo differt. Cap. xv. Quare in diuisio in genere quantitatis facit speciale unum cum nomine peciali, non in alijs generib Ca xvj. Quomodo in omni ente cotingit esse unum quod est principium numeri, quomodo non Cap. xvij. Quid addit unum quod est principium numeri super contrituum in quo fundatur,& quid unum quod cum ente conuertitur, quid continuum super illud unu, quid
unum quod cum ente conuertitur luper ens Cap. xviij.
Quot modis dicuntur aliqua esse unum,& quot modis di
Quibus gradatim conuenit maxime esse unum in inter omnia entia deus est maxime unus. Cap. XX. Quomodo conuenit alicui rei esse unum,& multa. a. xxj. Qaomodo ens diuiditur per unum multa Cap. xxij. De quarto transcende lite quod est aliquid, lsio est transcedens,& non aliqu: sin quomodo disserui. t. Cap. xiij. De qutiato transcendentes, quod est uerum irimo quod est quadruplex ueritas, qua aliqua dicuntu uera solum ueritas quae est deus, veritas rerum naturallum, ueritas intellectus ueritas propositionis. C p. xxiiij. Quo se lint praeducta quatuor veritates ad inuice Ca. XXV. Quomodo se habet ueritas uel uerum traficendens ad quatuor praedicta. Cap. XIV j.
De sexto transcendete quod est bonum. Et primo quod est
quadruplex bonitas. Cap. XXViJ. Quomodo bonum trascendens se habet ad quodlibet particulare bonum. Cap. xxviij. De no 1 b.x. pdicamentoruin eorsi'ptinet ad ipsa. Qxxix. Numerusi distinctio ac notitia pdicamentorum C. XXX. Differentia inter sex transcendentia & decem praedicametat bimembris reductio eorum. Cap. XXXj. De significatione& differetia istorum nominum quatuor. substantia naturae si entia quid litas. Cap. xxxij. Quot modis dicitur hoc nomen substantia . Cap. xxxiij. Quot modis dicitur hoc nomen natura. Cap. xxxiiij. Quot modis dicitur hoc nomen essentia,& quid significat siquomodo comparatur ad alia. Cap. XXV.
18쪽
Quot modis dicitur,& quid sigilificat hoc nomen quiddi
Quomodo sunt idem realiter,& differunt ratione substantia natura essentia quid dita . Cap. xxxviI. De nominibus perimentibus ad genus substantiae,& quod substantia dicitur de materia formari toto compos, to Cap. xxxviiJ. Quot modis dicitur materia. Cap.XTUX. mot modis dicitur forma. Cap.Xlmod compositum druiditur in substantiam primamri secundam, quid est primavi quid secunda Cap. xlj De quatuor latinis nominibus. f. essentia substantia subsistentia res naturae. Et praecis correspondentibus , scilicet, sya,VJosis,ypostasis, physis unde imponuntur quomodo distinguuntur,quid significent, quomodo se habent ad inuicem. Cap. xlij. Vnde imponatur Lunde distinguatur essentia substantia.
De essentia, de sya Cap. xlii, De subsistentia νβyossi Cap. xliiij. De substantia, ypostasi Cap. xlV.
De hoc nomine Ics naturae. Cap. XlVj. In quo conueniunt , an quo disserunt quattuor praedicta nomina. Cisp.Xlvij. Luid significent qui b. conueniant, proprie uel similitudinari quonaodo disserunt ad inuicem, haec nomina creatio,generatio, gigni, concipi, nasci, natiuitas in utero ex utero,filiatio, paternitas.
Destribus gradibus entium,&quid sit creatio Cap. xlviij. hi id sit gnatio, corruptio, qui b. conueniant. Ca. Xli X. Quid est generatio, qua cocurrunt ad eam:& quod deoo creaturis conuenit: sed diuersimodeti quod in diuinis sola procelso iij dicitur generatio. Cap. l. De nominibus pertinentibus ad uitam liuentia. Vnde habuit oligine nomen uitet,quib.c5 ueniat&c. a. l . o uita diuiditur in uegetatiuam sensitivam motivam secundum locum intellectivam G. iij. o modo uita diuiditur in aes tuam, contemplativam, quo
19쪽
& quomodo utrumque conuenit uitae . Cap. lilia momodo differt uita contemplativa theologorui philosophorum. Cap. liiij id est gigni: naici oririvi quibus conueniant. Triplex Eptietas uiuentiu respectu suciductionis. m. lv. Muid sugigni, nasci, oriri, quomodo differunt,& quibus
Ruibus praedicta conueniant similitudinarie .m id est coceptio: natiuitas in utero,&sib. csi ueniat Sprie. aeuo modo generatis ex putrefactione conueniat gigni, nasci, oriri. Uid importatur nomine paternitatis, filiationis, & qui
Quomodo aliter fieri conuenit sormae naturae parti accidenti ter consequens generari, igni, nasci, concipi, oririin aliter superposito habenti formam materiam partesin accidentia .modaliter conuenit concipi gigni, nasci,oriri,uerbo diuinoin humano. De pertinetibus ad tertium gradum entium, quomodo debet denominari produci io angeli, animae rationalis, eorum quianimae infunduntur a deo. Cap. lvj. De hoc nomine persona quid significet, inde habuerit originem 'uibus conueniat. Cap xlvij. De noibus quiet conueniunt reb. de ne qualitatis. Ca. lviij. Suffcientia, significatio& differentia specieru quatitatis. mot modis dicitur corpus. mot modis dicitur numerus.
De unitate numeri. De discretione. De numero.
Ωuot modis dicitur oratio. De nominibus conuenientibus mensuris. Cap. lix.m id est tempus continuum,in nunc temporis continui. Cap. X.
id est tempus discretum, tunc temporis discreti. Cap. xj. mi destiuum,& nunc eui. Cap. lxij.
20쪽
Ouid stoeternitas& nunc aeternitatis. Iap η' 'μDe infinito quod potest dici quinque modis. Cap.lxui1. Quod aliquid est infinitum priuatiue aliquid negative dc differentia ipsorum. Capa XV. De nominibus pertinentibus ad res de genere qualitatis: Dpriino quid importetur nomine qualitatis Cap. lxvj. Sufficientiain differentia significantia quatuor specieruqualitatis C. p i yij- De prima specie qualitatis& quomodo se habent ad inuicem habitus Udispositio quae ponuntur in ea. .lxviij. De habestu&dispositione. Quae sint differentia essentiales habitus .dispositionis, ut sunt diuersae species qualitatis. Cap. lxviij. De hoc nomine habitus quot modis dicatur: quo estir dicamentum:quomodo post praedicamentum, quomodo species qualitatis. Cap. lx lx. Qualiter habitus sint in corpore&aia,&ad quid. Cap. lxx. Quot modis dicitur dispositio. Cap. XXJ. De nominibus pertinentibus ad uirtutes& uitia Sc ea tan gentibus , Cap. lxxij. Quid si rnificet hoc nomen uirtus& unde sumptum est Duplex istinctio uirtutu primo in acillitas& infusas, secudo in theologicas&intellectuales,&morales C lxxiij. De si noulis virtutibus in specialiri primo de theologicis in renere, quot sunt, corum susscientia. a. lxxiiij.
De singulis uirtutibus theologicis: irimo de fide quot modis dicitur fides. a. lxxv. De pertinentibus ad fidem. id est simbolum, unde dicitur& quot sunt symbola Cap. xxvj. Quid est articulus fidei Cap lxxvij. De distinctione articulorum quomodo ab inuicem distin
Quomoἡ distinguuntur articuli fidei ex parte credibilium. Cap lxxviij. Distinctio articulorum fidei secundum numerum apostolorum,.eos Ordinantium. Cap. lxxix.