장음표시 사용
431쪽
ii Iod talia iuncta cum nominibus, uel bis participiis, perionalibus uel notionalibus reddu iri locutioiae falsas, unde haec est falsa, edentia est generata, uel generat, uellenexatur essentia est de e sontia, uel essentia est apud ellentia. De istis autem nominibus, quae pure sunt essetitialia est te nendum generaliter, quod omne nonaen essentiale praedicatur de qualibet periona per se, Me omnibus in sinuit, singularuer, io pluraliter, ut uerbi gratia, pater est diuinuas, filuis est diuinitas spiritu danctus est diu uittas Et simul sunt una deitas,& una inuritas in non deitate uel diuinitate S. Momodo nomina essentia liasubriantire in concretopradicen tu in diuinis p. X II. Omina autem essentialia concieta sunt quae ad mo- dum concretorum formas in supposito significat quasi formam in subiecto, ut deus, creator, similia Haec autem generaliter significant diuinam essentiam , sed uandoque supponunt pro eueuxia, quandoque pro persona Et de his genera tuear est tenendum, quod de qualibet persona sigillatim, de omnibus simul praedicat turin singulari,& non in plurali, ut pater est deus, siluis est deus, spiritussanctus est deus, tres persiqnae furit mus deus,4 non res uel plures dii. Momodo nomina essentialia subsantiu media inter ab Irm
cia, concreta praedicentur in diuinis.
Cap. XIII. Omina ueris essentialia substantiu media inter abstia straecta, e concreta dicuntur illa, quae habent modii formam, significationem abstractorum, sed usum, Moesicium concretorum, ut bQnitas,'sapientia, & huiusmodi. Et licet ista sint abstracta, supponunt tamen aliqua do pro persona, personis, tu sicut cum dicimus lumen de lumine, principium de principio, hic supponunt pro personi hi
ita cum dicimus sapientia de sapientiat, huiusmodi simi
432쪽
ia. Et haec nomina sicut abstracta praedicantur de qualisbet persona, de omnibus simul, non pluraliter sed si rigulariter, unde conuenienter dicitur pater est sapientia, filius est sapientia, spiritust anetus est sapietia,& Omnes tres una a pleiatia, non tamen plures sapietis Et ita patet quomodo debeamus uti substanti uis nominibus in diuinis, siue sint abstracta, siue concreta, siue media, quae sientialia
De nominibus adiectivis essentialibus. Cap. XIIII SEcundo dicendum est de nominibus adiectivis. Et quia
.luaedam sunt partititia, quaedam numeralia, quaedane partit tua nec numeralia Primo dicendum est de partiti uis. Secundo de numeralibus . Tertio de allis, quae nota sunt partitiua nec numeralia.
Quomodo nomina essentialia partitiua pradicantur in diuinis. Nomina partiti uadicuntur quae aliquam distinctione
important, ut aliud, huiusmodi, wde talibus tenenidum est quod in neutro genere de nulla personarum dicuntur,comparando unam ad aliam, ut non bene dicere-xui, pater est aliud a filio, quia denominaretur diu ei sitas an essentia, comparando tamen personas , uel quamlibet, uel omnes fimul,uel etiam ipsam essentiam ad creaturas, potestir dicari partitiuum adiectivum de eis n. eutraliter, benedicitur pater,& filius, spiritu si anctus, eorum quilibet,& diuina essentia sunt aliud, uel est aliud a qualibet creatura. In masculino autem praedicantur de qualibet persona respectu alterius, sed non respectu essentiae, quia essentia non distinguitur a persona, unde bene dicitur, pater est alius filio , nominatur distinctio personalis, ted non bene dicitur, pater est aliud, uel alius ab es seritia
433쪽
gruomodo nomina adiectiva numera a praedicentur in diuinis. Cap. X C.
Nomina autem adiectiva numerat in s t. Vnus, duo tres c. Istoiurn au em est duplex tegula generalis Prima est, quod in neutro genere significat diuinam essentiam,& praedicantur de omnibus simul singulariter,& non pluraliter: ut pater, filius,& spiritusta iactus sunt unu uel
una essentia in sceminino, uel in neutro . In masculinis autem sunt personalia, praedicantur de uno in singulari αde pluribus in pluralici ut pater est unus: pater,in fili uxsunt duo. Ita tamen quod ly, duo neutraliter teneatur quia aliter esset falsa secunda regula est, quod talia adiectiva adiective retenta sequuntur naturam suorum substanti uotum. Vnde si substantiu sunt essentialia δε ipsa adiectiva similiter. Et si sunt persionalia, Ladiectiva similiter und haec est falsa. patervi filius sunt unus. Sed haec est uera fuit:
unus deus. Ω modo nomina adiectiva, quae non suntpartitiua necnu--ralia praedicentur in diuini f. Cap. XVI.
Nominum adiectivorum essentialium , quae non sunt
partiti ua,uel numeralia QMedam significant druinae uentiam, nihil aliud conotando: ut ens, bonum,& huius modi talia praedicantur masculinae,& neutraliter de persona qualibet sigillatim singulariter,& non pluraliter, ut paterestens, bilariis,&non boni. De pluribus autem personis posset praedicari pluraliter masculinae in nullo modo neutraliter. Et sic postumus dicere quod pater,& filius sunt duo entes, uel duo boni masculinae. Sed neutraliter non possumus diceres, quod sint duo bona, uel duo eniti; quia essentiae distinctio nominaretur Alia aut e nomina important essentiam aliquid con notando, & quaedam quidem poesitive, Qquaeda priuatiuὸ positi u Equidem dico, quia quaedam con notant flectum in creatura , quaedam quidem inhabitu. talia dic uutur de deo ab sterno: in deo: gici-- dia tuc
434쪽
tur ab aeterno iustus,&misericors, whuiusmodii rata lamcon norant effectum in actu,ut iustificans, miserans, Juiusmodi.& talia deo conueniunt,&de deo dicuntur solum ex tempore. Connotantium autem respectum quaeda cori
notant respectum personae ad personam, ut limilis qualisi& talia personis ab aeterno conueniunt,4 praedicantur de qualibet persona sigillatim singulariter, non pluraliter vi pater est similis filio:& non limites. De pluribus autem pret dicam pluraliter: unde bene dicitur, pater& filius sunt
similes . laedam autem important respeetum ad creatura, connotant, ut refugium, hoc etiam con notando essectum in creatura,& de istis satis dictum est. Quaedam autesunt nomina,quae aliquod conotant priuatiuὸ ut aeternus, quod nihil aliud est,quam ens carens fine,& principio. Immensus,quod den0tat abnegationem mesurae,& huiusmodi,& nihilominus significant diuina essentiam. Et talia nomina dicuntur de deo ab aeterno, conueniunt essentiae M personae,& praedicantur de omnibus simul,& diuisim,acceptis singulariter Mn5 pluraliter. v pater est aeternus, filius est aeternus, spiritussanctus est aeternus Unde secundu Athanasium,non tres terni,sed unus aeternus Patet ergo quomodo uti debeamus nomini biis est entialibus in diuinis. tana substativis quam adiectivis. Et quae dicta sunt pro maiori parte haberi possunt per doctorem comunem, prima parte' 39. in diuersia articulis. Quorsint modi nominum personalium, o quomodo pro dicentur in diuinis. v. XVII.
NVne dicendum est denominibus personalibus, quo
rum est quadruplex disserentia. ardalia enim dicu-tur de una persona solum, singulariter, ut patier respectu atris, filius respectu fili, spiritu illanctus e pcctu spiritus sancti Accipiendo spiritum sancturi proprio laeterminato nomine personae tertiti diuinis procedent si duobus. Quoddam est etiam non1e in diuinis , quod pi aedicatur de duabus personis solis diui sim,& conranctim, tantum singulariter non pluraliter ut hoc nome principium spiritu G
435쪽
sancti conuenit patrii filio: ut bene dicitur, pater est principium spiritussancti, pater uilius sunt principium, non duo principia spiritussancti Est etiam nomen in diuinis, quod dicitur de tribus personis simul, non de una , uel duabus solum.& dicitur singulariter ωnon pluraliter. Vt hoc nomen trinitas, quod de una persona sigillatim dici potem sed non de omnibus simul, quod est ideo, quia importat essentia unitatem,& trium personarum pluralitatem. Vnde secundum Isidorum trinitas dicitur trium uni, las. Alia nomina sunt, quae praedi catur de singulis personis singulariter solis, & de pluribus pluraliter solis vespersona, suppositum, hypostasis,chuiusmodi. Vnde benedicitur pater est suppositum: persona,vel hypostasis non autem pater est perlona. Item bene dicitur,pater&filius sunt duae personae, non una persona,4 sic de alijs. Quotot mori notionalium is quomodo pradicentur in diuinis. Cap. VIIQVantum autem ad nomina notionalia triplex est di
serentia. Quia quaedam sunt abstracta, ut paternitas,si - liatio, spirabilitas,&huiusmodi. Et omnia talia praedicantur de diuina est entia, ut diuina essentia est paternitas, sic de aliis Alia sunt concieta Concreta aute nunquam prς dicantur de essentia, sed solum de persona ut haec est falla est entia est generas uel generat,vel est genita sed pater est generans, filius est genitus.& sic de alijs. Item nominum notionalium,quaedam praedicatur de una persona, ut generans de patre, nascens de filio, spitatus de spiritu secto. Quaedam de duabus, ut spiras de patie filio. quia spirant spiritum sanctum. Quaedam de omnibus praedicatur, distinctim iam quaelibet persona distincta ab alia distincta est. Ex dicitis patet aliqualis doctrina, quomodo ac cipi,& dici,& praeda cari debeant nomina propria deo conuenientia in diuinis . siue sint essentialia, siue notionalia ,
436쪽
Lua rationeo qualitero qua nomina transsumpti
Nomina alite, quibus utimur in diuinis, luce sunt transumpti hic nactaphorice dicta in scripturis quas in- fi ut sunt.d de omnibus singillatim non est multum utile reddere rationem . Ut tamen de consimilibus, laucis de alijs pluribus detur documentum aliquod renerale. Accipiemus in nominibus illa,qUς deo metaphorice propter similitudinem alicuius conditionis,uel proprietatis dicuntur Igitur secundum Damasce quamuis deussiit in figurabilis implicissima natura nihilominus in scriptum dicitur habere oculos,uisum, palpebras, quia suam uirtutem considerativam,& cognitivam nihil euadit. Aures&auditum, qui aut propitietur supplicationibus clamorum nunc imploramus. Os, labia,& fauces quia illa nobis reuelauit, quae hommes per huiusmodi organa exprimunt,&ostendunt. Guttur, gustum; quia in nostra iustitiae operibus delectatur,r aquam in gustu Nares,&olfactum;quia tanquam odor suauillimus ei placet, quicquid sibi ea Libet nostrae deuotionis affectus. Faciem quia per eius praesentiam, uirtutem diuinus sermo nobis insinuaturmam persona in facie declaratur. Manus, brachia repraesentantatis sublime de insuperabilem operationem: na& nos hvritimodi organis talia operamur Dextera certiora,& digniora dei insinuat Vnde per dexteram iurare dicitur quando erus immutabile consilium denotatur. Frequente; pauneribus subuenit, indigentibus auxiliatur, ideo pe es habere dicitur.ostendit enim talem a um,quem solent bona me operari pedibus uel incessu. pectus, cor habere dicitur propter cognitorum& secretorum iugem, cordat ionem, Ventrem,& viscera i illam qua operatur
in nobis misericordia, compassion Irasci dicitur, freviere propter odium malitiae, institiam quam infert peccanti Dus ultionem Dormire dicitur,t obliuisci propteranturiar penae dissimulationem, remissioue. Vnde uin
tot modis per sua beneficia nostra suppletur indigetia,mi
437쪽
re humario me in bra diuersa in scripturis sacristabi attribuuntur. Multa alia sunt, quae deo metaphorice conueniunt, quorum notitia per simile potest ex dictis haberi. Vnde de nominibus metaphoricis haec dicta sufficiant. De nominibus Deo conuenientibus in assumpta humanitate. Cap. XX.
D nominibus autem filio conuenientibus in humani eate assumpta, docet sic Isidorus in libro et hymologiarum . . cap. quis DChristus in scripturis multis modis uocari consueuit. Dicitur enim Christus quasi chrismate unctus, eo quod prae cunctis consortibus omnium gratiarum cinctiis est plenitudine. Dicitur tiam Iesus hebraice, Sother graece,Saluator latine, eo quod multis etibus misesus est in salutem. Messyas autem dicitur, eo quod omnis prophetalis facerdotalis,®alis dignitatis priuilegio sit diuinitus insignitus . nam mestras unctus dicitur. Dicitur etia Emanuel, id est nobiscuteus eo quod Deus per virginem natus in carne apparens nobis se colunxit. Dicitur caro factum, quia uerbum est, inquantum a patre nascitur in aeternitate. Sed caro inquantum a matre nascitur in temporis mutabilitate. Similiter dicitur nigenitus irimogenitus, quia patrisin matris sui unicus, ante quem nullus, post quem nullus alius. Dicitur etiam principiu, quia per ipsum pater omnia fecit. Frnis, quia in ipso, ter ipsum omnia sunt, Sciunt. Os Dei, quia per ipsum Deus milido loquitur. Manus, quia per ipsum rerum uniuersitas continetur Via, quia per ipsum ad bravium peruenitur. Vita, quia in ipso uiuitur Veritas, quia nec fallit nec fallitur. Fons, quia omnis boni origo indeficiens , omnes reficiens sitientes Multa alia nomina dicuntur de Christo, quae ibidem explicat Isidorus, in quibus, in istis quaedam Christo proprie, quςdam metaphorice conueniunt, de quo sine ulteriori perscrutatione in ipso, qui est finis omnium, sinecternamum loquendi imponamus . Nam patet omni uim diuinorum nominum aliqua generalis explicatio supra posita,& quantum ad nomina propria, quantum ad meta
438쪽
phorica, quantum ad illa,quae sunt Christo conuenien tia, in quibus quo ad illa, quae sunt insusEcieter dicta indul
geatur scriptori Et si quae bona sunt, reddanzur gratiarum actiones creatori. De quo dicit Bernar. quod est immutabilis ratio creans mentem ad se participandum,uiuificans adsentiendum, assiciens ad appetendum, dilatans ad capiendum, iusti scans ad promerendum,accedens ad gelum, fecundans ad frudi um, promouens ad bonitatem, diriges ado uriatem, roborans ad uirtutem, formans ad beniuolentiam,modi ficans ad scientiam, moderans ad sapientiam, uisitans ad desolationem, illuminans ad cognitionem, perpetuans ad immortaritatem, implens ad sinlicitatem, circundans ad securitatem . Qua amat ut charitas, nouit ut ueritas, sedet ut aequitas, dominatur ut maiestas, regnat ut princeps, medetur ut Calus, reuelat ut lux . Cui honorvi gloria in sicula saecul OIum,
439쪽
I Libri distam pa*'Aldo, chesi trotiano
Armando Bellovisi decla alio disti ciliuni terminorum Theologis philosophiae atque Logicae g. Lo s. 4.Ataonius Pedianus Comnae m.in rationes M. T.C. g. se Aminia fauota Bostareccia di Torquato Tasso con Tigure, a
hreuiarium Romanum, ina Roma. s. OBernardini Tomitan de Laudibus venetorum, g s. Comedi Straccioni de Commendator Annibal Cato. a.
Agnella di Cario Turchi, Catechismo Latino con figure, 8. f. Idem Volgare figurato, in . s. Censorinus de die Natali, ab Aldo Manutio Iuniore emendatus, 3. s. aDe perfectione hominum, Philippi Mocenici,sol L et s. De Natura D smonum, Io Leurentii Ananiae, s. De ae sitis per Epistolam, Aldi Iunioris 8. s. me Senatu, di Antiquitatum Romanarum, Pauli Manutii, in s
rire an e instem concla Cypia o lingua Oscana, e Latina
440쪽
Germani Audberti venetiae . . nu Oua. Hieronimi Faleri debelio Sicambrico, . Herculis Clofani Comm .in Ouidri Metamorpti. S.Iouiis Rapiti denumero Oratorio, in fol.
c rartiones M. T.C. Pauli Isanutii Comment primo, secondo, de tergo tomis, fol. Orto graphia Manutianam tauOlenuoua. 1.