장음표시 사용
401쪽
De nominib. secundarum intent. 337
Darticulare uel individuum substantia dicitur,ue uocatur hoc nomine, hoc aliquid, quassi per se ens, ut quasi per se aliquid existens completum. Et ita patet quid significent, in quo conueniant. In quo disterant haec duo, scilicet suppositum, S hoc aliquid. Luid importetur nomine suppositi, θ' quot modis dicatur. Cap. CCLXXXIX.
AD pleniorem horum noti iam sciendum primo de supposito, quod suppositum dicitur quasi sub alio positum, quia scilicet naturae communi supponitur. Suppo fiatum enim dicitur respectu naturae comunis, cui subicitur. Potest autem aliquid poni sub alio genere substantiae dupliciter. Vno modo sicut in serius particulare supponitur superiori uniuersali, in quo continetur natura communis,
ut Sortes homini ita tamen quod inferius sit per se subsistens, superius autem subsistat solum per inferius. Et sic est: propria locutio de supposito in sic nomen suppositi conuenit solum particularibus suppositis de genere substantiae,& sic loquimur hic de supposito. Alio modo supponitur aliquid alteri ut concretum abstracto,& sic supponitur homo humanitati,& tuc homo dicitur suppositum, lulm nitas autem dicitur natura. Et quia tam in genere substatitiae, quam in generibus accidentium inuenitur c Ocretum, Mabstractum in uniuersali,& particulari: idcirco suppositum,& nomen suppositi sic acceptum pro concretri matura accepta pro abstracto, conuenit particularibus generibus substantiae. Vnde dicimus quod Sortes est suppos ii, quia accipitur in concreto, Sorte itas est natura, quia accipitur in abstracto. Conuenit etiam uniuersalibus, unde sicut homo est suppositum, quia accipitur in concreto, humanitas autem natura, quia accipitur in abstractoci ita
est in generibus accidentium o Vnde accipiendo suppositum pro concreto, album erit suppositum, albedo autem, quae est abstractIm erit natura. Haec aurem supposita cum nihil in nisi concretari sunt Ia
402쪽
in triplici disserentia sicut superius dictum est in cap. ci
g uia imparietur nomine hoc aliquid,'quibus conuenia Cop. CCXC. Quantum autem secundo ad rationem,&modum haeus nominis hoc aliquid. Sciendum quod aliquid -- inuentum est significativum essentiae, quae quidem essentia uirtute huius pronominis demonstrativi hoc significat,ut signata indiuidua Significare enim hoc aliquid nihil aliud est quam significare substantiam signatam. indiuiduatam, de cuius ratione sunt duo. Primum est quod possit per se subsisteres, existere,, ideo ab
eius ratione excluduntur accidentia, quae non possunt per
se subsistere,vi existeres, sed in alio, mi deo non possunt dici hoc aliquid . Secundum quod habet est compi
tum per modum totius in aliquo genere, uel aliqua specie substantiae. Et ideo parteSquantitutivae,ut pes uel manus in homine, uel partes formales, ut anima, corpus , excluduntur a ratione formali huius,quod est hoc aliquid quia non habent esse per se completum, sed tu toto, quod tamen intelligendum est quamdiu palles sunt in toto,&coniunctae toti, uel toto, quia de diuisis a toto, uel separat: sabinuicem secus esset, ut dicit philosophus in praedia camentis, pes, manus, huiusmodi magis nominant partessii bstantiarum, quam substantias primas,uel secundas quia non participant naturam cona plete alicuius speciei.
Et ideo nota quod aliqua dicuntur hoc aliquid a duplici proprietate, scilicet quia possunt per se subsistere, chabent esse completum in aliqua specie substantiae, sicut individuum, sic Sortes dicitur hoc aliquid,& haec est propria acceptio huius, quod dico hoc aliquid Alia dicuntur hoc aliquid ab unica pioprietate, scilicet ab ista, quare habere, esset per se subsistens, licet non habeat esse completum in aliqua specie substantiae. Et hoc modo anima, quae non est species, sed pars speciei scilicet
403쪽
humanae, quamuis non trabeat esse completum in specie determinat . quia tamen a corpore separata potest
per se subsistere potest dici, dicitur horali dEt idem potest dici de partibus quantitatiuis ephratis toto, quia tunc habcnt rationem totius , C et Leexistentis, ut de pede uel manu ret cisiis. Et quia in utrisque partibus deiicit una ratio huius, quod dico, hoc aliquid adcirco non a proprie dicitur hoc aliquid de anima , uel de partibus quantitatiuis actua toto separatis, cui de indiuiduis substantiae habentibus esse completum in aliqua specie substantiς potentibus per se subsistere. Et sic patet in quo differant ista duo nomina supposivum, hoc aliquid, in quo conu
niant. Conueniunt quidem in hoc quod utrumque tam suppositum, quam hoc aliquid dicunt individuum in e- ne te bubstantia sed suppositum dicitur individuum Σ-sistens, habens esse completum in genere substantia per respectum ad naturam communem, quae in eo,& in multis aliis reperitur. Sed hoc aliquid proprie quantum ad duas conditiones dicitur individuum generis substantiae per se subsistens, habens esse completum in specie substantiae, ut Sortes. Secundum unam conditionem uero&non ita proprie dicit solum ilhid, quod in genere sub stantiae potest per se subsistere, qua nauis non habeat in aliqua specie esse completum sicut animal rationale, in nullo autem istorum hoc aliquid dicitur per respectum ad
naturam communem. Ex hoc apparet quod quamuis ani
ma separata possit esse hoc aliquid, tamen non potest esse suppositum aliquo modo, sed ei competit in coniuncto, ut sit illud, quo suppositum subsistit, tanquam forma par. iis, scilicet corporis Ex quo etiam patet quod suppositum, hoc aliquid non dicuntur de aliquo indiuiduo accidentium, nec de parte aliqua indiuidua alicuius totius in 'enere substantiae quamdiu est coniuncta toti. Breuis
404쪽
Breuis recolit Aio omnium nominum pertinentium ad indium dua omniκm generum quid importent unde sumantur. EN quomodo differant Et sunt Lia particularemdiutum m , singulare , res natura, suppositum , hoc aliquid , opsasi Cap. CCXCLEX hoc,&ex praecedentibus patet, breuiter colligi
potest conuelli eritia, .disserenita omnlum nominu significantium individuum tam in genere substanti et 'iram in generibus accidentium, siue sint nomina primae intentionis, siue secundae. De quarum conuenientia,&HERrentia dubitatio, ut communius in usu conueniunt, esse potest. Et sunt ista, scilicet particulare, individuum, singit lare ,res naturae, suppositum, hypostasis, persinaa, hoc aliqd. Quia a qua istorum communia sunt generibus substatiae, accidentium, sicut ista particulare, individuum, singula- Te, tamen iste Iunt ratione diuersa. Nam i et esse particulare dicatur per respectum ad naturam comunem, aliquid dicitur oer respectum ad naturam communem sine respectu ad proprietates,& ad accidentia. Et quia sic semper particulare a natura communi exceditur, ideo ab ista duplici conditione tam in substantia, quam in accidentibus sumtum est hoc nomen particulare. Aliquod autem particul re habet respectum ad naturam communem, Mad accide tia,&ad proprietate S simul, paenes istum respectum ista
duo nomma, scilicet individuum, singulare, sed diuersaxatione, quia individuum dicitur inquantum est in se in diuisum, sed singulare inquantum est ab aliis diuisum, ut homo diuisus a consortio, uel uita ab aliis singularis dicitur: Sicut autem haec dicuntur de substantia in accidentibus, ita de toto,& de partibus. Alia autem dicuntur solii de indiuiduis generis substantiae, de toto,in non de pallibus proprie, nec aliquo modo de accidentibus, sed differenter sic dicuntur, quia prout particulare substantiae non habet
respectum ad iraturam communem, pi cis nominatur nomine primae intentionis, hoc, scilicet nomine res naturae. Nomine
405쪽
De nomini b. secundaru intenti gi
omine uero secunda intentionis hoc nomine supposit si
inquantaim stipemus subsistit in eo, sed inquantum ossistit habet esse complerima, nommatur hoc nomiarchoc aliquid proprie, licet aliter large dicatur de partibus separatis. Vt autem particulare generis substantiae habet respecta non solum ad naturam communem, sed etiam ad accidentia,& proprietates, sic tale particulare nominatur nomine primae intentionis in nominibus stubstat iis hypostasis, sed in substantiis naturae tellectualis propter dignita talem, oenobilitatem habent speciale nome,&dicu tu persisna. De nominibus secundarum intentionum pertinentium adgenus qualitatis, et specialiter de attributo Cap. CCXCII.
NVnc dicendum cst de nominibus secunda intentio
nis, quae conueniunt rebus de genere qualitatis. Et quia tanum est specialiter ignotum,& dissicilius, quod dicitur attributum,quod singulariter dicitur de indui id uis, deo de illo solo hic determino, cuius usus est apud theologos, secundum quod debent in deo esse multa attributa sicut iustitia, sapientia.& huiusmodi. Est ergo intelliget: dum quod nomen attributum suinptum est a tabuendo, non ab lute sed a tribuendo ab alio Vnde attributum dicitur quasi ab alio triblitum, ut cum aliquis illud quod uidet in aliquo, attribuit alteri, propter hoc quod ex illa reuisse,& cognita cognoscitur aliquid si e tale in loco, cui illud attribuitur, sicut si cognoscerem leonem fortem esse, quia habet magna, grossa brachia,& cognoscere Sortem habere proportionaliter magna brachia, coguoscere in Sorte esse fortitudinem,& sibi illam attribuerem, sic fortitudo attributa Sorti posset dici attributum. Ex his autem, quae in creaturis sunt, cognoscimus aliqua talia esie
in deo, ideo ea, quae excreaturis deo attr: buimus , attributa deo dicunturi Sciendii est tamen quod aliqua in deo esse
cognosci ilaus I cI eam ras, aliqua uero a creaturis Per creaturas coii oscimus esse in deo simpl: citatem, immuta talitatem,& huiustacdi,quae nullo modo sunt in creaturis
406쪽
sed per creatuias ea esIe in Deo cognoscimus . A creatura autem cognoscimus aliqua esse in Deo dupliciter uno modo ab eis, quae sunt de essentia creaturae, sic cognoscimus in Deo esse subst antiam,& huiusmodi. Alio modo ab eis, quae non sunt de essentia creaturae, sed sunt quaedam accidentales perfectiones superaddita essentiae,sicut scientia iustitia, in uiusmodi, loc modo cognoscimus in Deo a creaturis esse sapientiam, bonitatem, iustitiam,&huiusmodi Prima quae attribuuntur Deo per creaturas, Ec in creaturis in sunt,& no dicuntur attributa proprie, sed solum larga nominis extensione, quia non sunt ab alio, sed solum per aliud attributa. Similiter secunda attributa, quamuis ab alio tribuantur, quia tamen dicuntur non ab alio, cum non tributuatur quasi aliquid superadditum,proprie attributa non sunt. Tertia autem attributa solum proprie attributa sunt. Ex quo patet quod tria dicuntur esse de ratione attributi proprie dicti Primo quod ipsum quod dicitur attributum habeat sub se aliquid, cui ut subiecto fiat attributio, sicut iustitia attribuitur homini. Secundo, quod sit quid nobile, mad nobilitatem pertinens , sicut
quod melius,vel nobilius sit habens non habente. Tertio quod aliquo modo inueniatur in creaturis. Prima conditio deficit in essentialibus . in priuatiue diectis. Secunda in his quae dicunt imperfectionem. Tertia in illis , quae nore periuntur esse in creaturis sicut ternitas, ideo relinquitur quod attributum dicatur solum de nobilioribus qualitatibus,ut sunt sapientia iustitia, huiusmodi. Et hoc de qualitatibus,' de nominibus secunda intentionis qualitatem importantibus dictum sussiciat,in de attributis sic acceptis agitur in primo scutentiarum dist. secunda.
De nominibus fecundarum intentionum, qua conueniunt e nera relationis p. CCXLII I.
1 Fodo restat videndum denominibus secundae inten-LVationis, quaec si ueniunt relationibus, his, quae sunt cic genere relataonis. Et qaia num tale nomen habet V-ium comunem. specialem dicti cultate apud theologos,
407쪽
De nominibu ecundarum intent. 3 3
ponitur& dicitur in diuinis, scilicet hoc nomen noti a quo hoc nomen notionale descendit, ideo solum de his duobus dicendum est . Et primo de notione, secundo denotionali Circa primum dicenda sunt quatuor. Primo dicendum est quid sit notio, unde dicatur,et quomodo se habeat ad relationem & proprietatem. Secundo quae notiones personales, uel person , quae sint,ia quae non .Tertio quae sint conditiones requi illae ad hoc, quod aliquid sit proprie notio ua diuinis . Quarto quot fuit notiones Mearum sufficientia.
suidsi notis, unde dicatur, o quomodo se habeat ad relationem is proprietatem, o quomodo conuenianto quomodo disserant. ' Vantum ad primum sciendum quod hoc nomen no Vtio a noscendo dictum est . Non quia noscatur, sed, quia noscendi, .coi noscendi prmcipium est, ut aliquid per aliquid cognoscatur . Et quia quaedam relationes sunt in diuinis , quae sunt principium Ozi oscendi diuersas personas, idcirco i, otiones dicuntur. De quibUS una cum quibusdam aliis ut liabeatur notititia plenior sciendum quod notio, proprietas relatio, eidem rei conuenIlit,&idem aliqualiter sunt realiter, ut pateriaitas est notio proprietas,& relatio patris . Sed quantum ad aliqua diffe- Ium,Sc hoc tripliciter. Primo quantum ad rationem sis nificationis, quod sic uideri potest . Quamuis enim paterni tas in patre eadem realiter existens,lit notio, pr Cprietas,&relatio, tamen ratione diuersa, quia notio dicitur, In quan tum est principium t male innotescendi patre na. Dicitur autem proprietaS, in qua tuum soli conuo iit patri. Dicitur
autem relatio secundum quod pater refertur ad filium . Et ita quamuis sint idem realiter, tamen differunt illo modo, quantum ad rosae significationis Secundo differunt quatuad ordinem intellige di, qui cu ihil possit eis principia innotescendi aliquid, nisi sit sibi propriis ideo intellectus proprietatis est prior intellectru notionis . Vnde primo intelligitur, ut proprictas, qua ut notio,&quia nilii est pro
408쪽
prium alicui rei, nisi sit distinctum ab alijs,Mindiuinis hosti distinctio, nisi per oppositione relationis, intellectum
proprietatis oportet quod prccedat intellectus relationis, sic quamuis paternitas sit notio, proprietas, relatio: tame intellectus relationis praecedit intellectu pioprietaris, intellectus rationis i proprietatis intellcctum notionis in eodem realiter Tertio,aut disserunt quantum adnui uerum quia notiones stria quinque, scilicet paternitas, siliatio, processio, innascibilitas, communis spiratio. Harum autem quinque notionum qua Nor sunt tantum proprietates quia illae sunt solum tantum proprietates, quae viri personae per se tantum conueniunt, ut paternitas
innascibilitas conueniunt soli patri, filiatio autem soli filio,& processio soli spiritui sancto Communis autem spiratio non potest dici proprietas, nisi secundum quid, cum sit duorum, scilicet patris iiij. Harum autem quinque
notionum quatuor sunt tantum relationes scilicet Paterianitas, siliatio, processio, communis spiratio Innascibilitas
vero non est proprie relatio , nisi per reductionem, secundum quod negatio reducitur ad genus assirmationis, ut non homo ad genus hominis. 'o quot tradiclarum proprietatum sint personales , o qua is quot si/ntpersonae Cap. CCXCI I. SEcundo sciendum est ulterius, quod harum quatuor
proprietatum aliquae sunt personales personae, aliquae non sunt personales, sed blum personae Personae, personales sunt illis, quae in persona soli personae conueniunt, ad modum differentia substantialis personam illam constituunt, istae sunt tres tantum, scilicet paternitas, filiatio, procestio Paternitas enim soli patri conuenit, patrem constituita Eodem modo se habet filiatio ad illium, processio ad spiritum sanctum . Innascibilitas enim soli patri conuenit, scd personam patris non coi stituit. Vnde quamuis sit proprietas personae, non tamen est personalis . Proprietates autem persona dicuntur quatuor, scilicet unascibilitas, paternitas, filiatio, processio.
409쪽
De nominib.secundarum intent. 343
processio. Communis autem spiratio non est proprietas, per consequens non est proprietas personalis, vel persona, quia non est unius sed duorum scilicet patrisin filij. Tria requiruntur ad hoe quod aliqui sit notio, θ' qua mei ta tria . Cap. CCXCV.
f his potest faciliter patere tertia conditio,&ratio istarum notionum, quae talia est. Ad hoc enim quod in minis aliquid possit dici notio, tria requiruntur. Primum est, quod pertineat ad originem, quia persona solum rationibus originis distinguuntur. Secundum est, quod per- tineat ad dignitatem , quia persona est suppositum distinctionum proprietate ad dignitatem pertinente. Tertium , quod dicat aliquid speciale,quia commune non potest D se principium sufficiens innotescendi alicui singulari, speciali. Et hae sunt tres conditiones de ratione no-
Sufficientia θ ni erus quinque notionum, cur non possint esse plures vel pauciores Cap. CCXCVI. P Raedictis omnibus suppositis faciliter patet istarum
notionum numerus in sufficientia, quae sic sumitur Hoc quidem quod in druinis ad originem pertinet, potest significari, vel affirma tmes, vel negative . Si affirmative, vel dicetur secundum rationem principij, ut a quo alius
luel secundum rationem eius, quod est a principio , ut qui
ab alio . Vtrunque autem istorum dicit originem in com-nauni, unde neutrum potest esse notio. Oportet ergo, quod determinetur quo ad specialem modum originis, quae non potest esse nisi duplex, ut probatur, idest ex modum naturae, per modum amoris, .secundum utrunque habemus duas relationes . nam quae designat rationem principit,&aliam quae designat rationem elus , quod est a principio , sic sunt quatuor notiones Duae quantum ad modum originis, scilicet Paterni ing
410쪽
'uae designat rationem principi j.in eius a quo alius, Destin olo patre. Et filiatio quae designat rationem eius, quod est a principio, quo ab alio per modum naturae,in est in selo silio Alis duc sunt quantum ad originem per moducimoris, scilicet communis spiratio, quae designat ration Eprincipii, S a quo, uel a quibus alius. Et sic est in patre, M tilio processio,quae designat ratione eius, quod est ab alio, uel ab aliis, semper tamen per modum amoris, sic est solum in spietitu sancto. Si autem pertinens ad originem si Gnificetur negatrue, tunc uel negatur ratio principi j, uel ratio eius, quod est esse a principio . Si negetur ratio principij, non est ad dignitatem pertinens, rideo non potest si se notio. e non esse principium alicuius personae diuinae Si negatur ratio eius, quod est a principio, uel in speciali, uel in genezali. Si in speciali, non potest esse notio, quia quanto assirmatio est magis specialis, tanto negatio Oppo sita habet magis de entitate,& magis est ens, ut uerbi gra
tia, sic ut haec assirmatio est homo, taquam specialis, hoc est amma tanquam generalis, magis habet de latitate no homo, quantum non animal,quia plura destruuntur ad nocinimal,quam ad n O hominem. Vnde non animal destruit non rnem sed non homo non destruit animal unde haec est Mera*specialior negatio plus habet de latitate, quam generalior,& quanto affirmatio est specialior, tanto negatio ei opposita habet plus de entitate. Si autem negatur ratio eius, quod est a principio in generali, sic erit negatios pecialis . ad dignitatem pertinens, faciens notionem patris. erit innascibilitas per priuationem natinitatis, qua importatur non esse ab alio. inia importet hoc nomen notionale, requibus con
ueniar Cap. CCXCVI. Vantum ad hoc nomen notionale sciendum, quὁdficius habet innotionale ad notionem, ita Thabet notio itale dia otionem. Et ideo satis potest haberi expositio uocabuli ex dictis in cap. de notiona