Henrici Regii Ultrajectini Fundamenta medica

11쪽

NOBILISSIMIS, AMPLIS SIMIS, O PIn

DENTISSIMIS VIRIS,

D.D. COSS. QSENATORIBUS

Inclyta Civitatis

ULTRAJECTINAE

Uum primum ad

Professionem Medicam Vestro Decreto fui vocatus, id negotii mihi serio datu credidi, ut brevem facilem, Mutilem,pro virili ad Artem nostram Auditoribus ostenderem viam Idque facile obtineri posse speravi si superflui amputatiS,8 obscuris dilucidatis, sola necessaria dc siissicientia totius Medicinς praecep ta,accurato ordine, absque ullis verborum di inanium disputationum ambagibus, perspicue proponere,eorumque usum exemplis ostenderem. Vbi enim, demtis supervacui heterogeneiS,sbia necessaria methodice proponuntur,necessarie justa oritur brevitas,quq

ablatis difficultatibus facilis tande

12쪽

propositis exemplis, etiam utilis evadit Tentarunt hoc ante me Viri multi,ingenio praestantissimi. Verum,quod pace ipsorum dixero, propter obscuria

orem ipsorum philosophandi ratione, non satis feliciter id hactenus praestitisse videntur Mustum egerunt, inquit Seneca, qui ante nos fuerunt; sed non per errent. I gultum adhuc rectat operae , musitan re reflabit. 'sime ulli nato post mille secula incideturoccasio aliquid adhuc adjiciendi. Cum itaq:jam a paucis annis, major in Philosophia lux hoc beato nostro seculo, per

principia quaedam antiqua, clara, facilia Nubivis obvia , nunc accuratius in usurn revocata clarissime affulserit, multo felicius id hac tempestate tentari posse existimans, manum operi admovi: Ac universam Medicinam ad valitudinis Cognitionem, Curationem, quae unica sunt Medici officia,

13쪽

methodice revocavi. Difficiliorum morborum ac synatomatum facilem S intelligibilem rationem reddidi. Eorumque medelam haud operosam, iis ficientem tamen, explicui. Obscurissimas edicamentorum facultate e

planavi Physiologiam vulgarem , in

Elementis, TemperamentiS, Partibus, Spiritibus, Facultatibus,, Functionibus e vulgi opinione consistentem, ex agro Medico,utpote Vere physicam, dolia Physica antei ci am,ac proinde hic alienam , penitus eliminavi MC- dicationibus prςcepta medica dilucida- Et ut verbo absolvam, omnia universae nostr Artis mysteria, etia abdi

tissimari difficillima perspicuas faci

lia reddere tentavi. Attamen, si quis Ο-rnnes difficultatum scrupulos nondu ex ea plane sublatos existimet illi ego, ut haud magnopere adversor cita mag

14쪽

nam saltem eorum partem jam sublatam, di majorem indies hac methodo sublatum ir1, certo confido. Principia enim illa antiquissima , quibus utor, sicuti sunt facilia , intelligibilia, Mubi vis obvia cita magna cum utilitate omnibus rebus facile accomodari posse sunt ut in Physicis FundamentiS,quibus totam rerum universiitatem, quanta quata est,antehac breviter eXplicui, di ad omnes alias disciplinas,sed praecipue ad Medicinam,cXpeditam di compendiariam viam stravi, ostendere fui conatuS. Cum vero Vestra Munificetialiterarium hoc otium, quod has cogitationes mihi suppeditavit, quam liberalissime largiatur , officii mei esse credidi, hanc meam qualemcunque pellam, qualia Medicina describenda, dilucidanda, & levanda sum usuS, O

bis charissima: antiquisissimς meae

15쪽

DEDICATIO

Patriae Patribus , in aeternum humillima observantiς, di officiosae pratitudinis, testimonium, cum debita venera tione consecrare N ad Favoris & Patrocinii vestri aram suspendere Hanc itaque ut benigna manu accipiatis, δίme, dum omne studium Multam Medicinae in Academia Patria excoledae, unice impendo, a malignis, iniquis malevatorum morsibus, pro iustissima Vestra Prudentia,N Paterno Amore, quo cives vestros complectimini, tutu securum vindicetis , etiam atque etiam Togat

Nobilusimae ct Pruilentissimae Vestrae mplitudini Devoti simus se observantistimus

17쪽

FUNDAMENTORUM

MEDICORUM

dicina dicitur eaque est ars medendi humanae valetudini. Medicina inter artes numero: Quia omnia Mus praecepta ad aliquid a D, T, te egendum sunt destinata Atque hinc Constat illa vulgo male inTheoreti ea n &Practicam dividi: Cum omnes artes , quantae quantae sunt, doctrinae sint practico utpote quae tradant modualiquid recte agendi. Neque his adversatur prior Medicinae pars, quς Cognitio a nobis appellatur . uti nec sanitatis, remedii, multorum aliorum in medicina tradendorum, definitiones. Nam haec omnia revera sunt practica cum adactionem medicam , sive medendum, cuncta dirigantur.

Ut autem videre objecta visibilia , diverso respectu est g ti,fihoculi finis, objectum effectum, ossicium ita mederi sectu: human qualetudini est medicinae finis cum ad illum fiam 'nem illa tradatur, ut humanae valetudini commode me deri queamus Est etiam ejus objectum s cum circa medendum ea proxim versetur. Est quoque ejus effectum; cum

18쪽

uid me- Medicinae parteS. Cognitio. Vahtudo.

FuNDAMENTA CapI. cum Medicina hoc efficiat. Atque hoc ejus est munus; cum medendi ossicium medicinae incumbat. Est deniq;Medicinae scopus cum eo tanquam ad scopum , omnia ejus praecepta colliment. Neque his obstat, quod vulgo sanitas medicinae finis,& corpus humanum, qua sanabile objectum ejus dicatur. Cum sanitas in morbis in curabilibus pro fine a medicis non intendatur; S etiamsi intenderetur, esset tantum finis remotus, isque non universalis, sed particularis utpote curabilibus morbis tantum conveniens. Corpus vero humanum, qua sanabile, seu, ut apertius loquamur, corporis humani valetudo , est objectum Medicinae remotum. Proximum vero est, ei mederi cum circa Llud medicina proxime versetur, ut oculus non Circa parietem Ex. gr. sed Circa illum videndum, proxime occupatur.

Mederi autem est de valetudine cognoscere, seu in eam inquirere, praeterea curam gerere, ut valetudo in medio sive mediocritate unde vox mederi originem duci tyconservetur, vel ad illam , quantum potest, reducatur. Atque ideo Medicinς partes duisunt: Cognitio, curatio. Haec Medicinae distributio omnibus aliis praeferenda videtur. Nam artem medendi brevissime S commodissime distinguit essentiam ejus totam exhaurit ossiciaque ejus propria, quae sunt de valetudine inquirere eamque curare , claret distincte assignat. Cognitio est pars Medicinae, de cognoscenda seu inquirenda valetudine. Valetudo est partium nostri corporis qualiscunq; sive bona

19쪽

Cap. I. M E bona sive mala, ad agendum dispositio. Cognitio est Physiologica Pathologica. Cognitio Physiologica est de cognoscenda sanitate. Cognit o Haec vulgo appellatur Physiologii definiturque pars

Medicinae, quae agit de rebus naturalibus seu talibus, quae corpus humanum constituunt. AE aeque statuuntur

hae septem: Elementa, temperamenta, parteS, humoreS,

spiritus, facultates, functiones. Sed in eo judicio, non

satis benes cum talis physiologia sit pars Physicae, cujus

munus est de rebus naturalibus, quales hae sunt, agere. Nec juvat, quod Physici alia ratione&alio respectu haec tractent, quam Medici. Si enim artes scietiae,pro diversitate tractationis usus respectus, diversae estant, diversisque locis deberent tradi, una eademquc doctrina infinitis pene locis esset repetenda. Haec autem cognitio recte Physiologica vel Physiologia dicitur, quia illud, quod homini, secundum naturam inest, nempe sanitatem, cognoscere docet. Sanitas est dispositio partium humani corporis actio SMηitaunibus recte perficiendis apta. Pars humani corporis est quaelibet corporea substantia, a , cor illud complens, sive integrum faciens , actionibusque pq ψέ perficiendis comparata. Eaque est insensibilis, sensibilis: spermatica , sanguinea, media similaris, disssimilaris . organica, in organica: principalis,ministra item venter, artus quq in nostris

Physicis pag. 164 seqq. traduntur. Sanitatis partes duae fiunt;bona temperies, & apta partium conformatio.

Bona temperies est pars fanitatis , quae in qualitatum sonarem

20쪽

Conveniente constitutione consistit.

Ducit ja, ualitas est partium insensibilium , sensibiles partes

constituentium, dispositio, sive contextus, unde corpus nostrum quacunque ratione, quale denominari potest. Qualitates praecipuae , quae in temperie humani corporis considerantur, sunt Calor, frigus , humiditas , siccitas; quae primi ab aliis solent appellari. ac prς terea Crassities, tenuitas, raritas, densitas, stabilitas, mollities, durities fluiditas aquositas , oleaginositas, visciditas, volatilitas, fixitas talem continuitas contiguitas quas

vide in Physicis nostrispag. 97M seqq.

Bona temperies est moderata, immoderata totalis partialis nativa, a semine S sanguine maternoaec adsci-titia, ab aetate anni tempestate, terrae regione d consuetudine orta ; item permanens vel fugiens, ad quam posteriorem refertur calor nativus sicut ex Physicis nos cis pag. 16 I. est manifestum. 3 ci)b, Apta Partium Conformati est pars sanitatis , quae in formatio Con Veniente partium, in organa sensibilia, adaptatione, est sita. Ea consistit in earum justa quantitate, sive numero magnitudines deinde in apta figuratione, secundum cavitates S superficiem lenique in Constructione , secundum rectum situm, nexum. Suna an Sanitas innotescit ex Convenientibus corporis accidentibus sed praecipue ex actionibus salubribus , seu talibus , quae tempestivae sunt , porro quantitate& qualitate, secUndum hominis naturam, moderatae. Actiones sunt operationes, quae ab homine . vel solo corpore , vel corpore hente, peraguntur. Eaeque