장음표시 사용
141쪽
Genitudo Subursorum Roma, oe' hominum tuto ta Roma multitudo.
SEo philosisphandi alibi sit locus: Curramus nucinstitutu cursium. Romam igitur duplicem habemus, veteri ambitu, dc nouor est: & tertia quaedam sine ambitu,& quae in suburbiis procurrit. Ea quoque ingens, de Plinii imagine ostendenda: qui a Re latiantia tecta
multas addidisse urbes. Plures nolluam, silant Vrbes, totquot suburbia ipsa. uae Tybur, Ocriculum, oriciam, atque alio excurrebant, sed maxime Ostiam Sc mare versiis. Illuc vel ad x v. aut Circiter milliaria procedebant : fidem huic assertioni Neronis Consilium ac destinatio faciat. cui ab hac causia visum Ostiam tent ait Suetonius marmapromouere, algindes a mare . teri urbi inducere' etsi non effecit. De hac magnitudine iam suo aeuo Dionysius: Omnia isca circa urbem habitata , si emarm- esse. in quasiquis intuens m nitud emis Roma exquirere velit, pustra eum fore, hae rum Ubi a sinas urbs,ubi incipiat. deosuburbana, inopait psi biactarent σ innexa oeciem I M ME N S AE L ONGIT v DINI s exhibent iste tinti. At maior etiam maiorque post illum. S Aristides Rhetor sib Hadriano vixit,cum urbs in summo flore) comparat eam no inepte Cum Homerica nive: qua excelsiorum montium iuga operit, ' agros item ac pinguia virorum culta. M addito De scendit uiam sporrigitur AD MARE imum, ubi com m 'e est empori , s omnium e terra gignentium dictributio. Atque idem haud vana μιεγαληγορία. Tantam Romam elle, VI tu quacumque parte quis constiterit, nihil
142쪽
pes aroe media eum esse . Qu em locum haec talia, habeant,nisi in magnitudine ista adstructat Attii vultu renides, dc sertasse animo dissentis. A v D. Etiam verbis, si licet. LI p s. Licet vero, atque adeo invito. A V D.
Nam quae tu sic extollis N producis, Ostiam, Tybur,
alio ; haec omnia ego atque alius dixerit, non habitata aedificia, aut urbis partes, sed Villas, Praetoria, Sc voluptarias eiusmodi domosfuisse. L i P s. Sanc alius hoc iam dixit: memini: sed quem relidit,praeter dicta, multitudo infinita hominum,quae in urbe hac tota fuit. Opportune enim hoc argumentum addam pro magna mea Roma. Possumusne igitur satis certo eam multita
dinem colluere dc adfirmaret possumus e vestigiis scriptorum , quae sagaciteribo indagatum. Ex lapide A gusti, sepe iam nominato, itemque e Suetonio constar, trecenm viginti miLia aliquando fuisse plebis urbanae :plebis dico tenuioris, & quae e publico victitaret: imo suprLConfidera,&institueratiocimum: si tanta multitudo inopum istorum,quanta iam etiam diuitur Quot illi Senatores aut Senators,quot Equites,& ex ipsa pi be honestiZV1sine illos quoque trecenta misita fuisse age, sento vel ducenmtanturin:quid Conficiturὶ pueros feminasque addendas: de quo numero Z profectb duplo triploque si non vltra superarunt: dc ita ubique gentium aut urbium obsesuamus. Si placet igitur, eonsumma: habemus iamnunc in nostra Roma vix audeo dicere, duos homini- missionem Quid tamen trepido Z verum fortiter dicendum es , dc plura etiam addenda. A V D
PluraZat vereor ne iamnunc extaa Veri metas tueris,cese te opinionis. L i P s. Plura inqua dc vide.Nonne probabile est totidem seruos Romφ, quot liberos fuisseZ
143쪽
A vn. Socratis instituto mecum agis, ic interrogando inducis. Sed ego circumueniri metuo, tu tibi responde. L ips. Fiat. dico totidem, dico plures. Nam tenuium quotusquisque fuit ut tunc mores cui non Vnus altemve seruulus Z At diuites illi agmina eorum, indico
& sic Ammianus loquitiatos se trahebant . Vnus
Pedanius Costa in Tacito , quadringentos seruos sub tecto suo domi habuit, cum ab uno eorum est: interketus. Et crede mihi nemo diuitum istorum aut lautorum fuit, cui minus centenis aut ducenis: qui in variae. sua officia aut munia diuisi. Sed quid ambio aut argumenta colligoὶ cape certum ec fidei notum testem, Senecam. Is de suo aeuo: Dicta est aliquando sententia in Seninu, ut seruos aliberis cultus distingueret. Deinde apparuit, quantum periculum immineror , si erui nonri numerare nos coepissent.Quid clarius dici potest Amos plures liberis fuisseΘNec sic ramen omnes habemus: adde. Avo. Abeo. L ips. Quid tibi estῖ Avn. Nam tres aut quattuor milliones mihi iam struis, quatum nec in prouinciis quibusdam aut regnis. Quis haec ferati L i p s. Si
ferre non vis, letice : per melicet. Tamen rem tuam iam sum dicturus. AVD. Rem meam Z LIPS. Tuam . per grinos traduco iam Romam. A V D. Hem,hem maneo.
o siste me illic. Lips. Ecce . dico Peregrinos ex toto orbe Romam olim venisse,alios negoth sui caussa,alios publici multos dc mansionis. Ita semper ea urbs reserta iis, cum hi inirent,alij exirent: atque ipsa, ut mare, admitteret,emitteret,nec cresteret minueretve.Itaque Aristides Romam dicit esse, velut comune totius terra vidum. Item, omnes gentes, quasivicatim diuisas, ad ban uano arcem coiauenire: κέnum ua vili se uego,sedui terra
144쪽
solumfert omnes , sic hac omnes homines capit. Athenaeus quoque cum eo: apud quem Orbis populus Romani di-UA i. Cuntur ab hac caussa: ipsa Vrbs, Orbis compendium epitome. Eadem Urbs urbium: quia videre in eά est omnes lurbes colgocatas. deinde addit:mesciat non unus dies,sed
quotquot habes annusquis adnumerare conetur OMNES
fert,n habitant: ut Cappadocum,Scytharum, PoVticorum s aliarum complures. At in uerum renideS. A v D. Et re- nitor quoque. an G raecis his Credam, Sc sic oratorie loquentibus t Dies de clarannus numerantem. . item, Tota uisiones habitant : ista, quae tu scis dici in speciem,in re non esse. LIPs. In re non esset audi,audi: quo-
niam Graecis parum apud te est fidei saetsi in hac re Romanamextera debebat audi,inquam, Romanum igitur testem,S eum Romana fide ac candore. Is est Seneca noster. qui sic ad Heluiam matrem: oblice hanc requentiam,cui. Urbis I M M E N S A T E G T A se sciuntnMAXIMA PARS Alius turbare ria carer, municipiis, ex coloniis sevis,ex TOTO denique ORBE TERRARUM confluxerunt, . Quid ea verba tibi videntur Θ urbis immensa test, vix capere incolas: item, maximam illorum partem, exteros esse: denique ex toto orbe ed concurri. Et ista mox iterat: acpostquam caussas recensuit passim veniendi varias lege,& iucunda sint: addit: N v L L V Mnon H O MIN V M genus concurrit in Urbem, S' Sirtut
bus f vitiis magna praemia ponentra . Jubet hos omnes ad nomen citari, Unde domo qui que sit, quwre r Uidebis MAIOREM PARTEM est , qua relictis sedibus
suis venerit in MAXIMAM quidem ac PVLCHERRIMAM urbem,
145쪽
Urbem, non tamen suam. Nec verba haec sunt nuda, ne 'que illa quidem Athenaei de totis nasionibus:quia octo-rae,in certis partibus, Romς habitabant. Ita Iudaei trans
Tiberim, alij alibi: atque etiam coetus concilia sua habuerunt. Suetonius indicat in Iulij funere: mo publico luctu, exterarum gentium multitudo, suo quas more,iamentara est. Vt iam igitur hoc claudam & definiam, putassee dc Seruos Sc Peregrinos minus duobin millionibuι fecisset Ita in uniuersum sint quartuor Romae,ic Circa eam: nec mitius aut contractius, ut scripta Veterum sunt, ego possum. Suspensum te animi video:
dc ego ipse paene fluctuo: sed validi illi venti Auctoritatum navim nostram huc impellunt, sistamus Scin anchoris firmemus. A v D. Non sane id potest. nondum in tranquillo es, ne puta. Mihi quoque adsipirant venti, dc ecce ab Oriente. Alexandria illa sic celebris, sic maxima , sic omnium confessione post Romam secunda, non nisii trecenta millia habuit liberorum capitum Diodorus tamen quasi pro re magna posuit,&adfi mauit. Atquin ea nec multo Roma ipsa minor. LI P s.
Respondeo, Alexandriam longe Roma illa triplici dicta minorem esse: dc cuius ambitus ex Iosepho & Strabone,vix decem mistiarium sit ponunt enim trigintastadia in longitudine, ies in latitudine:) aut si Plinio mauis credere,quindecim: quo & ego inclino. Sed quanto nos iam plus habuimus t Deinde quae comparatio est, urbis Negotiatoriae cum hac Imperatoriar in qua Vel Aulae, vel Ludorum Voluptatum caussa, plus paenC dixerim hominu fuisse, quam quot Diodorus scripsit. Et tamen libera capita ille tantum scripsit: attende: dc incolas tantum atque assiduos: ubi exteri aduentoresZ
146쪽
ubi seruii quos longe superasse iam dictos licet aserina re. Nam alioqui nihil magnum Alexandria illa fuisset,
cum d Lutetia vicina nostra ad quadrinrenta millianae
per nam nunc exaruit defloruit habuerit;ipsa Constantinopolis hodie ad septingenta. Quae omnes quantum ab ambitu Romano absunt i quantum a magnis,
continentibus, aliisque illis aedifieiis t d. v D. Sed adde etiam Lipsis & considerandum est vacuis multis inhabitatis aedificiis. Nam quot ea Romae fuerunt Z tot templa, porticus, basilicae, theatra, circi, fora, balnear, thermς cetera publica:quae vel magnam partem, si non maXimam,vrbis occuparunt. Deflecte aut resiste,si potes,huic etiam Vento. L I P s. Resisti, plenis velis, prora obuersa. Nam ista quae tu Vacua perperam putas, ego aio plenissima fuisse. Balneas & Thermas nominasti: quidὶ an non in iis multitudo ministrantium, ad obseruandum,purgandum,aquam aggerendam lauandum etiam,fricandum,ungendii, siquis seruum non habuis set Templa autem,Basilicae, Fora,suos custodes aedituos habebant, satis grandi sane numero, ob sacrificia, ob ornatum, S tutelam. Sed duo etiam ego omisi,valde ad frequentiam urbis, Milites,ic Palatinos. Milites tot illi, in praesidio Principis aut urbis erant: iis sui calones, honestioribus serui plures: scito certo vel ad centena millia excreuisse. At Palatinos dico, totam Principis aulam : inqua quot officia aut ministeria fuisse di-CemusΘLapides antiquos inspice: dicent in parte;& si ig- gerent materiem tibi cogitandi. Est & tertium, sed verecunde vix dico. Meretrices storta utriusque sexus proh pudori sed res ita fati) ingentem numerum reddiderunt ut in urbe quam multi caelibes, multi exteri
147쪽
sine uxoribus,inhabitarent aut frequentarent. Ad summam, mi Auditor, desine reflare amplius dc opponere; aut,vides longius longiusque res haec ibit. A v D. Quiesto tua caussa,&credo ut lac dicam nec Credens. Tamen unum etiam quaesierim: si tot illic millena millia, unde iis cibi istL 1 p s.Hoc merito & quaeris,dc ego decidam,sed paucis Sendear verbis. Cogiste,m Cluat hanc ciuitatem,in qua turba per titissima itinera,sine intermissione dest ens,eliditur u qua consiumitur, QV I D QV I D TERRIS OMNIBUS , Orbis, inquam, paene totus hanc sitiam metropolim adibat, alebat: quid ambigis alimenta suffecisse t Imb repete quae supra dixi, de Frumentatione: tot milleni modii in diem, adstruunt paene duos hominum missiones, dium taXat tenuiorum. N unc de Alimentis, Aristidem audi: Marepermedium vestrum imperium porrigitur, cui undique ainpia regiones adiacent, necessariapleraque vobis ui ministrantes. ex O M NI TERRA MAPI QV E, quidquid vel anni tempora genurat , vel gione laguia, μήν, lacus armissis idem ingenia tum Graecorum tum Barbarorumproferunt , ID OMNE adu defertur, Jmques quis talia omnia videre desiderar is vel per totum orbem peregrinetur nece se est , velin vestrάiflά urbe versetur. Luidquid enim apud alios vel crescit, vel conficitur, his aluit s ab
undas. Tot autem s tanta oneraria naues Aingulis anni temporibus appellantur, ut urbs 'COMMVNIS QVAE- 'i
dique habes, copias undique, frumenta, fructius. NeCplura opus de alimentis:ad damne duo argumeta etiam multitudinis, atque unum ex iis iocosum Z Lampridius stribit, Heliogabalum semis imperasse,ut omnesar eas R α colli-
148쪽
DE MAGNITUD. ROMANA . Icosisterent in urbe et atque eos coLegisse ad decem milliapon- ldo. additque Heliogabalum suffecisse, Vel hinc intesti- .
gendum VAM MAGNA ROMA Verum est: dc quot domorum angulos cuti oportuit, ad hoc pondus : bc domoru per omnes angulos fere habitatarum ZAlterum argumentu tristo,dc a peste.In Eusebij Chronico traditur, kgentem Roma luemfacitim , ita ut PERMvLTos DIE sibi ephemeridem decem millia mortuo-- referrentur. Exhausta fuisset in diebus aliquot Roma,si non Alexandriam,dc quidquid dici potest,longe superasset. Concludo,dc moneo,per hanc frequentiam Romae factum, ut paullatim Italia paene deserta esseC; cum pleriqueeb confluerent, ob frumentationes, i dos , Sc alios usius aut voluptates: in agris autem, Romanorum passim Praetoria & Villae essent,& ipsa agrorum liti fundia per seruos & ergastularios culta.
C A P. I I I LDe adis is urbis 'ma communiter, eorum altitudo.
FT Roma quidem tanta-tam frequens fuit: inimus nunc ipsiam,&perambulamus,& lustramus AvD. O siquis Deus olim hoc mihi dedisseti 5 siquis nunc quoque vel per semnium in ea sistati Lip s.Ego isero, confide. somnia dicam,dc umbras,praeut ipsa res M pulchritudo fuit. Periti viri est, mihi crede, non dicam deseribere, sed capere dc credere qualis ea Roma fuit. Conabor, & minutula dicam:-vel sic fidem fortasse
non inueniam. quid referti aeri & herbis meis haec sim locutus.Tria in urbe miranda canit Claudianus: nihil in terris complectitur A L T I V S aer, im
149쪽
OJec laudem vox vila capit. 6Altitudinem ecce lauta Sparia MDecor De D iis dictum, tuo alia exsequamur. est altitudo' sitiae
in collibus ipsis aedificatio, pulchra specie, siue singillatim in operibus ipsis. . Quod ad colles, quomodo nombellum, videre eos publicis priuatisque aedibus insestas; gradatim declinantes;& velut stuperas quasdam Vrbes, urbi inferae imminentest omnino fuit ea facies: pulchre expressit Aristides. Nec ver inquit, versiciem solum soli occupit edis esupra exemplum inaera altissime ascendit. Escut vir aliquo, qui robore ' magnituine excellis,alios quoque in se ublisos ferregaudeat: ita s hac non quisit, nisi e ' alias aquales sibi verimpostas urbes, altera ver altera erat: quod nominis e fert ratio, totum, hoc quod hic videmus,robur s valentia est. Adeὸ visiquis eam diligenter vesiet euoluere cir diducere, oe qua nunc in seublimibunt urbes,asiam iuxta aliam humi colloca
reo ; quiquid Inalia reliquum est Adimpleium mihi iri
viritur: iminutura una aliqua urbs adyonium inquesynum. Belle dc πο κύς, non nego,attollit: taliae figurae originem a re habent, nec quisqua putet elationes istas, nisi cum causia & basi esse. Itaquo& Plinius, rus M seuerus taliu,cum de magnitudine dixisset: inquit, siquis A L TIT V DIN E M tectorum addat, dignam proferiis
animationem concipiat, fateaturque NVLLIVS URBIS MAGNI TvDINEM IN TOTO ORBE potuisse ei comparariQuae altitudo tamen in templis,aut publicis, si reor, maxime: ut in RutiIio, ad Romam:. Exaudigenetrix hominu genetrias deorumta,
conprocul a calo per tua templa sumus.
150쪽
Significat astissime in aerem ea surrexisse: & quidni, cum collibus etiam sepe imposita Z Ceterae aedes, non Coma uniter sic altae, nec humiles tamen fuerunt. Nam Augustus Princeps,cum ambitionem in aedificando videret atque alte attollendo, eamque cuna discrimine dc periculo ruinae; siue etiam, quia aerem interciperent, nimis inumbrarent: coercuit, ut in Strabone scriptum, d septuagintapedes definiuit in modo aedificiorum. Nero hoc ipsum postea secutus, cum ab incendio Romam instauraret ut Tacitus ait altitudinem adficio m. Sed modum non expressit noster: fueritque vel ille Augusti quem oblitteratum, Ut solet, iam reuocauit; siue is qui Traiano postea adscribitur a Victore, pedum exaginta Sed de priore ego malim. Dices. ergone tam miranda haec altitudo Z bc nonne hodie magis edu- Cimus Z interdum, non nego: sed nec sic communiter: Echoc quoque cogita multas aedes, dc imprimis omnes publicas, extra legem hanc fuisse. Quid si autem dc diuites illi nobilesque neglexerint tego arbitror, siue gratia impetrata, siue dc ea neglecta. Et titulus sane fuit. quia lex iii futuras nouas aedes Cauebat,structas non diruebat,& fas easdem sic reparare . Quidquid tamen sit, si vulgo aedes omnes septuagenum pedum, satis conspicua ea altitudo . praesertim ubi tecta compluviata , au Utestudinata, quod saepe. Nostra haec pectinata, dc in angustum surgentia,aliquid de dignitate minuunt,sed Sc capacitatem tollunt. In tali autem illa altitudine, quid minuS quam quaterna aut quina caenaculat quoru fre quentiae stu*bant. Vitruvius: In ia autem male are