Orationes et poemata

131쪽

oriente uideruntnauem ab ipsis pridie dimissam uix teli iactu do

stantem.quamobrem cymon supra qua dici potest anatius timere tepit ne id sibiqd mox accidit accideret.iubet confestim Oinni adhibito conatu illinc educi nauigium quocunt alio deseratur pulfaciensmultibi enim se periculositus qua isti esse posse existimbat Conatus remigu sociorum maximi sed inefficaces extitere reflantibus uentis:quoru ui uel inuitissimi in littus detrudutur.ubi euestiolo recogniti sunt a nautis rhodiorum.tuc ex illis repcte unus tuti icuso it ad uillam haud longe dissita:quo globus ille rhodiorum nobiliu se cotulerat:hist ex ordine denarrat cymonem cum tolli ni eade qua ipsos tempestate ad id littus deportatos fu-; Ie uo audito rhodii adolescentes statim gaudio siliu agricolis i complusculis uocatis ad mare prurretes cymone una cu phistenta iam iam fugam meditantem intercipiunt: captos I ad eandeoillam illico ducut Venit eodem paulo post lismacus gillo for/te anno summus erat magistratus rhodiorum' stipatus globo miγlitari ou cymonem sociosi in carcerem duci iubet.sicut pasimundas ubi rem omnem resciuisset cum senatu hodiens costituerat: sic insortuatissimus amator qua paulo ante Iuciisecerat phigeniarait Cuius preter paucula sauia nihil dulce gustaverat hac sumates matrona complures comiter accipiunt fometis refouet so

ta parti ex captiuitates JEse ij si illas usq; ad codicta die nuptiae in

Cum ni sociisti, uita carceraria uiuere concessu est ob ea:qua ipsera rati, indulserat abeudi facultatE. 2 a te urgere instare ut in carcere necarentutaquo in ppetuu

adii ueluti uita erunosa scuti par e degetes omniyrsus uolu/ bhkita sortua pinde ac penitudine affecta cominiscitur supta. tarnote Hormisdas:il post diutina c

132쪽

uerat ducere uxorem puellam quandam,bmine Cassandram:quatorina scitulam flictim deamabat lissymacus Igitur pasimundas nuptialem semitatem maximo apparatu celebraturus optimum factu duxit fratri persuadere ut eodem quoi d ipse die uxorem ducere uelletnta.n. sese si essessiros impensis nuptiarum duplicati ital negocium cum parentibus Cassandro componit ut puel la Hormi Me fratri desipondeatur: uti eodem die quo ipsi duceret uxorem Iphigeniam. cassandra itidem a fratre duceretur. Hae

consultationes mirandum in modum displicuere Lisymacho ab omni a spe decideti:cui suasissimu erat casandra sibi nuptura si hormis de non nuberet:Sed quod prudentis uiri officiti estir mi altum corde dolorem secu ipse uolutas quo pacto hasce nuptias disturbaret:nec ulla inuenta ratione de puelles raptu deliberabundus secum agit:id quod illi facile factu haud dubie uidebatur utpote summum agenti magistratu.Cotra ab hoc incepto hominem reuocabat dignitas honoris:cuius decus auget facinoris

dedecus.Tade post multiplices cosultationes amori cessit honeseitas ct ratio succubuit appetitui. Namq; Lisymacus destinat uel cudi crimine salutis rape puella: ci duato ptractat quo ordie busue opitulatoribus hoc negociu conficiat: rte cymonis reminiscitur:qui una cum sociis carceris publici custodela c6tinebatur. Re diligenter pensitata it non minus aio a pedibus in his sententi :nemine ne 'fideliore elibatior ipso cymone ad hoc munus obeudii posse repiri:que yxima mox nocte intra cubiculu suum furtim introductum sic astatur. Queadmodum o cymon dii ad bona hominibus largienda propensi suntiita hominu quoq; uirsetutes blerter expeduli Et quos in tolerandis calamitatibus sortes

offenderint:illos utpote magnanimos maioribus beneficiis sesequnt voluerut dii expimet tu e uirtutis cape splendidius certiλui a quod intra lare patriu diuitiis copiosum tu per temetipsu prestare potuisses:& sicut fando audiuimus te ex bruto ait insen

133쪽

nto ingehiossum btertei 3 effecerunt.Dein tu fortuna colluctatem tunc carceri retro mancipatum experiuntur nunquid alius in presentia sis atq; tunc eras cum preda parta potiebaris. Quod si idem es qui iampride fuisti nihil unqua ab immortalibus diis tibi antehac datum est iucundius optactust ea re:quam in presentia largiri moliutur:Quid id sit ut pristinas uires animositate irecipias paucis edocebo .Pasimudas insortunio tuo laetus procura. tori necis tuae uigilantissimus sestinat nuptias phigenie celebrare ut capiat uoluptatem ex ea preda:quam brtuna tibi primo benigna concesserat mox turbata surripuit. Quanto autem tibi haec res dolori esse debeat: si uero amore flagras:plae cognosco. Hoc eode die hormistas pastinuda frater simile in me ac pene eadem iniuriamconcinare molit uolen d ipse uxorem ducere Casandram: qua,nmihi rebus omnibus est preciosior Ad haec incommoda columelia' ppulsandas sola nobis a sortua uirtus relictae. Eia age hac duce strictisq; gladiis fiat nobis uia ui:tibi ad secunda mihi ad primam puellis rapinam.quod si me ducem pulcherrimi facinoris strenue seino recusaueris in manibus tuis e dc libertas biphigenia: Quibus duabus rebus nihil apud te expetibili ἡusee debet. Haec Lisymachi uerba cymonis animu haud dubie refocilarunt erexeruntq;.qui statim citraconsultationem respondes sic insit.Neminem Lisymache nec fideliorem, fortiorem me potes inuenire ad hoc facinus pagedia:si modo qd memoras is,

Etsi fortuna sequet Quocirca d mihi agedu sit tu ip psipicito

ego te duce incontiiter subsequar nec imbellis neque meticulosius. ad haec istinacus pedie inqt nouae nuptae ad edes maritales ducetur intra quas nos una cuiociis fidissimis armati circa ptima nosectis uigilia irrupctes illas ex po couiuio rapiemus.raptasq; ad naueiqua ob id ipse laculo fieri iussuperducemus: nemini parietes eoru:iobsistere ei negocisi nobis facessere relabut Placuit ordo

rei gerendae Cymoni ad prestitutam si die in carcere dissimulan

134쪽

ter comorati. Iam uenerat dies,uptiis destinatus:quae pompabiliter atq; magnifice celebratur. Dum tota duom fratru domus re

gali luxu splediscat donuptiali seruet appatu interea Lisymachus Oibus rebus negocio accomodatis instructus Cymon Cymonis socios nec noe suos tectis ub ueste gladiis trifaria dispartit. Naq; alii fur tim mittutur ad portii: ne costedctibus nauigium1pedimeto esse possitialii in uestibulo locatur pasimiide domus: ne a quopia cxitus intercludi queat.Cu reliquis ipse unal Cymonuptialia tecta sub dictu ips ingrediuntur: scalas ostendutice/nationem irrumpunt.ubi nouae nuptae una cum pluribus summa

tibus matrois ordinatim ia discubebat.ibi mensis precipitate i uersis sua quis' corripi uteasq; asseclis madat ad navim euestigio ducedas.Sponsa reliquaeq; matronae fletu lamentis ec eiulatu foemineo cucta coplere.Cymoliri Lysimacus strictis gladiis uia sibi facientes nemine reluctari audente Raptim descendentes scalas emetiuntur:ubi illis obuius fit pasimundas: qui hoc tumultuoso strepitu excitatus enormi baculo dextra obarmauerat:que cymon ictu in caput librato obtrucat:ad cuius pedes corruit moribudus Hormisdas quoq; periclitati fratri suspetias serre conatus uulnere Cymonis interimituriatiit no pauci perempti cecidere:qausi suerat manu cominus coserre. igitur illi relinquentes pastinude domu tota sanguine redudate plago ibusq; ato tumultu reboatem ad unia incolites sine interpellatoribus ad mare peruenmt.lbiq; in nauigio rapta puellas collocates ipsiq; cosociis pariter costenden te ora soluut: uentis uela comittetes remiguo opera naue utetes locissime abscediit a littore lacla plurimis reserto:qui auxilia sed serotina serebat capticiis puellis ipsi uero in creatam sospites perueire:ubi ab amicis atq; ppinas hospitaliter ac coiter excipiuntur:ibique celebrates festiuitate nuptiale uxores ducut expetitas diutino ex ea rapina gaudio perfructes.apud rhodios cyprios ii uarii super hac re tumultus uariaeq; perturba es exortae postremo

135쪽

imicis necessariae is utrobii depcatibus emctui: ut post cporariu exilii mo cliphigenia lysimacus cicasadra hic Rodo ille xypro hinast patria remearet. ubi cu suis sceliciter cocordite

vixerunt.

Philippi Beroaldi oratiotitii enarratoe Vetinam. Eius uerbum est Viri prestantisssimi Linstar prouerbii

apud eruditos celebratum:quod sic ait. leges bonae ex malis moribus procreantur. Etenim nisi uitia agminatim erupicthnimis mores mali uelut herba irrigua ut inquit Plautus uberinae succreuissent:prosei to leges superuacaneae fuissent quae ad cohercendas cupiditate uitiast ex mortalibus tollenda latae sunt.Et quemadmodum morbos ante extitisse necesse est:ffremedia eorum atq; medicamenta: Ita prius nequitia nata es 4 scelus exortum: leges condite:quae obuiam irent nequitiae scelerit flagitiosorum: Et quemadmodumedellae plures ad inuumerabiles prope corporum morbos excogitatae sunt: ita leges innumerae ad infinitas animorum impiobitates amputandas sordes Iemaculandas condit e suerunt. Hinc lex pompeia quae paricidas una cum Cane gallo gallinaceo uipera& simia uiuos insui cui leo dein ni mare flumenve deiici iubet: ut quos natura ipsa retinere in officio non potuisset hi magnitudine pena a malemtio summoueretur Hinc ex cornelia:qua uenifici sicarii 3 atrocibus penis puniuntur hinc leges draconis emanarunt aspera illae quidem dc truculentae:sed tamen salubres xuitiis tollendis acco modatae:quibus pena capitis in omnis Entes erat constituta:etias uel tantillum deliquissent. de demades orator dicere solebat draconis leges non attramento sed languine esse conscriptas Verum ne longum faciam:tot ex malis motibus apud romanos senatus consulta: tot plebiscita :tot edicta retoria tot imperatoriae:

tot polliticie tot sacratae leges proueneruntiquo singillatim

136쪽

recensiere esset infinitum.Ex hae ipsa gliscentium in dies uitiorulabe ut reliqua preteream:lcges no pauca de pecuniis repetundis producta sunt ad moderanda' cupiditates praetorum procon sulum reliquorum imagistratuum:qui cum potestate ali imporio ad prouincia gubernandas missitabantur:qui deiidem con sueuerunt prouinciales despoliare:pecunias obiudicadum uel noiudicandum accipere:qui auariti: mancipat auro I inhiantes cuncta predabatur nundinato iure nudinatis, sententiis git ut obseuiam iretur huiuscemodi rapinis dospoliationibus leges repetum darum constitutie sunt:quae a luculentis scriptoribus sociales Ppellantur:quoniam sociorum prouincialium causis patrocinanturati amicorum,o.ro.causa patratae sunt.Lucius ille pis frugi cognominatus legem de pecuniis repetundis primus tulit post pisonem Acylius labrio inter romanos inclytus legem tulit altera derepetundisac eam quidem seuerissimam quam Acyllam uocita/uerunt mox lex Iulia repetundarum est promulgata:cuius iurisconsulti meminerunt. Praeterea ueteres illi Romani:quoru rebus do/mi foris p estis ueluti quibusda stellis latina micat hystoria: accusatores esse in ciuitate multos non inutile esse censebantiu hoc uidelicet metu improbitas malorum coherceretur.Mos autem fuit nequaquam improbandus quo iuuenes gloriae laudiso sitientes accusabant magnos quidem uiros sed flagitiis maculosos. Ita aliquo insigni iudicio incipiebant a suis ciuibus noscitari: Melo/quentiam in foro auspicabantur.Sic olim pu. ulpitius norbanum Caius serius Marcum aquilium. curio quintum Metellum accusauerunt. sic undevigesimo elatis anno.L. Crassus Q carbone al/tero de vigesimo Asinius pollio catonem:nec multo aetate ante cedens Caluus uatinium luculentis orationibus insectati sunt sic

Pu.clodius adolescens Sergium Catilinam Sic Iulius caesi dictator uno uigesimo aetatis anno Cor.dolobellam uirum consu/larem tritiphalel repetundarum postolaueruptisic &.M.Tullius

137쪽

demaffectis rationi adherescentes his cibus uoranti obsisten/res ero:5 expugiaan te rationem illis.Et quadolach is ne moribus:coloris p mutationibus coargutatur pro egritudine ac metu mor: usquo Ida: d contraciunculas nominant:& honesto P

titudinis note cupiditates diminuuntisophisticos non philosophi

eos ardores:&a negociis sugasncibus molliti uidentur. ii illi ipsi gaudia:uoluntates de cautiones bonas assiectiones di nonina sectiones uocant recto hoc loco noibus utentes sit n. bona affectio ratione non extirpante affectum sed ad modum atq; ODdinem redigente. At praui incontinentes:quid patiuntur cum patrem matrenup amat aut amatae loco iudicant esse diligendam αtum diligere non possunt:cum uero iudicant amandam esse mere tricem:adulatorem ue:continuo amant.nam si in affectu esset rudicium illud amandi:uel odio habendi amor:& odium sequi oporγteret. Nunc autem contra euenit cum aliquibus consiliis astiatum

adhaeresicere: ct quaeda deprecari atq; reiice e uideamus. uapropter cum dicunt rebus uiolatis non esse iudicium in affectu: sed id tantum:quod motum effrenatum & exuperatem excitat aliud esse in nobis quod iudicat:& aliud quod afficitur confitenmn Q emadmodum quod mouet:& quod mouetur diuersum est. pse uero Crysippus multis locis diffiniens patientiam:& continentiam.cum eas asserat habitus esse eligenti rationi obtemperantes perspicuuestri a rebus coactus est fateri aliud in nobis esse cui paretur: dc aliud quod parenCum uero dicat omnia peccata esse paria More culpas aequales si in aliis ueritatem non cernunt:non est in praesensetia reselendi consilium: nam in plerisq; perspicuitatem:&euidentiam oratione impugnare uidentur omnem n affetitum uitium esse contenduntid oes peccare Qui aut dolore:aut metu:ue cupiditate afficiuntur.Magnon affectuum differentie secundum plus reminus cernuntur. Quis.n.dicat formidine Dolonis parem timori

138쪽

Aiacis fiuisse reserentis pedema ab hostibus gradatim discedens

α paulum genua alternantis aut quis conferat dolor Platonis Socratct morte suscepto:aegritudinem Alexandri ob elytum ad cosci/selidam sibi morte citati: dc quod praeter pem accidit maiorem inurit dolorem:q id quod euenire roni erat cossentaneum. Vt si sis expectet te aliqui uisurum nisuetudine domoru gratia ornatum: dc in admiratione hilum de eum deprauatum peruersium' intelligat:ut in philota Parmenioni contigit quis ira pari dicat in Ana auctum esum fuisse Nicocreo item ivmagam in philemonem utriat ab illis contuli ia affectu Alterin pictillis sereis contundi: dc concidi Anaxarchii fecit. Alter uero nudu ensem a carnifice Philemonis ceruicibus imponi iussitideinde abire incolumem. Quo circa neruos animi iram Plato appellabat quid acerbitate aius interitur: Lmasuetudine remittas H,c igite: Malia huiusmodi explo dentes intentiones affectuia xuehementias non dicunt fieri iucundum iudicium in quo peccandi est facultas Sed morsus d contra etiunculas:ae diffusiones esse plus:& minus ipso ronali liusicipietes m de in ipsiis iudiciis seri uidentur differentie.Nam sauptatem alii malum:alii magnum malum:non nulli etiam fumum vilitudieant. Ut et eius uitande gratia in stupulos maria' ruant Morte ue/ro alii quia priuente bonis:alii propter ultiones sub terra sinapitertias horrendat supplicia malum esse censent Corporis sanitas ab aliis quia secundum naturam est doutilis amarisiis maximii bonorum esse uidetur:nec diuitiarum tam gratiam:aut liberorum aura regnorum e te demum ' virtutes nec utiles nec conserentes ella

ab sinit te arbitrantur ex quo apparet in iudiciis ipsis alio ma gis alios minus peccare Sed haec nunc non est refellendi locus.lud autem ex eo colligendum est quod doipsi concedunt a lucitio aliud esse iplum irrationale in eo quod dicunt astectum maiorem ac uehementior fieri uerbis discrepantes:in rebus autem consen

139쪽

tientes cum his qui a se his de irrationale a rati diat auditio differre contendunt in his uerori de illegalitate Chrysippus scripsit

cecina est iram pronuntiat: saepe no sinit cernere quae apertissima sunt ae praecepta saepe obiuret ac paulo progressus na cen te inquit affectus extrudunt ipsas rationes: de quasi aliter uide tur uiolenter ad contrarias aetiones propellunt. Deinde testim nio utitur Menandri dicentis hei mini misero ubi nam mentes nostraeri tamen eo tempore esse in corpore cum non haecised illa deiligimus rursum Chrysippus pergens inquit.Cum animali rone praedito natura dederit omnibus in rebus ratione uti, ab ea guben nari:nos illam saepe uiolentiore aliquo impetu utentes reiicimus euentum probans ex discrepantia:& contentione affectus cum ra/tione.Riaiculu profecto esset ut Plato dicebat alique esse se ipsis

pstantiorem: δ rursus deteriore: alium esse cotinentem sui: aliuincontinente quomo posset seri eudem se ipso meliore: rursum peiorem esie:aut simul uincere:ac uinci:ni modo quodam esseti ius animus natura duplex: dc aliud bonum:aliud malum in seipo haberet.Sic igitur qui deteriore utitur obreperante meliori.Conti/nes sui est:atq; praestantior te ipso Qui uero per negligentiam' titur ut princeps animus irrationalem effrenatui sequat :de ei subseministret:is dicitur se ipso inferior:& incontinens sui:& praeternaturam affectus. Nam cum ratio sit diuinitus homini data conueniens est eam praestare adi imperare ei quae caret rationes tum quia originem ducit a corpore tum quia narura sua completur affectibus , illorum fit similisci, eos induit de cum illis

commiscetur. Quam rem declarant appetitus corporis naturales d commoti: de repressi .Quando uidelicet in corporis mutationi, bus:uehementius concitan uel remittunc. Qua re iuuenes ueh mentes ac temerarii sunt de in appetitibus inflammaticae surremtes de rabidi propter sanguinis copiam de caloris. At in senibus

140쪽

esicupiscenti x tbns:qui quidem est in iocinore testinguis:parmis

sitide imbecillis Viget aut magis ratio affectibus una cum corpore tabescentibus.Et hoc ipsum deniq; ad affectus informat serarum naturas.Non enim prauis:aut rectis opinionibus aliis uires:&im γpetus ad ea qua uidentur horrenda dc grauia insunt xaliis irreparabiles timores: xanimi fuge sed sanguinis spus: dc corporis uires differentias affemiu efficiunt e carne tand a radice affectibus geryminantibus doeducentibus qualitatem atq; discrimen: Quod at humania corpus cu appetitibus affectatis colentiat: unaq comoueac pallores arguut rubores:tremores:cardis I pauitationes S contra

diffusiones in spe atqi expectatione uoluptatu Veru'ii mens ipsa sese sic affecta moueCCorpus agit aere:& sibi costatippea, me

tis agitationes nihil circorpore hiat me:si uerbi gratia aliqd e disiciplinis mens attingat in Ous no est irrationali locus:ex quo cita tet duo em dc facultatibus inter se differentes. Omnium aut Oino rerum d ipsi affirmant: dolate patet alia habitu: plexul regi:alia natura:alia irrationali aio:queda adhibita etia iane: dc intelligentia

quorii simul olumiticeps est h6:xintibus his disterentiis ortus

est.Nam de hirudine contineo& alitur natura: des ne utit arq in λtelligetia: x uinctu et het irratidale invitum affectus principiuac fonte:no accersitu nec aduocatu sed necessariu nec ex toto extirpandit: sed cultu β pceptore indiges uia nec thrasu:neoli curgiumronis munus est unacu pnitio sis excindere simulq interimere: qinaffectibus simi utilia:uerit tanq sator deus: dourbanus agrestia dc luxuriantia amputare:ac resecare:deinde colere:& ad utilitate costituere. Neq;.n qui temulentia uerens uinu affundunt neqi affectum qui perturbationes timent avellunt: sed ei adhibent modu. Eobus quoq;:ν uis saltus:& rebelliones: dotatumacia non motus nec actiones auferunt:affectibus Homitis: dc obedientibus ro utitur haud eneruara: e stirpitus excisa ex aio ministrandi iacultate curμ