De phosphoris et natura lucis, nec non de igne, commentatio epistolica

81쪽

.dens mox appellabimus exeo ignem, quia emper disitur inesse alii

Resp. Non inhaesive Iantum, more accidentium nam substantiae plures animae profecto ipsae, quamdiu animae vocantur,)sunt, ut constituant,ut operentur principali modo inest quoquo, .ut constituat composiva, non ut flamma, sed sub forma Lucis ignis ut patebit ex consecuturis. An vero cumsubjecta mutat, in resolutionec busirilis accensi aliorsum migrat , interire unc rasatuemus Absit hoc Migrare mutare loca, aut in alia se corpora, ut novum inde Deneretur mixtum,aut meteorum aliquod, induere , perire non est Perpetuus hic circulus Naturae unius resolutio, aut corruptio, alterius est compositio , generatio at Sulphur

frustra praesupponitur, principium esse ulphur, quodprincipiatum no estprin-- est 3 inpluna, unde oritur, resolaisotest Calorem,sami iam: ipiis res ignem vix delebilem ostendam tibi, praeparata non exsulphure; sed ecti ignis. mirabili Naturae quodam cin centrum acto sale. me calce viva, deq; oleo vitrioli, spiritu nitriin similibus deinde plura Istud Ignis, certum, ex motu acidi oriri flammam. Sed aliud nobis ignis, ali ma, calor, udq; flamma,calor, splendor. In aqua calefacta ignis est calor, Jador,res non flamma, non splendor. In Phosphoro lucente liquido ut ap dipersae. pellarunt splendor est fulgor; non calor, sed nec ignis. In fimo equino fermentescente calor est ex acido, non igne Praterea aliud Ignis es est, de novo generari;aliud manifestari saltem;aut ex Luce copiosa esse Iis motu accedente, in esse bum Lucis, id est, ignem concitari eliciq;. Lucis. Omnia haec ponderari accurate prius,quam confundi debent invicem ne substantiam nobiliorem in miselli accidentis statum

detrudamus.

XI Rationes minus validas in medium Ti nus attulit ad Tlanm, versus San lacrurium, quod accidens sit ignis quia insubiectis suis ligno,ferro,fumo, magi recipiat minusi quia, si esset corpus materialis substantia, daretur penetratio dimensionum quia in alio, tanquam insubjeLIosemper haeret quia nec est quantus ignis, nec determinatam aliquam figuram habet. Nec alienus a senten Cardanis, Nahic extitit Cardanus olim a. de subtilit eui ignis nihil erataliud, quam summa aliqua caliditas cum siccimte jun D. Ad leni ratiunculas respondit dudum meritissimus de publico Sennertis

82쪽

etiam

tura

Paucissimis tangen-phi. dus quoq; error est Ewamielis Maignani Tolosatis, quan a in mi itis. Natur. c. I . propos . p. I 77. Calorem ignis virtualem' o malet ab igne realiter nullatenus differre, sed rem unam eandemq; esse asserit. Quo cum Carte situ, qui adorante us placita facimtime consentiunt. Loco alio pro p. p. I 88. aelionem calefacientis nominat calorem ignis, in subjecto calefacto. Erit ipsi ergo actio,non qualitas, ut calor, silcvi ignis. Sed quid opus, rem per se dissicilem pervertere, ac invertere Philosophiam Anam ZExhibet Natura nobis etiam calorem sine igne in fermentatione corporum multorum, in calce viva madefacta, in oleo vi tr. contemperato frigi da infusa. Invenit stelaboravit ignem frigidum, ut eum nominant recentiores quidam, ego non urentem dc non calidum vocabo; 'Ars in Phosphoro aquoso.Vides res ab invicem disieparatas; quidni pariter realiter diversas p. XII Quaecum ita sint, fatendum libere ac concluden, dum tandem neq; accidens, nec corpus aliquod conam uiae, nec sulphur, nec aera, nec minus aliquid substantia, nec majus quoddam accidente ut Ut monitus contendit sed nec Elementum ignemajid si esse. aer amorem Veritatis,per judicii dexteritatem, per ipsas de-ιασι - j q, Vos rogo Gratias, qui haec legitis, nec intelligitis, ne conte-gnis, ex natis animi solicitudinem, aut condemnetis planε Liceat pro-plicatur ferre, donec meliora doctus cedam aliis libenter ignem esse quia dehissubstantiais materialem subtilissimam tenui imam e cacissimam, divini generis, irres ibitispotentiaepropemodum, Scad verissus φλογιά consumentis Dixi aliquid nunc porro audi. aris,iliquam, e I esse Ius Lucis copiosioris rea motu irritatis, ac in m-mam excitatae. Videant,quid egerint,s scinter eos I acus ossius θqui ab igne Lucem, ab effectu causam, consequente antecedens derivare ausi sunt. Inest igitur lapidibus, metallis mineralibus, plantis, animalibus, ipsi terrae, non ut ignis,sed ut Lux a Deo sis indita in primo rerum molimento. Dicam ampliusci non creatus separatim ignis, concreat est cum Luce, ex eadem manans saltem, aliquis en ectus Digna ignesiolo Lux; Luce sola dignus lenis Cau-

, sa subtilis ima& divinissima hunc inauit Sistum. Deo ipsi vi

83쪽

sum it Lucem appellare Nin radicalibus iisdem literis retentis, gilem N. Repraesentabo tibi Lucem condensatam, Phosphorum,)a tactu stigidam in aqua frigida, in oleis,in aquis corro- sivis perdurantem irritabo motu, radiis solaribus exponam ignis , fulminari par vehementisti me in minima particula quantumvis, , laedet&comburet Non inter elementa ergo poni debet ignis; dum mista non constituit servatq; uti Lux sed destruit vastat Ignis a omne combustibile, luam diu durat. In aere dispersus, post extin Elementa ctionem aut consumtum pabulum, non perit invisibilis evadit quidem atq; evanescit, non ut desinat, sed ut in alia se induat objecta corpora. Sic Naturae solita reciprocatione vertitur in Lucem A Luce se rursus; inius resolutio alterius fit compositio. Sic redit ad do gnis,ex4minum, quod fuit ante, suum. Inde ita colligas Euicquid lygne Lux, per se subsistit a variaq; sustinet accidentia quant em, qualitas,actton es,) s palpabile per artem reddi atq; 4 ponderari potest, illud oppido substantia materialis est Subsume jam de igne, adhibeq; in consilium Robertum Byle in experimentis deponderabi inteflammae; IX, X. undecimo inprimis. Hinc intellige praeterea, cur ποῦ τεχνηκον non *υακον Zeno apud Laertium voca rit. Nec enim ea qua per motum ab emciente evocatur forma erat antea in silice, in ligno, oleo candela sedem citur elicitur l. Nunc brevioribus licebit nobis esse circa hoc quod sequitur.

CAPUT II.

s. Parum saepius ab indignatione absum, quando homi sione rerunes ingeniosos, Viros ad subtilitatem elimatos,&egregios Scripto lucidarures, quorum alioquin admirator sum,indigne adeo de Luc divinis tot erro-sima substantia philosophari video legoq;. Qui crederet, Ri cher res ista imputanda, nisi ipse de se prodidisset Lucem esseJeciem caloris,

a flamma ignis dependere, inferi e conservari. Quis de Phil sopho per ignςm iacto,in mimontio, haec suspicari potuisset. -

84쪽

ω -- Lucem pariter ignems pro subsantis agnoscere Z, GaIndo Fieno ignis nisa ccidens istam videt Itur Parcimus recentioribus nuda ab is, ac de Verviam. . de augment scient cap. X tr. Tractatio.

a Iis iis P μὴ sicundum sensum de ea tractantur, astatim ad μὰ ia ' ioises desen sent, inter isti cos in primis, ut parum inquisitioni

circa hanc rem extet. Debuerant autem homines come utiones suassubmitterepaulisper, e quidsi corporibi omnibu luridi commune, inquirere, tanquam de forma Lucis. Inq&ιrere etian debuenant, qui tandem in caussa sit, cur aliqua ignescant, oe Luceri ex sejaciani calefaecta, alia minim. Ferrum, metan, Apides, nitrum, ligna, oleum,serum vel obflammam vibrant, vel altem rubeascunt. At aqua, aer acerrimo anquam furenti calore f. v. LIis, nihil tamen Lucis adipiscuntur,nees rendent. - dismi habent commune cumflamma signitis Cicindeia Tlucio , musica Indica, quae cameram totami strat , oculi quorundam ania manum in tenebris, Usaccharum inter radendum aut frangenda mys udo equinoctu suos festinantis, Ur alia nonnulla Gin σhomines tam paris in hac re viderunt, ut plerii Wintitas silice aerem attritumputent. - Pasib deformare origin

bus Lucis flat inquis tio ea interim inter deside

rat onatur. Non unam mihi fixit diu crucem locus hic, quo Lucis fierem intelligens pos estor. Ut ordine accipiatur res, distincte incedemus. Misi Bis s. II. Prodeat initi Magn.rnus, in Phil. Nat. c s. prop.r. niahae eis p. Is D. Est ignis,linquat,ali i ,3 i ness suis, atenus, utpote om- ea ignem ni Nos ini et D et,utpote quia non cernitur. Talis ines omhi ἀθ' Plia inperferit mixtis; in multis tamen, ut in ax rigido non pereipi imp Oba tur tactu Pi , quateyus is eoici calor, quitactum, net lucor, io, oculum movet, voscitur. Hi duo praesupponit non praes taponenda; dari nem i eum; ce in ignis omnis, qua i nis semper de

ubique sit volatilis naturae Deinde saxo, silici, ne e ea fo- ,

85쪽

qua elicitur attritu Pergit e I secundo quidam ignis, qui fuit sed Hon lucet, quali iisse est, qui ustione exit infumossimul cum exha.

ariolibin , aut V oribu cras D; item sie, qui in hypocausis calefarit, quatenus tenues volvunt hypocausa Papores item illa,qui e corde per arterias ac nervos it ad universi corporis fomentum. Terri qui am ignis ect, ut in pruna,ferro candenti, lignis ac piscibiu putrescentibus, eicindelis , qui non is,sed lucet. -- art)δε- mum enZquidam ignis en ac lucens conjunctim, tis hic eri amma. Sed cum unus sit idemq; ignis, subject a tantum disserant, quid opus entia multiplicares ostendatur igitur ex desideratis V Veriores, lamiano, in quibus Lux cotiveniat cum igne, cin quibus ab eo asserutur. dem differat. Conveniunt haec invicem respectuit qualitatis lucidae, i. e. fulgoris, utri is competentis tu potentiae, per diapha navi corpora porosa penetrandi 3 motus, quovi Lux ignis gaudet ope rationis variae. Iudicio BartholomaeiAnglici Lux simplex inessendo, multiplex in operando Aliter agit cum illuminat, aliter

cum elevat effluvia, aliter cum indurat lutum, liquefacit ceram Sollucidissimus. In igne paria, vel non plane dissimilia observes.

Plura etiam, ni brevitas amica nobis foret, alia adduci possent, in quibus invicem: conveniunt Sed videamus potius, in quibus dis.

ferant; siquidem respectu s originis naturae Lux natura semper prior igne; sicut causa prior etiam effectu. ah Prima iis, e Iis; Lux est objecilum visus perse ignis propter Lucem. Ignis contra perse objectum tactus, Lita propter ignem est. 39 Uect nobili mis; Lux corpora constituit servat; ignis destruit combustibilia vastat. in Luce veniunt colores, non it igne; licet gradu ignium materiales exaltentur magis. 49 Sufecti plurimis, in quibus Lux vel copiosa, condensam, Pibnatrix, veluti praecipue in stellis, in metallis atq; mineralibus deinde, in sulphure , in pingvibus uni . versis, in salibus;&, ut verbo rem absolvam, in acidis, ex quibus

per motum ignis potest elici vel extensa,nam,introPibnurris,lucens potius, quam calefaciens. Emphatici colores inde in pavonum caudis, in columbarum collis, in conchis margaritiseris, vitris prismaticis potissimum, in gemmis, iride, nubibus halonibuε, nivibus, glacie, squamis piscium Cicindelis, igni querni utridis,

86쪽

-6a. eaMnfletu aliquibus corruptis quibus Lux inest, gnis abest. Putrida Natura scribit Dia Barthobn-,cem. q.Epist. 87 ad Danielem Pu- eur luce rarium, Medicum ac Professorem Genevensem,p. qq. faces aetheant non reas, me Lucem intimis Pisce ibin inseruit;quae tum demum emicat nusia clarius, quando perputredinem, vel aliam corporis resolutionem, ru

ptis quos repagulis se exerit o di fundit Hoc in agnina cis ne Assonvehense e Patavina, in piscibusputridis, ligni quernis liquore potes. Ita aromata plan inprimi piper nec poremsui,

nec odoru praestantiam exerunt, nisi contundantur,unipersa comage dissoluta, quae tegebat lucem c. g. III. Nunc subjecta speciatim contemplemur,quibus ines Lux,non Per) ignis. Sol mundi oculus occurrit primum Capite antecedenti actum de eodem&concessum est, non insequidem igneum a nobis, sed autoritate tamen plurimorum4 experimentis, Solem statui. Efficienter,radiorum ope, in inferiori regione, ubi est amplissimum filuviorum regnum, arctabis vehementes calidas i tempestates excitare Solem, minime negandum in seipso an formaliter sit igneum immensae molis corpus si quaerariar, a firmabo candide,nescire me. Quid Lux vicina possit, quid faciat per motum, scio quid Sol remotissimus' modeste ignorabo ne forta sita vapulem a Caelio Laeliantio lib. 3. de filsa sapient. .3 scire pelle, Sol

utrumne tantus, quantis videtur,an multispartibu Majorsit, quam omnis haec ternas item Lunaglobosassit, an concavi stelia uirumne cohaereant coelo, anser aerem libero cursu ferantur coelum ipsum

qua magnitudi , qua materia conset'rec Haec, inquam flutando, conjee Iurisiesie comprehendere, tale sproferii), quale, si is percre relimus, qualam esse arbitnumur cujuviam remotissimae genti urbem, Ram nunquam vidimus, cujini nihilaliud, quam nomen audivimus Riqui hoc iri aciunt Philosophi , qui disputant, in coelo quid agatur. Sed eos impune facere hoc arbitrantur; quia nusius existit, qui erro es eortran coarguat Hot assequoreis cum stella princeps Sol inter planetas conditus ex Luce sit; cum pa- is bulo non egeat, cum sempiterniim duret; cum, si esset igneus,&moveretur tam celerrime, immanis magnitudinis coeleste corpus,

globum hunc qrrenium ludum absorpsissct astu cum juga monti

87쪽

inhaltissimorum, quo perinde radii allidunt atque esse 'untur, nivibus operta frigidissimaq; sint non sine oppositi sermidine hic judicandum esse. Quicquid sit, primaevam pro principio as marii

Lucem Lux,inquam,fuerat, non ignis,dierum noctiumq; trium Corpora luprima intervalla faciens. Habes ergo corpus tantum lucidum, cida, non- non igneum. Ex hoc deinceps formabantur stellae Terram nunc ignea.

altero contueamur oculo,&aquas. Terra universa cum corporibus

ex hac productis, gemmis, mineralibus metallis, plantis, animalibus,hominibusq; plena Lucis Aqua lucet etiam informa nivis, glaciei, grandinis; sed vibrat insuper scintillas Lucis mare, cunitumultuari incipit. Sale enim, Luci amicisam o, abundat. Pisces maris incolae collucent squamis. Cicindelae ac agninae carnes putrescentes olim Pa Mons ebita lucidat ne quid de lignis quernis putridis adjiciam, de quibus vid e erimenta varia R. Bosti in Adt Phil. Angi adna. Sept. A. 3658 p. Ol. seqq. merentur observationem singularem. IV scindela Graecis auarυρ δε ζωον τῆ mc νεν ποτε Lampli λαρι α ων h animal volcms, in tenebris lucens, ab Hesiodo Cais rides ratitharis vocatur.' Latini nunc ni rediit ana, nunc cicindelam , nunc tum lu- nitelam, luculam,luciolamq; nominarunt. Cicindelam equidem centes.

κις cande, unde de candela est an sectum debile sed noctu lucens , generis non est' unius pennatum aliud , ne pennis mu Caput a suprema parte, ceu cucullo quodani, incumbentis Hypei figura constat, totum pene corpus tegitur colore fusco. Capitellum parvum ejus est nigerri,

mum, in tubercula iussum duo. Alvum habet annulosam, segmentis plurimis interdistinctam,in iij pextremo duae ignis guttulat Ulucidae. Cum a multis autem volatilibus in escam conquiratur, nullo alio inerme animalculum munimine, quam Luce hacNatura provida instruxit. Facula hac enim lucida lucifugam absterret hostem4 desistere cogit a venando. Ne ab inimicis ergo animalculis quaeratur per insidias, luce propria perdatur, non armorum genere alio evitat eas, quam subductione Lucis propriae. Sic sibi ipsi lucerna est in tenebris,ci praesidium adversus hostes. Vid. Ut Us Urovanae vi inso t. ad hunc it necnoni cher lib.r, Art.bs,

pari.

88쪽

part. I. in Photism sublun. c. 6. ubi nugacissimum refutatio tam Hic enim homo cοῦτο xv γ χνασμα docere osmnes O 'Porta lens, dignus ut ab omnibus edoceatur certiora. Audi quid dicat: ἔτεχνῖ. Nugas nugarum de liquore earundem Porta refert. Humor enim in toties mutatim, coagulatus, ixatus, circulatus, putrefa Ius desillatus, o non opus erat Labyrinthis, edaci mo Mercurio an

esurines ad Dianam illa nudam forte spectant; missu in

pristina puritate consterrari nequit. Ego,ut Peritatem rei detegerem, certesummadiligentia omnium periculumfaciens, singula probari. Sed nequidem unam guttulam humori vel ex L potui exprimera; imo hunc pauxiltam humorem mox ab animabulo separatu una cum eodem, Merire, ac pix tam Lucis,estigium resinquere comperi. . . , Carnes putridas agninas foetori proximas notabilem sparsisse Lucem, digna res conssideratione est. Perennio vitBa tho- Carnes bnum celeberr phaenomenon hoc,cur de Luceani, lium laboremininae tu ut ex praefatione capias susciperet Historia omnis,quatenus in Monte Pessulano, Anno 16 I. Patarii A. IS92. contigit, prolixior omnino est, quam ut referatur hic coemta in macello caro splendescebat. me causis,velut de miraculo, perquirebatur. Res eo rediit . putredine consumi pedetentim carnem se ex uir dine ninae carnis, veluti in ligno putrido similiter, oriri Lucem. Vide eo Barti tot n. ipsum, lib. 2. de brut. Luc. c. f. tit. de Agnorum Luce. Dicam amplius, in locis sordidis, impuris, urinosis etiam

quandoque observatas scintillantes luculas. Quid die XXIII.

Novemb. Anno s7q.&d. I. Martii 573 usu venerit D D. Salomoni Reselio inter ingendum aliiq; relatum est ad Ann. I. Observ. 13'. in Ephemerid. Curios tit de urina noctu lucente. Quid spuma maris praestet tempore nocturno, quantasq; coruscotiones, cu tumultuatur mare,Vibret, norunt homines spumas falis aere saepius ruentes Explicant haec Baro Verulamius in Hist. nat ex per 3 . de Augna, scient. . . c. 3. Bartholinus de Gus Luc.Anim probi 9. Ep. u. Cent, . n. Monconys T. Litin.

Lusit.' l.Scio equidem,quam vulgo caussam alii allegent, praeter rem confugiant ad sulphur, cum subsistere in sale debuissent. Itaq; ut constet melius,quid sania partes retur, dabo operam compendiosam. S.V. Sul-

nae aquae

spuma.

89쪽

g. V. Iulphur omne mixtum aliquid, quod ratione acidie sale ortum, est Lux sale gaudet; sal lucem in se habeti ibi aci μὰ dum amotu irritatur, calor adest, aut apertus surgit ignis. Curishoγ sulphur ergo nominant principium Z cur tot sulphur phaenomen Glia I&praedicata tribuunt λ. Consideremus cur, si stanno aut limaturae piscat Martis affundatur nitri spir. exsurgat tantus calor,tantus in super De Lora nisus An sulphur hic in causa Z An igneae particula sulphurea: s in ferro, stanno, spiritiive nitri se abscondiderunta Nihil horum 'subest Tenta aliud phlegna abstrahe alimoto,donec nebulosi

spiritus appareant,expone frigido vitriolum aiffunde rursus phlegma, aut fontanam,vas totum calefiet. Unde autem sunt sulph reae particulae 8 Expende illud etiam quid sit in calce viva,quod Liuia aqua tantum excitat calorem Sulphur qui allegant, veram senescire causam profitentur. Audiatur Bartholibus iterum,in Act. Halaiens A. is r. publicatis docens, uti duo spiritus ad tactum frigidi,confusi invicem progenerare flammam possint. Recip. Spiatus terebinthinae Venetae recensproDcti, ad frigis tamen natipum redeuntis unctas quatuor , quibus in ampliori vitro Funde aqua fortis generosae itidem recentis e rigidae unciassex,uita quasia, vassub dio relinque. Ecce, traJacium dimidiae hor operculo remoto,stiritu terebinthinae ab acidis aquae forti particulis irritatus ervescere incipietos inter cra fumi volumina dammam conssiacuam emittens, cs supra orata vitri erumpens conflagrabie. Nec est, ut voce olei fortasse movearis. olea etenim in salia convertuntur adeoq; olea, spiritus,vi salia volatilia,eodem recidunt. Die caulliam acidi naturam si cognosti, lanc explica tici me non errabis. g. VI. Superest,ut ostendamus paucis, quomi. ee ignis vepariter occurrat. Extra combustibile sublec .

emigrat ignis atq; dissipatur, quamdiu dispersus est, lucere desinu. In hypocausto calefacto, in fumo ligulorum: pistorum ignis plurimus, per minimadispersus, Lux nulla. In locis mineralium feracibus ae metalloru multus sineLuce apparent ignis passim In ferro candente, aquis immerso,ignis superest,Lux nulla interim visibilis.

90쪽

Pl Drybiis anxius haeretet: utrum res diversae, an eae lam,Lux ignis Hacit at sint tract 1 de natur corpor o. Uinc inquiens, autoritas pb M. A UZotelis es eruditoru=, His nutionum, quas niseno trunmus, probabilitas ko ktim uidentia ita , tormatim iis eorum sentenuiam abiremus, qui

naturam. inq; at quanto post; qui ni igitur audacte

4 ribit, concludamus, id, quo ante i Jm Funditur, igni est,

o oricum coit 'u in re colle in , ignis est, foto quos itineru fideius ignis nutaram retinere iurisinum aperto res,timonio conflat, illud tiam in ipso itinere remanere ignem. Nam Lux terra, repercussa exiguision 2 atomis, acriis calefacit, hau secus ac ignis, diim corpore aliquo densio,tanquam carcere includitur. In aqua calefacta imo plane fervida ecquantus ignis 8 quantilla Lux, aut ad visurri nulli Vide inde concludendu i esse 'posse ineru-ceionem δε ei ne cem saeptis occurrere, sic, ut non utius formari de ambobus debeat conceptus. Si concestum mihi foret, quaererem quis illa in inferno statuendus ignis,&curia mine Geben. naeveniat ubi Liax nulla, merae tenebrae obscuritas ubiq: Communem dc materialem non admitti posse, credo sed connexionis saliem peto rationem. Miror interim, Chymicum experientiae stupenta, i hilosophum in rebus naturalibus tam celebren', I n. Joh. Joach. Becheru lib. Pthys subterr. et 2 c. r. n. se circa cer irum terrae cum Theologis nonnullis suis inserorum sedem ponere: ibi, ut ait, oh ιrnu, mixtio, plure , aetor νυor, renes iras,

istitisne, si uri, ut, ubi ex S. S. definitione potius, non modii , Nrmis, nec ignis exstingvetur cum extrem ita in uratura sit Obscurisas. Sed absit, ut hunc, d m,

innae senemqladio Iecem ,ea adagio; nec fodi mu quidem. iiiii manum subtrahemus igni penitus orabimu 'ut' custodia abj l ne illo nos piosque omnes Lu , bcata Trinitas principalis Unitas siliciatq; ut a facie, Lucς qui nunquam separcinur ne hie qui 'dcin