장음표시 사용
51쪽
in'uere ii haec inserior vivificare,animare, fovere,foecundare,pe netrare, aceXhilarare omnia. in principales, rarefacere ac calefacere, si concentrata sit moveatura spiritus urgere ac pro 'pellere, in flammam agere combustibilia, si irritetur, efficere co' lores, pro diversitate medii, objecti &subjecti variabiles, disponere organa, Momnia in naturali conservare statu suo.
Problema I. Lux infe t na eadem, quia plex e sed varie considerari potes ratione satus vi.
Solers solicitus alioquin indagator rerum naturalium D TM-m is ita tradi de brutor anima, c. I . Lucem vocat aliam pri
mariam, qua immediat a lumine procedat, aliam1ue se undari mam, qua resectatur ab oleritis. Sed errores plures paucis insunt 'stmi rverbo. Confudit lucem scilicet cum lumine, substantiam cum accidente, caussam cum effectu Male postea a lumine dedu. xit lucem cum inverso ordine fuisset procedendum. Nec Lux reflectitur. sed radii, sed lumen , Lux est res immanens,emanans lumen. .Lumen aliud primarium, aliudque secundarium,in scporro Primum dicitur, quod immediate a corpore lucido per sumen rectos evibratur radios in aperto undiq; diaphano. Secun tim, qVotu- quod a primo provenit vel repercussione, aut refractione. Sic plex. Lunae in his terris lumen, quod a Sole est, aut quod a montibus,vel parietibus objectis oppositam in partem repercutitur. Tertium quod secundo provenit, ut in loco clauso aliquo septentrionem prospectante, sub integument , aut cortina rariori. Iartum, quod a tertio relinquitur, ad umbrae similitudinem accedens quale illud tempore crepusculorum uintum plane debile, ut in illuni noste cujus ope tamen talpae, noctuae, cicindelae, feles, atq; homines nonnulli possunt cernere objecta proxima De cujus rei causia pluribus deinceps Differentias has optime pictores
observare ac dijudicare solent. se regredimur ad Lucem, quae , pro
52쪽
pro diversitate status sui, o vim ut in Sole maxime ae tellis nSi , Lucis at sed Phosphoro descriptori vetat perio, ut in aliis corporibus ς 'ri satis restribus, per tria Regna, quanquam diversimode. 1 Insim ria Deo Creatore vel a natura hujus, vel illius caussae aliquae particu Iaris. nine lucem viventibus omnibus innarum, verba Bartholiniana sunt ecl. 3 de Luc. Anim. 1 80 exordio rerum a Deo creatam, simula exprimigenia Lucis dirisione elementis mixram, screandi corporibus immissam esse , primis libris evicimus. Insiit respondet ex opposito adrentitia, seu accessorii quae extrinsecus advenire solet, corpori nativae Luci se admiscet,varieque alterat temperamentum, in hominibus praesertim, &aegrotis quidem manifeste alat atq; sub dominio ut in corporibus mixtis naturalibus, ac rebus artificialibus quibusdam, chalybe, candelis, faculis&e aut libeni&sui juris; ut in lucidis corporibus, vel mistis quibuscunque aliis per flammam resolutis, eombustibilibus accensis omnibus. Eribratris alia, jam supra memorata, cujus fons principalis in inferiora haec per radios emanens Sol est alia intro vibratrix, quae velut a peripheria versus centrum agitii ut evibratrix a centro in perii heriam tendit. Illa materiam diducit, distrahit, solvit, spiritusque excitat haec intro agit, ligat, constringit, densat, contrahit Haec lux in vitris, gemmis, metallis, aliisque. Fusius de hac diil. D. Perus in Atr. Nat. c. S.
INstaurare non est clem nobis hic, a pascere aut pabulum suppeditare; sed fovere, excitare, roborare, vires addere Lucis copia incomprehensibilis in stellis est in solo Sole tanta, quanta su D scit pro tota terrae superficie ac animalibus plantisque nam demineralibus sub terra generari & ab igne acidoque in cavernis ina turari solitis philosophandum cautius. Solis magnitudo interim Solisma per veram ejtis semidiametrum considerata ratione terrae essicit. ut
gnitudo. ol major irra sit, ex conis ut T chonis centum quadraginta vi- vicibus;
53쪽
vicibus ex Tepleri supputationi quam&amemanni sequitur, ad Ann issi quaest. 6. Cal. 33 69 juxta Dn de ericle autem
propter hypothesium diversitatem isti .vicibus, terreno globo major statuaturi dein lib. 6 de Spac vac. c.' Ab hoc vase admirabili, opere Excelsit, ut Siracides appellat Solem, radiorum beneficio ac luminis, inferiorem Lucem excitari reficique loquitur ex ope niperientia quotannis; si vernale saltem tempus reputemus. au c cacia. corporum coelestium vehiculo luminoso influens in terram, aquas, ex terraqueo globo oriundum aerem, afficit, ilice ac iterat temperamenta corporum hominem 5 oniti s generis animalia, plantas atque arbores disponit vari it variae propterea in illis cum externae , tum internae passiones di vici 'situdines occurrant. Hoc fundamentum Astrologiae vel Al romantiae clitis, sed fanioris tamen est Hinc mirae diversaeq; operatione. Tarant uiis laesorum. luna cortina, lymphaticorum mulierum menstruatarum, canum in canicularibus diebus, cancrorum, Ostrearum ipsius maris motus menstiuus propter sidcrum magneticam vim attrahendi.
tum per se nulla eget pabulo, aut alimento
I Gnis vastat corpora combustibilia, cin cineres resolvit unde
Iolum inter corpora naturalia nutrimento indigere Inem, statuit Disrtau.Medicus is an in scruti nongenior una. Stomachatur fere Pliniin Hist. N. l. 36 ci exir ad ora citatem agnitimis immensam improbams rerum naturae portionem nominans, s in qua dubium sit, plura absumat, inparia, Quae caussa etiam cossimus. movit, cur eliminaret numero elementorum ignem, saligerorie-- quicquam excusante non immanem,sed divinam indepotius naturam colligi debere Exerc. p. de subiit qu)d sibi omnia iss simi- Iet Sic frustra flosculos encomiorum spargunt non vivere ut abulo raedat, nec edere, ut vivat, flammam ignis pariter ingressum in get. composita attendi sine aliqua voracitate. Qui enim, quid sit ignis, exqui te novit, non dubitat de alimento ejus Longe aliis ter cumLuc comparatum. Lux videlicet constitui conservat, fo, Lux non 3 vet, is m.
54쪽
sovet, auget, a uat Luci nihil est contrarium quantumvis pro opposito, sed privativo, umbram habeat: tenebras. LuxS lis stellarum reliquarum consumtiva sui non est, nec successivo eget pabulo. Et si vel maxime egeret, fatendum tamen est,eOdem adhuc in vigore suo perdurare Solem, fixas,caeterasque stellas ordinarias, acolim a Creationis tempore. Immo radii solares in urentis vitri cono in speculo ustorio collecti, sine ullo pabulo materiali durant. Unde facile cognoscas, i magnam ni ter Lucem atq; ignem differentiam versari, 4 artificio ingenioso praeparari posse Lucem aliquam perpetuam, praeparatam olim a Veteribus fuisse sed tamen non ex igne.
Sol, quantu/nvis igneae naturae ab antiquista recentioribusporis sa uatur, nu o tamen eget alimento.
UI studio ingenioque admiriandus, mihique, cum viveret, lis
, , terarum plurium commercio notillimus, P. Gasparo chortus, Schoistis Itinerarii Ecstatici Tircheriani commentator ad i. I. diat L praelus in Solem, p. i77. .f., scribit ipse . . , miniis Solis ignem egere pabulo, quam ignis, quiperpetuo arde in Elna, in e Pio, in Hecti, in Vulcaniis Insulis, in multis aliis montibud, d quae sequuntur. Credo eum minime scripturum talia, si naturam Lucis accuratius novisset, materiam Solis expendisset diligentitis Garilielmum etiam Postellum ac Iordanum Brunum famigerabilem Nocinum illum tradidisse olim eadem, ex paradoxis horum legi voluminibus. Undecunque dogma hauserint Poctis has loquendi formulas, d alimento Solis , Hor pabulo equorum solis vendicamus. Duo hiecxcutienda, quae in rem faciunt praesentem . primum,an Soligneus' alterum, an,sisit igneus propterea si opus alimento irius ex λα. b Anci Canonici logry bis i obrii probant, 'Gi hoc asserunt, altera 19eis non disced cutes cum nulla urgeat necessitas. Sic incalescente Sole liquescebat Ianna; Z v. 76, 2 l. cons. I. ii ' Calor Soli
tanquam proprium ribuitur Pi ii 7. DI, o Sol calore fori tri
55쪽
comburit, cons. Ion. , 8. Marita , . sol&aedus synonymice pο-nuntur Et '. io So xoritur cum aestus o & exurit gramen c. , N. Tripliciter exurit montes,vapores stineos ex sata, ea
vetus credidit Ecclesia Israelitica, tr. 'ia,' Dei atuna per . erientii imis .et vestra enita palafolica arcntia radiorum solari an inconvexa lente peculo veparabolico collectione, etiam cum frigus inten iusti muni est hyemis, rem aperti 'sime dei nonstrant. Quaeritur de atissa, quae non tribuenda vitro,velut instrumento, a Naturastigido nec me in se mentiae aeris bruinalis; sed soli es ienti Soli l l . . iam detecta Telescopiorum ope facula ac macula', γλ. ακα est. Sol deprehensus aestuans per igneas vaporationes, inaequalis ejus visa superficies,&mare velut igneum, ortu ibi S immensis asperum flammasque eructare solitum p parens. Denique autori tatem Patrum, Augustini, Boni Ambrosi Philosoplaorum veterum, roasiri, Thaletis, Anaxag. Democris . on Metro A. Ana xim. Phi a dc recentiorum plerorum i Opticorum, Phylicorum ac Astronouiorum ut prolixitate nominum e locorum supersedeamus hic. De alicro dispiciamus breviter. Negavi 'e- abo,propter lucidam narurum,Soli su es pabulo Lu ἀυταρ κὰ &se contenta non requirit alimentum. Est manciq; GS vemmis, auro etiam inclusis, omni pabulo absente. In radiis o Pabulo nolaribus, collectis vitro parabolico, quod quaesi pabulum Cor egbet. Dus mixtum compactissimumque aurum,in mediis ignibus incom
bustibile, non eget alimento i lononati in ani
nolim facere opinionem, quam probabilem effecit '. iam ej, asserendo nil nisi Aurum liquidum haberi oportere Solem assine vero ainen est, propter principium indissipabile m- combustibile cum Auro non exiguam intercedere analogiam ςrili Ubi autem nil consumitur, nil debet pabulo restitui. Et odnam illud pabulum t ubi est Z quot duraret Annos, aut sufficeret pro Sole Plura natus ad ingeniosed ondita scrutat
56쪽
Problema V. Luxagitationis amans in humano eo fore calorissa urnissi moti caussa es, ut Lucis instae natura occupetur inperpetuab Eoo, aetasiose.
Piaccntiis VII cessimus hic annus volvitur, ex quo hinc inde agitata sine Oniam Sm lanaen controversia intercessit mihi cum Electorali a. thematico Profestare celebri in Academ ad deram Francos artana, Din. oh. PLACENTINO. Eratis Cartesiam a flecta, cis seruerat principium ac originem humanae vitie, materiam coelestem es e subtilissimam, analogam elemento Solis se arum fixarum; motumque membrorum naturalem proce re a materia caelesti ea. Vovocaverat non modo passim ad Cartesum, sed Mad D. Joh de Ras , Pros Lugdunensis binas de materia sub tili dis ertationes. Postquam infans sic rem illustraverat prioridiatriba in lucem editin es, continu)perpulmsnes aeris particulo subtilissimas usu materiae coelestis refertas, perfusas ais circumdatas non Mntis attrahit, sed rursu expellit, proutpisces aquis innatantes. - Maxin1 antcm particulae in venis farterii anguini commixtae ad Pentriculos cor is inibi sanguinem vir faciendo erattenuana ad omnes corporispartes indeferrenientes, diritum vitalem consituunt. Orowodi materiam morum G calorem natuκulem adeo filiam in homine producere oec Regesti eo va. ria, hic paucis exprimendo. Materiae coelestis ignorari adhuc in , dolem Per materiam illam cerebri Cartesiani non intelligi posse calidum innatum. Primum a Cartesio elementum longe aliter explicari, quam ut Solis&Stellarum fixarum materia analoga ei. dem dici possit. Ad animam ii tam hominis constituendam non opus esse advocare stellas coelo Ecducere Lunam. Lumen non constitere ex corpusculis. materiam coeli itam nec haberet uritur menta nae intelle-ὰ t,i 00ς pdrtςς0ntrarium me habuisset Vitalem animalium
57쪽
Enatum principιm illustriis nundisi. Murisum Cameristum scribitii progymn. VII, de ita p. sol seq. Cosentio non aliunde,q-am, isnguineprosici te a sanguinem tamen non sapte natata calidum esse,sed motu duntaxat atque agitatione incale cere. natu'rali regul. Si quis autems milem quan a vim ponat in sanguin nonualia i dem conjecitara aberra eisidebitur Lines enim in anguine halitu. Eispitatissubtilissimuι ac nobisissimis, quem ex perenni motu agitationes incalesere,par Ex his, quae donatura motu j; sanguinis memoravimus facile intellectu est , vitam in continuata perenni sanguinis motione consistere. Quippe tamdiu vivimus, quamdiu sanguis in corde calescens, vitalique halitu animatus, per arterias in membra diffunditur. Idemque Progynan. . de Solet Ea es, esit natura Lacis, ut perennipt su rebus sola quadam ars diastole circumjectum aethera propellat. Unde luminis a Ilo non consistit in D prsu,sed potitis in iterat percussu Lux evibratrix nempe motu velut tremulo scintillat,&crispata vaporum in aere in homine intercursatione nunc ex Scintilla spirat radiantem luculam, nunc retrahit; ac specierum intercisio rio Lucis nem ad trepidantem defert oculum Iocumve. Stellas fixas scin n. j tillare cum aliquibus planetis, notum fatis est De causa viderint,qui non conveniunt eruditissimi, meritis Illustres Matheumatici ac Physici,post Vitessionem Tycho, Muttonia Reporus, Rhodius, Scheinerus, Basso, perlingius, Hircherru, peris tus, Hepelivi,
Blancanus,Linemannm; Laorum tot per divortia sententias miramur. Nobis sustici inpraesens ignium observatorum e longii quo,&ipsius Lucis in vicino corpore lucente ut in cicindelis candelis mox deficientibus, imo&infelium oculis, naturam eam
esse, ut,quo debilior apparet, imbecillior diastolo ac systole sic e nim loqui hi sit integrum, Occurrat.
Problema VI. Vita Animalium radicis, in radiatione Lucis in taber spiri se promota, haud immerito conspere tui ri
58쪽
t, fortius probaῬimus. In anima enim, praeterlu
cem tae a mi amur alta motum e perenni.
talem habet eae natura lucis absente autem anima obnubilator . corpus S deseruitu Haecillaec illud πνευμμ, dc ερμιον hoc ζst, Caliae in-τ τυ ν ιτοιχ α αναλογον su θειοτερον uot abon inati venia quod de calido innato obscure dc perplaxe Ari totelis effatum est, indoles. ab ingeniosissimo Harpe longe aptius expositum Sentit re- ctius, quam loquitur Helmontius hac parte tit. deform rer. n. 7I. 14mei formale Lux insita es cuus es a Vinii alis. Lumenso mae sita j ii qui ditati annexum, ut sint formaliter unum idem, sola relatione sine M. Idemque tit de vites aura p. 728. Luce sun ipsemet vitae ac formae vitatium. Gemina his multa tradidit de igne atque lumine spirituum Virdigius, in Medi c. pir.lib. i. c. is.de V quem confer Vitam alias definiunt, ii sint a Ius primus Orpor Nat. liventis, ec operationes vitales Vita inis huic communicans. Subsumimus de Luce insita. de eadem ea-nione sit idem con ludimus. me cetero probamus etiam, sed consequen- constquen ter saltem, descriptionem vitae a caligero formatam Vita su-ter .nio rimae cum corpore. Sed de causa unionis, non de unione ipsa: uaeritur. Et vivit Petri anima post unionis stat bini.
. problama VII. Anima sensiti et a quae dat commune esse Mimali,
originem a Luce ae et tali flammula habere Zoitur.
Locus apud Platonem in Timaeo memorabillis Fideri potest: iBesse corporibiu fris ignem, similem aethereo, non absumentem, sed illuminaης- sortioncm crassiorem permanere in nobis
59쪽
no is , sed tenuiorem evolare se oculos in aera, noctu at Ic οὐ tenebrae evanescere. Huc quoq; pertinet, quod dictum'esta Caelio Constensu Rho gino lib. 16. Antiqv. lect. c. i . f. 875. Animam ipsam ex phrrimorumi Oph snonia uiues esubstantiale lumen statuereri praecipub argu Veterum mox o id conjectati, qaod ex omniseis inscitiam maxime Perfatura comparescit animus,o sural ac tenebris obvoluta refugit sum-γρ; νi, caeriturbatur inde Quia inὰς so Aristote ni interpretes in geminare, ac genus hominum, quod mancipare aliis se
solet, ad veterum auctoritatem provocant, Democritum , Hippocratem, Pythagoram Platonem Aristoten m Lucretium, Laertium, Galenum sprotulit in mediu, qui sensitivam animam materialem extensam ligneae naturae actum, id est dammulam vitale estedixerint, adduxit cum recentibus Scriptoribus Fernelio,Hi urnio,HU Recen-
Honorat Fabro, Verulamio, Ga senis, Georgio Entio, Wiaco ossito tisrum. acalus ii sui qui id inprimis curae sibi habuit,ut in libello nupero, Anima brutorum edito,uberrime persequeretur argumentum.
CujusUri non exscribimus,sed commendamus potius laborem ac misi αἴ cur cap potissima ima atque . contenti Barthol niano loco peregregio,de causis Luc. Animal. l.3α . Anima,re angvi est concrete ita spiritus solἹm natunalis potitus vitalis Laudis 1 μanimalis in a Pine, quae brutorum propria re raeter hunciat Barthos mitorem quendam gna irinicatis assecuta, ut una sanguinem Acm. Deum sapiat, ejus i originem, quae superioris Numinis beneficio hominibus contigit. Si de priori animas sermo, iam exina di cuia
istis aleam sumtu eam esse Lucem substantiam,sed
subjecti solius res ectu,quia Spiritin est, sinu suo Lucem compha m. Si de his quaenatur, nec Viu Lucem in ciamur, sed a no-sra Luce mortali, mortalibini aliis, communi distinctam, disinio-γὼ originis, supra substantiarum sortemsere ere Iam asserim M. Rem omnem per exempla, per rationes si deducere permitteret amica brevitas, ab ovo ordiremur atqueta gallina incubatu, a generatione quadrupedum disceremus cum Harveos ad genesit psius hominis progrederemur cum Felice Platero , .acutiss. D. Theod. e c ringio in Oste genice tuu anthropog chnograph. Eo ad -
60쪽
A ula ad operatrices istiusmodi ideas, seminibus archei pa Creationis
r velo lege inditas, excurreremus cum Marco Marci in originales typos biter ' intime impressos specierum individuis, individuorum partibus exponeremus cum Wi sio. Ostenderemus ex Torrice . Hirchero, M. Otto,aeliis*, quidvi quantu valeat non aeris duntaxat spiritus in organis pneumaticG,quid impulsus vel illapsus aquae in nu licis
quid motus trochlearum pariter ac rotularum in automatis sonoris
quid deniq; Lux ipsa in pirentibin; cum tantum Ars, Naturae simia, essiciat. Non igitur miremur,sed imitari potius nitamur artificiu Drebbe i num posthac.De quo, quid fecerit stupendi; nelnsitI g-haeim prodidit memoriae sequentia: Trach. I. de Nat Corpor c. . p. 6. Si lux ore corpus, inquit, quaecunt ab ilia glandescerent, innio animarentur tam incusescere debere, quam illuminari. Dubium non eis, quinitas res habeat, quo is manifestim redditur ex thermometris musicis quibusdam in frumentis, utputa orga qnis clar cymbalis concentum quendam sponte efficiemibus , quae cornelius Drebbe ius, peritissimus i e Mechanicorum Magister iara arte elaborarit, ut Serenitimo Regi Osro Uend ret. Id enim
totum offectum es rarefaZctione condensatione sibi S alicujus
eorporis in infrumentorum caritatibi inci si, flendescente enim Sole concentum statim edebant, muniati Da explebant. Neque vero ambigendum est, quin hoc ex tenuis cujusdam liquoris, quoad id utebatur, rarefactione contigerit, qui satim, atque aer solaribus radiis motus intepuit,dilatabat ex quorum praesentia Tepe ratione iste liquoris motus deopendebat ut Sole horizontem no-sris deserente protinus cessaret re nubes forte aliqua rarium i iis intereluderet , tardior ab Urumento concentu edeίatur. Rem mihi lepidam e thermis Carolinis reduci ostendit ante quadriennium in montanis regionibus Vir arcanorum Chymicorum oppido multiscias, D. D. R. Amicus meus singularis, de rore Majalii qui in lusus testae ovi gallinacei,duobus foranainibus signatis cera, uxta styli altitudinem ad radios solares ascendebat. Quod cum non observarit Dia. Th. Hensi ali in suis de roreMajali curiosis Regiae Societati demonstratis,addere ιους - δι. voluii Mercurig
inti usus xcavato stobulo metallico quid prαstet, si ab hoste suo