장음표시 사용
451쪽
riis habere quaestionem. 3. 3 Serui alieni in alterius caput non nisi singuli torqueri possunt. et hoc inuito domino non est permittendum, nisi delator, cuius interest quod tutendit probare, pretia eorum, quanti dominus taxauerit, inferre sit paratus uel certe deterioris facti serui subire taxationem.
dccommodatur: nec enim oportet in rebus dubiis salutem dominorum seruorum arbitrio committi. 5. β Serui in caput domini neque a praeside neque a pr0 curatore, neque in pecUniuriis neque in capitalibus causis interrogari possunt. 6. 7 Communis seruus in caput alterius ex dominis torqueri non potest. 7. ' ' 9uem) quis seruum' ideo comparauit, ne in se torqueretur, restituto pretio poterit interrogari. 8. λ' Seruus in caput eius domini, a quo distractus est, cuique aliquando seruiuit, in memoriam prioris dominii interrogari non p0 te St.
s. ' Si seruus ad hoc fuerit manumissus, ne torqueatur, quaestio de eo nihilominus haberi potest. 10. Quaestioni eius latronis, quem quis obtulit, cum de eo confiteretur, si dem accommodari non c0nuenit: nisi id sorte uelandae conscientiae Suae gratia, quam cum reo habuit, secisse doceatur. 11. δ Neque aecUSator per lilium accuSare , neque reus per alium defendi potest: nisi 3 ingratum libertum patronus accuset, aut βrei absentia desendatur.
452쪽
L. 9. D. de accus. 8, 2) J12. λ' Si pecunia data tu sici ruus absolutus esse dieatur,
idque in eum suerit comprobatum, ea poena damnatur, qua reus damnari p0tuisset. 13. y In conuictum reum, siue torqueri p0ssit siue n0n p0ssit, pro modo admissi sceleris statuendum est. 14. Reis suis edere crimina accusatores c0gendi sunt: scire enim oportet, quibus sint criminibus re
i 1. Abolitio est deletio, 0bliuio uel exstinctio accusationis. 2. Post abolitionem publicam a delatore suo reus intra tricesimum diem repeti potest, postea non potest. 3. 3Summa supplicia sunt crux, crematio, decollatio: mediocrium autem delictorum poenae sunt metallum, ludus, deportati0: minimae, relegatio, exsilium, opus publicum, uincula. Sane qui ad gladium dantur, intra annum consumendi sunt.
TIT. XVIII. DE ABACTORIBVS. i1. Abigeatores sunt, qui unum equum ' ueh3 duas equas, t0tidemque b0ues, foueS uel capras decem, 'poreos δquinque abegerint. ' qui quid uero intra hunc numerum suerit abigeatus,' 'in poena my furti pro qualitate eius aut in duplum
453쪽
aut in 'quadruplum' conuenitur: uel sustibus caesus in opust publicum unius anni datur, aut Seruus) sub poena uinculorum d0mino restituitur.
3. Si ea pecora, de quibus quis ' litigabat, ' abegerit, ad forum remittendus est, atque ita conuictus in duplum uel in 'quadruplum ' suris ut 0re damnatUr. 4. Collat. ll, b. S. 1
1. 3 0ui noctu manu sacta praedandi ac dep0pulandi gratia templum irrumpunt, bestiis obiiciuntur: si uero per diem leue aliquid de templ0 abstulerint, uel deportantur honestiores, uel humiliores in metallum damnantur. L. II. D. de sepulcro viol. 47, 12 .
a. 'Incendia si qui ' in oppido praedandi causa laciunt, ' facile capite puniuntur. 2. 0ui casum aut uillam inimicitiarum gratia incenderunt, humiliores in metallum aut tu opus publicum damnantur, honestiores in insulam relegantur.3. Fortuita incendia 'si iniquo 3 casu uenti serente 'siue incuria ignem supponentis ad usque uicini agros evadunt,' et ' si ex 'eisy seges uel uiuea uel oliuae uel fructiferae
arbores c0ncrementur, datum damnum aestimatione sarciatur. 4. Commissum uero seruorum, si domino uideatur, noxae deditione ' sarcitur. 5. Messium sane per dolum incensores ueh uinearum olivarumne aut in metallum humiliores damnantur, aut honestiores in insulam relegantur. 6. ' 0ui noctu fructiferas arbores manu facta ceciderint, ad tempus plerumque in opus publicum damnantur, aut ho uesti0res') triplum C ld. edd. ') liligat edd. vid. Collat. 11, 4. i')triplum Od. edd. Tit. XIX. i) Cf. L. 6 pr. D. ad leg. Iul. pecul. 48, 13). Tit. XX. 0 33. 1-5. ex Cd. Ves. Praeterea extant in Collat. 12, 4. 2. 3., ubi vid. notata. η) Incendiarii qui quid CH edd. δ) Ex Collat. 3) quae Cd. edd. β) uel Cd. edd. β) Eae Collat. 7) Collat. 00 ω. edd. ') Collat. Sarciatur C l. edd. ') Cf. L. Rom. Burg. 18 fin. 28
454쪽
damnum sarcire coguntur uel curia submouentur uel relegantur. TIT. XXI. DE VATICINATORIBUS ET MATHEMAΤICIS.
I. aticinatores, qui se deo plenos assimulant, idcirco diuitate expelli placuit, ne humana credulitate publici mores ad spem alicuius rei corrumperentur, uel certe ex eo populares animi turbarentur. Ide0que primo sustibus caesi ciuitate pelluntur: perseuerantes autem in uincula publica coniiciuntur aut in insulam deportantur uel certe relegantur. 2. Mui nouas et usu uel ratione incognitas religi0nes inducunt, ex quibus animi hominum moueantur, honestiores deportantur, humiliores capite puniuntur. 3. y 0ui de salute principis uel de summa reipublicae mathematic0s, ariolos, haruspices, uaticinatores consulit, cum eo, qui responderit, capite punitur. 4. 3Non tantum diuinatione quis, sed ipsa scientia eiusque llibris melius secerit abstinere. β0uodsi serui de salute domi- lnorum consuluerint, summo supplicio, id est cruce, asse iun- tur; consulti autem si responsa dederint, aut in metallum ldamnantur aut in insulam 'dep0rtantur. βTIT. XXII. y DE SEDITIOSIS.
1. y Auctores seditionis et tumultus uel concitatores p0puli pro qualitate dignitatis aut in crucem tolluntur aut bestiis obiiciuntur aut in insulam deportantur. 2. ui termin0s
est odiunt uel exarant, arboresue terminales euertunt, siquidem iid serui sua sponte secerint, in metallum damnantur: humi- qtiores in opus publicum, h0nestiores tu insulam amissa tertia parte bonorum relegantur' aut exsulare coguntur. 3 3. βCi- l
455쪽
ues Romani, si qui se Iudaico ritu uel seruos suos circumcidi patiuntur, bonis ademptis in insulam perpetuo relegantur: medici capite puniuntur. 4. Iudaei si alienae nationis comparatos seruos circumciderint, aut deportantur aut capite puniunt Ir.
TIT. XXIII. AD LEGEM CORNELIAM DE SICARIIS ET VENEFICIS.
1. ex Cornelia poenam dep0rtati0nis instigit ' ei,' qui hominem occiderit, 'eiusue δ rei causa furtiue saciendi cum telo fuerit, ' qui u 3 uenenum h0minis necandi causa habuerit, uendiderit, parauerit, ' salsum ue)β testimonium dixerit, qu0 quis periret, mortisue causam praestiterit. 'quae β omnia facinora in honesti0res poena capitis uindicari placuit: humiliores uero aut in crucem tolluntur aut bestiis obiieiuntur. 2. Collat I, A. 3. 70ui hominem occiderit, aliquando absoluitur, et qui non occidit, ut homicida damnatur: consilium enim uniuscuiusque, non factum puniendum est. ideoque qui, eum uellet Occidere, id casu aliquo perpetrare non 'potuit, ut homicida' punitur: ' et is, qui casu iactu teli h0minem imprudenter occiderit, absoluitur. 4. Collat. I, 7. S. 2.5. Collat. 2, 7. 6. Collat. 3, 2. 7. Collat. I, I 3. 33. I. 2 8. ,' ut latronem caedem sibi inserentem, uel alium
β) Non excipit, si ipsi Iudaei sint; unde apparere videtur, Judaeos tunc cives Rom. non fuisse.
Pit. XXIII. i) Extat etiam in Collat. 1, 2. 8, 4. Cf. L. 1 pr. S. 1. L. 3. S. 5. L. 16. D. ad leg. Corn. de Sic. 48, 8 . S. 5. f. de pubi. iud. 4, 18). ') eis, sequente plurali numero etiam in verbis, alii Cdd. edd. β) eiusque vel uel eius) Cdd. edd. ε) et qui d. edd. β) salsum C . edd. q) ob quae plerique C . edd. Τ) Est etiam Collat. 1, 7. S. 1. ') potuerit multi C. . edd. ') punietur multi C . edd. i') Cf. L. 4 pr. D. ad leg. Aquil. 9, 2). L. 2. 4. C. ad leg. Corn. de
456쪽
quemlibet stuprum iu serentem occiderit, puniri non placuit alius enim uitam, alius pudorem 'publico ix sacinore des eudit.
10. Iudex, qui tu caput sortunasque hominis pecuniam accepit, in insulam bonis ademptis 'deportatur. δ 11. 3Mandatores caedis perinde ut h0micidae puniuntur. 12. β Si pu-iator ex arbore cum ramum deiiceret, non proclamauerit, ut
uitaretur, atque ita praeteriens eiusdem ictu homo perierit et si in legem u0n iucurrit, in metallum 'tamen datur. β 13.7 0ui homi uom inuitum libidinis aut promercii causa caStrauerit castrandumve curauerit, siue is seruus siue liber sit,
capite punitur: honestiores publicatis bonis in insulam deportantur. 14. Qui ab0rtionis aut amatorium poculum dant, etsi id dolo non faciant, tamen quiu) mali exempli res est,
humili0res in metallum, h0 uestiores in insulam amissa parteb0norum relegantur: qu0dsi ex hoc 'mulier aut homo ' peri0rit, summo supplicio assistiuntur. 15. χ' 0ui sacra impia nocturnaue, ut quem obeant arent, defigerent, obligarent, secerint saciendaue curaueri ut, aut cruci sus figuntur aut bestiis obiiciuntur. 16. ui h0miuem imm0lauerint, exue eius Sanguine litauerint, sanum templumve polluerint, bestiis obiiciuntur, uel, Si honestiores sint, capite puniuntur. 17. Magicae artis conscios summo supplicio assici placuit, id est b0stiis obiici aut cruci sus sigi. Ipsi autem magi uiui exuruntur. 18. Libros magicae artis apud se neminem habere licet: et 'penes 3 quoscumque reperti sint. 'ambustis his publiceqsic. 9, 16). L. l. 3. 4. D. eod. Hi i. e. quasi populi, non Sus nomine perpetrato. ') Cf. L. l. S. 1. D. h. t. β) Plerique C ld. dep0rietur ex ullis ed. A. ) Cf. L. 15. g. l. D. h. t. L. 5. C. de accus. s9, 2 . h) Cf. L. T. D. h. f. L. 31. D. ad leo. Aquil. 9. 2 . q) damnatur mulli d. edd. datur item multi Cud. yi Cf. L. 3. 3. 4. L. 4. S. 2. L. 5. 6. D. h. t. 8) Est elium L. 38. 3. 5. D. de poenis 48, 19). ') Plerique C ld. et L s. homo aut mulier alii Cild. edd. δ') Cf. L. 13. D. ad leo. Corn. de sic. sis, Si et Schullino ad h. l. Mai quo dinom. Alterth. IV. p. 134. ' Cf. Plin. F. II. 30, l. Lactant.
3) Complures C ld. si penes ex aliis edd. h) ambus lisque his
457쪽
humiliores capite puniuntur. 'nec enim' tantum huius artis pr6sessio, sed etiam scientia prohibita est. 19. 'Si ex eo medicamine, quod ad salutem hominis, uel ad remedium datumi erat, homo perierit, is qui dederit, si honestior fuerit, in insulam relegatur, humilior autem capite punitur.
TIT. XXIV. AD LEGEM POΜPEIΑΜ DE PARRICIDII S.
1. 3 Lege Pompeia de parricidiis tenetur, qui patrem,
mutrem, auum, aulam, fratrHm , SorOrfm patruelem ma- truriem ite , patruum, auunculum , amitam, conSobrinum,conSobrinam, uinorem, uirum, stenerum, Socrum, uitricum, priuignum, priuignum, patronum, patronam occiderit. δ0ui patrem, matrem, auum, aulam, fratrem, Sororem, patronum, patronam occiderint, etsi antea insuti culleo in mare praecipitabantur, h0 die tamen uiui exuruntur uel ad bestias
dantur. TIT. XXV. AD LEGEM CORNELIAΜ TESTAΜENTARIAM.1. y Lege Cornelia testamentaria tenetur, qui testamentum 'qu0due aliud instrumentum η salsum sciens d0lo malo scri-
publice plerique Udd. et edd. habent post ademptis, manifeste turbato ordine, cuius vestigia SuperSunt in d. 7. 12. 13. 15. 21. 40., qui omittunt que, et in C . 9. 31., qui praestant adempti S honestiores publice. η') b0nis C . edd. translato que ad ambuStis).7) Ex Od. 9. 31. cf. not. 25.)ς celeri C . edd. omittunt.' n0u sputa pro ii'en.) C . edd. De re cf. 5, 21. 3. 4. Tertuli. de idolol. 9. Ammian. 26, 3. 28, 1. ') Cf. L. 6. S. 7. D. de
Sequente8 occiSOS tum propria parricidii poena pertinuisse vide tur. bed cum verum non sit, hos tantum lessem Pompeiam apprehendisse et cum in omnibus d. postea desideretur, quod edd. ante etsi inculcant, apparet, ante patrem omnia ista ob intellet striis similitudinem excidisse, quae L. 1 pr. D. cit. inde a D. patrem matrem' usque ad D. patronam occiderit' leguntur.
Eiusque iacturae id quoque vestistium est, quod pars C . set edd.) pro occiderint habet occiderit. Tit. XXV. Cf. supra 4. 7. 33. 1-4. L. 2. D. ad les. Corn. de fala. 38, 10). L. 14. C. eod. 9, 22). Cf. L. 1 pr.
458쪽
pserit, recitauerit, subiecerit, ' Signauerit, uerumue suppres Serit, amouerit, resignauerit, deleverit: ' quiued signum adulterinum sculpserit, secerit, expresserit, ' uerumue si amouerit, 'reseraverit: Τ ' quiue nummos aureos, argenteos adulterauerit, lauerit, conflauerit, raserit, corruperit, uitiauerit, uultuue principum signatam monetam, praeter adulterinam, repr0bauerit. honestiores quidem in insulam deportantur, humili0res autem aut in metallum 'dantur' 'aut capite puniuntur, serui autem se post admissum manumissi in crucem t0lluntur. 10
non perhibendum pecuniam acceperit, dederit, iudicemue, ut sententiam serat uel n0n serat, corruperit corrumpendumve curauerit, humili0res capite puniuntur, honestiores publicatis bonis cum ipso iudice tu insulam deportantur.
4. Iudex, qui contra sacras principum constitutiones c traue ius publicum, quod apud se recitatum est, pronuntiat, in insulam deportatur. 5. 30ui rationes, acta, libellos, album propositum, testati0nes, cautiones, chirographa, epiSt0las sciens dol0 malo in si audem alicuius deleverit, mutauerit, Subiecerit, subscripserit, k quiue aes inaurauerit, 'inargentauerit, si quiue, cum argentum uel aurum 'e0queret, Τ aes stan-3. 4. L. 9. S. 3. D. eod. δ) Supplevi. Cf. 4, 7. S. l. q) Cf. L. 30 pr. D. h. t. S. 7. I. de pubi. iud. 4, 18 . δ) C ld. 19.21. 36. quodue ceteri, edd. q) Supvlevi. y resignauerit complures Cild. fortasse rectius. β) Cf. L. S. 9 pr. D. h. t. I. Goth r. ad L. un. 7 h. C. si quis sol. circ. 9, 22 . L. 1. 7 h. C. Si quiS pec. consI. 9, 23). Noo. Valent. 14. ') Sic paene omnes C ld. damnantur edd. isti riaec luxata ita in C d. et edd. leguntur: aut in crucem tolluntur. serui autem post admissum manumissi capite puniuntur. Cf. L. 1. S. 13. D. h. t. L. 1 pr. I. l. D. de poenis 48, 19 . i) Pro id tolum less. in totum.') Est etiam Collat. 8, 5. Cf. L. 1. I. 2. L. 21. D. h. i. ') Cf. L. l. 3. 3. D. h. t. ε) Cf. L. 1 pr. L. 32 pr. D. h. t. β)Falso nomine vel die et consule. β) Cil. 31. argentauerit ceteri, edd. Cf. Plin. N. II. 21, 2, 3. 7ὶ Correxi: poneret C ld. edd. , sed hoc et uestre de pionori ponendo intelligitur, et si in pignore dando aes pro auro subiicitur, certissime non falsi sed stelliona-
459쪽
numue subiecerit, λβ salsi poena coercetur. 6. ' Amplissimus ordo decreuit, eas tabulas, quae publici uel priuati contractus scripturam continent, adhibitis testibus ita signari, ut in summa marginis ad mediam partem perso ratae triplici lino constringantur, atque 'impositae ' supra linum cerae signa im-
Aliter tabulae prolatae uiliis momenti habent.
7. . ut uiui testamentum aperuerit, recitauerit, reSignauerit, poena legis Corneliae tenetur: et plerumque aut humiliores in metallum damnantur, aut h0nestiores in insulam deportantur. 8. Si quis 'instrumentum litis 3 suae a procuratoret suo uel cognitore aduersario proditum esse conuicerit, tam pr0 curator quam c0gnitor, si humiliores sunt, in metallum damnantur: si honestiores, adempta dimidia parte bonorum in perpetuum relegantur. 9. Instrumenta penes se depositas qui ciumque ulteri altero absente reddiderit uel aduersario prodiderit, pr0 personae eius condicione aut in metallum damnatur aut in insulam relegatur. 10. β 0ui salsis instrumentis, actis, epistolis, rescriptis sciens dolo malo usus suerit, poena salsi 00ercetur: ideoque humiliores in metallum damnantur, honestiores in insulam deportantur. 11. ' Qui sibi salsum n0men imposuerit, genus parentesiae finxerit, quo quid alie- num 'interciperet, possideret, Τ poena legis Corneliae de salsis e0ercetur. 12. 0ui insignibus altioris ordinis utuntur,
fu8 crimen committitur. L. 1. S. 2. L. 36 pr. D. de pisin. set. 13, 7). L. 3. S. 1. D. stellion. 47, 20 . De auro coquendo V. Plin. 33, 3, 19. i') Ut aes auro, stannum argento admiscereti T.
i) Vid. Zei schr. f. oesch. LIV. XII. p. 200. exterioreS Scripturaesdem interi0ri seruent edd. ') SS. 7-9. extant etiam in L. 38.
quod ex instrumentia in litis prodiisse videtur. β) Cf. L. 4. C. h. t. 9, 22). L. 2. C. de fide instr. 4, 21). L. 4. C. Si reus v. accus. 9, 6 . Ambros. de o c. 3, 2. q) Cf. L. un. C. de mul. nom. 9, 25). L. 13 pr. D. h. t. Valer. Mum. 9, 15. S. 2. y) interceperit, p0ssederit Od. sed variantes edd. ') L. 27. S. 2. D. h. f. L. 3. D. ad leg. Iul. mai. 48, 4). Apulei. Floril. I. Tertuli.
460쪽
militiamque confingunt, quo quem terreant uel concutiant, humiliores capite puniuntur, honesti 0res in insulam deportantur. 13. δ' Si qui de iudicis amicitiis uel familiaritate mentientes euentus sententiarum eius vendunt, quidue obtentu nominis eius agunt, conuicti pro modo delicti aut relegantur aut capite puniuntur. δ'
TIT. XXVI. AD LEGEM IULIAM DE VI PUBLICA ET PRIVATA.
1. y Lege Iulia de ui publica damnatur, qui aliqua p0 testate
praeditus ciuein Romanum antea ad populum, nunc ad imperatorem appellantem necarit necariue iusserit, torserit, uerberauerit, ' cum ue nondum) condemnauerit, in publiea uincula duci iusserit. Cuius rei poena in humiliores ' est capitis: 'honesti 0ros in insulam 3 deportati0ne 'c0ercentur. β 2. Hac lege excipiuntur,' qui artem ludicram faciunt, iudicati etiam et c0nsessi, et qui ideo in carcerem duci iubentur, quod ius dicenti n0n obtemperauerint, quidue contra disciplinam publicam secerint: y tribuni etiam militum et praesecti classium alarumve, ut sine uliquo impedimento legis Iuliae per eos militare delictum coerceri p0ssit. 3. ' Lege Iulia de ui 'pu-
apol. 6. η') Cf. L. 10. C. de accus. 9, 2). Lamprid. Commod. 14. Goth r. ad Liban. or. adn. assid. p. 112. δρὶ Ex hoc tit. etiam hausta videntur L. Rom. Burg. 39. haecce: 'Si novos qui cunque terminoS Occulte posuerit, poena falsarii teneatur Secundum sententiam Paulli. 'Tit. XXVI. i) Cf. L. 7. L. 10. S. 2. D. ad leo. Iul. de vi publ. 48, 0). Liv. 10, 9. Cier Vmm. 5, 57. 62. 63. ηὶ condemnauerit, inue plerique C ld. edd. 0uae lectio stare non poteSt: nam nec condemnatis vim continet, ut cetera, quae vetantur, nec legis' lator omnem in vin uia publica ductionem initio vetuisse facile credendus est. Cum nonnulli d. in pro iuue) praestent, coniicio, v. ue huc transpositum effecisse, ut c' cum et nondum quasi iteratum ante condum-nauerit omitterentur. Vid. etiam Isidor. Or. 5, 26.
S. 6. L. 8. D. h. t. 48, 6). δ) Supplevi scriptum puta fuisse humilior. est). Humiliores intellige apparitores, quos in hac iniuria mustistratibus impune obtemperare leoislator noluit. 3, in honestiores insula0 in insulast nonnulli, honesti ires in insulam unus d. edd. δ) coercetur Od. ed. A. Cf. 5. 30'. S. l. ') Cf. Sueton. Auo. 45. Pacit. A. 1, 77. 7ὶ Cf. Appian. de b. civ. 3. 50 'ὶ Excidisse Didetur e cohortium. ') Cf. L. 3. S. 6.L. 4. 5 pr. D. ad leo. Iul. de vi publ. 48, 6 . -