Quaestiones Plautinae metricae et grammaticae

51쪽

apud Schneiderum ind. pag. 156 ablativi stirpium consonantium in-id, quod ex stirpibus in i desinentibus insinuavit, exeuntes occuri runt, tamen neglegi non potest in exemplis Plautinis erium vestigium scripturae i noli extare, immo omnibus locis exitum littera e scriptum esse. Nam scripturam in B. Pseudi. 16 traditam militiis' O. D. milite o milite oori. militi' satis esse ad veterem scripturam i imperitia scribarum sublatam cοnfirmandam, ut arbitratur huista orach. Ii adn. 2 cf. Lindsay lat. gramm. 5 o), non puto. Sed ab altera parte nonnulla exempla extant, quibus impedimur, quominus cum Brumannori dr. II so re prometrica productione vindicemus. Nam praeter versus, qui e Productum in secunda et quarta arsitastendunt, quae sunt: Asin. Tm ille per foris faciendo lassus noctu ad me advenit', ut 828 qud homin adaeque etc.', ubi hiatus a cedit. Cas. Ido A. P. quasi mus in medio pariet versabere (ctrua mannum l. l. pag. .) Capt. Id Adveniens deturbavit tοtum cum camo carearium' A. P. in sexta arsi iambici octonarii ergo ante ultimam dipodiam, Pera quod tu me rogas; nam tu aquam a pumie nunc postulas. Pseud. 16 eano tu an non es ab illo milite Macedonio P(Cist. 63 pector psinitissimo dimetiri potest.)Rud sit piscatu novo me uberi compotivit' i est longum

in priore ars pedis tertii tetram. bacch. relinquuntur hi: Amph. nquid vis P Ut quom absim me ames, me tam te absent tamen'. traditum est absentem', quod absentei esse e contendit. Amph. 26 Amphitruo alius, qui forte ted hinc absenti tamen Mil. 13 1 bene quaeso inter vos dicatis et med absenti tamen' Leo mi med absenti tamen'), quibus de versibus cf. V len, Ηermes IT, s sq. Sed formas participii, vel absolute usurpati, ad longam syllabam substantivorum comprobandam fortasse non Sufficere contendas, quia posteriore aetate participia pro adiectivis usurpata iraοngum Praebent, cum nullum vestigium mensurae velut parieti restet extant in quarta quidem arsi Capt. 258 pra senti pecunia . Capt. Id crucianti cantherio', quo utroque loco iI scriptura uberi extat, quia postea adiectivi ablativus in Loxiit.

52쪽

scriptum est in libris Eodem modo de adiectivo uberi Rud sit iudicari potest, ut iam temporibus Plautinis 1 stirpium in i desinentium in adiectivorum ablativum translatum sit. Accedunt

autem:

Amph. 86o quidquid est, iam ex Naiierat cognato id com

Cas. 18 cum eadem qua tu semper. Cum uxor mea 'Psend. 6 omnes ordine sub signis ducam legionea meas', ubi omnea codices ordines praebent, quod caliger correxit, C. F. H. Mulier m. mus. 5. 53o m. ordine his coniecit, dubito num

recte.

Bacch. 628 ulta milia mi in pectore nune aeriis atque acerba eveniunt taeque confidenter quattuor versus corruptos SSe contendemus. Qua re de his ablativis iudicium retineo, sed si forimas recte traditas esse agnoscaa, e in i mutandum esse pedi suasum habeο. Facere autem non pomum, quin unum exemPlum

afferam, ubi in P ablativus e vocali finitus postea insertus est, cum A liquam et rectam lectionem servaverit Stich. T2 praebet P gratiam se patrd si petimus autem gratium per si petimuri vero ...' et quae de Praepositione postposita eo exposuit N.

Maurenbrecte pag. 12 sqq. de hiatu, quem post ablativum in o exeuntem apud Plautum codices tradunt, disserens veterem exitum ablativi stirpium in o desinentium d quem tituli testantur, usque ad finem tertii saeculi in secundo saeculo unus titulus, qui cοntinet senatus Gnsultum de Bacch. ablativos consonat finitos praebet. f. eundem 11 sqq.), iam circa oo ante Chr. u evanuisse neque in Plautinis fabulis hiatum, id quod contendunt viri docii ci eundem Io I sq.), 'cisse censet, quocum consentit Lindsvssat gr. s, ut pag. 1 T). Ac prοfecto, ut exempla hiatus in thesi traditi omittam, de quo eodem modo atque de hiatu inarsi invento iudicandum non esse puto, minimus est numerus exemplorum, quae post ablativum littera o finitum hiatum in arsiostendant, quorum pars in secunda et quarta arsi extat, ut, si rectet Epid. 33 Leo eant. I glyconaeos dimetitur: pectore peregre adveniens', ubi mensura pectore gregre adyeniens aequam rationem Nersuum, qui 33 circumdant, deturbat; ipse rem diiudicare nequeo.

53쪽

inafvin his locis versus poetam admisisse exposui, haec exempla idοnea non esse, quae d ablativi in fabulis Plautinis in ars aliquo modo adhuc vim habuisse comprobent, cοncedas. Exempla haec sunt:

Rud. 1o6s Quo modo habeas id refert, iurene anne iniuria' inullum discrimen esse, utrum hiatus in ars inventus ante thesin monosyllabam an ante thesin bisyllabam extet, iam supra dixi.)Most 3s aeotin animo ut sis quieto et facias quod iubeo Potest' et Leonis adnot. Mere. OV Disperii, illaec me interemit me modi oratio' A. P. 33.

Pers. 35 At tamen non tamen, Cave ergo sis malo, et sequere me'.

Poen d si Certum. Tum tu igitur die bono Aphrodisiis. Qua ratione ex exemplis a Maureubrechem allatis relinquuntur :Amph 1s3, Mero. 88T, qui mutilatus et falso loco traditus nihil probat, Most. I d, ubi hiatus post imperativum tertiae pedi Bonae singularis, pristinis temporibus io 'od desinentem a non- mullis statuitur, fieri potest, ut miniis, accipit hanc ad te litem ...' aegatur, nisi cum Ritachelio tute post hanc inserere mavis v tium eodem fere lac in versu sequenti relictuni est. Sileh. 255, Colaci se missis eis exemplis, quae hiatum ante personam inutatam habent velut Merc. 183, secundum Mauri duodecim extant), quae ad hiatum in arsi collocatum confirmandum satis

non Bunt.

Testimonia hiatus post a' ablativi primae ctolinationis im venti omnia locis versus a me tractatis extant. Amph. 5 prius tua opinione hic adero bonum finimum habe'. Most. 25s Una reper ebur tramento candefacere postules'. Trin. do laues moriuntur angina acerrume' A. P.). Pseud. 3IT aut terra aut in aliconde evolvam id argenium tibi' A. P.), quem versum ita legi, ut hiatus traditus ait post mari', necesse non est. Quem si versum deducas, unus veram restat Eud. 13oi, qui hiatum post I ablativi stirpium, quae in 1 nisi fortasse modo est instrumentalis, quod quidem vocali in usu linguae breviata non comprobatur cf. Sommerum lat. gr. 3Tm. Qua de re non prius decerni posse, quam in titissis antiquissimis haec forma

inveniatur, constat.

54쪽

i eadunt, praebet. in mari elavi elavi pro et alii correxit Pius . iatum post ablativum g stirpium in 'u' desinentium praebet aps di quam in tribu aperto capite sontes condemnant reos' ' Eodem modo atque med' sed' apud Plauium rod servatum

re hiatum emcere potuisse ratus 15s hiatum ablativi rd' dureli die existen einer oppiagellige tange , quae doppianellige longa syllaba contractione nata usque ad Plautum servata sit, explicat l(siel Sed Aul. 1 1 re in quarta arat nec tibi advorsari certum est de istac re umquam, soror', Mere. 62 in secunda ars extat: De istac d argutus es, ut par pari respondeas'. Itaque solus Pseud. 1s A. P. restat 'iuvabo aut , aut vera aut consilio bono sibi fieri potest, ut hiatus post uvabo traditus sit p). Usque ad hunc locum ea testimonia syllabae ancipitis in secunda et quarta ars traditae attuli, quae thesis monosyllaba quebatur, ut si recte versus traditos esse agnoscas, fieri non tuerit, quin syllabam ancipitem in antecedenti ars legeremus. Sed fortasse, ubi thesis sequitur dissoluta brevem syllabam inarsi secunda aut quarta collocatam, praeseras, non, qua ratiοne nunc syllabae distribuuntur, scit ita, ut arsis ultima syllaba verbi antecedentis et prima syllaba verbi sequentis mciatur, legi, sed ita, ut brevem syllabam verbi antecedentia his versus locis prolonga adhibitam esse statuas, qua ratione, si hiatus extat, legi necesse est. Velut si versu exit in vocabulum pyrrhichiueum(aut in vocabulum pyrrhichio finitum et anapaesticum et iam-hicum exempla apud Luchaium Stud stud. VIT), non dissoluta

quarta ars excusari duos iambοs, qui versum claudunt, quem exitum nusquam nisi tertis condicionibus admissum esse ipse Luch-l Item post intro secundum exempla a Maur. 2lo collecta hi tus in ars extat Merc. 8oI: iubeas, si sapias, haec intro auferrier', in quarta arsi, post adeo in secunda ars Merc. io2 haec adeo ut ex hac nocte primum lex teneat senes' verisimile est exitum 'od finisse. et Lindsa lati gr. 53.2 et eundem i28 adn. I et eddin .L3 Num d ablativi verbi res Pacuv. 3 in Trag. aliquam vim in thesi retinuerit, iterum non decerno.

55쪽

sius iud stud. I 13 sqq. ei Mota 2 32 sqvi comprobavit, sed

syllabam alteram vocabuli pyrrhichiaci pro longa usurpatam esse, ut vocabulo anapaestico et iambico versus finiretur. Quod fieri posse negaeri non licet Sed quia constat omnes aram apud Plautum nisi paenultimam ita dissolvi posse in duas breves syllabas, ut ultima verbi antecedentis et prima verbi sequentis ossiciantur(es Mola 25 sqq. ), decerni non potest, utra ratione secundam et quartam arsi legi necesse sit. Dubium non est, quin Plautus hoc modo verba dactylica accentu extulerit, id quod prioribus temporibus multi viri doetinegaverunt. Sed verba dactylica pro reticis poetam usurpare potuisse, ut eo sub textu multis locis, Plaut forach. 3os adn. d,

Maurenbrecher id contendunt, usque ad hοc tempus nec comprobatum mi nec comprobari posse puto. Quamquam enim aliis locis versus nonnulla vel pauca exempla huius mensurae extant,

Ubi ego Sosia nolim esse, tu esto sane Sosia' longe Pler que, si syllaba ultima verbi dactylici in versu longa est, ita collocata sunt, ut in secunda aut quarta arai ultima syllaba inveniatur, velut in Menaechmis, qua in tabula praesertim dactylica pro cretici8 usurpantur, praeter exempla in secunda et quarta ars posita

unum esse potest in colo lyrico 62 quod filia sic sed nimis

incertum est, num re vera ita dimetiri haec verba nobis opus sit. Sane Plautus secundum naturam versus plerumque verba dactylica et proceleumatica, nisi in fine versus collocavit aut verba in vocalem desinentia ita, ut ante sequentem vocalem vocalis elideretur, ita posuit, ut ultima syllaba in secundam aut quartam arsin caderet'), sed satis exemplorum praesertim in septenario trochaico

extant ubi saepe transitum secundi pedia ad tertium officiunt.1 quod de omnibus generibus verborum vales neque excipiuntur verba dactylica de verbis dactylicis f. Niemeyer ad Mil. Glor. 2TJaut tribracchia, quamquam haec plerumque in secunda et quarta arsi hoc modo cum verbo sequenti coniunguntur cf. in medio versum dicere

Senex Rud. III s, Aul. 6. edepd ego, Bud. 12is Et tua fili su cito oret', p. 33 ali 1 siliquo modo' Merc. 12 puer clipe' de proceleusmaticis hoc modo formatis vide Ahibere de procel. 32 sqq. rete. 2 velut in Curc. p. Men in uno versu alio loco senarii verbum dactylicum invenitur Curc. 8s3.

56쪽

Ab altera parte miram non est, quod inter testimonia ad comprobandam metricam productionem in secunda et quarta arsi admisshm allata permulta extant verba dactylica aut proceleumatica , sed de versibus velut Men. 8TT, Mil. 81 Pers. 3ss, multis aliis eodem modo iudicandum esse atque de verbis dactylicis his locis

versus ultima producta inventis pro certo habeo. Quod autem attinet ad rationem grammaticam, verba dactylica accentum leviorem praeter accentum in antepaenultima positum in lingua habuisse dicuntur, qui sub ictu ultimum produxisset repugnant autem verba dactylica in - ' desinentia velut prosper ex Prosperos, liber ex liberos gr. ἐλευθapoc), vesper ex vesperos nata, ubi, si aliquo modo accentu ultima syllaba elata fiasset, vocalem ultimae servatam esse necesse esset i). Neque argumentum est, quοd

duas ultimas syllabas verbi dactylici thesin explere non licet, neque enim dubium est, quin hanc legem metricam is, qui vera Latini leges praescripsit, ex versibus Graecis assumpserit cf. . Meyer die boobachim dea moriaecenis etc. 2s . Quare, quibus

locis extra locos versus a me fractatos verba dactylica mensura cretica utuntur, eos emendandos esse censeo ). De versu Saturnino autem ei Leonem orach. os iudicium retineo. Sed quo modo factum est, ut Plautus his locis versus hiatum et syllabam ancipitem admitteret, id est, ut quodam genere dia

resis uteretur Poetas scaenicos Latinos, qui trimetrum iambicumGraecum secundum linguae Latinae naturam transformaverunt, hune trimetrum in tres dipodias divisum iuisse cognovisse eosque vestigium divisionis Graecae servasse, scit quia alterum pedem dipodiae praeter primum septenarii trochaici verbo spondiaco aut anapaestic aut verbo in spondeum aut anapaestum desinenti

I cf. Sommer J. F. II ad sq. nam etiamsi Sommero non contigit, ut leges sua de syneope constitutas comprobaret, ct Sohnsen I. A. 15, 22 - tamen certe concedendum est non eadem ratione ager, agros et prosper, proSperos' nata esse, propterea quod haec verba se in omnibus casibus ostendunt. Quare in prosperos, prosperi' etc. none elisum est, sed o syllabae finalis.2 Asin. 3T2 mox cum Lauream imitabor, caveto ne suscenseas alteram offensionem dat mensura cavgto , quae versu ut agi non

57쪽

monstravit. Fortasse licentiae quoque secundae et quartae arsi8 ita explicandae sunt ut is, qui versum Latinum constituit, in fine dipodiae hiatum et syllabam ancipitem admitteret. Compositus enim est senarius ex tribus dipodiis, ex quattuor versus septenarius. Ex quibus finis primae dipodiae senarii, septenarii alterius dipodiae, cur eisdem licentiis, quibus ceterarum ultima syllaba, Mu(nοn sit, explicari pοtest in senari post thesin pedis tertii fit plerumque caeSura, in septenari post thesin thesi senarii respondentem diaeresis, quae ipsa hiatum admittit, quam ob rem poetae diaeresin paulo ante usurpare fugerunt'). Neque pus est, ut hiatum et syllabam ancipitem secundae ars trochaici septenarii adhibitam explicemus, ad doctrinam de metris derivatis constitutam, quam inter Romanos primus Varro dοcuit, nos refugium capere, Secundum quam septenarius frοchaicus ex cretic et senario compositus esset. cf. Leοnem canticare I). Est tamen, ut hoc verbo

uti mihi liceat, quasi diaeresis', quae his locis deprenditur, quam Plautus ex arbitrio versu adhibere potuit. Neque enim ei vetitum erat, quod fit, si diaeresis legitima, ut ita dicam, post pedemiambicum extat, ubi ei placuit, quartam aut secundam arsi duabus syllabis brevibus emcere, id est arsi dissolvere. In fine huius partis de versu aliquo disseram, quem Sanare me posse syllaba ancipiti quartae ars adhibita confido sdi A. P. traditum est: Euge, euge, Epidice frugi es, pugnasti, homo es'.

Camerarius, ut hiatum tοlleret, pugnavisti scripsit, quem secuti sunt Goethel Leο, sed necesse esSe caveamu8, ne fοOBSbreviores et longiores verborum id est 'ματωv), quorum tirPS in vocalem exit, contra librorum festimonium inseramus, Engel-brecht Wieu Stud. II, 223 sqq. docet. Alii viri docti verbo

aliquo addit velut bene versum configere cοnati sunt, quod opus non esse e versu Terenti Ad. . a Leone ad locum allato elucet. Sed etiam aiferam tantionem praebet versus. Bentley(ad Heaut II. 3. 3o et miselli proli CCXVII animadverterunt

verborum proceleusmaticorum et verborum paeonem quartum eff-cientium syllabam primam plerisque locis ictu efferi apud scaenicos 1 Fine dipodiae hiatum et syllabam ancipitem interdum admissum

esse tamina mannus i. e. contendit.

58쪽

poetas Latinos, qua ex re ea verba illis temporibus in lingua accentu in prima syllaba collocas instructa fuisse concluserunt ij. Quam consuetudinem vestigium pristini accentus in prima syllaba cuiusque verbi positi putari pus non esse accentus linguae ans--ticae nostra aetate usitatus stendit, qui eodem modo atque accentus linguae Latinae insignitus vocis intentione, si paenultima et antepaenultima brevis est, accentu primam syllabam verbοrum quadrisyllaborum effert. Wachemages i. gramm. 2s6). vehementissimis verbis oblocutus est, Pedersen, Z. 38 33 sq., sed non ita, ut mihi persuaserit. Nam poetas scaenicos Latinos discrepantiam inter ictum versus et inter accentum linguae fugere studuisse, quoad fieri potuit, comprobatur eo, quod verba dactylica et proceleumatica ictu alteram syllabamascit tertiam efferre vetuerunt nisi in phim pede versuum iambicorum, sed in primo pede alterius coli septenarii iambici, in anapaestis ). In metro autem ab alio popul assumpto atque alii linguae apto, quod ut propriae linguae

adaptarent, maximam operam dederunt, eam discrepantiam evitare difficillimum fuisse omnibus perspicuum est. Quare fortam non plane consensum inter ictum et accentum aSsequebantur, quamquam ego quoque a partibus huischi sto, qui nοs eo venturο3 esse, ut omnes discrepantias explicemus, verat. Profecto quod raro poetae ictum in secunda syllaba horum verborum poBuerunt, quamquam vocabulum hoc modo accentu elatiun multis versus locis adhibere potuerunt, confirmatur in lingua vocabula accentu in prima syllaba posito instructa litisse. Ex exemplis autem, quae ictum in secunda syllaba praebent , eximenda sunt ea, quae in primo pede versuum iambicorum aut secundi coli septenarii iambici inveniuntur, ubi eοdem modo atque, mulidrem' mulierem contra linguae usum poeta admisit, ea, in quibus substantivum depen

Vend es recherches fur histoire etc. de ' intensit initiale e Latin1.6 sqq, 2 quam rem ut alio modo explicaret, . Meyero l. I. 38 non contigit. 3 vide Lindsa l. l. contra quem certat emersus Burs. b. 8o,2ios. cf. kuffchium Vonmollers jb. II, 58, qui cum Semerso consentit.

59쪽

item muter Phorm Eini pag. 5 adn. 5 ); fortasse etiam ea,

in quibus adiectivum et substantivum quasi in unum verbum coalearent sed nihil haec valent ad excusanda exempla velut memineris etc., quaa nusquam praeter accentum quadrisyllaborum pSμαet D in altera syllaba positum effertur syllaba contra ictum secundum Dreis bengeseig necessarium ).

De versu Epidici Lindsv l. l. dubitat, an recte traditus sit. Tricies ter nomen prοprium Epidicus . extat, quibus lοcis praeter Ep. 2T, ubi ictus in syllaebae altera positus initio iambicidi metri recte se habet, semper ictus in prima syllaba invenitur. Quare non dubito, quin poeta hoc loco alteram syllabam ictu non extulerit. Quae ambae offensiones verbis ita transpositis amoventur:

I et istachium dorsch. 15 de praepositione et substantivo sub

uno accentu pronuntiatis, fi praeterea propter amorem' etc.

2 Num fortasse in vetere Latinitate praepositio et 'lae coniuncta

accentu et praepositionem et 'laesteto primam syllabam effere potuerint, item num eadem accentus mutatio valeat de syllaba reduplicativa et verbo coniunctis, nisi fallor, decerni non potest, quia, ubi vocalis primae syllabae , μαeto debilitata non est, omnibus locis actum esse potest, ut vocalis primaria restitueretur, quamquam memorabile est, nonnullorumi a lactetis omnia composita velut ilia p.αetoc peto', voco', sequor' etc. Semper vocalem simplici pri 1αeto ostendere. Unum quidem compoSitum extat, iam ex lingua Indogermanica hereditate acceptum inseque r Nerte, quod vocalem non debilitatam ostendit, quamquam simplex non servatum erat, nisi forte ante qu omnino vocalis breviata non est. Praepositionem et 'iae in unum verbum in lingua Latina vetere non plane coaluisse constat fieri potuit, ut aliis verbis seiungerentur. f. Plaut Trin. 33, Stich. II et multa alia exempla aliorum veterum poetarum et scripturas legis Iuliae munieipalis . . L. Irao velut ob venerit' etc. reduplicationem et ijs1 non plane coniuncta SenSRAESse, red

plicationem ergo fere eandem esse atque praepositionem in linguis In- dogermanicis reduplicationi eandem vim fuisse atque priori parti eompositi notum est cx velut achernaget dehnungsgeses 18 sq. I. Schmidi R. . 32, 3To, Brugman kurge gl. gr. I B), fortasse comprobat Scriptura fibulae Praenestinae C. I. L. XIV . 123 vhe vhahed. In lingua Latina vulgari aceentus saepe vel contra legem, quae dicitur Dreis ben-geselet', in prima syllabas hi1αeto positus est cf. Plantari 2 I.

60쪽

Euge, euge, frugi es, Epidice, pugnisti, homo es ubi,

recte mutavi, e vocativi quarta ars productum esse velut Cas. 13. mi animule, mi Olympio et p. 5 secundum mensuram Leonis eant ioc Epidice perdidit' in creticis. ante mutatam

Natus sum Herman Iacob so h d. XXX. mens Aug. a. 18Ts patre Mori rei matre Elisabeth e genterueineman Luen burgae. Fidei addictus sum mosaicae A parentibus iam puer studi veritatis atque amore acientiae imbutus per duodecim annos gymnasium Iohanneum in urbe patria frequentavi, unde vere anni 18s maturitatis testimonio instructus Friburgam, urbem Hsgoviensem, migravi Post unum semestre Berotinum me contuli, vere

autem anni 1soo Gottingam, patriae provinciae academiam, transmigravi Ac prim quidem semestri linguis et litteris Germanicis imprimis vacavi, postea studiis linguarum Indogermanicarum litterarumque Graecarum et Latinarum operam dedi Sodalis fili proseminarii Philologorum Berotinensis per tria seminarii Gottingensis

per quattuοr Semestria, per unum senior.

Quantum omnibus viris doctis, quοrum scholis exercitationibus, seminariis ut interessem, mihi concessum erat, debeam, grat anim habeo. Maximas autem grates ago Udatrico de Wilamowita, Iohanni Schmidi, quem immatura mοrte scientiae ereptum Semper fideliter animo servabo, enrico Luedere, qui mihi in omnibus rebus adiutor erat amicissimus, Leoni Meyer Iacobo achemages, qui, qua sunt benignitate, semper opera et consilio me adiuverunt, Friderio Leο, qui per omne tempus, quo Gottingae verantuS sum, me in studia philologica incumbentem duxit iisque prospexit, Ouiliam Schulae, cuius ut discipulus vere nominer omnibus viribus, ut potero, peram dabo.