Quos affectus comoedia sollicitari voluerit Aristoteles quaeritur [microform]

21쪽

nit in illo φιλανθ eoum' plus inesse tragici metu quam misericordiae tragicae Negari enim non p0test similitudinem quandam nobis esse et cum illis prudentibus et improbis et cum injustis et fortibus, in quibus aliqua significatio Virtutis, quin appareat, fieri non poteSt, cum tamen malis non solum non indigni verum etiam multo majoribus dignissimi esse videantur. Summum igitur metum cum horrore conjunctum Aristoteles, cum in fabulis esse posse negaret, Si Simulacra essent trag0ediarum, tamen tragoedia volui excitari. λ' Restat ut paucis Xp0nam, quomodo in ea artis poeticae parte quam excidisse viri putant doctissimi, Aristotelem explicaSSe perSuaSum habeam, qui fiat, ut ex misericordia et metu Voluptas percipiatur. Id enim dubitationem haberon0n poteSt, quin, Si modo hanc quaeStionem Suscepit, aliquantum in ea profecerit is, qui in investigatione earum rerum, qua cogitando onSequebatur, Sine controversia acutissimus erat. Atque invenitur hujus voluptatis definitionis in aliis phil0s0phi libris, si non perfectio, at conatus tamen atque adumbratio. Nam cum imaginati0ne φαντασία , quam sensum quendam debilem esse interpretatur, jucundidatis percepti0nem Sse conjunctam c0ntendit, ' quam res, quas quis recordetur Vel Speret, equi dicit. Apparet etiam majorem nasci Voluptatem ex aeriore Vel recordatione vel spe. Jam cum alio loco ε dicat homines, quae factu difficiliaeSSent, pluris facere Velut latre liberos majore amore c0mplecti, cum parere moleStiu Sit quam gignere, eundem

y es quas Reinharditus ex enconato Helenae affert in commentationibus in . honorem uechelori et Useneri. 0nnae 1873. p. 18,

ann. 1. ης ους ἀκουοφας εἰσῆλθε καὶ φρικη περιψοβος καὶ ἔλεος πολυδακρυς.

libro III, 3 de anima adnotavi, quae quid sibi velint,

neminem adhuc satis perspexisse arbitror. Discernitur eo loco inter sensum αἴσγγησιν opini0nem δόξαν imaginati0nem φαντασίαν). Si imaginamur Solum, neque Videmus oculis nostris periculum nobis imminens neque re Vera n0 esse in periculo pinamur dota os εν). Nam cum in n0Stra p0- testate sit imaginati eaque sit, qua specie nobis SiStant, quas fictas esse judicamus et a rebus naturalibuS, quaSSensibus percipere solemus, facile discernimus, tantum abeSt, ut res, quas imaginamur, timore commoti a nobis arcere easque fugere, vel cupiditat inflammati arripere c0nemur, ut contra ne pinemur quidem a Vera eSSe et extra nos positas, nisi forte insanimus vel morbo vel affectione gravi et somno sumus bruti in Utilitate antem et cupiditat nos ad agendum trahi exploratum habet phil0sophus δ). Bona igitur aut jucunda esse putat, quaecunque Omines sponte agunt, in bonis Vero malarum rerum depulSi0nem, in jucundis abjectionem molestarum numerat me qua tan-

22쪽

dem alia re nisi dolor nos ad depellenda mala excitari eum arbitratum esse credamus Necesse igitur est, praesertim cum jam multum possit provisio animi et praeparati ad minuendum dolorem Cic. Tusc. III, 30.), mera imaginatione, cum Verum periculum adesSe non Suspicemur, illud molestum minui, qui dolor, quin accedat imaginationi cum periculi opinione conjunctae fieri non potest. DeeSi enim Verblatis opinio, qua d0l0r augetur, qui in timore inest atque nos aut ad arcendum impellit aut ad fugiendum. Accedit sane plerumque Speciei, quam imaginamur in somniis sed nonnisi perraro imaginibus Spectandis, quas ars nobis obtulit. Accedit qu0 in tragoedia alteri metuimus. Recte enim Bornaysius yὶ Auch et dem achesten B0Wussisein der Illusion iird das direct argestelli Fruchibare immernoch, da die Furchi et ras0uniorenderassehi ist, ordriichendund 0involi irhon. eculiaris igitur est ratio affectuum

arte concitatorum et ab assectibus et vita communi et arte rhetorica cmmotis eo disserunt, quod et veri opinione sublata neque tamen eam ob rem affectuum V minuta et dolor et cupiditas minuitur, ut neque quidquam arcere nequis arripere Studeamus. Qui ero me omnem dolorem imaginatione tolli putet dicere, Vehementer erret Dolor minuitur, sed ita minuitur, ut Voluptate possit Superari. Qu0 ex omnibus assectibus cum dolore conjunctis, qui quidem ita commoveantur communi, fer una fieri potest in ira 't. Nam vehemens est dulcissima ulti0nis futurae imaginatio, in qua Sic occupatus St, qui irascitur, ut non animo ultionem Versare sed quasi re exsequi Videatur. Irati igitur imaginationem, quod non jam infirma sed acerrima St, ut in somniis, aerior Volupta Sequitur, quod idem nos pati in tragoediis

opinione sublata dolorisque acerbitat minuta poeta ita auditores afficit, ut quae in scena agantur, ea ita Sentiant ac Si ipsorum re agatur, et Voluntaria quadam aetione, ut Ulixes Homericus acerbissimo fato perfunctus, tristissimos caSus se ips0s Xantiare imaginentur, dum luctui lacrimisque indulgent, majore Voluptate quam dolore impleri specta

HabeS, quae principem phil080ph0rum do affectibus

tragicis docuisse mihi persuasum est. Jam omnia praeclare

inter se cohaerent.

His exp0sitis, quid rist0teles de assectibus, qui comoediis spectandis cientur, docuerit, quaestionum jam inStituamus, quam animi assectionem Plato, quod puto uno vocabulo breViterque eam appellari posse desperabat, in Philebo )

Ac dolendum sane est, qu0 Omnia fere, quae Aristoteles ipse d0 0micis assectibus in artis poeticae libris scripsit, temporum injuria interierunt. Qui fons quoniam nobis praeclusus est, nulla alia Via et rati0ne possumus uti ad restituendam Aristotelis sententiam, nisi quod eis, quae detragoedia et comoediae rigine docuit, adhibitis, qui assectus contrarii tactibus tragicis cum ridiculi vi atque natura

maxime conveniant, dem0nstare licet. A qua Via ne aberremus, eae de comoedia Sententiae, quae in aliis philosophi libris exstant, ut nos monebunt, ita n0s in investigando Vero cursum tenuiSse teStabuntur. Quamquam Vana haeclaret omnis disputatio, nisi omnes, qui Scientiam SSe OSSe confidunt eorum, quae homines his duobus milibus annorum Vel gesserunt, Vel 0gitaVerunt, pro Xplorat haberent, hominum naturam eandem fere adhuc exstare, qu0 nisi qui omni sano judicio destitutus negare n0n audebit. Quodsi mihi hoc concedas, jam quales Aristoteles affectus comicos dixerit, XplicemUS. 3 p. 48 A.' l. l. p. 129.

23쪽

A Doeringius quidem, qui solus, in huius labyrinthi

errores se immisit, quos, nisi qui filo Ariadnes utatur, ut permigret incolumis exitumque reperiat, Vereor, OSS Voluptatem dicit quam ex comoedia percipimuS, SSe conjunctam

eum laetitia de rebus secundis ejus, qui si quidem recte intellego virum doctissimum parum loco, quid Sentiat, explicantem nobis ipsis sit similis vel hominis parum digni, qui rebus adversis graviter conflictetur Aristoteles enim loc0, quem Doeringius respicit, deart. p0et. c. 13, 1453a

30 sqq. eam fabulam, in qua meliores Viri Serventur, pra-Viores intereant, a comoedia propius abesSe quam a tragoedia affirmat. Exemplum vero, qu0d ad hanc sententiam probandam affert, non tam fortunam eorum, qu0S Om0edia nobis ante oculo ponit, mutatam Xhibet quam illos homines ridiculos sibi ipsis non constare testatur. In comoedia enim Aegisthum et Orestem ex inimicissimi postrem ambcissimos evadere Aristoteles scite ocans' commemorat. Quae cum ita sint, apparet utrumque et malum t bonum Secundis rebus uti, si modo bono in comoedia locum esse Aristotelo judicasso licet suspicari. Quod in dubium vocare haud difficile, praesertim cum comoediam imitationem esse pravorum hominum aperte dixerit Itaque num superiore huius loci parte huic rei lux asseratur, dubito, quo perSpecto

vellem Doeringius quoque Xemphim in suum Sum OnVeditisse satis habuisset. Majorem autem hicem huic de affectibus comicis quaestioni afferre dicit vir sagacissimus illos notissimos artis

poeticae locos c. 4 et in ubi philosophus, qui laetum sit,

ut arte poetica duo genera contineantur, alterum carminis' os Wichmulier, uitriigo gur rhilarun de Posti dos Arist0-

i attonem iuveniri posse persuasum habeo, oeringius plano neglexit in sua se comicis affectibus disputations.

0pici et tragoediae, alterum iamborum et comoediae Xponit. Hymnis igitur et encomiis, quae Sunt prima simplicissim que Species ejuS generis, quo bonas actiones honestosque homines imitantur p0etae, poro D opp0Suit et iamb08, quibus turpium et hominum et rerum imitatio c0ntinetur atque hoc loco laudatoristoteles Homerum, qu0 primus in ea mine, quod Margite inscribitur, non it oro Sed γελοῖον quaSi in scenam produxerit. Quod definit isse pravitatem quandam, cuius id esse Iroprium, ut neque ipso meque alios dolore et damno afficiat inde efficitur et ipsos homines ridiculos dolore carere, neque illorum pravitate tristitiam

auditorum vel potatorum moveri, velut timorem aut indignationem aut misericordiam dam cum ridiculum Summa sit comoediae, lanx videtur AESSe repertuS, ex quo OmniStanquam X capite ducatur argumentatio. Ad ridiculi igitur

Apparet autem similem esse iam X neomii ad tragoediam atque ex iambis ad comoediam. Quodsi quos assectus en comiis et tragoedia Aristoteles moveri docuerit constat, dummodo nequeat esse de affectibus dissensio, quo iambis et hoγοις concitari dicimuS, fieri non poteSt, quin in certissima aperiatur, qua progressi, quid Aristotelem de comicis assectibus censuisse verisimile Sit enucleare poSSimus uae nostrae opiniones, si quidem Aristotelis hiculentissimis locis. si non artis poeticae at certe aliorum ejus librorun et eorum, quos libris de arte poetica jam confectis eum scripsisse notum isti libros de arte historica diuo, firmari tillustrari ostenderimus, cum easdem de comoedia sententias quai in libris do arto poetica exposuit, in arte rhetorica

qui interiit, summam reStituiSSB. Jam vero, ut ad artis poeticae locum laudatum revertamur, moeringius, cum hymnis et encomiis admiration eni

24쪽

Venerationemque, poros et iambis odium contemptum fastum commoVeri diXisset, quos assectus, qui Aristoteles putaverit illis carminibus concitari, neminem Sse, qui dubitet, pro certo habeo, ristotelis de odio affert sententias qui art. rhet. II, 4, odium cum . ira comparans Xponiti primum: irasci homines solere singulis eisque qui injuria laeserint, odisse genera h0minum et nationes nulla re Violatos; deinde irascenten satis habere dolor adversarium affici, ut dolorem sentire velit eum, cui irascatur, qui autem derit, dummodo inimicus summo damno affligatur sentiat is necne nihil curare, velut amentia, quae amenti nullum asserat dol0rem tum irae adjunctam esse aegritudinem ex opinione injuriae acceptae, dium Vacare aegritudine; denique iratum misericordia tangi, cum eum, cui Sueeensuerit, obrutum malis viderit, ei qui oderit, misericordiam excitari nullam. Quid Hunc de odi locum, si cum ridiculi desinitione, quam supra poSui, c0mparaVeriS, Odium affinitate quadam cum affectu, qui ridiculo concitatur, Onjunctum esse negabis ut Doeringius eis carminibuS, unde comoediam originem traxisse Aristoteles affirmat, diummoVeri jure censuisse videatur. Itaque cum et odium et ridiculum Vinculo quodam notionis c0njungantur, jam Xpl08ae rejectaeque Sententiae, quae in hunc, quem circumSeripSimus orbem, incidere non possunt. Qua re Valde miror Doerin-gium' hoc loco et odii ridiculiquo affinitatem indicar et

cur odimn non iram Aristotele 'poγοις excitari pulmerit,

3 Dositygius id potessimum sibi proposnisse videtur, ut voluptato dolor mixtam comoedis spectandis percipi demonstraret. Quam recentium ostheticorum Sententiam ut a Platone minimo abhorrere constat ita nullus quod sciam locus inventus, ex quo Aristotelem idem judicavisse concludi poStit.

0xponere negleXisse. Ut igitur illud ex eis, quae supra dixi, dubium esse non potest, ita hoc, ut omnibus Xploratum sit, vereor. Irasci nos dicit Aristoteles eis, qui Vel nos vel nostrorum aliquem injuria laeserint. Quid igitur Putasno hymnis et neomiis illis poetas e0rum 80lum laudes atque Virtutes cecinisse, a quibus ipsi et ipsorum propinqui beneficiis essent tacti atque ea sola laudasse beneficia Sinegas, OStro jure negamus illos jamborum poetas sibi tantum inlatam iniuriam ulcisci Voluisse atque quantum quidem isto; OD attinet, niSi an qnam tot τι κῖν χθρa a Thet. 1 283 2 ristotelem iram n0n reSpeXiSSB. Neque minus causam inerre Doeringius omisit, cur odio adjunxerit contemptum, quem Venerationi magi esSB Ontrarium quam dium, qui est, qui videat De quo assectu, quamquam perpauca Aristoteles Verba fecit,i tamen apparet et ejusdem generis esse atque odium et illo propius abesse ridicul0. Ut enim is, qui odit, eum, quem dit, nonnihili aeStimat, ita S, qui contemnit, eum quem contemnit ne odio quidem dignum putans neglegit. Atque hoc loco Aristoteles, cum aliam qu0que neglegendi speciem asserat affinitate arctissima cum contempti0n conjunctam, quam Vocat αγηρεασι ιόν, S, inquit,')qui alterum exat, non illum sibi obfuturum existimat, utpote cum se credat non posse laedi ab illo quod nisi ita esset, timeret, non neglegeret. Apparet autem timorem facilius

conVenire cum odio quam eum contemptione, quod d0cet illud praeclarum Ennii quem metuunt, Oderunt, neque minUS illud Atrei oderint, dum metuant. Itaque si non meliusq/oros excitari contemptum quam odium, at certe magis convenire cum ridiculo necesse St. Doeringius autem loco de odio allato ad quaestionem reVerSu tragicum, quod dicunt, eum comico comparans haec

25쪽

3839

sere exponit Cum in priore, inquit, carminum genere encomit Scilicet Ἀμάρτημα καὶ αάθoc accedit, tragoedia vel epicum carmen efficitur, contra cum illud a b άρτημα καὶ aἶσχος, qu0 fieri non potest, quin per se odio sit, ridiculum esse ridetur, ita ut neque dolore neque pernicie quemquam afficiat, comicum carmen exsisti Quam ob rem non tandimur aliquem vel levibus vitiis obnoxium secundis rebus uti. Ut igitur in tragoedia, cum is, quem propter leviorem quendam errorem Vel vitium calamitate afflictum Videmus, nostri non dissimilis sit, Voluptas quaedam e Veneratione hominis et dolor de malis ejus cita efficitur, ita comoedia agritudinis cum gaudio mixtam perceptionem excitari

facit intellegitur. Si enim turpe illud non exstinguatur Viridiculi fieri n0n potest, quin impleamur indignati0ne.

Haec quomodo conVeniant cum odio, de quo supra Verba fecit, atque cum contemptione pronus non intellego. Non enim idem est odium quod indignatio, nequem numero assectuum, qui proxime accedunt, Sed haec est bonorum morum,i illud cum nec bonorum nec malorum esse dicat Aristoteles, facilius cum contemptione poteSt comprehendi. Contemptio Vero, quamquam aliqua e parte similis est indignationi, tamen maximam nrtem plane diversa. Cum enim νεφιεσιν Aristoteles interpreteturi esse aegritudinem, quam e malorum rebu Seeundi percipiamuS, apparet indignationem plane abhorrere a ridiculo, ut extra ne cadata nobis circumscriptos. 0 igitur tenendum, si nobis constare VolumuS, ne a Via aberremuS, eum qua ad cognitionem facta erit progressio laque indignatione ad

affectus comicos illustrandos quemquam uti p0SSe nego, niSi vero quis credit indignationem, quippe qui assectus contrarius sit, aliquantum conducere ad cpyoa o Vel ἐγ χa ρε-κίaς notione rectius cognoscendas quibus aliis de causis in comoedia locum non esse Aristotele judice infra videbimus.

Huc accedit quod Doeringius, cum Aristololem secutus recte dicat interdum voluptatem comoediae propriam cum hominis pravi ec dis rebus Sse conjunctam, sibi non constat, utpote qui h0 loco Semper id fieri praesumpta obcaecatus opinione contendat. Qui cum difficultates prioris, quem ex arte poetica attulit, loci non explanavisset, factum est, ut in hunc errorem incideret, e quo in quem portum se reciperet, inVenire non potuit. Itaque jam hoc sit manifestum omnium affectuum, quo adhuc OmmemoraVimus, contemptionem proxime accedere ad assectus comoedia sollicitandos. Nam d0lore, qui et indignationem et miserico diam sequi solet, caret contemptio molestum enim illud, quod et mordet indignantem et qu0d magni facit, contemptor parvi ducit et neglegit. Atque mirum in modum indignatione Doeringius usus

est, ut inde ad contrarium utpote laetum animi statum delabens affectum comoedia concitandum deduceret. Nam omnibus, quae de odio attulit, omissis opini0nis errore ad

utantur fortuna, et, si qui merito conflictentur rebus adve Sis, laetemur aut certe careamus dolore, ita nos, id quod unum Doeringius respeXisse Videtur, gaudere de eis, qui pro dignitate b0na fruantur Drtuna, causa, qua commoti laetemur, adjuncta. Utrumque enim, inquit, cum justum sit, facit, ut gaudeat Vir bonus neceSse enim est eum Sperare sibi quoque eadem b0nafutura, quae sui simili viro contigerint ).

υσιν ησθησεται δε αλυπος σται επὶ τοῖς ἐναντίως κακοπραγουσιν δεῖ γαρ χαίρειν ἐπὶ τοῖς τοιουτοις, ως δ'αυτως καὶ ἐπὶ τοῖς ευ πραττουσι κατάξων. αμφω γα δίκεα καὶ ποιεῖ χαχειν τον ἐπιεικῆ. ναγκη γαρ ἔλπί

26쪽

Doeringius igitur fastum, quem conjunctum SSe cum αἰσχρ ὴ necesse est, vi ridiculi ita mutari dicit, ut eodem fere modo afficiamur ac si bonorum rebus secundis laetemur quod eo facilius poetam efficere posse affirmat, quo bonis Viri Omnia prospere cedentia fingat. In quo errare virum doctissimum facile cognoscitur. Non enim hoc modo facilius, sed hoc modo uno affectus ille cieri potest, si quidem recte dicit Aristoteles eam laetitiam moveri, cum boni viri secundis rebus utantur. Quo concesso non intellegitur, quid ridiculum valeat ad assectum illum sollicitandum. Nil enim commune ridiculo cum affectu, quem Aristoteles eth. II, 9 describit. Illud oro difficillimum cr3dere nos eo magis ridere homines ridiculos, quo facilius nos idem paSSuro eSSeraperemuS. Atque Doeringius ipse, quam non suis rationibus confidat, addito illo fasti satis videtur indicare. Apparet autem, qua opinione vir doctissimus in φιλανθ ρ θαφ tragico Xplicando

lapsu est, eadem eum in hac quoque quaestione tractanda ductum a Via, quam ibi pr0p0Suerat, aberrariSSe, ut plane falsa atque confusa sit ejus de affectibus comicis disputatio. Cuius summam jam enim concludatur haec disceptatio hanc esse prositatur ii οἰκω γηδον de Komischen muss

ist Quam sententiam in medium protuliSSe eum, qui tempestatem quandam misericordia metusque tragoedia excitari Voluerit, equidem miror Quid enim Gaudium illud shomine qui merito secundis rebus utatur, tantum cuiquam idebitur, quo exultent spectatores Quam laetitiam sane modicam et justam cum fastu, quem ridiculi vis non plane abSorbuit, conjunctam, modicam dico laetitiam modico dol0re mixtam, qui est qui putet SSe Voluptatem comoediae propriam' dam fastum illum ridiculo sublatum, nonne idem esse atque illud. quod falso explicat φιλάνθ ρ orco paulo supra affirmavit Quare cum ea, quae priore quaeStioniS

parte exposuit, ad definitionem, quam postremo, adhibueris, tuo jure affirmabis eum dixisse Die οἰκείa idoνη derΚomoedi mus Vielmehr aus de Erregun eines seniliis resultieren das aus dem libri gebliebenen est dos fastin philanthropische Genihl u 0schlagonensiderWillens unddum philanthropischen efiihlaestetit. Qui nodus qua ratione explicari possit, non intelleg0. Sed ne injuste agam cum

viro optime de hac tota quaestione merito, dicere voluisse videtur, effici voluptatem comoediae propriam maXimam partem eo, quod fastu subito in Voluptatem mutaretur. Quam sententiam aestheticorum, qui Vocantur, recentium ab Aristotele non plane alienam esse satis probat unus de risu locus in probi. e. 6 p. 965 14 εστι δ' ὁ γελco graeaκοανὶ τις lita areaτη. Ea enim par turpitudinis, quae ridiculo

continetur, si quis vel viderit vel audierit aliquid, quod

aliter eventurum esse exspectaverit, risum movebit eo majorem, qu quis erit minus ad audiendum vel videndum paratus. Qua sententia melius illustrari assectum comicum

quam ridiculo, quis est qui affirmet 3Tantum igitur abest, ut Doeringius assectum, quem Aristoteles comoedia concitari Voluerit, Xtremis quasi lineamentis adumbratum proposuerit, ut nil aliud nisi ridiculum

interdum conjunctum SSe cum Secundi rebus perSona CO-

micae demonstraverit; quod ut demonstraretur disputatione non pu erat, eum ex arti poet. c. 13, p. 1453 3b, omnibus jam esset exploratum. Sed qu0niam x 00ringit erroribus tanquam e Seopulis enavigarit oratio, reliquae disputationi cursum tenea-mUS, pauci quidem eiSque X uis adminiculis, sed ut riunt Marte nostro. Comoediam igitur ex omni parte oppositameSSe tragoediae, cum per Se Verisimile sit, artis poeticae loco laudato, quo harum artium Orig illustratur, comprobatum vidimus. Misericordiam autem humanitatis primam habere speciem Aristoteles judicat, odium contra nec bene nec male morati hominis esse, quin arbitratus sit, dubitari nequit. Quo in assectuum genere contempti0nem, quam di melius

27쪽

conVenire una ridiculo demonstravimus, numerari Onsentaneum. Neque ero causa est cur affectus, quo malorum

se hominum Aristoteles ipse affirmat, comoedia eum sollicitari Voluisse Suspicemur. At qua Plato in Phileboi ducomoedia disputavit, ne hanc suSpicionem, priuSquam Reeuratius Viderimus, plane reiciamus monent. Is enim, ubi mixtarum voluptatum genera Xplorat, in Borum numero,

quae solius animi propria Sunt, assectum quoque, qui comoedia movetur, Osuit, cui commixtionem doloris et voluptatis ut censet esse attribuendam, ita difficillimam esse intellectu contendit. Explicat autem rem hunc fere in modum. Oct ονον Se quandam animi aegritudinem de rebus secundis alterius sicut jam Socratem hunc assectum interpretatum esse

Xenophon' commemorat - φ' ovo Dura vero de aliorum

malis lasetari addit. ' Qua in re cum invidentem φθονουνxaὶ ab invido φθονερο, non distingueret, eum in miXtae Voluptatis, quae quidem comoedia commoveatur, interpretatione lapsum esse facile ad demonstrandum. Exponit enim fieri posse, ut qui quasi militem imitatus gloriosum falsis opinionibus inflatus sit qui cum talem se esse confidat, ut jure laudetur, turpiter irrideri, si quidem irrisores ulcisci non possit, sed imbecillitat et impotentia laboret. Qui vero illam lautitiam de alterius malis et vitiis officiat, assectum p. 'oνον SSe dieθndum; Ii rei of νω enim alienis malis gaudere Supra jam dictum. Cum autem invidere aegritudinis sit, malis alterius Voluptatem capere laetitiae, fieri non posse, quin eodem tempore si ex ridiculo et laetitiam capiamus et dolor afficiamur ut hoc loco dissimiles res eum injuria

vulgari ejusdem generis assectu oppoSito, qui, quomodo comoedia sollicitari possit, ne uno quidem Verbo expOSuit. Multo rectius Aristoteles hel. II, 9, 1386 34, eundem esse invidum et malis alienis gaudere contendit; sed quamquam invidi idem sint atque maligni εντιχaερεκπικοιλ tamen nequeeSS eodem tempore neque easdem ab causas. Itaque ristotelena idem quod latonem de assectibus comicis judicasse

nemo St, qui putet. Immo ne ἐπιχαιρεκ araa quidem comoedia eum concitari jussisse consentaneum. LuculentiS-simi enim loci exstant, e quibusi, quid de invidia et malignitate senserit, et quam parvi hos assectus fecerit, satis intellegere possimus. Ac primum quidem Eth. Nic. ΙΙ, 4, 1107 9 sq. malignitatem esse malorum morum exponit, λ)quod art. rhet. II, 9, 1386 12 0 33 comparatis firmatur. Deinde Magn. Mor. 1192 26 ' malignum laetari rebus adversis et digni et indigni docemur. Quae quamquam non Sunt genuina, cum Optime quadrent ad sententias in arte rhet prolatas, minime in dubium sunt vocanda. Ibi enim,' p0Stquam exposuit invidiam esse aegritudinem propter alterius re Secundas, quae nihil noceant, suSceptam, Sed n0ndus, qui sit indignus, verum illius, qui ipsi par sit atque similis, addit eum, qui doleat in bonis alienis, eundem malis

alterius gaudere necesse esse. Itaque malevolentiae commune et contemptioni quod neque bene morati sunt neque cum dolore conjunctae, cum neque malignu neque contemptor ex malo alterius quicquam commodi sibi adjungat; uterque enim neglegit atque superior sibi esse videtur eo, quem vel irridet ἐναιχαιρει Vel 0ntemnit.

28쪽

ReStat, ut quaeramus, utra propius ad ridiculum accedat, malignitam εστ χat ρεκακία an contemptio Razaφρον ησι .Quod facillimum dijudica10. Cum enim rhet. ΙΙ, 10 p. 1387 34, invidos dicat esso minuti et angusti animi, maligno quoque pusillanimos Sse necesse est. Quo querulos eSSe atque Sua potius mala declamitare quam risum studiose

captare ex eis, quae Aristoteles de senibus λ exposuit, satis intellegitur. Quae cum ita sint, ν εα χat ρεχ avia jam missam faciamus. Quid enim Risum eundem atque adeo priorem locum habere in obmoedia quam in tragoedia lacrimas et horrorem quis est qui neget Contemptio ergo praeponenda videtur malignitati. Qua ratiocinatio nostra eis firmatur, quae Aristoteles posuit a rhet. ΙΙ, 2, 1379 31,

καταφροντὶτικόν τὶ εἰρc9νείa. Dulcem enim illum et facetum festivique sermonis atque in omni ratione simulatorem, quem ειρωνα Graeci Vocandi, Aristotele cenSet SSe personam comicam. Quod e fragmentorum a Cramerianonymo traditorum g T. θη-0sto dia Ta τε css ολοχα καὶ τα εἰρωνικα καὶ Ta coν αλa ον υν, quam sententiam X artis poeticae deperdita parte fluxisso Bernaysius viris doctis persuasit, ydemonstrare facillimum. Quid quod in arte rhetorica, dum ironiam ut elegans et ingeniosum ocandi genus ab illiberali petulantique scurrilitate discernit, liberalique homine magis dignam esse affirmat, quod sui ipsius causa fetu alteri illudat,

scurra autem id potissimum agat ut auditoribus risum moveat, eo ipso loco se in libris de arte poetica accuratius de hac re disputavisse aperte declarat γδ Qua re necesse est assectum, quem comoedia OVeat, hominis esse quodammodo contemnentis atque neglegentis. Qui cum pusillanimi hominis esSe non possit neque queruli, quale eSSe Sene Supra VidimuS, Ontra magnanimi

λοῖον, ὁ ε βωμ ολόχος δεερου.

risusque lamantis, homines cita moratos cinVeStigemus, ut tandem aliquando, qui affectu comoedia Xitandu Sit, Ognoscamus ac juvenes quidem fere omnibus ex partibus sunt contrarii senibus. Nam omnia nimi et praeter modum agunt, in rebus secundis ac prospere Succedentibus Voluptate gestientes exultant, ad alterum lacessendum sunt prompti et parati ad animi impetum sequendum, omnia ibi pollicentur, de se praeclare sentiunt m igitur risum amant et jocis etiam alios laedunt. Horελευτερ enim, ut verbi ΑriStotelis utar, atque eam ipsam ob causum pHευτράπελοι. Hra εντραγ τελέω πεπαιδευsώνη βρις εστιν. Quem autem ευτρα τελον dixerit, pluribu docemur eis, quae exposuit Eth.

tiis ut ocis perstringit, ita ipsum illud minime aegre patitur. Uet autem, quam cave temere in malam partem intellegas, a magnanimorum hominum indole non abhorrere

docet artis rhetorica cillo ipso capite. quod de juvenum moribum scripsit, quos 1389 31. ut infractos vitae miserii. 4ιεγαλοφDχους nominat. 'Γβριν enim Hicit a 378 27, fiori ii injuriam faciendo et vel ignominiam inurendo, non quo utilitatem percipiat is, qui inurit, sed quod alter laeso v0luptate quadam afficiatur. Noluptatem autem e contumelia illata percipi. quod is qui laedat, cui incommodum

inferat, eo Superiorem e Videri putet, cum S a Se propulsar non possit. Mu0d maxime juvenum moribus c0nVenire, qui ceteris Superiores haberi cupiant ure dixisso Aristotelem riquis est qui n0get ' Quid Maec extrema quasi lineamenta

29쪽

affectus, quo com0edia spectanda impleamur, nonnB OnSentaneum est Non haec ipsa verba, quibus βριν definit AriStoteles, arctissime cum contemptionis definitione conjunctano curSum praeclare tenuisse declarant Accodit quod ιβριν facillime cum ridiculo c0njungitur. Ut enim βρί οντα nil incommodi sentire ipsa definitio indicat, ita ne turpissimam quidem personam comicam, et cui maxime illudatur, dolore affici per se apparet. Nec non ad comoediam referrii et ex Aristotelei demonstrari posse confido, Si quidem, quod adhuc nemo dubitavit, Bernaysius fragment0rum, quae Anonymus rameri tradidit, D Aristotelis exhibere sen

vitia animi et corporis coarguere Solere, eundem, quippe qui obtrectandi causa per ridiculum alterum carpat, βρι ιν dicit.

rhet. II, 2, 1379 29). Quid quod alio loco rhet ΙΙ, 6, 1384 10)η in maledicis, qui non solum e0S, qui peccent,

insectentur, Sed etiam, qui non peccent, poeta comico numerat, quo Studiose tempus insumere in perscrutandis aliorum vitiis et peccatis affirmat. Ac ne illud quidem casu factum Videtur, quod eo ips capite, quo juvenum moreS describit uno quasi spiritu ad misericordiam eos inclinare dicit et risui indulger atque id eam ipsam ob cauSam, quod nimis ad βριν inclinent. Difficile est credere has diversas

animi inclinationes in mentem ei fuisse Venturas, niSi tragoediae et comoediae diverSitas eum OvisSet. Reliquum est, ut paulo accuratius Xplicemus, qu0modo υβρις, quam et rudis et eruditi hominis inclinationem animi

Scit Plutarchus d liboris educandis c. 14. 'Αριστο ι ανους δε

esse apparet, cum illis comoediae personis conveniat, quas Aristotelicas esse Bernaysius viris doetis persuasit, melius c0gn0Seatur. Neque Aristoteles, quam ex ludibrio illusionufacetiis Voluptatem percipimus, qua humani animi indole praecipue nitatur, accuratius declarare neglexit. Ubi de jucundo disputat, cujus quidem gratia h0mines injuria alios ametant, omnes mortales se irios amare dicit in ali0s quidem

aeriuS, alio remi SSiuS, e quo cum alia tum haec concludit. Quoniam, inquit, aliis imperare jucundissimum St, Sapientem quoque Videri Suave XiStimatur, quia sapientia in alios paene justum imperium habet. Jucundum enim St, cum laus sit, et aliis imperare et peccante coarguere. Cum a tem in eorum numero, qui peccante coarguunt, Oeta qu0que comico ponat, illam, quae inest in facetiis et lep0re, no quoque Sumere Superbiam atque imperium quoddam jocosum et urbanum usurpare manifeStum. Nam te υν, ut

ipSe non est ridiculus, quod in errorem non incidit in ita efficit, ut quocum loquatur, is in errorem delapsus se laudari putet, cum Vituperetur, qui quo minus se illud sentit, eo magis risum moveat spectatoribus necesse est. Cum igitur εἴρεον in cenam prodierit, Spectat0re aeque ac poeta ipse SupFlore Se SSe putabunt eo, qui irridebitur, atque adeo ipsi illum illudor sibi videbuntur. Neque minus deridebunt eum, cui scurra δ illuserit, aut, Si scurra parum scite egerit, curram ipSum. Cum autem homines sint gloriosi ij, qu0 et ει ρευν et Scurra irridere Soleant, in eos jocosum illud impurium spectatores sibi vindicare intellegitur, quod illi superbia obcaecati pravis de se suisque ducuntur Opini0-

th. Nic. II. 7, p. 1108 20. IV, 13, p. 1l27 20. a rhet. H, 18, 1419 5. AEth. Nic. IV, 14, p. 1128 34.

30쪽

nibus seque de usu vitaque communi aliquantum deflexisse ignorant. Unde apparet poetam comicum facile spectatoribus persuadere posse se multo illis esse superiores neque minuSipso poeta comico Vel homine ironico curraque sapientes atque OVere OSSe immoderatos spectatorum risus. Sed haec hactenus. Illud velim teneas, quod caput SS Supra Vidimus, omnem comoediae rationem referendam eSSe ad D 'ρεν. Quod amplius persequi nobis liceat Supersedere, non quo molem peris Suscepti reformidemus aut nos ipsi fidem non habeamus eis, quae jam necessario sequantur, Sed quod illa locis o Aristotele petitis firmari et comprobari posse des

Hic quispiam dixerit At βρις n0 est assectuS, non enim, qua animi permotione afficiantur sed quid agant υβρί- οντες Verbo ipSO Oeemur. Concedo, sed in aliis quoque animi perturbationibus, quas Aristoteles descripsit, nomen invenire neglexit Leviores quidem illos animi motus, qu0S Zellerus φιλανθ ρcύ co nomine philosophum comprehendisse falso SuSpicatur, nomine carere, quis est qui neget Quanquam, ut ipSe assectui nomen imponeret, e sua ut ita dicammonet Verbum proferre Veritus non est, si quidem primus ἐπιχaερεκπικιαν Eth. Nic. II, 4, 1107 10 nominavit, quam assectus significationem Platonem ignorare Vidimus. Quod me jure contendere me concedes, cum th. Eud. 233 21,

quidam cum ill assectu arctissime c0njunctus, num Aristoteles e loco ridiculum miserabili oppositurus fuerit, dubito, si nomen assectus proprium praesto fuisset. Quod, ne mireris, ne in OStro quidem Sermone nomen assectu comoedia sollicitandi propriun exstat, cum plurima et ouandi et

ridendi discernantur genera. Oe autem constat maXime eum esse contrarium miSericordiae in atque praecipue hominum Sui ipsorum amantium. e cum nemo alterum plus diligat se, hunc assectum in omnes fere homines cadere necesse est. Quo igitim quis magis ad βριν inclinabit, eo majorem e Spectata comoedia v0luptatem percipiet, sed notimidior quidem plane ea caret, ut ad Omne aliquantulum voluptatis X comoedia redundare sit manifestum. Ne tamen omnis Verborum significatio affectui desit, vel Platon0m Secutu i βρισrικὴν διαθεσιν, et id quod magis cum ristoteli Verbis convenire Videtur, βριστικν mi Ioνη, 1380b4)

Sed hunc tactum unum comoedia cieri dixisse Aristotelem, cum duos tragoedia concitari docuisset, quidem mihi perSuadere non possum. Atque ipsis Verbis declarat metus contrarium eSse θαρρος, cum dicit 1383 16, o τε γὰρ

junctum eSSe cum υι ρει art. rhet. 1385 31 intellegitur, ubi βριζοντας de futur mal non c0gitare dicit, quod idem cadere in confidentes affirmat. Confidentes enim exponit esse, qui nihil e capturo Sperent incommodi, cum non metuant ab inferiori bos et eis in quibus Se praeStantiore eSSe arbitrentur,' qua eadem fere M 'ρι ovi a facere in juvenibus

' Hominibus igitur, qui in com00dia parie agunt, quos ip80 dOlor non affici ex ridiculi notione atqu0 ex ipsa artis indole intell0gitur,n0 multo esse praestantiores arbitrari necesse est, ut jam tangat vel excudat ridiculi inses, si qui n0stri similes in scenam producat. Quod Aristoteles indicare videtur, cum eas fabulas, quibu bonorum re SB-cundae continentur, a comoediae ratione minus quam tragoediae abhor-