Joannis Joviani Pontani Liber de meteoris / Cum interpretione Viti Amerbachii

171쪽

n ETEOR. PONT. ais fit in inantibus, atq; tandem post mustos conatus, e cruciatus frustrari eum sua spe. Ono in loco non inliganter amantium ineptum Luitiame; misi, rium exprefit id genus descriptionum, quod sin hoc capite C pleris alijs praecedentibu3 non si

tum condiunt seueritatem harum rerum, ac tedium temonis leuant sed arguunt etiam ingenium autou Fabulis enim excogitare,oe apte rebus in lituutis accommodare, ut Pontanus fucit, non minorem in Poeta commendationem habet,quam res ipsis reela exponere. Et hoc unum esse de praecipuis exilia mo,quae hunc Poetam ueteribus aequare uideant r. EXPOs IT. χAP. LII.

Aquas naturaliter esse sine colore, ct sapore. Hilosophi tradunt per se quam esse clau

ri ram, perspicuum ines ore et in odore. Afri autem istis accidentibus,Cr uelut tui αgie terra,perquamsuit. Id hoc Ioco primum Docet Pontanius etiam, Cr deinde addit aliquid de teris raeparte ii qua plurima est aqua per collatione terrae eruerita , quod aster aquam pariat, hera uero metalla In Septentrionalibus autem regioniis plurimum qui e nasci crinde fuere, quod ibicular Solis

172쪽

z3 EπPO SITIO Solis sit exiguus, qui uapore solet consumere, ex Pibus aqua gignitur Arstiteles ideo dicit inde suere multum aquam, quod istae regiones niti; ime. Is etiam dat colorem aquae, sicut alijs elio menti acitascribit in lib. decolor . πλα τωμλξθῶ, οιομπέ ista 2 ρι, αύματι κρα

qυσειλξυκα γ δ πυρ, i αλιο ἱανθαψα γλαφυσεν λευκα Defupore e odore, sere consentiunt. Inde solitae Narifulubritas insalubritas. Et praeclare Plinius dici aquarum salubriu aporem odoremdie nullum esse debere Talis autem est maximerituralis. Varietatem Voris et odoris a scribunt terrae, perquam fluunt . Seneca tribuit hoc etiam uapori, unde facta est aqua, item corruptioni ,ac eidem terrae similitudini Sunt haec aeliorum quos aquarum accidentium caussi ut uiti P ita deuita calor rigus,tepor ex imilia EXPOSIT. AE A P. LIII.

De sontibus calidis.

Ontes calidi seu Thermae,ut Graeci uocant, incensione terrae sunt. Iod alitem ter ra in quibusdam locis intimardeat, empla

Aetna

173쪽

NETEOR PONT. aiφAetinae montis ardentis probat hic Pontanus, crincensito terrae tum ex alamine, aut ulphure est, tum etiam ex filmine,ut docet Arisbteles in problema. tis. In Germania multi calidi putes sunt,quorum eatium Plin. meminit in 3 i. t. Adeo autem in eis aqua fruet, ut elixari carnes C coqui oua in ea, C IAmilis res posuit Aristiteles ad Alexandrumscriabit, quod terra contineat multos ut aquarum, ita Mentorum etiam,sc ignis rites. De Ba sautem, perquis Pontanus hic omnes sontes cuilidos intelliis

sit,inulta palum fit mentio Pontanus etiam pec tiari poemate celabrauit haec balnea, uersus minoter alios multos hi sunt: Baian os habitant sinus amores, Baiarum Venere colunt recessum, Baianis charites aquis uentur sic Martialis uocul littus beatae Veneris aureum Baias e Baias superb-anda dona naturae. Non κutem est unus piis,multi sunt,ac sapore C odore uari . Nam ut sulphur, ali alumen,ali fui, alij nitrum, alij bitumen, ut quiddam acidum olint, aut supiunt,adcos,ut docet Plinius,utili, imisuri contra multos morbos,ut ire sunt thermae in Gera munia quos . Nomen habent a talibus aquis,

Thermopsae insin Thessalia.

174쪽

E PM SI TIMEXPOSIT AEAR LII ILDe amaris sontibus. O caput cohaeret cum superioribus duoa H bus capitibus. Sicut enim calidisntes pro

natura terrae sunt, ita amari etiam contruabunt hoc tanquam uicium ex terra adusti,per quaru currunt. Sunt autem tulis fontes etiam in Gemetuis niu,praesertim in ducatu Viri bergensi,Cruocuntur ab incolis,Saurprurinen nomine prorsum cum titino conueniente. Item in confinio Bohemiae C MILiae. Quod autem addit Pontanus ex ithumodifutium quis fui coqui, C ipsum quam θρnte nono nunquam in lapides indurari, abunde est scriptum

apud Plin. lib. secundo, lib. decimo tertio nia petere potest,qui cupit multu de huc redegere Teα stiritur eadem pleris nostrates etiam lites Caeruterum seneca scribit in alijs etiam Iocis Italiae conatingere,u si uirga,aut fons demergatur,lapis post paucos dies extrahatur propterea,quod circum undatur corpori limus,ac assinatur paulatim, sic eniim loquitur: Flumen habent cicones, quod potu saxea reddit Viscera,quod tacitis inducit marmora rebus.

inquit Ouidius in Transfrmationibus.

175쪽

NETEOR PONT. a et Eta POSIT. χAP. LV. De Rivo Venafrano. Oeta hic describit riuum quendum quire' monte, cui impositum est Venust unum παpidum campaniae, nonnunquam totus inccatur, nonnunquam uero cum tanto impetu profuit,ut itfri dubius iumentis c hominibus opus ruri cientius Talispropemodum estnatura fonti Nouun quem niuinate Plinius torrentem esse omnibus sopici s bruma exiccari scribit cauasa uero huius uici studinis in Nouanos, ut extus ricumst tu C calori Quando nim calor est in terrae antris, id quodsit in Deme, non coguntur uapores. Contra sit in aestat quo tempore figidior

est iniusterra reum uero uaporum praerpetra ria, uel etiam occulta quaedam, G latens naturae

Hoc autem in alijs Νmibus ideo non accidit Diust quod terrae non est aequalis densitas manet Abis dei a terra, ibi non potest penetrare calor Solis, ubi uero est rarior, ibi intrauiculo impedit senerationem aquae Deinde quod ibi nunquam. sciuntuapores ex quibus coactis imi intes. Muritatio non ita potest habere simplicem, e planum caussam Non enim fit certoer stato tempore, aut,

ystinon tamen id inditatum est. Indicaritarum h

176쪽

etis

nem de naturae uicibra dicit per quandam diveἶ:oαnem. Et est locus communis frue Thesis quaedam. similis es di putatio apud Ovidium. is Transfrontationum,sed longe uberior, tractata insigni expositione. Num identidem inculcat idem, Creo, quode icit hanc mutationem,=ijs,quaesentiunt eum. EUPO SIT. NAP. LVII.

De fonte AmmoniS. E hoc fonte idem scribit Plinius in et Iibro:

Ouid in ultimo Trutis r. paulo aliter eunt describit. Inquit enim: Medio illa corniger Ammon Unda die gelida esl,ortus obitus cal cit. causam huius uici ςitudinis Potunus in textu ponit. Nempe, quod, ut saepe iam diximus, interdiu terra intus friget, nodiu calet κατ' ἀντιπNAασιν. od autem in praecedente capite dixi calorem

penetrantem in terram exiccare uapores, ne ieripo fit aqua,cum hi nihilpugnat. Neq; enim calor pariter magnus est bis, neq; uapore sq e multi, deinde non eadem est omnium terrasim natura. Alis

177쪽

Aliae en ut shumidiores,esia est' sicciores Deinde potest etiam qua derivariabunde ati ita in alio loco tum cui secto reddi calida. Tulium reruobseruatio qualemcunq; cognitionem is semodi uarieturumsuppedit ut Firinam enim certumsupra peditare non potest. Et rectra Plinio istae aquarum mutationes, C diiti Ui syctus iam miracula, iam

intrabilia uocantur. Seneca quos sentit atentem earum causam csse,ac eas comparat cum istis recurri ybus brium,quas πεῖιόδγρ GH snaturae uicibus, cum inquit Sed quare tales

senis horis pleni lenissicci sunt superuacuum it

nominare singula lumina,quae certis mensibus indisgna,certi angusti unt,ta occasionem ingulis quaerere,cumpo um eundem cui sum ingulis reddere. Quemadmodum quartaria ad horam uenit, quemaadmodum podagra ad tempus respondet, quemada

modum purgatio, si nihilo Ptit,stitum diem serana quemadmodum probi, ad mens suum partus: Sic aquae interuassa habent,quibus se retrahat,

quἰbus redeunt. Quaedam autem interualla, quia nitro sunt,e ideo notabilia,quaedam maiora, minus certa Ecquid hoc mirum V cum uideas oracinem rerum, naturam per cc Pluta pro ederesimem nunquam ab auit, istis uo tempore bica Dit,autumni,veris s,nsolat um

178쪽

EXPOSITIOD Mium,quam aequinoctium suos dies retulit Ima

De fluuio Trigella.

Rigella fons quidam Lucaniae describitur

in hoc cupite, cuius quatuor sunt puries.

Prima es descriptio pecus, equo fuit illa

fons Secunda continet descriptionem cuiusdam certae mutationis,quae est in eo fute, quod inismenon habeat quam, inaeshate uero abundet aqua. Praeterea quomodo in 'specu aqua costigatur, crquod horribilissonitus intus audiatur. In tertia uis eius exponitur,seu et A. Est autem effetus huα filiis si risitas pecudum maiorum C minor Mn, si ex eo biberint Oi arta pars est quaedam fabuαlo uexpositio caussae pulsi Fingit enim Ripentum quandum mpham eiu sfonti ita Faunum, a quorum forte amabatur, cum ei non risisset morem, of ndisse, ut pol is uomeret iram, dolorem reα pulsae in stitem, hac tanquam poena perpetua albiceret eum. Porro quae Notianisontis, te quo paulo ante memini, caussa est, eadem es tu hoc etiam sonte, Ex ae

179쪽

Vetustate temporum mutari fon

te ct maria. 'hac mutatione finium ex aquarum pasD in multi scriptores trumnt Aristitelistumo omnium copiosi uine id facit, quem alij ut in similibus plariss rebiu tu in hac, Ur morito imitatibulit Sunt autem causa huius mutationis praecipua terrarum aliae, atq; si a dictiones, aut qualitates, e tanquam sua quaedam uaria aetas, ut quemadmodum minantes C plantae iuuxntutem,

bene bitem bubent, ita quos terra i areat, nunc cca sit, quae res etiam in unimantu iuerasvis aetates sciunt radiumen est inter haec . imiis quod animantium, e plantarum simul omnes partes mutuntur,terra non tota mutatur mul,sed tantum certae partes eius, aliae alijs temporibus pervices quasdam . nude re sunt haec uerba Aristi. libri, Meteor. ἀρχῆι τίτωρ - ατιορ,οτι su σιγης ταυτορ,ῶασερ τα σώμαω

180쪽

ro attinet ud part illam cupitis, de introitu inuoris Mediterranei ex Oceano percolumnas Hercu

sis est apud Plinium in prologo 3. In de Elice apud

cundem autorem libro a ca. 92. Item Ad Strabonem libro S. De Aegypto apud Ar h. lib. i. μεαὶ ρ ρ ad Plin. lib., cu Sue. Postremo de hac re est insignis Ioctas in Ouid transform ex cuius

principio uersus aliquot citare libuit,uc hisunt: Vidi ego,quod aerat quondasolidi fima testus,

Espe rerum,uidit aetas ex aequore terras, Et procul a pelago conchae iacuere marime, Et uetus inuetu ej in montibus unctora summis, Quodque ili campus, uassem decursus aquarum Fecit, eluvie montis deductus in aequor, paludosi siccissumus uret urenis, agis sitim lustrat, tignata paludibus humet. Et sontes natura nouos emisit, istic clausit tantiquis tum musta tremo bin orbis Flumina prosiliunt,aut exiccata residunt.

Addam etiam illustrem de isdem rebus Iocum Sir bonis, qui sic ait in decimo septimo libro: Sed quoniam omnia continuo moventu π transmutantur Miter talia ac tanta administrari nonpossent exiis fuman