Joannis Joviani Pontani Liber de meteoris / Cum interpretione Viti Amerbachii

141쪽

IRET EOR. PONT. Spi principat sint se mutant lacu. Id quod certetarum esset aliquando si tantum haberet in ea re omentim bis inaequalis deri reus Nun enim ruato haberipotest nequidem probabilis, Crex natura, quare fonper pars nubis ii quam citur extria circumstrentia interior sarcus, missima exa oris densissima sit, ac ideos larimum de usu uincidat e r ingatur,contrarium erilatu stima, et istius intima In medij utrinq; medium isse densitatem nisi concauam una semper nubem osse oporteat, aut tumidiores ali spartes habere, seu ubiniflores Ouodsentiunt liqui apud Seneam, hunc imitati recentiores quos. Et utuntur in iussi exemplo. Ihilli, cuiuspartes eodem moα aliaesunt alijs ustiores, exprimunt oppositae oli colores urcas coelis hi Sed hic simul hoc etiam uenda est, nunc; am feriustum ibi colorem, nisi ubes itasti risi, eu quidem concaua, reliquis

elιtcnrinaequalitereti uaturum G depressurum parmum,quod est absurdi simum icto,quod in specula, costasio cernatur imago tamen aliqua luminita fere facere mihi uidenri . Qui quamobrem dabituripsit de usitati missem, unt ijs,quae extant doctorum hominum de Iride. ' quid fisus esturi contra ueteres tantos,seos liquid dicere nodum mihi res peer matrum cora

142쪽

Em P O S UT I Otuta , versatas in Aurias partes, puto vehementeres' probabila, quo fiat Iris, aut quia in pro unα tu bera incidunt rudi mutuli inualde propinu qua nobis nebula ex densato uere, aut in test nebula fieri omnino ui cum, sicut fit inter nostrum Jeo Elamis solem Halo,sic, ut nihil sit Iris,sιamsaαlo remotiora sole, atq; ob hanc uulsum esse arcum

tam magnum. Ossia uero tam magnus, ita p.

tus, ut Hala, qu od pertinet ad centrum Heli, ut idem habeat centrum cum sole ex ulpicientis ocu lo , necesse et nunquam uido i plus de eo, quam dismidium portionem. ,hoc sanepraecipue docet καtrus Arisbtelis αποδειἱιρ. Quod autem ita Sol pro ciat lumen per corpora pellucida, διαφανα Graeci uocant, sunt aqua, uitram, σή us, σαbulationes, similia: declarat hoc utis,s illiusmodi uarietas colorum per finestram aliquando inparirietem aut incisum,aut aliud corpus densum, te quidem lucidum incidit. Hoc etiam obseruauiinparnis oraminibus tegularum e tabularum, ad interariorem partena, id est, uiciniorem corpori,in quod lumen incidit, sim ascendente aut obuersante. Q nyd autem pactum comprehen um intra arcum, coloratum non est,non tam lumensiousfacit,Crnem bula, quam uisim Parum enim habet momenti, si

omnino tamen aliquid habe ea distisentia, quae est

inter

143쪽

Id ETEOR. PONT. assister distintiam soli as uaporis,qui videtur nos illustratus, et erat,quae uidetur obscur Cresia quis a nobis ira longitudinem, idest, ut alterutrum 1 Miatu uel mille passic tantum constitutus, videti lange alium partem nubis illumina ues in Diride .ud in Hulone si tam multum ' uaporum tam ιium, e tam late parsorum in aere, quam nos nim demim, di irrcntia loci ress,em solis nullius est mominu Magni autem est,ress ectu uaporis, quid longilunieabsa Soli, prope terram uersatur: Ita,utim res it φόνxa σμα κατ' ἔμφασιν, ut Aristitelas dicit apis me, eries hoc monstrat, in alone praesertim, non uere colorari nubem.

ἡ ζηin aliae η::bes reiici a langius asina ob absunt, ita uidentur tantum magna exparte abesse ses e,er quaepropi/rqui limae nobis sunt, respessi solis tamen clariores sunt illis, quae remotium abrusunt, Cr quo ab sint remotius, hoc uidentur obscuis res. Id qt d clarum coelum quos probat, aut aeris potiusserenitu. Ius enim lacis uidem obis maere puro Occidentuli esse post occasum Solis. quam in Orientali aeque aut magis etiam puro .contrum Orientali, quam Occidentali sub ora

i sti m solii, non God respecitu solis Mid pars deris 'bulum habeato sis sed quod ususnoster

144쪽

EπPOsITIO ita uariet. Pos Friorem nostram sententiam videtur hoc etiam inter alia probare, quod capita riodis,ut Plinius uocat alicubi pe in locis admodum propin quiscernuntur , ita, ut prata, Hluae,ay aut alia lacu, in quae incidunt, ex eis colorem asi sumunt. Haec ire habui, quaenunc disputarem Diride, quidem fatisprolixe, non suidio reprea hendendi alios, e mea defendendissed ut C alijs ingeniosioribus plura, ta certiora de hac re striabendis raberem occasiionem, ex ipse me in re tanta

velut in omnes partes uersarem exercendurum coagitationum C styutia aganquam uestem trium dixi eme quae sunt res ipsa is sod si non ψὶ fu propius tamen ad rem dcc Ii, quum antea is uideri uerum est,quod ille dicit: ατοῖρ

o dcndam est hoc puerili, quod Iris diffisit, qua β

ερι2, ut Seruius expsnil enim Poetica uoxi vi ερις, in prosa pleruns apud Graecos τοῖον πpellatur. Fingitur autem nuncia deorum a Poetis, ex quidem ut Seruius addit, non mittitur, nisi ad res contentio as, aut, ut ipse loquitur, addish rba'tionem, nunquam ad conciliationem, sicut Merocurius Tametsi alioqui tulis appellatio conuenit Mincio calloqui Galiquando contendere maxime

ae cona

145쪽

couenit. Jocatur eadem poeta Thaumatina πό ri θα ματρο, hoc est, admirationes ropter quin uere admirabilim; gurum. Et quius et Visui bene longus esse in hocmeteoro trumndo ocura etiam adscribam ex quadam est l. Boisi Magni,uαbi comparat ille jucundisi re, uenerandae cuius dum uir doctrinae. s. Trinitatem cum hoc triplici colore arcus illim coelestis,non modo quia uehementer

.nsitu es ista militudo sit,ut ipse uocat, υποα

singit,crasse tumen, ut feri debet ii bac repraeferatis,quae r inexplicabilis est, iusto humano intatelledes comprehensi is, uerum etiam quod deaso iptionem edictionis hui sarcum integrum conritinet, ac nusquam extat alioqui uero haec epistiti, quod ego sciam. Sic autem dicitBasilius Unde diu tu diuersitatem, o cognationem ex ijs, quae bino bus percipimus, e Imuri dicimus, Si uidisti uereo tempore 'γlendorem arcus in nube. Illum arcum autem dico,qui uulgo nominatur Iris Ethunoeridicam harum rerum perit quando humorqui pati aeresudben ius fuerit, coeunte humido denso, quod iam in nubem uerticepit, in pluuium impetu uentorum. Sic autem estici dicunt: postquam radiu sfolisin densum, obscurum nubem incurrerit ex quo, cpeculiarem hAn circxlum deinde alicui

nubi

146쪽

m EXPOSITIO nubi rem impress rit,tanquam flexura, reditiuluminis fit in se ipsum, splendore ad eundem locum

recurri ite ab humido e lucido. Siquidem haec esὶ natura fluminci luminibμs,ut si cui leui inciderint. in seipsa restingantur. Vt aute circularis haec P. rasit in humido, e t expressa per rudium, ii

ces est propter figuram Solis, quae est circularis,

Et uer uicinus nubi propter rudium relucentem ita circumpingitur splendor autem e continuus est inbe, Miuibus . vim in ex stat multicolor, specie uaria, miscetur obscure in se uarijs in larae coloribus,aceripit ex oculsi nostris paulatim uelut deceptis commissuram diuertorum colorum inter se, uincti cogno si queat caerulei, erflammei locus midius, qui clare iungat, e discernat colores, uelsian mei, C punicei,ui fluui Splendores enim

omnium eodem modo cerni ritur, CT clare licent,

o iunctistae inter se puncta subtrahentes, ac d agiunt certa iudicis, ne positi lucturi, quousque porris gatur fumeum,aut quod in ar maragdi luce cru de incipiat. Nequaquam tale est ampliusquale in pleno lumine cernitur. Quemadmodum itaque in utimilitudine or muni e colores disicernimus ersensu non possumus comprehendere separationem eorum,ita uelim struuas, posse feri, ut de relus di vinis orietur, quo illud inpropristates perso

147쪽

NETEOR PONT.ndrum, uelutis quid existis, qui parent in Irid in unoquo que eorum, qui creduntur in chartrinitate, fugeant, nec uilam ess ipsorum intersedistisentiam secundum naturae proprietatem sed in comunitate substinti discriminis proprietates in unoquoq relucere. Numer in exemplo ubstantia praebes multicolorem stam lac ,erat una, qua persolis radios reflectitur, flos autem, qui apparet uarim est. Ac docet nos haec ratio per creaturam, ne unam aliquam opinionem concipiamus de do, seu disserentes, ubi perducti in liquem lacuna difficilem uarie nos uersumus ad concilianda quae dicuntur sicut enim in js, quae oculis deprehenduno tur melior est ad docendum expericlitis,quam duas ita in altis dogmatis melior est fides, quam ruri mutionum comprehensio. Humnus Basilius, incutius descriptione obseruandae uni appellationes colorum, iuersae ab aliorum appellationibus,praecia. pue quodeum colorem, quem stre omnes alij uiriadem appellant, ipse,Amineum uocat, utpote, quod in ignis minus Amosi colore cernatur etiam nescio

quid uiride. Voculeum colorem etiam is σμαραα

νγε exponit. Esto hocsciendum, uulgatos lia diros, quibu3 nos utimur, ualde esse deprauatos. Ιdeos erin hac di lututionc oportuit me unum, in is aut

148쪽

39 Em P O MI TIMaut alterum locum emendare. Praeterea cum huc descriptione Iridis Basili pulchre conuenit Ouid. ἰαmilitudo, quae est in Trutis pr. σcitatur Ad se necum. At 7 libet eum adscribere: Qualis ab imbresolat percu lis olibus arcus Inficere ingenti longum curvamine coelum, In quo diuersi niteant cum inisse colores, Transiitus ipsu tamen pectinua luminafailit. sudeo, quod tangit, idem est, tamen ultima diis,lant. EXPOSIT, AEA P. X XV.

De Cometis. X aeris alipssionibus ijs, quae apientes h

mines ualde exercuerunt, metu etiam est. Ideoq; de ea re uariae opiniones pudiete res Philosophos ferunt. Ali putauerunt Comeή tum Planetarum coniunctionem esse, alij peculium rem quandam errantium , arum ex eo fecerunt, quae quia nunquam longe discedunt a Sol ut Meris curio accidi C Venerised Mercurio mugils,raro eum etiarn conspici. Nonnulliparum admodum uariantes asecundis,exi'mauerunt illam 'stam cria nitam uideri,quod uisus ab ea hume Ata incerntis

149쪽

M ETEOR. PONT. istitis locis constitutu refringatur ad olim procul in iis loco uersurum. Has opiniones conlutat Arisbtelis in primo lib. Meteoro . Grdocet contra cometum gemmari ex uaporribus calidis, iccis, lauariti adsupremum citi regionem Incidere autem intulem densii rem uaporum exsuperiorum corpoαrum motu principi igneum, quod nec mari,iusti, nec mini Uit, hoc st, accendi uapores ita colleims in magnum molem motu Sphaerarum coeli lium. ita,uttaec cito conflagrent, nec perpetuo ardea tu, entibus etiam alijs uaporibus dentidem ex terrira. Deindefer cometam eas ura,quae uerit ante accensionern exhalationis , quomodo alias ignitas

Unctiones ierisupra diximus. Si ubistit aequalis exhalatio accensa cometum proprie si extens iur gum Pogonium appetari Plinius, Crub phoris de comis hoc deorsum a principio parsis inte&hgunt sed mali, aut certe non secundum Aristi telim. Facit enim tantum duas pecies Arisbtelis,

aequalim hoc esst, quae in omnes partes habet critane liparsum aequaliter, ut coronam constiuat: inaequat m,id est, quae comam in unam tantum partem habet extensam. Sunt autem hae uariae, qκiabus uide Plinium O. s. secundi libri Verba Arias hielissunt in . Meteorolog οπωρ αντ αναα

150쪽

tam μuκος καλῆτα πωγώ ν ne, Et hoc est, quod Seneca de Epigene scribit Duo liquit pio gem,cometarum genera sunt Ali ardorem unudi i effundunt, nec locum mutant: IJ in unum partem ignem uagum in modum comae porriglint, sh non praetermeant. Diximus loco,in quo gignitur Cometa,riximus etiam de caussa materi ii, quae est exhalatio, item de causa es iciente ex alia qua parte. Non enim alis esset eleuari uapores,Crcollocari in aliquo loco aeris, nisi accenderentur, id quo fit a motu corporum superiorum. Nunc reatiqua addemus breuiter,c deinde oeconomiam carapitis etiam, summam o kndemus. Causa jciem principalis sunt calidae hilae, quae educunt exhesautione ex terra,e in supremum regiorrem ueris atotrahunt . In primis autem hocscere Martem, crnercurium Astrologi dicuntpropter caliditatem,c siccitatem eorum planetarum. Hocpartim obmseruationibus notatum est, purum et rctibus, qui pleruns fuit tales, ut non nisi a calidis c siccis causis posset esse , Sunt autem Octus cometaram aestus, e bella, Cr quae ex ij nocuntur. Sic enim docetalicub Ptolomeus Ex usu nascuntur Paxes C periculosi morbi in humanis corporibus, cum externo calore, e squalore tum exiccutitur, tum

infama